SERVİKAL DİSK HERNİSİ (BOYUN FITIĞI) Fıtıklaşmış disk

SERVİKAL DİSK HERNİSİ (BOYUN FITIĞI)
Fıtıklaşmış disk , genellikle kaymış diskin merkezdeki parçasının omurilik içine çıkıntı
yapmasıyla meydana gelir. Bu tipik olarak, yumuşak iç dolguyu çevreleyen kısmın sert
fibröz annuler halkadaki yırtıktan yumuşak maddenin fıtıklaşmasıyla oluşur.
Çoğunlukla bu, omurganın en alttaki kısımlarında meydana gelmekle birlikte boyunda
da oluşabilir. Bu çıkıntı (fıtıklaşma) genellikle sinir köklerinin omurilik kanalından
ayrıldığı bir tarafında meydana gelir. Sinirlerdeki bası özel sinir kökleri tarafından
desteklenen kas ve deri kısmında ağrıya, hissizliğe ve güçsüzlüğe neden olur.
Belirtiler
Servikal diskler (boyun fıtığı) boyunda, omuzlarda ve kollarda ağrıya sebep olur. Buna
radikülopati adı verilir. Ağrı bası altındaki sinir kökünün özel dağılımıyla koldan elin
içine yayılabilir. Eğer boyun fıtığı omuriliğe bası yaparsa yürüme problemleri, spastisite
(kas tonüs artışı), idrar kaçırma şikayetleri ortaya çıkabilir. Buna myelopati denir.
Fıtık
düzeyi
Motor kayıp
Refleks
değişikliği
Duyu kaybı
C4-5
Deltoid kası kuvvetsizliği
C5-6
Bicesp kası kuvvetsizliği
Biceps
Kolun dış yanı,önkol,
başparmak ve işaret parmağı
C6-7
Triseps,bilek itme kuvvetsizliği
Triseps
Orta parmak
C7-T1
El kavrama, bilek çekme
kuvvetsizliği
Omuz dış yanı
Yüzük ve küçük parmak
Tanı
Omurga muayenesi hasta oturarak veya uzanarak değerlendirilir. Kas spazmından dolayı
normal omrurga kıvrımının kaybolması görülebilir. Etkilenmiş spinal seviyesine baskı
uygulandığı zaman radiküler ağrı (spinal sinirin iltihabi reaksiyonu) artabilir.
Tek tek kas grupları herhangi bir kuvvet kaybı belirtisine karar vermek için test edilir.
Tüm vücut küçük bir his kaybının olup olmadığına karar vermek için parmakla
dokunarak ve topluiğne ile hafifçe dokunarak test edilir. Dirsek, el, diz ve bileklerdeki
anormal refleksler fıtıklaşmış diskin lokalizasyonunu ortaya çıkarabilir.
MR görüntüleme omurga etrafındaki yumuşak dokuları ve anatomik görüntüsünü
sağlamak için en iyi yöntemdir. Fıtıklaşmış disk kolaylıkla görülür ve ameliyat seçeneği
için değerlendirilebilir. Eğer hastaya MR yapılamazsa, pacemakerli (kalpte ayarlanbilen
cihaz) hastalarda olduğu gibi myelografi ile birlikte BT (bilgisayarlı tomografi)
görüntüleme tekniği olarak kabul edilebilir.
Tedavi
Boyun fıtığı için ilk tedavi seçeneği genellikle konservatif ve ilaç tedavisi (İbuprofen,
Aleve, Motrin) ve istirahattir. Konservatif tedavi fıtıklaşmış disklerin yaklaşık % 80'inde
başarılıdır. Bası altındaki sinir kökünün iltihabi reaksiyonuna ikincil ortaya çıkan kas
spazmını rahatlatmak için Fizyoterapistler germe, ultrason ve elektrikli kas uyarıcısı
yöntemlerini kullanılır. Bir epidural steroid injeksiyonu fıtıklaşmış disk seviyesine
doğrudan tedavi için röntgen eşliğinde bir spinal iğneyle uygulanır. Bu girişim hem
beyin-omurilik cerrahları hem de ağrı uzmanları tarafından uygulanır.
Myelopati bulguları varsa veya konservatif tedavi başarısız olursa cerrahi tedavi gerekir.
Boyun fıtığı için en çok yapılan cerrahi tedavi anterior servikal diskektomi ve
füzyondur. Bu yöntemde amaç boynun ön tarafından yapılan kesiyle omurgaya
yaklaşmaktır. Fıtık çıkarılarak omurilik ve sinir köklerindeki bası kaldırılır. İçine
hastanın kalçasından veya kemik bankasından alınan kemik greft, metal parçası ile
birlikte bu mesafeye köprü gibi yerleştirilir. Çok seviyeli önden yapılan füzyonlu fıtık
çıkarılması girişiminin uygulanabilirliği içerdiği disk sayısına bağlıdır. Bu prosedürdeki
farklı bir değişiklik omurga cisminin disk ile birlikte çıkarılması, ardından mesafeye
metal parça ve kemik greft yerleştirilmesidir. Bu girişime de korpektomi ve füzyon adı
verilir.
Arkadan yapılan boyun fıtığı çıkarılması ameliyatı da (posterior servikal diskektomi)
uygulanabilir. Bu operasyonda omurganın arkasındaki kemik çıkarılır, bası altındaki
sinir kökleri açığa çıkarılarılır. Mesafedeki disk çıkarılınca sinir köklerinin geçişi
rahatlar.
Son zamanlarda boyun fıtığının tedavisi için yapay diskler ortaya konuldu. Kemik greft
almadan disk mesafesine yapay disk (prostetik disk) yerleştirilebilir. Bu yöntemin
avantajı boyun normal hareketlerine izin vererek diğer mesafelerdeki başlangıç
aşamasındaki disk hastalıklarının oluşmasını engellemesidir.
Hazırlayan: Dr. Zeki Dağlıoğlu
Haziran 2009
© Yayın hakları T.Ü. Tıp Fakültesi Nöroşirürji Anabilim Dalı’na aittir.