Bir meslek hastalığı “Boyun Fıtığı”

Bir meslek hastalığı “Boyun Fıtığı”
Dişhekimliğinde sıklıkla rastlanan hastalıklardan biri de boyun fıtıkları. Bu sayımızda Haseki Araştırma
Hastanesi Nöroşirurji 2. Klinik Şefi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Opr.Dr.Turgay Bilge’den bu konuda
bilgi aldık.
Dişhekimi Ferah Ulu
[email protected]
Boyun fıtığı nedir, nasıl oluşur?
görülmektedir. Bunun yanı sıra günlük hayatın ger-
Bizim belimiz, boynumuz birbiri üzerine dizilen
ilimleri, duygusal gerginlikler ve boyun kaslarında
‘omur’
dediğimiz kemiklerden oluşmaktadır. Her
zayıflık, yaşlanmaya bağlı kemik yapısındaki de-
omur cisminin ortasında, beynin devamı olan omuri-
jeneratif değişiklikler ve kireçlenmeler, uzun süreli
lik bulunur. Vücudun çeşitli yer-lerinden beyine
bilgisayar kullanımı yine diğer boyun fıtığı neden-
dönen duyular veya beyinden vücuda dağılan emirler
lerinden sayılabilir.
omurilik içerisinde seyreder. Boyun bölgesinde her
Boyun fıtığı belirtileri ve tedavi yöntemleri nasıldır?
omur cismi hizasından çıkan sinirler de kola ve
Cervikal disk herniasyonu, yani boyun fıtıkları;
sırta yayılarak, bu bölgelerin duyu ve hareketini
başlangıçta
sağlar. Omur denilen bu kemikler birbirleriyle elas-
tirirken, ilerleyen vakalarda kola vuran şiddetli
tik özelliği olan ‘disk’ dediğimiz esnek yapılarla
ağrılara sebep olmaktadır. Halk arasında çok
bağlanmaktadır. Zaman içerisinde bu esnek yapılar,
yaygın olan baş dönmesi, vertigo gibi şikayetleri
yani diskler yıpranmakta, elastik özelliğini kaybet-
boyun fıtıklarına bağlamak çok doğru değildir.
mektedirler. Böyle olunca travmalar veya yükler ile
Bu tür hastaların bir nörolojik muayeneyi taki-
bu disk geriye doğru taşmaktadır.Yani disklerin jel-
ben, mutlaka bir MR(Manyetik Rezonans) ile ince-
atin kıvamındaki iç kısmının, daha kuvvetli bir bağ
lenmesi gerekmektedir. MR, halk arasında EMAR
dokusundan oluşan dış kısmı yırtarak, omurilik ve
olarak bilinir ve %85-90 oranında boyun fıtığı için
sinirlere bası yapması sonucu boyun fıtığı açığa
doğru sonuç verir. Boyun fıtıklarının %90-95’i cer-
çıkmaktadır. Boyundaki bu fıtıklaşma, omuzdan
rahi tedavi gerektirmeden iyileşir. Cervikal MR’larda
kola parmaklarımıza kadar yayılan ‘radiküler ağrı’
görülen her disk protrüzyonunun operasyonluk
diye isimlendirdiğimiz ağrıya sebep olmaktadır. Bo-
olduğunu düşünmüyoruz. Toplumda hemen hemen
yun hareketleri, özellikle başın
herkeste bu tür şikayetler ve bu tür MR görüntül-
arkaya doğru hareketi, ağrıyı
eme bulgularına rastlanmaktadır. Bu hastalarımızın
arttırabilmektedir.
hemen hemen %90’ından çoğu konservatif tedavi
Boyun fıtığı için riskli meslek
dediğimiz anti-inflamatuar ilaçlarla tedavi görmek-
grupları ve arttıran nedenler nel-
tedir.
erdir?
Oluşabilen
Boyun
fıtığı
adalelerinin
insanlarda
çok boyun
ağrılarıyla
kendini
hisset-
kas spazmını rahatlatmak için
kas
gevşeticiler ve ağrıyı azaltmak için ağrı kesicileri
olduğu
de tedavide kullanıyoruz. İlaç tedavisinin yanı sıra
görülür. Özellikle
istirahat çok önemlidir. Çok az bir bölümüne de
kadınlarda boyun adaleleri daha
operasyon
narin olduğu için sıklıkla görül-
hastayı bekletmemek, ağrı ve ıstırap içerisinde
ür. Biz cerrahlar çok ayakta
günlerce acı çekmesine sebep olmamak için bir
durduğumuz için bel fıtığına çok
an önce opere edilmesinde fayda vardır. Ameliyata
yatkın olmaktayız, benim bel
karar verirken hastanın şikayetlerinin yanında Cer-
fıtığından opere ettiğim bir çok cerrah arkadaşım
vikal MR grafilerinde büyük disk herniasyonunun
var, fakat diş hekimi arkadaşlarım arasında da
görülmesi bizi alarma geçirmektedir.
