Genital Herpesin İlk Klinik Atağının Tedavisi
advertisement
GENİTAL SİSTEM ENFEKSİYONLARI KLİMİK DERNEĞİ OKULU (KİDOK) Prof.Dr.Filiz AKATA Genital Sistem Enfeksiyonları (GSE) • Endojen (maya enfeksiyonu-C.albicans, bakteriyel vajinoz) • Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) • İyatrojenik – Tıbbi işlemler (transservikal) – Doğum – Düşük Erkek ve Kadın GSE sonuçları • Maternal ve perinatal : – morbidite ↑, mortalite ↑ • • • • • • • • • Ektopik gebelik Pelvik enflamatuvar hastalık (PEH) Preterm doğum Düşük Ölü doğum Konjenital enfeksiyon İnfertilite Genital kanser HIV/AIDS riskinin artması Erkek ve Kadın GSE sonuçları • 2012 yılında tahminen 930.000 maternal sifiliz enfeksiyonu – Ölü doğum, – Neonatal ölüm, – Preterm doğum, – Enfekte yeni doğanlar • Wijesooriya NS, et al. Lancet Global Health. 2016; 4: e525-33 350.000 istenmeyen sonuç CYBE-Epidemiyoloji • Büyük bir halk sağlığı problemi (gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde) • Gelişmekte olan ülkelerde sıklığı> gelişmiş ülkeler – Gelişmekte olan ülkelerdeki kadınlarda; • Sifiliz sıklığı 10-100 kat, • Gonore 10-15 kat, • Klamidya 2-3 kat daha fazla • Sıklıkla asemptomatik seyirli • Çeşitli komplikasyonlara yol açmaktalar CYBE-Epidemiyoloji • CYBE’ye neden olan >30 mikroorganizma bildirilmiştir • Ülkemizde sifiliz, gonore, klamidya, HIV ve HBV bildirimi zorunlu • CYBE vaka tanımı ve bildirimi yetersiz • Türkiye’de 2003 yılında 3774 sifiliz, 5234 hepatit B ve genelevde çalışanlarda 412 gonore olgusu bildirilmiştir • Gonore ve klamidya ile ilgili tüm nüfusa yönelik resmi kayıtlar yok CYBE-Epidemiyoloji • Dünyada her gün 1 milyondan fazla CYBE oluşmakta • Tüm dünyada 2012’de 15-49 yaş grubunda tahminen 357 milyon yeni tedavi edilebilir CYBE olgusu meydana gelmiştir. Bu olguların; – 131 milyonu klamidya – 78 milyonu gonore – 6 milyonu sifiliz – 142 milyonu trikomoniyaz CYBE’ler için Davranışsal Risk Faktörleri • • • • • Son 60 gün içinde yeni cinsel eş Çok eşlilik veya cinsel eşin çok eşli olması Kondom kullanmamak Para veya uyuşturucu karşılığı cinsel temas Seks çalışanları ile ilişkide (oral, anal, penil veya vajinal) bulunmak • İnternet üzerinden anonim bir kişi ile ilişkide bulunmak Risk Grupları • • • • • • Genç yaş (15-24 yaş) Homoseksüellik Geçirilmiş CYBE hikayesinin varlığı Bekar olmak Düşük sosyoekonomik durum Uyuşturucu bağımlılığı CYBE/GSE Sendromları • 1- Genital ülser – – – – – Sifiliz Şankroid Herpes genitalis Granüloma inguinale (donovanyoz) Lenfogranüloma venereum • 2- Genital akıntı – – – – – Bakteriyel vajinoz Maya enfeksiyonu Gonore Klamidya üretriti, servisiti Trikomoniyaz • 3- Genital siğil – HPV Dünya Sağlık Örgütü CYBE/GSE Semptomları • Kadınlarda: – Vajinal akıntı, – Alt abdominal ağrı • Erkeklerde: – Üretral akıntı • Her iki cinste: – – – – – Genital ülser, İnguinal bölgede lenfadenopati, Dizüri, Anüste veya çevresinde akıntı, yara veya siğiller, Ağız çevresinde ya da içinde ülser veya diğer lezyonlar Genital Ülserler • En sık görülenler: – Genital herpes, – Şankroid – Sifiliz Tanı ve ayırıcı tanının sadece hastanın hikayesi ve fizik muayeneye dayandırılması doğru değildir. • Yapılması gerekenler: – Sifiliz serolojisi, karanlık alan mikroskopisi, mümkünse PCR testi – Genital herpes için kültür veya PCR – Tipe-özgül HSV antikorları için serolojik testler • Genital ülseri olan herkese HIV testi yapılmalıdır SİFİLİZ • Etken Treponema pallidum • Sifiliz olgu sayısı ABD’de artış göstermekte • Primer, sekonder ve erken latent sifiliz dönemlerinde mükokütanöz sifilitik lezyonlarla temas yoluyla cinsel ilişki, dokunma, öpüşme ile bulaşmakta • Vertikal bulaşma (in utero veya doğum sırasında) Treponema pallidum Sifiliz • Hastalığın Dönemleri: • Erken Sifiliz: – Primer sifiliz – Sekonder sifiliz – Erken latent sifiliz • Geç sifiliz – Geç latent sifiliz – Tersiyer sifiliz • Nörosifiliz: MSS tutulumunun belirtileri enfeksiyonun seyrinin herhangi bir döneminde ortaya çıkabilir Primer sifiliz • Kuluçka süresi: 21 gün • Şankr: ağrısız papül→ülserleşir, 1-2cm yükseklikte ,endürasyon gösteren ağrısız lezyon (genellikle tek) • Sıklıkla bilateral hafif orta büyüklükte lastik kıvamında bölgesel lenfadenopati • HIV pozitiflerde birden fazla şankr görülebilir • Şankr tedavi edilmesede 3-6 hafta içinde iyileşir Sekonder sifiliz • Tedavi edilmeyen hastaların ~%25’inde sistemik bir hastalık olarak başlar • Yapısal semptomlar: Ateş, baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı ve yaygın LAP (epitroklear LAP tanı için düşündürücü) • Dermatolojik bulgular: döküntü (veziküler döküntü hariç her tip döküntü) ve alopesi – Döküntüler: diffüz, simetrik maküler veya papüler şekilde tüm vücutta el ve ayak tabanları dahil – Condyloma lata – Mükozoda enantem • GİS bulguları: hepatit • Kas-iskelet sistemi bozuklukları: sinovit, osteit,perostit gibi • Göz tutulumu: üveit (nörosifilizin bir görünümü olarak düşünülmeli) Latent Sifiliz (Asemptomatik) • Serolojik testler pozitif • Enf. son 12 ay içinde oluşmuşsa→erken latent sifiliz • Enf. dan beri zaman bilinemiyorsa→geç latent sifiliz • Geç latent sifilizli hastalar enfeksiyöz değil, cinsel temasla bulaştırmazlar • Erken latent sifilizli hastalar yakın zamanda aktif, fakat artık mevcut olmayan lezyonları vasıtasıyla cinsel eşlerine T.pallidum’u bulaştırabilirler Geç Sifiliz • Tedavi edilmeyen sifiliz hastalarının ~%25-40’ında geç sifiliz gelişmekte • Klinik bulgular, primer sifilizden 1-30 yıl sonra ortaya çıkabilir • Klinik tablolar: – Kardiyovasküler sifiliz (özellikle aortit) – Gommatöz sifiliz (gomlar genellikle cilt, kemik ve çeşitli organlarda) – MSS tutulumu (yaygın parezi ve tabes dorsalis) • Tersiyer sifiliz: kardiyovasküler sistem veya gommatöz sifilizi kapsayan klinik görünümü olan semptomatik geç sifiliz hastalarını tanımlamakta SİFİLİZ-Tanı • Direkt Tanı • Karanlık alan mikroskopisi • Lezyonun