Ebelik Mesleği Toplumda Kadın Statüsü İle İlgili mi?
advertisement
Kadın Olmak? Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN • Sadece kadın olmak konusunu anlatmak eksik kalır • Erkek ve kadın olarak anlatmak gerekir. • Üreme ve neslin devamı erkek ve dişi ile gerçekleşir. Kadının Toplumdaki Statüsü Kadının Toplumdaki Statüsü • 1946-Birleşmiş Milletler Kadının Statüsü Komisyonu • 1948- Birleşmiş Milletler Evrensel Bildirgesi Kadının Toplumdaki Statüsü eğitim düzeyi İstihdam oranı Xxxxx xxxxxx • Statü, yaşam boyunca değişen rollerle yeniden biçimlenen bir özelliğe sahiptir. Kadının toplumda statü ve rollerine ilişkin kuramsal bir çerçeve Oppong ve Abu (1988) tarafından geliştirilmiştir. Mesleki Kendini gerçekleştir me, bireylik Annelik Vatandaşlık Eşlik Akrabalık Ev kadınlığı Toplumda Statü Verilen statüler • Bireyin hiçbir eylem yapmadan kişiliği ve etkisi bulunmadan, yetenekleri, becerileri dikkate alınmaksızın, toplumun kabul ettiği ölçülere göre bireye bir statü vermesidir. Örneğin erkek olmak. Kazanılan statüler • Bireyin kendi çaba ve başarılarına, yeteneklerine göre kendisinin elde ettiği bir konumdur. • Birey bu konumu elde etmek için şu ya da bu biçimde bir mücadele gösterir DÜNYA KALKINMA RAPORU 2012 Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ve Kalkınma Kalkınma için toplumsal cinsiyet eşitliği neden önemlidir? • Cinsiyet temelli dezavantajlar • Toplam 136 ülke anayasalarında kadın ve erkek arasında ayırımcılığı yasaklamakta ve tüm vatandaşlar için eşitlik garantisi vermektedir. • Kadınlar kadına özgü olarak nitelenen sektörlerde ve mesleklerde yoğunlaşmaya devam etmekte ve bunların çoğu düşük gelir düzeyine sahiptir. • Kadınların siyasette ve iş dünyasındaki üst düzey yöneticilik pozisyonlarındaki temsil oranı erkeklerden düşüktür. TEMEL GÖSTERGELERDE KADIN Sağlık-Toplam Doğurganlık Hızı • Sağlık Bakanlığı’nın 2009 yılı verilerine göre adölesan doğurganlık oranı binde 35,1’dir. • TDH eğitimi olmayan kadınlarda: 2.65 • TDH lise veya üzeri eğitimi olan kadınlarda: 1.53 Ülkelerin Doğurganlık Hızı 2000 2008 Dünya 2.80 2.61 1 Mali 6.89 7.34 2 Nijer 7.16 7.29 3 Uganda 6.96 6.81 4 Somali 7.18 6.60 5 Afganistan 5.87 6.58 Belçika 1.61 1.65 192 Almanya 1.38 1.4 205 İtalya 1.18 1.30 Sıra 78 Ülke Çalışma Yaşamına Katılım • Kadınların işgücüne katılımı sürdürülebilir kalkınmanın en önemli unsurudur. Siyaset ve Karar Alma Mekanizmalarına Katılım • 2009 mahalli idareler seçim sonuçlarına göre kadın belediye başkanı sayısı 27, erkek belediye başkanı sayısı 2921 dir. Türkiye143 ülke arasında 88. sırada • Listenin başında ise sırasıyla – Ruanda (yüzde 56,3) – Andora (yüzde 50), – Küba (yüzde 45,2) – Sadece listenin başındaki 9 ülkede kadının mecliste temsil oranı yüzde 40’ı geçebildi. “Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması 2008” Fiziksel Şiddet Cinsel Şiddet Gebeliği Sırasında Fiziksel Şiddet • Eşi veya eski eşi tarafından şiddete maruz bırakılan kadınların oranı % 39’dur. • Maruz kalan kadınların oranı % 15,3 • Her 10 kadından 1 kadın maruz kalıyor. • Thomson Reuters Vakfı tarafından yapılan araştırmaya göre, dünyada kadınlar için en tehlikeli 5 ülke; – Afganistan – Kongo – Pakistan – Hindistan – Somali • Afganistan, kadınlar için en tehlikeli ülke • Kadına yönelik şiddet çok fazla Kongo • Birleşmiş Milletler de Kongo’yu “dünyanın tecavüz başkenti” şeklinde nitelendirmişti. • Ülkede yılda 400 bin kadar kadın 3 yaşındaki çocuklar da dahil tecavüze uğruyor. • Pakistan’ın da kültürel ve dini uygulamaları arasında asitli saldırılar, çocuk yaşta veya zorla evlendirilmek, taşlanarak cezalandırmak ve diğer fiziksel saldırılar sayıldı. • Hindistan’da ise özellikle kız bebeklerin anne karnındayken öldürülmesi, diğer bebek cinayetleri ve insan kaçakçılığının çok yaygın olduğu