İÇ HASTALIKLARI YOĞUN BAKIM STAJI STAJIN TANITIMI EĞİTİM DÖNEMİ : Dönem VI STAJ SÜRESİ : 1 ay YERLEŞKE : İbni Sina Hastanesi EĞİTİM BİRİMLERİ : Yoğun Bakım Bilim Dalı Kliniği, Dershanesi EĞİTİCİLER Doç. Dr. Neriman Defne ALTINTAŞ EĞİTİM SORUMLUSU: Doç. Dr. Neriman Defne ALTINTAŞ İLETİŞİM ADRES : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, İbni Sina Hastanesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Yoğun Bakım Bilim Dalı TELEFON : 0312 508 32 38 E-POSTA : [email protected] SEKRETER : Hanife YILDIRIM YOĞUN BAKIM STAJININ AMACI Klinik öncesi ve klinik dönemlerde edinilen bilgi, beceri ve tutumlar doğrultusunda sık görülen kritik durumlarda hastanın değerlendirilmesi; ilk müdahalenin uygun şekilde planlanarak hasta stabilizasyonunun sağlanması; kritik hastaya destek tedavisinin planlanması; gerekli hallerde güvenli naklinin sağlanması konularında birinci basamak düzeyinde yetkinlik kazandırmaktır. YOĞUN BAKIM STAJININ ÖĞRENME KAZANIMLARI 1. 2. 3. 4. Kritik hastayı tanır, yoğun bakıma yatış için triyaj ilkelerini bilir. Kritik hastadan ve/veya hasta yakınlarından anamnez alır. Kritik hastanın ayrıntılı fizik muayenesini yapar. Kritik hastada anamnez ve fizik muayene bulgularını değerlendirerek ayırıcı tanı listesi oluşturur, tanıya ulaşmak için gerekli tetkikleri seçer ve sonuçlarını yorumlar. 5. Kritik hastanın acil değerlendirmesini yapar, hayatı tehdit eden öncelikli durumlarını saptar, bu durumlara yönelik ilk girişimleri uygular ve uygun şekilde sevk eder. 6. Akut solunum yetmezliğini tanır, ayırıcı tanısını yapabilir, acil tedavisini uygulayabilir ve uygun şekilde sevk edebilir. 7. Şoktaki hastayı tanır, ayırıcı tanısını yapabilir, acil tedavisini uygulayabilir ve uygun şekilde sevk edebilir. 8. Septik hastayı tanır, acil tedavisini planlayabilir ve uygun şekilde sevk edebilir. 9. Sepsis ile ilgili koruyucu önlemler ve erken tanı hakkında hasta ve hasta yakınlarını bilgilendirebilir. 10. Hastane enfeksiyonlarına yönelik kontrol önlemlerini benimser ve doğru şekilde uygular. 11. Komplike olmayan kritik hastaların destek tedavilerini planlayabilir (beslenme tedavisi, derin ven trombozu profilaksisi, stres ülser profilaksisi, kan şekeri regülasyonu vb.). 12. Kritik hastada temel girişimsel işlemleri (hava yolu açıklığının sağlanması, oksijen tedavisi, idrar sondası ve nazogastrik sonda takılması, arteriyel kan örneği alınması, EKG çekilmesi, monitorizasyon vb.) uygular ve ileri girişimsel işlemler hakkında bilgi sahibi olur. 13. Hastaların tıbbi kayıtlarını yazılı ve elektronik olarak uygun şekilde tutar. 14. Kritik hastanın bakımında multi-disipliner yaklaşımı benimser, meslektaşları ve diğer sağlık personeli ile etkin ekip çalışması yapar. 15. Hasta, hasta yakınları, meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile etkin iletişim kurar. 16. Literatür taraması yapar, literatür bulgularını eleştirel değerlendirebilir ve sunar. 17. Hasta yönetiminde etik ilkeler doğrultusunda davranır ve kanıta dayalı yaklaşımları benimser. YOĞUN BAKIM STAJININ ÖĞRENME KAZANIMLARI İLE PROGRAM YETERLİKLERİNİN EŞLEŞTİRME MATRİKSİ ÖĞRENME KAZANIMLARI KARŞILADIĞI PROGRAM YETERLİKLERİ Kritik hastayı tanır, yoğun bakıma yatış için triyaj ilkelerini bilir. Hekim-1 Kritik hastadan ve/veya hasta yakınlarından anamnez alır. Hekim-2, İletişimci-2 Kritik hastanın ayrıntılı fizik muayenesini yapar. Hekim-2 Kritik hastada anamnez ve fizik muayene bulgularını değerlendirerek ayırıcı tanı listesi oluşturur, tanıya ulaşmak için gerekli tetkikleri seçer ve sonuçlarını yorumlar. Kritik hastanın acil değerlendirmesini yapar, hayatı tehdit eden öncelikli durumlarını saptar, bu durumlara yönelik ilk girişimleri uygular ve uygun şekilde sevk eder. Hekim-2 Hekim-2, Hekim-3, Hekim-4 Ekip üyesi-3 Akut solunum yetmezliğini tanır, ayırıcı tanısını yapabilir, acil tedavisini uygulayabilir ve uygun şekilde sevk edebilir. Hekim-2, Hekim-4 Ekip üyesi-3 Şoktaki hastayı tanır, ayırıcı tanısını yapabilir, acil tedavisini uygulayabilir ve uygun şekilde sevk edebilir. Hekim-2, Hekim-4 Ekip üyesi-3 Septik hastayı tanır, acil