eksüdasından doğrudan T.pallidum’u saptayacak testler: – Direkt IF, – Lokal olarak geliştirilmiş ve onaylanmış T.pallidum DNA’sını saptayan testler (ticari olarak mevcut değil) • PCR’ın tanısal doğruluğu>karanlık alan mikroskopisi • 170 hastada PCR duyarlılığı: %87.5, karanlık alan mikroskopisi duyarlılığı: %66.7 SİFİLİZ-Tanı: Serolojik Testler • Nontreponemal Testler: Sifilizin başlangıç taramasında ve tedavinin takibinde kullanılırlar. Özgül değildirler. Kantitatif yapılabilirler. – RPR – VDRL • Yalancı pozitiflik: diğer enf.lar (HIV gibi), otoimmün hastalıklar, bağışıklama, gebelik, IV ilaç kullanımı ve ileri yaş • Nontreponemal test pozitif bulunduğunda, sifiliz tanısını doğrulamak için mutlaka treponemal bir test yapılmalıdır. SİFİLİZ-Tanı: Serolojik Testler • Treponemal Testler: Doğrulama testleri, özgül – FTA-ABS – MHA-TP – TPPA – TP-EIA – Kemilüminesens immunoassay • Hayat boyu pozitif kalırlar. • Treponemal antikor titreleri tedaviye yanıtı göstermez Sifilizde Serolojik Testlerin Algoritması • Nontreponemal bir testle (VDRL veya RPR) tarama ile başlamakta • Pozitif sonuç çıktığında treponemal bir test (FTA-ABS gibi) ile doğrulama • Nontreponemal test negatif ise – başka teste gerek yok – Sifiliz için kuvvetli şüphe varsa, 2-4 hafta sonra tekrar et • Nontreponemal test negatif, treponemal test pozitif ise; – Daha önce sifiliz tedavisi görmüş, yeni bir bulaşma olasılığı yoksa→geçirilmiş, tedaviye gerek yok – Erken enfeksiyonu değerlendirmek için 2-4 hafta içinde tekrar nontreponemal test yapılmalı – Daha önce tedavi görmemiş ise→tedavi edilmeli (semp. ve bulgu yoksa, geç latent sifiliz kabul edilir) Primer ve Sekonder Sifiliz Tedavisi Workowski KA,Bolan GA,CDC.Sexually transmitted diseases treatment guidelines, 2015. MMWR • Erişkinler için – Benzatin penisilin G 2.4 milyon ünite IM, tek doz • Penisilin allerjisi olanlarda: – Yıllardır kullanılanlar • Doksisiklin 100mg oral, günde iki kez, 14 gün süreyle • Tetrasiklin 500mg oral, günde dört kez, 14 gün süreyle – Yeni öneriler!!! • Seftriakson 1-2 g/gün IM veya IV, 10-14 gün süreyle → optimal dozu ve süresi? • Azitromisin 2g oral, tek doz → ilk seçenek değil, dikkatle sadece penisilin veya doksisiklin kullanılamadığı zaman (HIV+ kişilerde, homoseksüel erkeklerde, gebelerde kullanılmamalı) Primer ve Sekonder Sifiliz Tedavisi • Primer ve sekonder sifilizli tüm kişilerde HIV testi yapılmalı • Primer ve sekonder sifilizde nörolojik veya oftalmolojik tutulumun semptom ve bulguları olmadıkça, rutin BOS analizi önerilmemekte • Klinik ve serolojik değerlendirme tedaviden 6 ve 12 ay sonra yapılmalı • Semptom ve bulguları devam eden ve tekrarlayan hastalar ve nontreponemal test titresinde dört katlık bir artış iki haftadan fazla süre devam eden kişiler→ tedavi başarısızlığı veya tekrar enfekte olmuşlardır. Latent Sifiliz Tedavisi Workowski KA,Bolan GA,CDC.Sexually transmitted diseases treatment guidelines, 2015. MMWR • Erken latent sifiliz – Benzatin penisilin G 2.4 milyon ünite IM tek doz • Geç latent sifiliz veya süresi bilinmeyen latent sifiliz • Benzatin penisilin G 7.2 milyon ünite (toplam), 1 haftalık aralarla 2.4 milyon ünite 3 doz olarak, IM • Klinik ve serolojik değerlendirme 6,12 ve 24.aylarda yapılmalı→4 katlık titre azalması yoksa veya klinik bulgular varsa→BOS incelemesi → tekrar tedavi Tersiyer Sifiliz ve Nörosifilizde Tedavi • Tersiyer sifiliz: Önerilen Rejim • Penisilin allerjisi ve nörosifilizi olmayan (normal BOS bulguları) kişiler: • Benzatin penisilin G 7.2 milyon ünite (toplam), 1 haftalık aralarla 2.4 milyon ünite 3 doz olarak, IM • Nörosifiliz ve Oküler Sifiliz: Önerilen Rejim – Kristalize penisilin G 18-24 milyon Ü/gün, dört saatte bir 3-4 milyon Ü/ IV veya devamlı infüzyon şeklinde 10-14 gün süreyle – hastanın tedaviye uyumundan emin olunursa, alternatif tedavi rejimi: – prokain penisilin G 2.4 milyon Ü, IM, günde bir kez + probenecid 500mg oral, günde dört kez, her ikisi 10-14 gün süreyle Sifiliz Tedavisi-Özel Durumlar • Gebelerde sifiliz tedavisi: Parenteral penisilin G etkinliği bildirilen tek tedavi şekli. Penisilin allerjisi olanlar desensitize edilip, ardından penisilinle tedavi edilmeli • Cinsel eşlerin tedavisi: primer, sekonder veya erken latent sifiliz tanısı konmuş bir kişi ile tanıdan önceki 90 gün içinde cinsel teması olanlar, serolojik testleri negatif bile olsa tedavi edilmeli Genital HSV Enfeksiyonları • Gelişmiş ülkelerde genital ülserin en sık sebebi • Tekrarlayan genital herpes olgularının çoğuna HSV-2 neden olur • ABD’de ~50 milyon kişi HSV-2 ile enfekte • Anogenital enfeksiyonlara gittikçe artan oranda HSV-1 de neden olmakta • Genital herpes enf.larının çoğu, asemptomatik kişiler tarafından bulaştırılmakta Genital HSV Enfeksiyonları • Tipik lezyonlar ağrılı birden fazla vezikül ve ülseratif lezyonlar şeklinde • Klinik tanı güç, çünkü enfekte kişilerin çoğu asemptomatik olabilir • Tekrarlayan ataklar ve subklinik virüsün saçılması genital HSV-2 enf.unda, HSV-1’den çok daha sık • Genital herpesi olanlarda HIV testi istenmeli HSV Genital Herpes-Tanı • Virolojik testler: Genital ülser sıvısı ve serum – Hücre kültürü: duyarlılığı düşük – HSV DNA için PCR (menenjit, ensefalit ve neonatal herpesde tanıda seçilecek test) – Sitolojik değerlendirme: Tzanck preparatı (duyarlı ve özgül değil) – Direkt IF yöntemi: Genital örneklerde HSV antijenini saptamak için kullanılır, fakat duyarlılığı düşük Genital Herpes-Tanı • Tipe özgül serolojik testler: – HSV-spesifik glikoprotein G2’ye karşı antikor (HSV2): Duyarlılık %80-98 – En sık kullanılan test: HerpeSelect HSV-2 Elisa – Glikoprotein G1’e karşı antikor (HSV-1): HerpeSelect HSV-1 Elisa: duyarlı değil • HSV-1 ve HSV-2 için IgM testleri yararlı değil, çünkü tipe özgül değil, tekrarlayan genital ve oral ataklar boyunca pozitif olabilir Tipe- özgül HSV serolojik testleri ne zaman kullanalım? • Tekrarlayan genital