Slayt 1 - Sosyal Bilgiler

Osmanlı Devleti’nin
Kuruluş ve Yükselişi

Hazırlayan: Hazel KARAÇAM
Osmanlı Devleti’nin
Kuruluşu
(1299-1453)

Osmanlılar, Oğuzların Bozok kolunun Kayı
boyuna mensuptur.

Malazgirt savaşından sonra Anadolu’ya
gelen Kayılar, 1. Alaeddin Keykubat’a
yaptıkları
yarımdan
dolayı
Ankara
Karacadağ yakınlarına yerleşmişler daha
sonra da Bizans’tan Söğüt ve Domaniç’i
alarak topraklarını genişletmişlerdir.
Osmanlı Devleti kurulduğu sırada
genel durum
Kösedağ
savaşından
sonra
Anadolu
Selçuklu
Devleti
yıkılma
sürecine
girmişti.İlhanlı Devleti Anadolu’nun büyük
bir kısmına egemendi.
 Türk Beylikleri Anadolu Selçuklu Devleti’nin
zayıflamasından sonra bağımsızlığını ilan
etmişlerdi. En güçlüleri Karamanoğulları,
Germiyanoğulları idi.

Osmanlı Devleti kurulduğu sırada
genel durum
Bizans İmparatorluğu: Marmara’ya
hakimdir Eski gücünü kaybetmişti.
 Trabzon Rum İmparatorluğu: 4. Haçlı
seferinden
sonra
kurulmuş
Doğu
Karadeniz’e hakim durumdadırlar.
 Memlük Devleti: G. Doğu Anadolu’ya
kadar gelmişlerdi.
 Balkanlar: Bir çok prenslik ve krallık
bulunmaktaydı

Osmanlı Devleti kurulduğu sırada genel durum
Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu

Ertuğrul Gazi’nin ölümü üzerine Kayıların
başına Osman Bey geçmiştir. Anadolu
Selçuklu Devleti’nin gücünü yitirmesinden
faydalanarak bağımsızlığını ilan etmiştir.
(1299)
Osmanlı Devleti’nin kısa sürede
büyümesinin nedenleri






Siyasi ve ekonomik açıdan zayıf olan Bizans’a
komşu olması
Padişahların yetenekli oluşu
Bizans’ın ve Balkanların karışıklık içinde olması
Beylikler arasındaki mücadelelere katılmaması
İskan politikası izlemesi
Merkezi otoritenin güçlü olması
Osman Bey Dönemi
(1281 – 1324)
Koyunhisar Savaşı (1302)
Bizans ile yapılan ilk savaştır. Savaşı Osmanlı
Devleti kazandı.Bu savaş aynı zamanda
Bizans’a karşı kazanılan ilk savaştır.
Osmanlı Devleti’nde ilk altın para Osman Bey
döneminde basılmıştır.

Orhan Bey Dönemi
(1324 - 1362)
Babası Osman Bey’in ölümünden sonra yerine geçmiş
Ve Bursa’nın fethini tamamlamıştır.
Maltepe (Palekanon) Savaşı (1329)
Bizans ile yapılan bu savaşı Osmanlı Devleti kazanmış
Ve İznik ile Kocaeli ele geçirilmiştir.
Karesioğulları’na son verilmesi

Balıkesir ve Çanakkale civarında bulunan
beylikte iç karışıklıklar çıkmış ve Orhan Bey
bu durumdan istifade ederek beyliği
topraklarına katmıştır.
Beyliğin Osmanlı’ya katılmasıyla:
 Anadolu’da Türk siyasi birliğinin kurulması için ilk
adım atıldı.
 Osmanlı Devleti’nde ilk denizcilik faaliyetleri başladı.
 Rumeli’ye geçiş kolaylaştı.

Rumeli’ye Geçiş
Osmanlı
Devleti
Bizans
İmparatoru
Kantakuzen’e
yardım
karşılığında
Rumeli’de bulunan Çimpe kalesini aldı.
 Önemi:Çimpe Kalesi Osmanlı Devleti’nin
Balkanlar’da yapacağı fetihler için bir üst
olarak kullanıldı.
 Karesioğullarından alınan donanma ile
Rumeli’deki fetihler daha kolay hale
gelmiştir.

