biyolojik bir varlık olarak insan

Fizyoloji ve Davranış
sorular – sorular - sorular
 Farketmeden sıcak sobaya dokunduğunuzda hemen
elinizi çekersiniz. Bu kısa sürede vücudunuzda neler
olur?
 Kafein, esrar, alkol v.b.nin vücudunuzda ne tür etkileri
olur?
 Yüksek tansiyon ve başağrısı kontrol edilebilir mi?
 Utangaçlık, saldırganlık, zeka kalıtsal mıdır?
DAVRANIŞIN BİYOLOJİK TEMELLERİ
 Her bir davranışın altında yatan binlerce
sinirsel süreç, saniyenin binde ve hatta
milyonda biri kadar ufak birimlerle ifade
edilebilen kısa bir zaman süresi içinde sinir
sisteminde gerçekleşir.
Ruhsal durum-beden ilişkisi için
 Sinir sistemi
 İç salgı bezleri (Endokrin sistem)
SİNİR SİSTEMİ
 Bedenin her yerine yayılmış olan her birimi
birbiriyle ilişki halinde bulunan bir elektriksel
ve kimyasal iletişim ağıdır.
 3 düzeyde ele alınır.



1. Düzey- Sinir hücresi (Nöron)
2. Düzey – Sinir hücresi gruplaşmaları
3. Düzey – Sinir sistemi
SİNİR SİSTEMİ
1. Düzey: Sinir hücresi (nöron)
Beyinde yaklaşık 13 milyar nöron vardır.
3 kısım:
 Hücre gövdesi
 Dendritler
 Akson
Dendritler
Akson ucu (fırça)
Ranvier boğumu
Myelin kılıf
Çekirdek
Bir nöronun yapısı
Hücre Gövdesi
Yapısı:
 Çekirdek: Kromozom ve genleri içerir.
 Sıvı: Besleyici madde içerir.
 Zar: Sınırları belirler. Rengi gridir.
Dendritler
Yapısı:
 Gövdeden çıkan saçaklardır. Uzun, ince, çalı
görünümünde olabilir.
İşlevi:
 Diğer nöronlardan gelen aktarımı alır.
Akson
Yapısı:
 Hücre gövdesinde çıkan kuyruksu yapıdır.
İşlevine bağlı olarak milimetreden küçük 1
metreden uzun olabilir. Bazılarında miyelin
kılıf bulunur. Rengi beyazdır.
 Akson
Yan Akson
Uç Fırça
 Sinaptik kesecikler
Sinirsel aktarıcılar
 (nörotransmitterler denen kimyasal maddeler)
Glia
Sinir sistemi içinde dolgu maddesi gibidirler.
İşlevleri tanım olarak bilinmemektedir.
Bilinenler:
 Beyne destek olmak
 Sinir siteminin tamir ve bakımına yardımcı
olmak
 Sinir sisteminin gelişmesine yardımcı olmak
 Nöronları desteklemek ve beslemek.
 …İnsan belleğinde rolü var.
Sinir Hücresinin Yapısı
Özellikleri:
 Doğumda sinir hücreleri tamdır.
 Nöron hücreleri yenilenmiş
 Doğumdan sonra sinir hücreleri büyür,
kılıflanır, aralara bağlar kurulur.
 Diğer hücrelerden farklı yapıdadır.
Sinir hücresinin işleyişi
Akson boyunca iletim
1.



Elektrokimyasal süreç: Aksiyon potansiyeli
Na+ ve K+ geçişi
Hücre zarının iki yanında bulunan iyonların yer
değiştirmesi
Sinir hücresinin işleyişi
Sinapslarda aktarım ve sinirsel aktarıcılar
2.

Biyokimyasal madde sinapslardaki kapçıklardan
çıkar.
Nöronlarda iletişim nasıldır?
Bir nöronun
içindeki iletişim
elektrikseldir.
Nöronlar
arasındaki
iletişim
kimyasaldır.
Sinir hücresinin işleyişi
Bütünleme
3.

Birçok nöron uyarılır. Alıcı nöron kendisine gelen
uyarıcıların bir özetini yapar.
SİNİR SİSTEMİ
Sinir hücreleri gördükleri işlevler nedeniyle
gruplaşırlar.
2. Düzey: Hücre gruplaşmaları
A. Nöronun hücre gövdesi düzeyinde
 Beyin-omurilik içinde => nükleus
 Beyin-omurilik dışında => gangliyon
B. Akson ve dendritler düzeyinde
 Beyin-omurilik içinde  AKSON GRUBU
 Beyin-omurilik dışında  SİNİR
Grup İşlevleri
 Çevirici (Dış dünya algılayıcıları): Duyu
organlarında oluşan fiziksel enerjiyi, sinirsel
enerjiye çevirip beyne geçirir.
 Çözücü (Tepkide bulunucular): Beyin ve
omurilikteki mesajları kaslara ve iç salgı
bezlerine geçirir.
 Birleştirici: Bunlar omurilikte ve beyinde
bulunur. Omurilikte düşünce içermeyen refleks
tepkilere neden olurlar. Beyinde istemli
davranışlarımızı sağlarlar. Mesajları koordine
eder.
SİNİR SİSTEMİ
3. Düzey: Sinir sistemi
 Merkezi sinir sistemi
Beyin-omurilik
 Çevresel sinir sistemi
 Duyu organları, kaslar, iç salgı bezleri ve organlar,
omurilik-beyin ilişkisi

Sinir siteminin bölümleri
Sinir sistemi
Merkezi
sinir sistemi
Beyin
Tüm sinir
sisteminin
kontrol merkezi
Omurilik
Beyin ve ÇSS
arasındaki bağlantı
ve omurilik
reflekslerinden
sorumlu
Çevresel
sinir sistemi
Somatik sinir sistemi
Gelen duyu girdilerini ve
beyinden iskelet kaslarına
giden komutları yönetir.
Otonom sinir sistemi
İçsel beden ortamını (örn.
kalp ve midenin
çalışmasını) düzenler.
Sempatik sinir sistemi
«Kaç veya savaş» sistemi;
uyarılma durumunda
bedeni kontrol eder.
Parasempatik sinir sistemi
«Rahatla ve hazmet»
sistemi; normal dinlenme
sırasında bedeni kontrol
eder.