semptomlar veya atipik semptomlar ile negatif HSV PCR veya kültürün varlığında; • Laboratuvar doğrulaması olmaksızın genital herpese klinik tanı konduğunda • Genital herpesli cinsel eşi olan bir hastada. • Ayrıca – CYBE’nin değerlendirilmesi için başvuran kişilerde (özellikle birden fazla cinsel eşi olanlarda), – HIV enfeksiyonu olanlarda ve – HIV’in bulaşması için riski artan homoseksüellerde düşünülmelidir. Genital Herpesin İlk Klinik Atağının Tedavisi • Asiklovir 400mg oral, günde 3 kez, 7-10 gün süreyle veya • Asiklovir 200mg oral, günde 5 kez, 7-10 gün süreyle veya • Valasiklovir 1g oral, günde 2 kez, 7-10 gün süreyle veya • Famsiklovir 250mg oral, günde 3 kez, 7-10 gün süreyle • On günlük tedaviden sonra iyileşme sağlanmazsa, tedavi uzatılabilir. Tekrarlayan Genital Herpeste Supresyon Tedavisi: Önerilen Rejimler • Genital herpesin tekrarlayan ataklarını %70-80 azaltmakta • Asiklovir 400mg oral, günde 2 kez, veya • Valasiklovir 500mg oral, günde tek doz⃰, veya • Valasiklovir 1g oral, günde tek doz, veya • Famsiklovir 250mg oral, günde 2 kez – ⃰Valasiklovir 500mg günde tek doz tedavisi, çok sık tekrarlamaları olan (yılda ≥10atak) kişilerde diğer valasiklovir veya asiklovir rejimlerinden daha az etkili olabilir. Tekrarlayan Genital Herpes Ataklarının Atak Sırasında Tedavisi: Önerilen Rejimler • • • • • • • • Asiklovir 400mg oral, günde 3 kez, 5 gün süreyle veya Asiklovir 800mg oral, günde 2 kez, 5 gün süreyle veya Asiklovir 800mg oral, günde 3 kez, 2 gün süreyle veya Valasiklovir 500mg oral, günde 2 kez, 3 gün süreyle veya Valasiklovir 1g oral, günde tek doz, 5 gün süreyle veya Famsiklovir 125mg oral, günde 2 kez, 5 gün süreyle veya Famsiklovir 1g oral, günde 2 doz, 1gün süreyle veya Famsiklovir 500mg oral, tek doz takiben 250mg günde 2 kez, 2 gün süreyle. Genital Herpes: Şiddetli Hastalıkta Tedavi: Parenteral • Dissemine enfeksiyon, pnömonitis veya hepatit ya da MSS komplikasyonu (meningoensafalit) gibi: • Asiklovir 5-10mg/kg IV her 8 saatte bir, 2-7 gün süreyle veya klinik düzelme olana kadar, takiben→ oral antiviral tedavi ile 10 güne tamamlanmalı – HSV ensefaliti 21 gün tedavi gerektirmektedir. Genital Herpes-Korunma • Semptomatik olan cinsel eşler aynı şekilde tedavi edilmeli • Asemptomatik cinsel eşlerde, genital lezyonların hikayesi sorgulanmalı ve HSV için tipe özgül serolojik test önerilmeli • Hastaların lezyon ve prodromal semptomlar varken, enfekte olmamış cinsel eş ile cinsel temastan kaçınması gerekli • Kondom kullanımı genital herpesin bulaşmasını elimine etmez, fakat azaltabilir. Gebelikte Genital Herpes • Neonatal herpesi olan yenidoğanların annelerinin çoğunda klinik tanı konmuş genital herpes hikayesi bulunmamakta – Enfekte anneden yenidoğana bulaşma riski, doğuma yakın genital herpesi olan kadınlarda yüksek (%30-50) – Genital HSV gebeliğin ilk yarısında kazanıldıysa veya hikaye prenatal döneme aitse, yenidoğana bulaşma riski <%1 • Genital herpesin semptom ve bulguları veya prodromu olmayan gebeler normal doğum yapabilir • Sezaryenle doğum yenidoğana HSV bulaşmasını tamamen önlememekle birlikte, doğum sırasında lezyonları olanlar sezaryenle doğurtulmalı Gebelerde Genital Herpesin Tedavisi Oral • Genital herpesin ilk atağında asiklovir • Tekrarlayan herpes ataklarında • Tekrarlayan genital herpesli gebelerde supresyon tedavisi için önerilen rejimler: – Asiklovir 400mg oral, günde 3 kez veya – Valasiklovir 500mg oral, günde 2 kez • ⃰ Tedavinin gebeliğin 36. haftasında başlaması önerilmektedir. Şankroid • Dünyada azalmakta, ancak Afrika’nın bazı bölgeleri ve karayiplerde görülmekte • HIV bulaşması yönünden risk faktörü • Kesin tanı özel besiyerinde H.ducreyi’nin üretilmesi ile konur (duyarlılık<%80) • FDA’nın onayladığı PCR testi yok Şankroid Tanısı • Ağrılı bir genital ülser + hassas süpüratif inguinal lenfadenopati: Şankroid? • Hem klinik, hem de sürveyans amacıyla şankroidin olası tanısı şu kriterlerin hepsi ile karşılaşıldığında konulabilir: – hastanın bir veya daha fazla ağrılı genital ülserinin olması, – genital ülserin ve eğer mevcutsa bölgesel lenfadenopatinin klinik görünümünün şankroid için tipik olması, – hastanın ülser eksudasında yapılan karanlık alan muayenesi veya ülserin başlangıcından en az yedi gün sonra yapılan sifiliz için serolojik testler ile T.pallidum enfeksiyonunun kanıtı yoksa, – ülser eksüdasından yapılan HSV kültürü veya HSV PCR testinin negatif olması. Şankroid ve inguinal lenf nodu drenajı Şankroidde Tedavi-Önerilen Rejimler • Azitromisin 1g oral, tek doz veya • Seftriakson 250mg IM, tek doz veya • Siprofloksasin 500mg oral, günde iki kez, 3 gün süreyle veya • Eritromisin baz 500mg oral, günde 3 kez, 7 gün süreyle. – Hastanın hastalığının başlangıcından önceki 10 gün içindeki cinsel eşleri tedavi edilmeli Granüloma İnguinale (Donovanyoz) • Etken: İntrasellüer gram negatif bir basil Klebsiella granulomatis (eskiden Calymmatobacterium granulomatis) • Tropikal ve gelişmekte olan ülkelerde endemik • Genital bölge veya perinede ağrısız, yavaş ilerleyen ülseratif lezyonla karakterize, • Bölgesel lenfadenopati olmaksızın subkutan granülomlar (psödobubo) da oluşabilir • Enfeksiyon pelvise yayılabilir Granüloma İnguinale • Etkeni kültürde üretmek güç • Tanı: biyopsi veya ezme preparatta dokuda koyu boyanan Donovan cisimlerinin görülmesi • K.granulomatis’in DNA’sını tespit etmek için FDA onaylı moleküler test yok • Tanı konan tüm kişilere HIV testi yapılmalı • Tedavi uzun süreli olmalı • Hasta ile semptomların başlangıcından önceki 60 gün içinde cinsel teması olanlara tedavi önerilmekte Granüloma İnguinale Tedavisi • Önerilen Rejim: – Azitromisin 1g oral haftada bir kez veya 500mg/gün, en az 3 hafta süreyle • Alternatif Rejimler: en az 3 hafta süreyle herhangi birisi – Doksisiklin – Siprofloksasin – Eritromisin – Trimetoprim-sulfametoksazol • Tedaviye yanıt vermeyen olgularda bu tedavi