Sırpsındığı Savaşı (1364)

Osmanlı Devleti’ni Balkanlar’dan atmak için
Papa önderliğinde bir Haçlı ordusu
hazırlandı. Yapılan savaşı Osmanlı Devleti
kazandı.

Osmanlı Devleti’nin Haçlı ordusuyla yaptığı
ilk savaştır.
I. Kosova Savaşı (1389)
Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’da hızlı bir
şekilde ilerlemesi üzerine yeni bir Haçlı
ordusu hazırlanır. Yapılan savaşı Osmanlı
Devleti kazanır.
 Osmanlı Devleti ilk defa bu savaşta top
kullanır.
 Savaş meydanını gezen I. Murat bir Sırplı
tarafından şehit edilir.

Niğbolu Savaşı (1396)
Avrupalı devletler Türklerin Balkanlarda
ilerlemesini durdurmak için yeni bir haçlı
ordusu hazırlığını tamamlar. Yapılan savaşı
Osmanlı Devleti kazanır.
 Türklere Orta Avrupa’nın yolu açılır.
 Bulgar krallığı ortadan kaldırılır.

Ankara Savaşı (1402)
Osmanlı Devleti ile Timur arasında
meydana gelmiştir.
 Timur’un yapacağı Çin seferi öncesinde
batısında güçlü bir devlet bırakmak
istememesi.
 Osmanlı Devleti’ni kendisi için bir tehlike
olarak görmesi.

Ankara Savaşı
Yapılan savaşı Timur kazanır.
 Yıldırım Bayezit, Timur’a esir düşer.
 Osmanlı Devleti dağılma tehlikesi geçirir.
 Osmanlı Devleti’nde Fetret Dönemi
(1402-1413) başlar.
 Anadolu Türk siyasi birliği bozulur.
 İstanbul’un fethi gecikir.
 Balkanlardaki fetihler bir süre kesintiye
uğrar.

Fetret (Bunalım) Dönemi
Osmanlı Devleti’nde 1402’den 1413’e
kadar geçen döneme Fetret Dönemi adı
verilir.
 Bu dönemde Yıldırım Bayezit’in oğulları
padişah olmak için mücadele etmiş ve bu
nedenle ülke bir süre padişahsız kalmıştır.
 Sonunda Mehmet Çelebi kardeşlerini
yenerek Fetret Dönemi’ni bitirmiştir.

İlk Deniz Savaşı

Mehmet Çelebi döneminde Venediklilerle
ilk deniz savaşı yapılır. Osmanlı Devleti bu
savaşı kaybeder. Osmanlı Devleti’nin
denizlerde üstünlük kurmaya çalıştığını
göstermektedir.
Edirne-Segedin Antlaşması (1444)
Osmanlı Devleti’nin II. Murat döneminde
Balkanlar’da yenilgiye uğraması nedeniyle
zor durumda kalmış ve Edirne-Segedin
antlaşmasını imzalamıştır.
 Bu
antlaşma
Osmanlı
Devleti’nin
Balkanlar’da imzaladığı ilk antlaşmadır.

Varna Savaşı (1444)

II. Murat tahtı 12 yaşındaki oğlu II.
Mehmet’e bırakınca Avrupalı Devletler yeni
bir haçlı ordusu hazırlar. II. Murat tekrar
tahta geçer. Yapılan mücadeleyi Osmanlı
Devleti kazanır.
II. Kosova Savaşı (1448)
Varna savaşının intikamını almak isteye n
haçlılar tekrar bir ordu hazırlar. Yapılan
savaşı Osmanlı Devleti kazanır.
 Sonuçları: Türkler Balkanlara kesin olarak
yerleşti
 Avrupalıların Türkleri Balkanlar’dan atma
ümidi sora erdi.
 Türkler taarruza geçerken Avrupalılar
savunmaya geçti.

