207 Kinezyoloji I Kinezyolojide Temel Kavramlar
advertisement
207 Kinezyoloji I Kinezyolojide Temel Kavramlar - 2 yrd.doç.dr.emin ulaş erdem İNTERNAL VE EKSTERNAL KUVVETLER • Musküloskeletal sistemde hareket ve stabilizasyona etki eden kuvvet prensipleri ikiye ayrılır • İnternal kuvvetler; Vücuttaki yapılar tarafından üretilen kuvvetler, aktif (genelde istemli kaslar) ya da pasif (intramusküler konnektif doku, ligamentler ve eklem kapsülü) olabilir. • Eksternal kuvvetler; Vücut dışındaki yapılar tarafından etki eden kuvvetler (gravite, valiz, ya da başka bir kişi) KUVVET VEKTÖRÜ • Kuvvet vektörel bir kavramdır. 4 komponenti vardır; – Magnitude (büyüklük) – Direction (doğrultu) – Sense (yön) – Point of application (Uygulama noktası) MUSKÜLOSKELETAL TORKLAR • Rotasyon ekseni ile kuvvet arasındaki en kısa mesafeye moment kolu denir. • Üretilen kuvvet ile moment koluna tork (torque) ya da moment denir. • Kuvvet bir cismi belli bir lineer doğrultuda iter ya da çeker, fakat tork rotasyon ekseninde döndürür. KAS KONTRAKSİYON TİPLERİ İzometrik kontraksiyon: Sabit bir uzunluğu koruyarak gerçekleşen kasılma tipidir. • İnternal kuv. = eksternal kuv Konsentrik kontraksiyon: Kontraksiyon sırasında kasın boyunda kısalma olan tiptir. • İnternal kuv. > eksternal kuv. Eksentrik Kontraksiyon: Kontraksiyon sırasında kas boyunda uzama olan tiptir. • İnternal kuv < eksternal kuv. KAS HAREKETLERİ • Agonist: Belirli bir harekette görev alan asıl kas ya da kas grubu • Antagonist: Belirli bir agonist gruba zıt yönde (aksi hareket) çalışan kas ya da kas grubu • Sinerjist: Belirli bir hareketi birlikte yapan (koopere eden) kas çifti ya da kas grubu MUSKÜLOSKELETAL KALDIRAÇLAR • Belirli bir pivot noktasına asılmış çubuktan oluşan basit makine Archimedes MÖ 287 – MÖ 212 KALDIRAÇ TİPLERİ • Birinci sınıf kaldıraçlar: Rotasyon ekseni zıt kuvvetler arasında bulunan kaldıraç tipidir. KALDIRAÇ TİPLERİ • İkinci Sınıf kaldıraçlar: İki özelliği vardır, Rotasyon ekseni bir kemiğin son ucundadır ve internal kuvvetin kaldıraç kolu uzundur. KALDIRAÇ TİPLERİ • Üçüncü sınıf kaldıraçlar: İki özelliği vardır, ikinci sınıf kaldıraçlar gibi rotasyon ekseni bir kemiğin son ucundadır fakat eksternal kuvvetin kaldıraç kolu uzundur. AVANTAJ – DEZAVANTAJ?? ISAAC NEWTON 25 Aralık 1642 – 20 Mart 1727 NEWTON’UN HAREKET YASALARI - 1 • 1. Yasa : Eylemsizlik Yasası: Eylemsizlik yasasını açıklamadan önce eylemsizliğin ne anlama geldiğini açıklayalım. Eylemsizlik: Cismin durumunu koruma isteğine denir. Örnek; hareket halindeki arabanın şoförü aniden frene basınca şoförün önceki durumunu korumak isteyip öne doğru hareketlenmesi veya durgun arabada aniden gaza basan şoförün geri doğru hareketlenmesidir. • NEWTON’UN HAREKET YASALARI 1 Sabit kabul edilen bir referans noktasına göre cisme etki eden bileşke kuvvet 0 ise , cisim duruyorsa durmasına devam eder, hareketli ise sabit hızla hareketine devam eder eder. Yani cisim durumunu korur, • • • • Cisme etki eden bileşke kuvvet 0 olması gerekir. Cisim önceden durgunsa ,durmaya devam eder. Cisim önceden hareketli ise hareketine sabit hızla devam eder. Hızda herhangi bir değişim olmadığı için ivme 0’dır NEWTON’UN HAREKET YASALARI - 2 • 2. Yasa :Dinamiğin Temel Prensibi • Bir cisme etki eden kuvvetlerin bileşkesi sıfır değilse, cisim bu kuvvetin doğrultu ve yönünde ivme kazanır. • Kuvvetin, cisme kazandırdığı ivmeye oranı sabit olup, bu sabit değer cismin kütlesine eşittir ve aşağıdaki formülle ifade edilir. F=m.a NEWTON’UN HAREKET YASALARI - 2 • 1. Net kuvvet kendi yönünde ivme meydana getirir. Yani ivme ile kuvvet aynı yöndedir. • 2.Cismin hızı ve cisme etki eden net kuvvet aynı yönde ise cisim düzgün hızlanır • 3. Cismin hızı ve cisme etki eden net kuvvet ters yönde ise cisim düzgün yavaşlar. NEWTON’UN HAREKET YASALARI - 3 • 3. Yasa : Etki -Tepki Prensibi • Bir cisme kuvvet uygulandığında cisim de kuvvet kaynağına aynı büyüklükte ve zıt yönde kuvvet uygular. • Bunlardan birincisine etki ,ikincisine tepki denir. Örnek; Elimizi masaya vurunca elimizin ağrıması, kaza yapan araçta hasar oluşması gibi.