belirtildi. • Bu durum asimetrik cinsiyet oranlarına neden olmaktadır. • Somali’de ise doğumla bağlantılı anne ölümleri, tecavüz ve kadın sünnetinin yaygın. • Somali’de kadınlar için en tehlikeyi olan gebe kalmaktır. • Çünkü doğum öncesi kontrollerin olmaması yüzünden gebe bir kadının yaşama olasılığının yüzde 50 olduğunu söyledi. • 22 Arap ülkesi arasında kadın olmak için en kötü ülke Mısır • Thomson Reuters Vakfı'nın Irak'tan Suudi Arabistan'a 22 Arap ülkesinde düzenlediği ve kadınların toplumdaki rolünü inceleyen bir araştırmaya göre, siyasi istikrarsızlığın yan etkileri nedeniyle Mısır, Arap dünyasında kadın olmak için en kötü ülke haline geldi. Ebelik Mesleğinin Toplumdaki Statüsü • Fransa'nın başkenti Paris'e gelen binlerce ebe Sağlık Bakanlığı'na yürüdü. • 16 Ekim 2013'den beri grevde olan eylemciler, ebelik statüsünün değer kazanmasını istiyor. • Yürüyüşte "Meslek harika, koşullar çok sefil", "Statü değişikliği hemen şimdi" yazılı pankart ve dövizler taşındı. • Sendikalar birliği Fransa genelindeki doğumevlerinde greve katılımın % 90'ın üzerinde olduğunu belirtiyor. Gelişmekte olan toplumlarda kadının statüsünün yükseltilmesi, bebek ölümlerinin azaltılması ve doğurganlık oranının düşürülmesi gibi toplumsal olarak talep edilen değişmelerle birlikte düşünülmesi gereken bir konudur. Ebeliğin Statüsünü Neler Etkiler? Cinsiyet Kadının hangi, meslekten olursa olsun erkeğe göre daha aşağı bir statüde oluşu hala sürmektedir Dolayısıyla ebenin kadın olması statüsünü düşürmektedir. Türkiye’de ebelik mesleğini icra edenlerin tümü kadındır. Kadınların belli haklar elde etmesi ebelik mesleğini de etkilemiştir. Ancak annelik konumu kadınların meslekte yüksek konumları kaybetmelerine neden olmaktadır. Genel Ücret Düşüklüğü Tüm ülke genelinde ebeler, tüm sağlık çalışanları içinde düşük ücret almaktadır. Genel olarak ebelere ödenen ücret diğer mesleklerden daha düşüktür. Eğitim Durumu Farklılıkları Aynı alanda görev yapan bir lise mezunu ve üniversite mezunu ebeler bulunmaktadır. 1986 yılında lise mezunu olan ebelere Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları bünyesinde iki yıllık Ebelik Önlisans eğitimi verilmeye başlanmış 1986–1990 yılları arasında SSYB’lığı tarafından orta öğretim sonrası 1 yıllık ebelik kursları verilmiştir. LİMME 1997 yılında üniversite düzeyinde eğitim başlamıştır. Sosyo-Ekonomik Statü Ebeler ülke genelinde orta sosyaekonomik düzeyinden gelmektedir. Ebe öğrencilerin anne ve baba eğitim durumlarına bakıldığında genellikle annelerin ilkokul, babaların lise mezunu oldukları görülmektedir. Anne ve baba mesleklerine bakıldığında annelin genellikle ev hanımı, babaların işçi ve serbest meslek sahibi oldukları dikkat çekicidir. Bu nedenle alt ve orta sosyoekonomik statüdeki aileler kız çocuklarını statülerini koruyacakları, daha alt seviyelere düşmeyecekler i mesleklere yöneltmektedir ler. Yaş ve Kıdem Ebelik mesleğinde çalışanlar genellikle orta yaş civarındadır. Deneyim açısından genellikle 20 yıl üzerinde çalışan ebelerin sayıları azdır. Yaş ve kıdem çalışma ortamında statüyü etkilemektedir. Bağımlılık • Serbest çalışan ebeler bağımsız karar verebilmekte ve bu durum ebeliği güçlendirmektedir. • Ülke düzeyinde uygulanan sağlık politikaları doğrudan ebeliği etkilemekte ve statüsünü belirlenmesine katkı vermektedir. Ebenin Statüsü Toplumda mesleklerin statüsü üç önemli faktör tarafından belirlenir. Toplumda mesleğe duyulan gereksinim Mesleğin meslek mensuplarına sağladığı yaşam standardı Mesleğe duyulan saygınlık • Ülkemizde ebenin statüsüne ilişkin çalışma bulunmamaktadır. • State of the World's Midwifery: SOWMY Report: Delivering Health, Saving Lives • Dünya genelinde ebelik uygulamalarının durumunu açıklamak için ilk rapor Durban, Güney Afrika ICM Kongresi'nde 2011 yayınlandı.