rejimlerine gentamisin 1mg/kg/8 saatte bir IV eklenebilir Lenfogranüloma Venereum (LGV) • C.trachomatis’in L1, L2 ve L3 serovarları neden olmakta • Klinik görünüm (Heteroseksüellerde): tipik olarak tek taraflı, hassas inguinal ve/veya femoral lenfadenopati • Bazen inokülasyon yerinde kendi kendine sınırlanan genital ülser veya papül oluşmakta, fark edilene kadar sıklıkla lezyonlar gözden kaybolmakta • Rektal teması olanlarda proktokolit (kolorektal LGV) LGV-Tanı • Klinik şüphe • Diğer tanıların ekarte edilmesi • Genital lezyonlar, rektal örnekler, lenf bezi (lezyondan sürüntü veya bubo aspiratı)→kültür, direkt IF, PCR • NAATs rektal örneklerde yapılabilir, fakat FDA onaylı değildir • Klamidya serolojisi: kompleman fiksasyon titreleri>1:256, klinik tablonun varlığında tanıyı destekleyebilir • LGV tanısı konanlarda HIV, sifiliz, gonore araştırılmalı LGV’de Tedavi WHO Guidelines for the Treatment Chlamydia trachomatis. July 2016 • Önerilen Rejim: – Doksisiklin 100mg oral günde iki kez, 21 gün süreyle (3 haftalık günde 1g oral azitromisin tedavisinden daha etkili) • Alternatif Rejim: – Eritromisin baz 500mg oral günde 4 kez, 21 gün süreyle • Ayrıca buboların aspirasyonu veya insizyon ve drenajı inguinal/femoral ülserasyonları önlemek için gerekebilir. • Son 60 gün içindeki cinsel eşlerin tedavisi ÜRETRİTLER • Semptomları eğer mevcutsa dizüri, üretral kaşıntı ve mükoid, mükopürülan veya pürülan akıntı • Etyoloji: – – – – – – – – – Gonokoklar (sıklıkla klamidya enf.nu ile birlikte) C. trachomatis (NGÜ’lerin %15-40’ında etken) M.genitalium (NGÜ’lerin %15-25’inden sorumlu) T.vaginalis HSV Epstein-Barr virüsü Adenovirüsler Mycoplasma türleri? Ureaplasma ? Üretrit ÜRETRİTLER-Tanı • Üretral akıntıdan Gram boyama, MM ve JM boyama • Nükleik Asit Amplifikasyon Testi (NAAT) • Semptomların varlığında üretrit tanısını belgelendiren bulgu ve labr. testleri: – Muayenede mükoid, mükopürülan veya pürülan üretral akıntının varlığı – Üretral akıntının Gram boyamasında her immersiyon alanında ≥2 lökosit varlığının gösterilmesi – İlk akım idrarda pozitif lökosit esteraz (LE) testi veya ilk akım idrarın sedimentinin mikroskopik muayenesinde her büyük büyütme alanında ≥10 lökositin varlığı. Üretral akıntının Gram boyaması • Gram boyama üretritin değerlendirilmesi için çok önemli bir tanısal test. • Hem üretritin, hem de gonokok enfeksiyonunun varlığını belgelemede son derece yüksek duyarlılık ve özgüllüğe sahiptir. – Olası gonokok enfeksiyonu tanısı üretral akıntıda Gram boyama ile GNİD içeren lökositlerin varlığının gösterilmesi veya MM/JM boyama ile hücre içi pembe diplokokların gösterilmesi ile konulur. Bu sonuca göre erkekler olası gonore için tedavi edilir. – NGÜ üretral akıntının mikroskopisinde lökosit mevcutken, GNİD olmaması ile tanımlanmakta Nongonokoksik Üretrit • Üretral akıntıdan Gram boyama • NAATs, klamidya ve gonore için önerilmekte • T.vaginalis için test yapılması prevalansının yüksek olduğu popülasyonlar ve yerlerde düşünülmeli • NGÜ’lü erkeklerin tanıdan önceki 60 gün içindeki tüm cinsel eşleri klamidyaya karşı tedavi edilmeli. Nongonokoksik Üretrit (Komplike Olmayan Genital Klamidya) Tedavisi⃰ • Önerilen Rejimler: – Azitromisin 1g oral tek doz veya – Doksisiklin 100mg oral günde iki kez, 7 gün süreyle • Alternatif Rejimler: • Tetrasiklin 500mg oral günde 4 kez, 7 gün süreyle – Eritromisin 500mg oral günde iki kez, 7 gün süreyle veya – Ofloksasin 300mg oral günde iki kez, 7 gün süreyle – ⃰ WHO Guidelines for the Treatment Chlamydia trachomatis. July 2016 Persistan veya Tekrarlayan NGÜ • Objektif tanı konmalı • Şikayet var, üretral enflamasyon bulguları ϕ: tedavi süresini uzatmanın bir değeri yok • Tedavi rejimine uyum yok, tedavi olmamış cinsel eş varlığı→ tedavi tekrarı • En sık sebep özellikle doksisiklin tedavisini takiben M.genitalium → azitromisin 1g oral, tek doz – Azitromisin tedavisi başarısız olanlarda moksifloksasin 400mg oral günde tek doz, 7 gün süreyle • T.vaginalis’in yaygın olduğu yerlerde metronidazol 2g oral, tek doz SERVİSİT • Sıklıkla asemptomatik, fakat hastalar anormal vajinal akıntı ve intermenstrüel kanamadan şikayet ederler. • Lökore serviksin klamidyal ve gonokok enf.nu ile birliktedir. – Vajinitin majör tanısal bulgularının yokluğunda lökore servisit için yüksek negatif prediktif değere sahip (lökore yoksa servisit olası değil) • Servikal akıntının Gram boyaması N.gonorrhoeae ve C.trachomatis için düşük bir pozitif prediktif değere sahip (duyarlı değil) SERVİSİT-Etyoloji • • • • • C.trachomatis N.gonorrhoeae T.vaginalis Genital herpes (özellikle primer HSV-2 enf.nu) Olguların çoğunda, özellikle CYBE’ler için düşük risk taşıyan kadınlarda hiçbir mikroorg. izole edilemez. • M.genitalium (sınırlı veri) • Bakteriyel vajinoz • Sık vajinal duş SERVİSİT-Tanı • Üst genital sistem enf.nunun (endometrit) bir bulgusu olabileceğinden hastalar PEH yönünden de değerlendirilmeli • Vajinal, servikal veya idrar örneklerinde; C.trachomatis ve N.gonorrhoeae için NAAT • BV, trikomoniyaz araştırılmalı • HSV-2 için kültür, PCR veya serolojik testler ? • M.genitalium için FDA onaylı tanısal test yok Servisit Tedavisi • Olası Tanı için önerilen tedavi⃰ rejimi: – Azitromisin 1g oral tek doz veya – Doksisiklin 100mg oral günde iki kez, 7 gün süreyle • ⃰Hasta gonore için risk taşıyorsa veya gonore prevalansının yüksek olduğu bir bölgede yaşıyorsa beraberinde gonokok enf.nu için de tedavi verilmeli. • Tedaviden 3 ay sonra kontrol→testleri tekrar et • Son 60 gün içindeki cinsel eşlerin tedavisi gerekli Klamidya Enfeksiyonları • ABD’de en sık bildirilen bakteriyel CYBE • Prevalansı ≤24 yaştaki kişilerde en yüksek • C.trachomatis enf.nu kadınlarda çeşitli sekellere neden olmakta→en ciddi olanları: PEH, ektopik gebelik ve infertilite • Hem erkeklerde, hem kadınlarda asemptomatik enf. yaygın • ABD’de <25 yaş tüm kadınlara yıllık tarama testi