Osmanlı Devleti’nin
Yükselişi
(1453-1579)
İstanbul’un Fethi
İstanbul’un Fethi’nin Nedenleri
1. Osmanlı toprakları arasında kalan Bizans’ın Osmanlıların sınır güvenliğini
tehlikeye düşürmesi
2. Bizans’ın Anadolu beyliklerini ve Osmanlı şehzadelerini Osmanlıya karşı
kışkırtması
3. Bizans’ın Anadolu Türk siyasi birliğinin sağlanması ve Osmanlı Devleti’nin
güvenliği açısından
tehlike oluşturması
4. Peygamberimizin müjdesi
5. Bizans’ın haçlıları Osmanlı Devleti’ne karşı kışkırtması
6. Avrupalı devletlerin Türkleri Balkanlardan çıkarma ümitlerine son verilmek
istenmesi
7. Türklerin Avrupa içlerine ilerleyişinin kolaylaştırılmak istenmesi
8. İstanbul’un jeopolitik konumu ve önemli ticaret yolları üzerinde olması
İstanbul’un Fethi için Yapılan Hazırlıklar
1. Anadolu Hisarı’nın (Güzelce Hisar) karşısına Rumeli
Hisarı(Boğazkesen) yaptırıldı.
2. İstanbul yakınlarındaki Silivri ve Vize kaleleri alındı.
3. Edirne’de Şahi denen büyük toplar döktürüldü.
4. Surlara tırmanışı kolaylaştırmak için tekerlekli kuleler
yaptırıldı.
5. Güçlü bir donanma oluşturuldu.
İstanbul’un Fethi (29 Mayıs 1453)
Hazırlıklar tamamlandıktan sonra 6 Nisan günü Osmanlı ordusu Edirne’den
İstanbul’a hareket
etti.İstanbul hem karadan hem de denizden kuşatıldı.II.Mehmet bir gecede
kızaklarla gemileri karadan
Haliç’e indirdi.29 Mayıs günü İstanbul fethedildi.Bizans’ın Avrupa’dan aldığı
yardım işe yaramadı.
İstanbul’un Fethinin Türk Tarihi Açısından Sonuçları
1. II.Mehmet “ülke alan,ülke açan” anlamına gelen Fatih unvanını aldı.
2. Başkent Edirne’den İstanbul’a taşındı.
3. Anadolu ve Rumeli arasında Osmanlı toprak bütünlüğü sağlandı.
4. Türklerin Avrupa içlerine ilerleyişi kolaylaştı.
5. İstanbul Boğazı’nın kontrolü Türklerin eline geçti.
6. Karadeniz ticaret yolu Osmanlıların eline geçti.
İstanbul’un Fethinin Dünya Tarihi Açısından Sonuçları
1. Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) yıkıldı.
2. Avrupalıların Türkleri Balkanlardan çıkarma ümidi kalmadı.
3. Ortaçağkapanıp, Yeniçağaçıldı.
4. Avrupalıların Doğu ile olan ticaret yollarıkapandı,bu yolarıaçmak için yeni
yollar aramaya
başladılar.Bu durum Coğrafi keşiflerin başlamasında etkili oldu.
5. Kale ve surların top mermileriyle yıkılabileceğinin görülmesi üzerine
Avrupa’da Derebeylik rejimi
(feodalite) yıkıldıyerine merkezi krallıklar güçlendi.
Not: İstanbul fethedilmeden önce Hunlar, Avarlar ve Bulgarlar tarafından
kuşatılmıştı.Osmanlı
Tarihinde Fatihten önce Yıldırım Beyazıt ve II.Murat da İstanbul’u
kuşatmışfakat alamamıştır.
Osmanlı Devletinin Batıdaki İlerlemeleri
İstanbul Osmanlılar tarafından alındıktan sonra Balkanlarda ilerlemek için
herhangi bir engel kalmamıştı.Fatih zamanında;
1459’da Belgrat hariç tüm Sırbistan alındı.