çok daha fazla boyun fıtığı ameliyatı yaptığım
Cerrahi tedavide siniri rahatlatmak esastır. Ameliyatı
hastam mevcut. Bunun sebebi, özellikle boynumu-
genel anestezi altında yapıyoruz ve hasta genellikle
zun ters pozisyonlarda uzun süreli kalmasından
ameliyat sonrası bir gün içerisinde taburcu oluyor.
kaynaklanmaktadır.Dişhekimi
arkadaşlarımız da
Mikroskop altında fıtıklaşmış disk materyalinin
tedavileri esnasında mecburen
64
en
güçsüz
boyun
gerekmektedir. Operasyon
gerektiren
ters pozisyonda
20 kata kadar büyütülerek omurilik ve sinirlerin
ve uzun süreli boyunlarını tutmaktadırlar.Bu ned-
rahatlatıldığı bu ameliyat, bugün hemen hemen
enle dişhekimi arkadaşlarımızda son derece sık
bütün hastanelerde başarıyla uygulanıyor.
Boyun fıtığı nasıl önlenebilir?
Boyun fıtığını önlemek için
alınacak
Çünkü
tedbirler
bu
çok az.
bizim
yapısal
olarak kıkırdak dokularımızın
doğuştan daha hassas olması
nedeniyle
oluşmaktadır. Her
dişhekiminde
bazılarında
oluşmuyor,
oluşuyor; bunun
nedeni aynen dişimiz, saçımız
gibi kişisel özelliklerimiz. Bazı
insanların yapısal olarak dişleri
daha çabuk yıpranıyor veya bazı
insanların saçları daha çabuk
dökülüyor. Bunun
insanların da
gibi
bazı
eklem dokuları
daha çabuk yıpranmaktadır. Bunun üstüne cerrahların uzun süre ayakta kalmaları
bel fıtığına, diş hekimlerinin de uzun süreli ters boyun
hareketleri ve pozisyonları boyun fıtıklarının daha
çabuk oluşmasına neden oluyor. Yine bel ve boyun
fıtığı hastalarına baktığımızda diğer eklemlerinde
özellikle dizlerinde problem vardır. Yine aynı şekilde
Boyun Fıtığı Hastalar Nelere Dikkat Etmeli?
Otururken Dikkat Edilmesi Gerekenler;
• Çenenizi (yukarı değil) bükerek boynunuzu arkaya doğru çekik tutun.
• Kol destekleri olan sert bir sandalye kullanın.
• Bütün omurgalarınız sandalye arkalığına dayanacak şekilde dik olsun.
ailenin diğer bireylerinde anne baba ve kardeşlerde
Ayakta Dikkat Edilmesi Gerekenler;
de bu tür rahatsızlıklar görülmektedir. Yani genetik
• Çeneniz (yukarı değil) bükük ve boynunuzu arkaya doğru çekik tutun.
yatkınlık da söz konusudur.
• Belinizi düz tutmaya çalışın.
Bu gerçekler göz önünde bulundurularak yine de
• Dizlerinizi bükmeden öne doğru eğilmeyin.
boyun fıtığına daha geç yakalanmak için duruş ve
Çalışırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:
pozisyonlarımıza dikkat etmeliyiz. Oturma sırasında
• Tüm gün masa başında çalışıyorsanız; fırsat buldukça belirli aralıklarla
sırt
kalkıp dolaşın.
dik
pozisyonda
tutulmalı, belli
aralıklarla
oturma sona erdirilmeli ve ayağa kalkarak bir
• 1–2 dakikalık boyun fıtığı egzersizleri yapın.
süre dolaşılmalıdır. Hatta bu zaman aralığında bo-
İstirahat Halindeyken Dikkat Edilmesi Gerekenler:
yun ve sırt adalelerini gevşetecek bazı egzersizler
yapılmalıdır. Oturma, yatma, çalışma, araba kullanma
gibi günlük hareketlerde duruşun düzgünlüğüne
dikkat edilmelidir. Boyun ağrısı riski taşıyan grupta
oldukları için dişhekimleri ve cerrah arkadaşlar koruyucu boyun egzersizlerini haftada en az 3-5 kez
yaparlarsa çok iyi olur. Boyun egzersizleri boyun
kaslarını kuvvetlendirir. Bu yüzden omurga kaslarını
düzenli olarak çalıştırın. Yine boyun ağrılarını gidermek için yüzme başta olmak üzere hafif sporlar
• Televizyon izlerken uzanmayın.(Sert bir koltuk veya sandalye kullanın.)
• Okurken başınızı yumuşak bir yastıkla desteklemeyin.
Uyurken Dikkat Edilmesi Gerekenler:
• Yüz üstü yatmayın. Yan yatarak uyumanız daha iyidir.
• Baş ve boynunuza yastık yardımıyla normal bir duruş sağlayın.
• Kollarınızı aşağıda tutun.
• Sırtüstü uyumak istiyorsanız yastığınızı baş ve boynunuzun altına
gelecek şekilde yerleştirin.
• Boynunuzun gergin durmasından kaçının.
yapabilirsiniz
• Gerekli durumlarda ortopedik yastık ve yatak kullanın.
Dişhekimi arkadaşlara sağlıklı günler, iyi çalışmalar
Araba Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:
diliyorum.
• Arabada yüksek oturun.
• Koltuğunuzu direksiyon üzerinden bakmak için gerilme
Hocamıza verdiği bilgilerden dolayı çok teşekkür
gerektirmeyecek konuma getirin.
ediyoruz. Sağlıkla kalın…
• Sırtınızı desteklemek için ortopedik destek yastığı kullanın.
65