önerilmekte Klamidya Enfeksiyonları • Tanıda NAATs en duyarlı yöntem – Kadınlarda ilk akım idrar veya endoserviks ya da vajenden alınan sürüntü örneklerinde, – Erkeklerde eküvyonla alınan üretral akıntı veya ilk idrar örneğinde • Klinisyen tarafından veya hastanın kendisinin eküvyonla aldığı vajinal sürüntü örneğinde NAATs’ın kullanılması FDA-izinlidir • Klamidya tarama testinde kullanılan NAAT için optimal ürogenital örnekler: erkeklerde ilk akım idrar örneği, kadınlarda ise vajinal sürüntü örneği Gebelerde Klamidya Enfeksiyonlarının Tedavisi • Önerilen Rejim: – Azitromisin 1g oral, tek doz • Alternatif Rejim: – Amoksisilin 500mg oral günde 3 kez, 7 gün süreyle veya – Eritromisin 500mg oral günde 2 kez, 7 gün süreyle veya • Tedavi tamamlandıktan 3-4 hafta sonra tercihan NAAT ile tekrar test edilmeli • İlaveten tüm gebeler tedaviden 3 ay sonra da test edilmeli GONORE • N.gonorrhoeae’nin neden olduğu, en sık görülen ikinci bakteriyel CYBE • Gonoreli kişilerin %40’ında C.trachomatis ile koinfeksiyon saptanmıştır • Komplike olmayan gonokok enf.nu erkeklerde üretral akıntı ve dizüri semptomlarıyla→ üretrit tablosu • Gonore kadınlarda sıklıkla asemptomatik, enfekte kadınların yarısından azında anormal vajinal akıntı, dizüri, alt abdominal rahatsızlık ve disparoni şikayeti var→servisit • Rektal enf.lar her iki cinste genellikle asemptomatik GONORE-Tanı • Üretral akıntının Gram boyaması: semptomatik enf.nu olan erkeklerde duyarlılık %50-70 • Kültür: üretral ve endoservikal enf.larda duyarlılığı %85-95 • NAATs: duyarlılık >%90, özgüllüğü de yüksek – İdrar, vulvovajinal, servikal ve üretral sürüntü örneklerinde yapılabilmekte – Sıklıkla rektal ve faringeal örneklerde duyarlılık daha düşük • Duyarlılık testlerinin yapılabilmesi için NAATs’a paralel kültür yapılması gerekmekte Gram negatif diplokok Gonore-Tedavi WHO-Guidelenes for the Treatment of Neisseria gonorrhoeae. June 2016 • Genital ve anorektal gonokoksik enfeksiyonlar – Lokal direnç verileri yoksa, ikili tedavi tekli tedaviden daha fazla önerilmekte • İkili tedavi (aşağıdakilerden birisi) – Seftriakson 250mg IM, tek doz + azitromisin 1g oral, tek doz – Sefiksim 400mg oral, tek doz + azitromisin 1g oral, tek doz Gonore-Tedavi WHO-Guidelenes for the Treatment of Neisseria gonorrhoeae. June 2016 • Tekli tedavi (antimikrobiyale duyarlılığı kanıtlayan, yakın zamandaki lokal direnç verilerine dayanarak, aşağıdakilerde birisi) – Seftriakson 250mg IM, tek doz – Sefiksim 400mg oral, tek doz – Spektinomisin 2g IM, tek doz Gonore-Ülkemizde direnç ne durumda? Zarakolu P ve ark, Mikrobiyoloji Bülteni, 2006;40:69-73 • Ankara’da kayıtlı seks çalışanlarının servikal örneklerinden izole edilen 30 N.gonorrhoeae izolatının anbiyotiklere duyarlılık durumu: – Penisilin %30 – Beta-laktamaz üretimi: %48 – Seftriakson, sefiksim : %100 – Siprofloksasin: %97 – Tetrasiklin: %40 Gonore-Tedavi WHO-Guidelenes for the Treatment of Neisseria gonorrhoeae. June 2016 • Orofaringeal gonokok enfeksiyonları: WHO CYBE • kılavuzu gonokoksik orofaringeal enfeksiyonu olan erişkinler ve adolesanlarda tekli tedaviden ziyade ikili tedaviyi önermektedir. İkili tedavi: (aşağıdakilerden birisi) – Seftriakson 250mg IM, tek doz + azitromisin 1g oral, tek doz – Sefiksim 400mg oral, tek doz + azitromisin 1g oral, tek doz • Tekli tedavi: (antimikrobiyale duyarlılığı kanıtlayan, yakın zamandaki lokal direnç verilerine dayanarak) – Seftriakson 250mg IM, tek doz Gonore-Tedavi WHO-Guidelenes for the Treatment of Neisseria gonorrhoeae. June 2016 • WHO CYBE kılavuzu tüm yeni doğanlar için, gonokoksik ve klamidyal oftalmia neonatorumun önlenmesi için topikal oküler profilaksiyi önermektedir. • Oküler profilaksi için doğumdan sonra derhal her iki göze aşağıdaki topikal uygulamalardan birisi önerilmektedir: – Tetrasiklin hidroklorid %1 göz merhemi – Eritromisin %0.5 göz merhemi – Povidon iyot %2.5 solüsyonu (su-bazlı) – Gümüş nitrat %1’lik solüsyonu – Kloramfenikol %1 göz merhemi Vajinal Akıntı ile Karakterize Hastalıklar • Vajinal akıntıya en sık olarak 3 hastalık neden olmakta: – Bakteriyel vajinoz – T.vaginalis vajiniti – Kandida vajiniti (Vulvovajinal kandidiyaz) • Servisitin de anormal vajinal akıntıya neden olduğu unutulmamalı Bakteriyel Vajinoz (BV) • Vajinada H₂O₂ üreten Lactobacillus türleri yerine yüksek konsantrasyonlarda anaerob bakterilerin (Prevotella türleri ve Mobiluncus türleri gibi), Gardnerella vaginalis, Ureaplasma, Mycoplasma ve sayısız zor üreyen veya kültürü yapılamayan anaerobların geçmesinden sonuçlanan polimikrobiyal bir klinik sendrom • Hekime başvuran kadınlar arasında, BV vaginal akıntının veya kötü kokulu akıntının en sık görülen sebebidir. • BV’li kadınların çoğu asemptomatiktir. • Cinsel temasla kazanılıp, kazanılmadığı bilinmemekte BV-Tanı • Klinik kriterler (Amsel Kriterleri) veya • Gram boyama: BV tanısında altın standart labr. yöntemi • BV’nin klinik kriterleri ise aşağıdaki semptom ve bulgulardan üçünün varlığını gerektirmektedir: – Homojen, ince, vajen duvarını kaplayan beyaz akıntı, – Mikroskopik muayenede kanıt hücreleri (vajinal epitelyal hücrelerin etrafının kokobasillerle kaplanması), – Vajinal sıvının pH’ının >4.5 olması veya – %10’luk KOH ilavesinden önce veya sonra vajinal akıntıda balık kokusu (Whiff testi) BV- Clue cell BV’de TEDAVİ Workowski KA, Bolan GA, CDC. Sexually transmitted diseases treatment guidelenes. MMWR Recomm Rep 2015 • Semptomu olan kadınlara tedavi önerilmekte • Önerilen Tedavi Rejimleri: • Metronidazol 500mg oral, günde iki kez, 7 gün süreyle veya • Metronidazol jel %0.75 dolu bir aplikatör (5g) intravajinal olarak, günde bir kez, 5 gün süreyle veya • Klindamisin krem %2’lik, dolu bir aplikatör (5g) intravajinal olarak gece yatarken, 7 gün süreyledir. BV’de TEDAVİ Workowski KA, Bolan GA, CDC. Sexually transmitted diseases treatment guidelenes. MMWR Recomm Rep 2015 • Alternatif Tedavi