1460’da Atina dışındaki tüm Mora Yarımadasıalındı.
1473’de Otlukbeli Savaşı ile Akkoyunlu Devleti ortadan kaldırıldı,ve Doğu
Anadolu’nun
güvenliği sağlandı.
1463’de Bosna,1479’da Hersek alındı.
1474’de Kırım’ın alınmasıile Karadeniz bir Türk denizi haline gelmiştir.
Kanuni Sultan Süleyman Zamanında ise;
1521’de Belgrat ele geçiriliyor.
Mohaç Meydan Savaşı(1526)
Belgrat Macarlılardan alındıktan sonra Macarlar
Osmanlılara düşmanca davranmaya
başladılar. Kanuni Macaristan’da tam bir bağımsızlık
istiyordu. Bu nedenle 1526’da Osmanlı ve Macar
orduları arasında Mohaç Ovası’nda yapılan savaşı2
saatlik bir sürede Osmanlılar kazandı. Budin ele
geçirildi ve Macaristan Osmanlı topraklarına katıldı.
Osmanlı-Fransız İlişkileri
Mohaç Savaşı’nda Fransızlara yardım edildi.Fransa ile ilişkiler
gelişti.Osmanlı Devleti bu
dostluğu devam ettirebilmek için Fransa ile 1535 yılında ticari bir
antlaşma(kapitülasyon)
imzalandı.Antlaşmaya göre;
1. Antlaşma her iki hükümdar hayatta iken geçerli olacaktı.
2. Her iki ülke birbirlerine ait denizlerde serbest ticaret yapacaktı.
3. Osmanlı topraklarındaki Fransızların hukuk sorunlarını Fransızlar takip
edecekti.
Kanuni Sultan Süleyman’ın Kapitülasyonları Vermekteki Amacı
1. Avrupa Hıristiyan birliğini parçalamak.
2. Akdeniz ticaretini canlandırmak için.
Osmanlı-Avusturya İlişkileri
Viyana Kuşatması(1529)
Macaristan’ın fethinden sonra Osmanlı Devleti’nin karşısına Avusturya çıktı. Avusturya Macar
topraklarının kendisine ait olduğunu iddia etti.Osmanlı Devleti’nin en güçlü olduğu bu
dönemde de
Kanuni Belgrat’ı geri aldı.1529’da Viyana kuşatıldı fakat alınamadı.
Viyana’nın Alınamamasının Nedenleri:
1. Ordunun kuşatma savaşına hazır olmaması.
2. Surları yıkabilecek büyük topların getirilmeyişi.
3. Kış mevsimine yaklaşılmasından dolayı Viyana alınamamıştır.
Ferdinand Viyana kuşatmasından sonra tekrar Belgrat’a saldırıp Macar kralı olmak
istedi.Bunun üzerine Kanuni tekrar sefere çıkıp Almanya’ya kadar ilerledi.1533 yılında
Avusturya’nın isteğiyle
İstanbul Antlaşması imzalandı.Antlaşmaya göre;
1. Ferdinand Macar kralı Yanoş’u tanıyacaktı.
2. Avusturya elindeki Macar toprakları için Osmanlı Devleti’ne vergi verecekti.
3. *** Avusturya kralı protokol bakımından Osmanlı sadrazamına eşit sayılacaktı.
Osmanlı Devleti’nin Denizlerdeki
İlerlemeleri
İstanbul’un fethinden sonra OsmanlıDevleti sadece batıda ilerlemekle kalmadı
doğuda,güneyde ve denizlerde de ilerlemeler sağladı.Fatih Sultan Mehmet zamanında 1477
yılında
Kırım ’ın alınmasıile Karadeniz bir Türk denizi haline geldi.Yine Fatih zamanında 1459 yılında
Cenevizlilerden Amasra ve 1460 da İsfendiyaroğullarıBeyliği (Sinop) 1461 yılında ise Trabzon
Rum
İmparatorluğu alındı.