Rejimleri: – – – – Tinidazol 2g oral, günde tek doz, 2 gün süreyle veya Tinidazol 1g oral, günde tek doz, 5gün süreyle veya Klindamisin 300mg oral, günde iki kez, 7 gün süreyle veya Klindamisin ovül 100mg intravajinal olarak gece yatmadan önce, 3 gün süreyle • Klinik çalışmalar BV’li kadının cinsel eşinin tedavisinin, kadının tedaviye yanıtını ve rölapsı veya reinfeksiyon olasılığını etkilemediğini göstermekte BV’li kadınların cinsel eşlerinin rutin tedavisi önerilmemekte. Gebelikte BV Tedavisi • Tüm semptomatik BV’li gebe kadınlara tedavi önerilmekte – Oral veya topikal tedavi rejimleri arasında etki veya yan etkilerin önlenmesi açısından fark yok , – Metronidazolün gebeler için düşük risk taşıdığı bildirilmekte. BV tedavisinde oral veya topikal olarak kullanılmakta – Tedavi vajinal enfeksiyonun semptom ve bulgularını azaltmakta, – Preterm doğumu önlemediği gösterilmiş – Geç düşük riskini azalttığı, yeni doğanda istenmeyen sonuçları azalttığını bildiren çalışmalar var – Gebelik sırasında tinidazol kullanılmamalı TRİKOMONİYAZ • ABD’de 3.7 milyon insanı etkilediği tahmin edilmekte • Enfekte kişilerin çoğu (%70-%85) minimal semptoma sahip veya asemptomatik – Erkeklerde üretrit, epididimit veya prostatit semptomları – Kadınlarda diffüz, kötü kokulu veya sarı-yeşil renkli vajinal akıntı±vulva iritasyonu • • • • Korunmada en etkili yöntem, kondom kullanımı Vajinal duş önerilmez HIV’in kazanılma riskini 2-3 kat arttırmakta Gebelerde istenmeyen etkilere neden olmakta TRİKOMONİYAZ -Tanı • Kadınlarda Yaş preparat mikroskopisi: Duyarlılık düşük (%51-65), erkeklerde duyarlılık daha düşük • Kültür (eskiden tanıda altın standart idi): duyarlılık %75-%96, özgüllük:%100 • NAAT: Son derece duyarlı ve özgül – APTIMA T.vaginalis testi (vajinal, endoservikal ve idrar örneklerinde): FDA-izinli, duyarlılık %95.3-%100, özgüllük %95.2-%100 – BD Probe Tec TV Q˟ Amplified DNA testi: FDA-izinli TRİKOMONİYAZ- Tedavi • Tedavi T.vaginalis enfeksiyonunun semptom ve bulgularını azalttığı gibi, bulaşmayı da azaltabilir • Nitroimidazoller T.vaginalis enfeksiyonlarına karşı etkili yegane antimikrobiyaller • Hastaların cinsel eşlerinin de tedavisi gerekmekte • Tedavi süresince cinsel temastan kaçınmaları • Tedaviden 3 ay sonra kadınların tekrar test edilmeleri önerilmekte TRİKOMONİYAZ- Tedavi • Önerilen tedavi rejimi; – Metronidazol 2g oral, tek doz olarak veya – Tinidazol 2g oral, tek doz • Alternatif tedavi rejimi: – Metronidazol 500mg oral, günde iki kez, 7 gün süreyle Gebelikte Trikomoniyaz Tedavisi • Metronidazol plasentadan geçmekte, fakat gebe kadın için düşük risk taşımakta – Gebe kadınlardaki birçok çalışmada kohort çalışmaları dahil, metronidazolün teratojenik ve mutajenik etkisiyle ilgili kanıt bulunamamıştır – Metronidazol tedavisi parazitolojik şifa sağlamakla birlikte , tedaviyi takiben perinatal morbiditede anlamlı fark gösterilememiş • Trikomoniyazı olan gebe kadınlar tek doz 2g metronidazol ile gebeliğin her safhasında tedavi edilebilirler – Kanıt yok, ancak bazı klinisyenler tek doz metronidazol tedavisini takiben 12-24 saat emzirmenin ertelenmesini önermekte VULVOVAJİNAL KANDİDİYAZ (VVK) • Etken genellikle C.albicans • Semptomlar: kaşıntı, vajinal acı hissi, disparoni, eksternal dizüri ve anormal vajinal akıntı • Kadınların %75’i en az bir atak, %40-45’i ≥2 atak geçirdiği tahmin edilmekte • Kadınların %10-20’sinde komplike VVK gelişmekte ve tedavisi güç olmakta Komplike Olmayan VVK’da Tanı • • • • • Klinik tanı (semptom ve bulgular temelinde) Yaş preparat Gram boyama Kültür (tanıda altın standart) PCR- FDA onaylı değildir. – Semptom ve bulgular yokken kültürde kandidaların üremesi tedavi endikasyonu değildir Komplike Olmayan VVK’da Tedavi • Kısa süreli topikal formülasyonlar (tek doz ve 1-3 günlük rejimler gibi) ile etkili tedavi yapılmakta • Topikal uygulanan azol preparatları, nistatinden daha etkili • Azoller ile tedavi semptomların giderilmesini ve tedavi olan kadınların %80-90’ında kültürlerde negatifleşmeyi sağlamakta • Cinsel temasla bulaşmadığı için cinsel eşin tedavisini destekleyen veri bulunmamakta Komplike Olmayan VVK’da Tedavi Önerilen Rejimler • • • • • • • • • • • • • Klotrimazol %1 krem 5g intravajinal günlük, 7-14 gün süreyle veya Klotrimazol %2 krem 5g intravajinal günlük, 3 gün süreyle veya Mikonazol %2 krem 5g intravajinal günlük, 7 gün süreyle veya Mikonazol %4 krem 5g intravajinal günlük, 3 gün süreyle veya Mikonazol 100mg vajinal süppozituar, günlük bir süppozituar, 7 günlük süreyle veya Mikonazol 200mg vajinal süppozituar, günlük bir süppozituar, 3 günlük süreyle veya Mikonazol 1200mg vajinal süppozituar, bir süppozituar, 1 gün veya Tiyokonazol %6.5 merhem 5g intravajinal, tek uygulama veya Butokonazol %2 krem (tek doz), 5g intravajinal, tek uygulama veya Terkonazol %0.4 krem 5g intravajinal günlük, 7 gün süreyle veya Terkonazol %0.8 krem 5g intravajinal günlük, 3 gün süreyle veya Terkonazol 80mg vajinal süppozituar, günlük bir süppozituar, 3 gün süreyle Oral Ajan: Flukonazol 150 mg oral, tek doz. Komplike VVK’da Tanı • Vajinal akıntının kültürü yapılmalı – Klinik tanıyı ispatlamak – Nonalbikans türler dahil, olağan dışı türleri tanımlamak için • Vajinal izolatlarda C.albicans’ta azol direnci gittikçe daha sık görülmekte, ancak bireysel tedavi planlamasında duyarlılık testlerinin yapılması genellikle önerilmemekte Özel Durumlarda Komplike VVK • Kısa süreli tedaviye yanıt vermeyenler – Altta yatan immün yetmezliği olan kadınlar – Kontrolsüz diyabeti olanlar – HIV varlığı – Kortikosteroid tedavisi • Koşulları düzeltmeye çalışmak ve daha uzun süreli (7-14 gün) geleneksel tedavi Gebelikte VVK • Sıklıkla gelişmekte • Sadece topikal azol tedavileri 7 gün süreyle önerilmekte Pelvik Enflamatuvar Hastalık (PEH) • Üst genital sistem enf.nu: Endometrit, salpenjit, tuboovaryen apse ve pelvik peritonitin herhangi bir kombinasyonunu içermekte • Olguların çoğunda cinsel yolla bulaşan mikroorganizmalar, özellikle N.gonorrhoeae ve C.trachomatis dahil olmakta – Son yıllarda bu mikroorg.ların katkıda bulunduğu PEH olguları oranı ↓ : PEH tanısı alan kadınların <%50’sinde testler N.gonorrhoeae ve C.trachomatis için pozitif Pelvik Enflamatuvar Hastalık • Vajinal mikroflorayı oluşturan mikroorg.lar PEH ile birliktelik göstermekte – – – – Anaeroblar, G.vaginalis, Enterik gram negatif basiller, S.agalactiae • Bazı olgularda ilaveten – – – – Sitomegalovirüs, M.hominis, U.urealyticum, M.genitalium • Akut PEH tanısı alan tüm kadınların NAAT ile klamidya ve gonore için, ayrıca HIV içinde test edilmeleri gerekli PEH-Tanı • Minimum klinik kriterler: – muayenede servikal hareketle ağrı veya – uterus hassasiyeti veya – adnekslerde hassasiyet • İlave kriterler: – – – – – – oral ısının >38.30C olması, Anormal servikal mükopürülan akıntı veya servikal gevreklik, vajinal sıvının yaş preparatında çok sayıda lökosit varlığı, eritrosit sedimentasyon hızında yükselme, C-reaktif proteinde yükselme ve N.gonorrhoeae veya C.trachomatis ile servikal enfeksiyonun laboratuvar belgesi PEH-Tanı • Eğer servikal akıntı normal görünümlü ve vajinal akıntının yaş preparatında lökosit gözlenmiyorsa PEH tanısı olası değildir ve ağrının alternatif sebepleri araştırılmalıdır. • Tanıda En Özgül kriterler: – Endometriyal biyopsi ile endometritin histolojik kanıtı – Transvajinal sonografi veya manyetik rezonans görüntüleme ile kalın, sıvı dolu tüpler ile serbest pelvik sıvı var/yok veya tubo-ovaryen kompleks veya pelvik enfeksiyonu düşündüren Doppler çalışmaları veya – PEH ile uyumlu laparoskopik bulgular. PEH-Tedavi • Olası patojenleri kapsayacak şekilde yapılmalı • Tüm rejimlerin N.gonorrhoeae ve C.trachomatis’e etkili olması gerekmekte (endoservikal tarama negatif olsa bile üst genital sistem enf.nunu ekarte ettirmemekte) • BV, PEH’li kadınların çoğunda bulunmakta • Tedavi olası tanı konulduktan sonra hemen başlatılmalı→ uzun süreli sekellerin önlenmesi • Hafif ve orta derecede klinik şiddeti olan PEH’li kadınlarda oral ve parenteral tedavi rejimleri benzer etkinlikte PEH- Hastaneye Yatması Gereken Olgular • acil cerrahi gereksinimi (apandisit gibi) ekarte edilemiyorsa, • tubo-overyen apse, • gebelik, • şiddetli hastalık, bulantı ve kusma veya yüksek ateş, • hastanın oral tedaviyi tolere edememesi veya takibinin yapılamayacak olması, • oral tedaviye klinik yanıtın olmaması PEH-Tedavi: Parenteral Tedavi • Önerilen Rejimler – Sefotetan 2g IV her 12 saatte bir + doksisiklin 100mg oral veya IV her 12 saatte bir veya – Sefoksitin 2g IV her 6 saatte bir + doksisiklin 100mg oral veya IV her 12 saatte bir veya – Klindamisin 900mg IV her 8 saatte bir + gentamisin yükleme dozu IV veya IM (2mg/kg), takiben idame dozu (1.5mg/kg) her 8 saatte bir. – Gentamisin günlük tek doz (3-5mg/kg) olarak kullanılabilir. PEH-Tedavi: Parenteral Tedavi • Klinik düzelmeyle birlikte 24-48 saat içinde oral tedaviye geçiş mümkün: Oral doksisiklinle tedavi 14 güne tamamlanmakta • Alternatif parenteral rejimler: – Ampisilin/sulbaktam 3g IV her 6 saatte bir + doksisiklin 100mg oral veya IV her 12 saatte bir – Azitromisin tedavisi • Ya monoterapi olarak bir hafta süreyle (500mg IV günlük, 1 veya 2 doz, takiben 250mg oral 5-6 gün süreyle) veya • 12 gün süreyle metronidazolle kombine edilerek kullanılmaktadır. PEH- İntramusküler/Oral Tedavi • Hafif-orta şiddette PEH’i olan kadınlarda düşünülmeli • Önerilen rejimler: – Seftriakson 250mg IM tek doz + Doksisiklin 100mg oral günde iki kez, 14 gün süreyle ±Metronidazol 500mg oral, günde iki kez, 14 gün süreyle veya – Sefoksitin 2g IM tek doz olarak ve Probenesid 1g oral tek doz aynı zamanda uygulanmalı +Doksisiklin 100mg oral günde iki kez, 14 gün süreyle ±Metronidazol 500mg oral, günde iki kez, 14 gün süreyle veya – Diğer üçüncü kuşak sefalosporinler (seftizoksim veya sefotaksim)+ Doksisiklin±Metronidazol kombinasyonu EPİDİDİMİT • Akut epididmit: ağrı, şişme ve epididimin enflamasyonu (yüksek ateş olağan değil) • Semptomların hikayesi<6 hafta • Testis de dahil olursa→epididimoorşit • Seksüel aktif <35yaş erkeklerde etken en sık: – C. trachomatis ve N.gonorrhoeae – E.coli→Anal temas varsa • Cinsel temasla bulaşan epididimite sıklıkla üretrit eşlik etmekte EPİDİDİMİT • ≥35 yaş ve anal temas öyküsü olmayan erkeklerde, cinsel yolla bulaşan akut epididimit sık değil – Mesane çıkışı obstrüksiyonuna (selim prostat hiperplazisi gibi) sekonder bakteriüriye bağlı • Daha yaşlı erkeklerde – Prostat biyopsisi – Üriner sistem enstrümentasyonu veya cerrahisi – Sistemik hastalık ve/veya immünsüpresyon Kronik Epididimit • Skrotum, testisler veya epididimde rahatsızlık ve/veya ağrı semptomlarının hikayesi ≥6 hafta • En sık granülomatöz durumla birlikte • M.tuberculosis Akut Epididimitte Tanı • Tipik olarak tek taraflı ağrı ve hassasiyet, hidrosel ve epididimin palpe edilebilir şişliği – Bilateral semptomlar varsa, testiküler ağrı için diğer nedenler? • Tanı için en doğru yöntem→ Skrotumun radyonüklid incelemesi • Ultrason→spermatik kordun torsiyonunu ekarte etmek için Epididimitte Enflamasyonun Tanısı • Üretral akıntının Gram veya MM/JM ile boyanması • İlk akım idrarda pozitif lökosit esteraz testi veya • İlk akım idrar sedimentinde ≥10 lökosit varlığı • C.trachomatis ve N.gonorrhoeae için NAAT Akut Epididimit Tedavisinde Önerilen Rejimler • Akut epididimite en çok cinsel temasla bulaşan klamidya ve gonore neden olduğu için: – Seftriakson 250mg IM, tek doz + doksisiklin 100mg oral, günde iki kez, 10 gün süreyle • Akut epididimite en çok cinsel temasla bulaşan klamidya ve gonore ve enterik mikroorganizmalar neden olduğu için (anal seks yapanlarda): – Seftriakson 250mg IM, tek doz + levofloksasin 500mg oral, günde tek doz, 10 gün süreyle veya ofloksasin 300mg oral, günde iki kez, 10 gün süreyle • Enterik mikroorganizmaların