Ege Denizindeki Adaların Alınması:
Fatih zamanında Ege Denizi’nde İmroz,Bozcaada,Semadirek,Limni,Midilli,Taşoz ve Eğriboz
Adalarıele geçirilerek Ege Denizi bir Türk denizi haline gelmiştir.1522 yılında Kanuni zamanında
Akdeniz ticaretine zarar veren Rodos şövalyeleri üzerine sefer yapıldıve Rodos alındı.Rodos’un
alınmasıyla Ege Denizi’ndeki Osmanlıhakimiyeti kesinleşmişve Ege Denizi Türk Denizi haline
gelmiştir.1533 yılında Barbaros Hayrettin Paşanın(Hızır Reis) OsmanlıDevleti’ne katılmasıile
Cezayir
Osmanlıeyaleti haline geldi.
Preveze Deniz Savaşı: (1538)
Sebepleri:
1.Korfo Adası’nın Osmanlılar tarafından kuşatılması.
2.Alman imparatoru Şarlken’in ve Venediklilerin Osmanlıların Akdeniz’deki üstünlüğüne
son vermek istemesi.
1538 yılında Andreadorya komutasındaki Haçlıdonanmasıile Barbaros Hayrettin Paşa
komutasındaki Osmanlıdonanmasıarasında yapılan savaşıOsmanlıdonanmasıkazanmıştır.
Sonuçları:
1.Bu savaşsonunda Akdeniz Osmanlıhimayesine girerek bir Türk gölü haline gelmiştir.
2.1551 yılında İspanyollardan Trablusgarp alınmıştır.
3.1568 yılında Cenevizlilerden Sakız Adasıalınmıştır.
1571 yılında Venediklilerden Kıbrıs alınmıştır.Böylece Akdeniz ticareti Osmanlıların eline
geçti ve İnebahtıDeniz Savaşı’na zemin hazırlanmışoldu.
İnebahtı Deniz Savaşı(1571)
Sebebi: Kıbrıs’ın Osmanlılar tarafından alınması.
Kıbrıs’ın alınması üzerine hazırlanan Haçlı donanması ile Osmanlı donanması arasında
İnebahtı Körfezi’nde yapılan savaşı Haçlı Donanması kazandı.
Hint Deniz Seferleri:
Sebepleri:
1.Portekizlilerin Hindistan ticaret yollarında egemenlik kurmaları.
2.Portekizlilerin Müslüman tüccar ve gemilerine zarar vermeleri.
3.Hint Müslümanlarının Osmanlıdan yardım istemesi.
4.Kanuninin Baharat yollarını ele geçirmek istemesi.
Tüm bu sebeplerden dolayı Kanuni Portekizliler üzerine sefere çıktı. Fakat Hint Deniz
seferlerinde başarı elde edilemedi.
Osmanlı Akkoyunlu İlişkileri ve
Otlukbeli Savaşı
Osmanlı Akkoyunlu İlişkilerinin Bozulma Sebepleri
1. Akkoyunlu hükümdarı zun Hasan’ın Fatih’in Anadolu’daki fetih hareketlerini
engellemek
istemesi.2. Akkoyunlu Devleti’nin kendisine sığınan Karamanoğlu Beyliğini
Osmanlı Devleti’ne karşı
kışkırtması
3.Gücüne güvenen Akkoyunluların Sinop ve Trabzon’u Osmanlıdan geri
istemesi
Tüm bu sebeplerden dolayı doğunun güvenliğini sağlamak isteyen Fatih
sefere çıktı.
Akkoyunlu ordusu ile Osmanlı ordusu 1473 yılında Otlukbeli Savaşı’nda karşı
karşıya geldi. Yapılan
Savaşı Osmanlılar kazandı.
Osmanlı İran İlişkileri ve Çaldıran
Savaşı (1514)
Yavuz Sultan Selim Osmanlı Devleti’nin iki büyük tehlikenin tehdit ettiğini görmüştü. Bu
iki tehlike Safeviler ve Memlüklüler ’dir.Yavuz Sultan Selim öncelikle Anadolu’ya yönelik bu
tehditleri ortadan kaldırmaya başladı e İran üzerine sefere çıktı.
Çaldıran Savaşı(1514)
Savaşın Sebepleri
1.Şah İsmail’in Yavuz Sultan Selim’in padişahlığı sırasında tebrik için elçi göndermemesi.
2.Şah İsmail’in adamları aracılığıyla Doğu Anadolu’da ayaklanmalar çıkarması.(Şiilik
faaliyetleri)
1514 yılında Çaldıran Ovası’nda Safevi Devleti ile yapılan savaşı Osmanlılar kazanmıştır.
Savaşın Sonuçları
1.Doğu Anadolu Osmanlı egemenliğine girdi.
2.Safevilerin Doğu Anadolu’daki faaliyetleri bir süre önlenmiş oldu.
3.1515 de Turna Dağı Savaşı ile Dulkadiroğulları beyliğine son verildi.Anadolu Türk siyasi
birliği tekrar sağlandı.
Kanuni Devri İran Seferleri
Sebepleri
1.Kanuninin Macaristan seferini fırsat bilen İranlıların Doğu sınırlarımızda karışıklık
çıkarması.
2.İranlıların Venedik ve Avusturya ile anlaşması.
Kanuni İran üzerine çıktığı sefer sonucu Bağdat’ı ele geçirdi. ve İranlılarla 1555 yılında
Amasya Antlaşması imzalandı.Bu antlaşma ile Doğu Anadolu Irak ve Tebriz Osmanlıların
eline geçti.
Amasya Antlaşmasının Önemi
Osmanlı Devleti ile İran arasında yapılan ilk antlaşmadır.
Amasya Antlaşması1577 yılında bozuldu. III.Murat zamanında tekrar İran üzerine sefere
Çıkıldı ve 1590 yılında Ferhat Paşa Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile
Azerbaycan,Gürcistan ve
Dağıstan ele geçirildi.
Ferhat Paşa Antlaşmasının Önemi
Ferhat Paşa Antlaşması Osmanlı Devleti’nin doğuda en geniş sınırlara ulaştığı antlaşmadır.
Osmanlı Memlük İlişkileri
Yavuz’un Memlük Üzerine Sefere Çıkma Nedenleri (Mısır Seferi)
1. Yavuz’un İslam dünyasını himayesi altına almak istemesi.
2. II.Beyazıt zamanında Memlüklülerle yapılan savaşların etkisi. (Hicaz su yolları meselesi)
3. Mısır’ın zengin olması ve Baharat yollarının buradan geçmesi ve Yavuz’un bu zenginlikleri
ele
geçirmek istemesi.
4. Memlüklülerin elinde bulunan Mekke, Medine ve Kudüs gibi kutsal kentlerin alınmak
istenmesi.
5. Memlüklülerin İran İle işbirliği yapması.
Tüm bu sebeplerden dolayı sefere çıkan Yavuz 1516 da Mercidabık Savaşı ile Memlük
ordusunu
bozguna
uğrattı ve Suriye ele geçirildi.Mercidabık Savaşı’ndan sonra kışı Suriye’de geçiren Yavuz
tekrar Mısır’a
sefere çıktı. 1517 de Ridaniye Savaşı ile Memlüklüler bozguna uğratıldı ve Mısır ele geçirildi.
Memlük (Mısır) Seferinin Sonuçları
1. Suriye, Filistin,Hicaz ve Mısır toprakları Osmanlı Devleti’ne bağlandı.
2. Baharat yolu Osmanlıların eline geçti.
3. Alınan ganimetlerle Osmanlı hazinesi güçlendi.
4. Memlük Devleti ortadan kaldırıldı.
5. *** Halifelik Memlüklülerden Osmanlılara geçti Yavuz Sultan Selim’den
itibaren Osmanlı
Padişahları halife ünvanını kullanmaya başladı. Halifelikle birlikte kutsal
emanetlerde İstanbul’a
getirildi.