en çok neden olduğu akut epididimit için: – levofloksasin 500mg oral, günde tek doz, 10 gün süreyle veya ofloksasin 300mg oral, günde iki kez, 10 gün süreyle. HPV Enfeksiyonu • ~ 100 tipinin enfeksiyonu tanımlanmış – En azından 40’ı genital bölgeyi enfekte edebilmekte • Enfeksiyonların çoğu kendi kendine sınırlanmakta ve asemptomatiktir veya bilinmemekte • Seksüel aktif kişilerin çoğu yaşamları boyunca en az bir kez HPV ile enfekte olmakta HPV Enfeksiyonu • Onkojenik, yüksek riskli HPV enf.nu (HPV tip 16 ve 18 gibi) çoğunlukla – Servikal, penil, vulvar, anal ve orogenital kanserlere ve prekanserlere neden olmakta, • Düşük riskli HPV enf.nu (HPV tip 6 ve 11 gibi) – Genital siğillere (%90’ına) ve tekrarlayan respiratuvar papillomatozise neden olmakta • Persistan onkojenik HPV enf.nu, HPV ile ilişkili prekanser ve kanserlerin gelişmesi için en güçlü risk faktörü HPV Aşıları • Bivalan aşı (Cervarix): HPV tip 16 ve 18’le enf.nu önlemekte • Kuadrivalan aşı (Gardasil): HPV tip 6, 11, 16 ve 18’le enf.nu önlemekte – Bivalan ve kuadrivalan aşılar HPV tip 16 ve 18’e karşı koruma sağlar ki, bu tipler tüm servikal kanserlerin %66’sından sorumludur • 9-valanlı aşı: HPV tip 6, 11, 16 ve 18, 31, 33, 45, 52 ve 58’le enf.nu önlemekte – Beş tipe karşı daha koruma sağlar ki, bu tipler servikal kanserlerin %15’inden sorumludur HPV Aşıları • Tüm HPV aşıları IM olarak 3 doz, 6 aydan uzun bir sürede, ilk dozdan sonra 1-2 ve 6 ay şeklinde uygulanmakta • Tüm 3 doz serisinin aynı tip aşı ürünü ile tamamlanması gerekmekte • Rutin olarak 11-12 yaşlarındaki kız ve erkek çocukları için önerilmekte ve 9 yaşının başında uygulanabilmekte • Bivalan, kuadrivalan veya 9- valanlı HPV aşıları kızlar için önerilmekte, • Kuadrivalan veya 9-valanlı aşı erkekler için önerilmekte HPV Aşıları • Aşılama kızlar için 26, erkekler için 21 yaşına kadar önerilmekte • ABD’de HPV aşılarının >26 yaşında kadın ve erkekler için kullanımı lisanslı değil ve önerilmemekte • Aşılar anogenital siğil, anormal Pap/HPV testleri veya anogenital kanser hikayesine bakılmaksızın uygulanabilir • HPV aşılarının gebe kadınlarda kullanımı önerilmemekte HPV Enfeksiyonu Tanısı • Servikal kanser taramasında ve anormal servikal sitoloji veya histolojinin takibi ve yönetiminde kullanılmak üzere – HPV enfeksiyonlarının onkojenik tiplerini belirlemek için HPV testleri mevcut • Bu testlerin kullanılmaması gereken durumlar – – – – HPV’li kadınların cinsel eşleri için, <25 yaş kadınlar için Genital siğillerin tanısında veya Genel olarak CYBE testi olarak HPV Enfeksiyonlarının Tedavisi • Tedavi, HPV’nin neden olduğu makroskopik genital siğiller veya patolojik prekanseröz lezyonlara göre yönlendirilmekte • Genital siğiller için tedavi var, fakat virüsün kendisi için tedavi yok • Subklinik genital HPV enf.nu tipik spontan olarak düzelir HPV enf.nunu eradike etmek için spesifik antiviral tedavi önerilmemekte Anogenital Siğiller • %90’ına onkojenik olmayan HPV tipleri 6 veya 11 neden olmakta • HPV tip 16, 18, 31, 33 ve 35 de bazen anogenital siğillere neden olur (genellikle HPV 6 veya 11 ile koinfeksiyon şeklinde) • HPV tip 6 ve 11 ayrıca konjonktival, nasal, oral ve laringeal siğillere neden olabilir • Genellikle asemptomatiktir • Büyüklük ve yerleşim yerine göre siğiller ağrılı veya kaşıntılı olabilir Genital HPV Anogenital Siğiller-Tanı • Genellikle inspeksiyonla yapılır • Tanıda HPV testi yapılması önerilmemekte • Biyopsi ile tanının kesinleştirilmesi gereken durumlar – Lezyon atipikse – İmmün sistemi baskılanmış hastalarda (HIV dahil) tanı net değilse – Lezyonlar standart tedaviye cevap vermiyorsa – Tedavi sırasında hastalık kötüleşiyorsa Anogenital Siğiller-Tedavi • Amaç: siğilin çıkarılması ve mevcutsa semptomların giderilmesi • Tedavisiz bırakılırsa siğiller spontan olarak gerileyebilir, değişmeden kalabilir veya sayı ve büyüklükte artış olabilir • Tüm hastalar veya tüm siğiller için ideal tek bir tedavi yok • Önerilen rejimler: – Imıquimod krem veya podofilox solüsyon veya jel veya sinecatechins merhem gibi hastanın uygulayabileceği rejimler ve – klinisyenin uygulayabileceği kriyoterapi veya cerrahi yöntemle siğilin çıkarılması (küretaj, lazer veya elektrocerrahi de dahil) veya trikloroasetik asit veya bikloroasetik asit solüsyonları ile tedavi Gebelik ve Anogenital Siğiller • Podofilotoksin, podofilin ve sinecatechins kontrendike • İmiquimod? kullanmaktan sakınılmalı • HPV tip 6 ve 11 (bulaş yolu: transplasental, perinatal, postnatal ?) nadiren süt çocukları ve çocuklarda respiratuvar papillomatozise neden olabilir • HPV enf.nu nedeniyle gebelerde seksiyo endikasyonu yok – Seksiyo sadece pelvik yol obstrüksiyonu olanlarda veya vajinal doğum aşırı kanamaya neden olacaksa yapılmalı CYBE’lerin Kontrolü ve Önlenmesi • Beş esas stratejiye dayanmaktadır: – CYBE’lerden sakınmak için riskli kişilerde doğru risk değerlendirmesinin ve eğitim ile birlikte danışmanlık yapılması; – Aşı ile önlenebilir CYBE’ler için riskli kişilere temas öncesi aşılama yapılması; – Enfekte fakat asemptomatik olan kişilerle, CYBE’li semptomatik kişilerin tanımlanması; – Enfekte kişilerde doğru tanı, tedavi ve danışmanlıkla birlikte bu kişilerin takibi ve – CYBE’si olan kişilerin cinsel eşlerinin değerlendirilmesi, tedavisi ve eğitilmesi. SONUÇ • Tanısal testler ve terapötiklerde teknik ilerlemeler, aşılar ve bariyer yöntemleri CYBE’lerin önlenmesi ve tedavisi için yararlar sağlamıştır • Bu teknolojilere erişim özellikle bu enfeksiyonların en yüksek olduğu alanlarda halen sınırlıdır. • Ülkelerin güncellenmiş global kılavuzları alarak, kendi hazırladıkları standart ulusal protokollerdeki lokal epidemiyolojik durum ve antimikrobiyal duyarlılık verilerine adapte etmeleri gerekmektedir. • CYBE’lerin etkili tedavisi için ulusal kılavuzların geliştirilmesinde lokal halk sağlığı ve laboratuar uzmanları ile yakın işbirliği gerekmektedir.