tedavisini planlayabilir ve uygun şekilde sevk edebilir. Hekim-2, Hekim-4 Ekip üyesi-3 Sepsis ile ilgili koruyucu önlemler ve erken tanı hakkında hasta ve hasta yakınlarını bilgilendirebilir. İletişimci-3 Sağlık savunucusu-1 Hastane enfeksiyonlarına yönelik kontrol önlemlerini benimser ve doğru şekilde uygular. Hekim-5 Sağlık savunucusu-1 Komplike olmayan kritik hastaların destek tedavilerini planlayabilir (beslenme tedavisi, derin ven trombozu profilaksisi, stres ülser profilaksisi, kan şekeri regülasyonu vb.). Hekim-2 Kritik hastada temel girişimsel işlemleri (hava yolu açıklığının sağlanması, oksijen tedavisi, idrar sondası ve nazogastrik sonda takılması, arteriyel kan örneği alınması, EKG çekilmesi, monitorizasyon vb.) uygular ve ileri girişimsel işlemler hakkında bilgi sahibi olur. Hekim-1, Hekim-3 Hastaların tıbbi kayıtlarını yazılı ve elektronik olarak uygun şekilde tutar. İletişimci-5 Kritik hastanın bakımında multi-disipliner yaklaşımı benimser, meslektaşları ve diğer sağlık personeli ile etkin ekip çalışması yapar. Ekip üyesi-1, Ekip üyesi-2 Ekip üyesi-3, Lider-1 Hasta, hasta yakınları, meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile etkin iletişim kurar. İletişimci-1, İletişimci-6 Literatür taraması yapar, literatür bulgularını eleştirel değerlendirebilir ve sunar. Bilimsel-4 Hasta yönetiminde etik ilkeler doğrultusunda davranır ve kanıta dayalı yaklaşımları benimser. Profesyonel-1, Profesyonel-3 Bilimsel-3 YOĞUN BAKIM STAJI ÇALIŞMA İLKE, KOŞUL VE KURALLARI İLK GÜN İntörn doktorların sabah saat 08:30’da İç Hastalıkları Yoğun Bakım Bilim Dalı’nda hazır bulunmaları gerekmektedir. Eğitim programından sorumlu öğretim üyesi tarafından intörnlere stajın amaçları, öğrenme kazanımları, programı, çalışma koşulları ve kuralları açıklanır ve staj ile ilgili soruları yanıtlanır. ÇALIŞMA KOŞUL VE KURALLARI Her intörn sabah 08:00’de Yoğun Bakım Ünitesine gelir ve sorumlu olduğu hastasını araştırma görevlileri ve uzman doktorlar gözetiminde muayene eder, günlük laboratuvar sonuçlarını değerlendirir. Uzman doktor ve öğretim üyesi ile vizitler sırasında hastanın tanı, tetkik ve tedavi planını, günlük bulgu ve sonuçları ışığında tartışır. Kendi hastası dışında diğer hastaları da vizitler sırasında izler, tanı ve tedavileri hakkındaki tartışmalara katılır. İntörnler, araştırma görevlisi ya da uzman doktorların bilgisi dışında herhangi bir tetkik/ konsültasyon isteyemez, girişimde bulunamaz ve hastaların tedavisinde değişiklik yapamazlar. İntörnler, hasta yakınlarına bilgi veremezler. Ancak, hasta yakınlarına ünite doktorları tarafından bilgi verilirken gözlemleyebilirler. İntörn doktorlar, kendi başına hiçbir girişimsel işlemi yapamazlar. Ancak, yoğun bakımda yapılan tüm işlemleri gözlemler, işlemler hakkında (teknik, endikasyon-kontrendikasyon, olası komplikasyonlar vb.) bilgi sahibi olur ve yeterli oldukları düşünüldüğünde araştırma görevlisi ya da öğretim üyesi gözetiminde bazı işlemleri yapabilirler. Tüm süreçler boyunca hastane enfeksiyon komitesinin belirlemiş olduğu enfeksiyon kontrol önlemlerine uymakla yükümlüdürler. Sorumlu öğretim üyesinin bilgi ve izni dışında devamsızlık yapılamaz. Yoğun Bakım Bilim Dalı’nda mavi ya da yeşil nöbet kıyafetleri dışında kıyafet giyilmez. NÖBET KURALLARI İntörn doktorların nöbet listesi sorumlu öğretim üyesi tarafından yapılır. Hafta sonu nöbetleri 08:30’da başlar. Nöbetçi intörn doktor, nöbetçi araştırma görevlisine karşı sorumludur. Tüm işlemlerde araştırma görevlisine yardımcı olur. Nöbetçi araştırma görevlisi ve sorumlu öğretim üyesinin bilgisi dışında nöbetlerde değişiklik yapılamaz. EĞİTİMSEL VE AKADEMİK ETKİNLİKLER İntörn doktorlar, intörnlere yönelik eğitim ve öğretim etkinliklerine ve Yoğun Bakım Bilim Dalı’nın akademik etkinliklerine katılmakla yükümlüdürler. Her bir intörn doktorun en az bir literatür sunumu hazırlaması ve sunması gerekir. Ayrıca hasta başlarında tartışılan konuları okumaları/ araştırmaları ve tartışmalara aktif olarak katılmaları beklenmektedir. YOĞUN BAKIM STAJI EĞİTİM ETKİNLİKLERİ EĞİTİM ETKİNLİĞİNİN ADI ÖĞRENME YÖNTEMİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ Arter kan gazı değerlendirilmesi Hasta başı eğitim İnteraktif tartışma İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Ventilatörde hasta izlemi Hasta başı eğitim İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Akut solunum yetmezliği Hasta başı eğitim İnteraktif tartışma İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Sepsis Seminer Hasta başı eğitim İnteraktif tartışma İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Şok Seminer Hasta başı eğitim İnteraktif tartışma İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi YOĞUN BAKIM STAJI HEKİMLİK UYGULAMALARI UYGULAMA DÜZEYİ ASGARİ SAYI DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ Genel ve soruna yönelik öykü alabilme Yardımla yapma 2 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Bilinç değerlendirmesi Yardımla yapma 10 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Genel durum ve vital bulguların değerlendirilmesi Yardımla yapma 10 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Genel fizik muayene Yardımla yapma 2 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Aydınlatma ve onam alabilme Gözleme 5 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Hasta dosyası hazırlayabilme Yardımla yapma 2 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Arter kan gazı sonuçlarını yorumlayabilme Yardımsız yapma 10 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi EKG çekebilme ve değerlendirebilme Yardımsız yapma 10 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Tarama ve tanısal amaçlı inceleme sonuçlarını yorumlayabilme Yardımsız yapma 2 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Airway uygulama Yardımsız yapma 5 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Glasgow koma skalasını değerlendirebilme Yardımsız yapma 10 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi İdrar sondası takabilme Yardımla yapma 4 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi İleri yaşam desteği sağlayabilme Yardımla yapma 1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Kültür için örnek alabilme Yardımla yapma 5 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Nazogastrik sonda uygulayabilme Yardımsız yapma 4 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Non-invaziv mekanik ventilasyon uygulayabilme Yardımla yapma 5 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Oksijen ve nebul-inhaler tedavisi uygulayabilme Yardımsız yapma 4 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Pulsoksimetre uygulayabilme ve değerlendirebilme Yardımsız yapma 4 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Temel yaşam desteği sağlayabilme Yardımsız yapma 1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Uygulanacak ilaçları doğru şekilde hazırlayabilme Gözleme 5 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi PROFESYONEL TUTUM VE DAVRANIŞLAR TUTUM VE DAVRANIŞLAR ÖĞRENME YÖNTEMİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ Hasta ve hasta yakınları ile profesyonel iletişim kurar Hasta viziti İşbaşında öğrenme Rol model İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Hasta ve hasta yakınlarından doğru ve geçerli bilgi edinir ve sentezler Hasta viziti İşbaşında öğrenme Rol model İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Hasta bakımı ile ilgili hedefleri ve planları, hasta ve hasta yakınları ile paylaşır Hasta viziti İşbaşında öğrenme Rol model İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Tıbbi görüşmelere ilişkin yazılı ve elektronik bilgileri belgeler ve uygun şekilde paylaşır Hasta viziti İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Meslektaşları ve diğer sağlık elemanları ile etkili iletişim kurar Hasta viziti İşbaşında öğrenme Rol model İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Sağlık bakımı sunumunda meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile etkin bir şekilde çalışır İşbaşında öğrenme Refleksiyon oturumu Rol model İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Ekip içinde yanlış anlamaları önlemek, farklılıkları yönetmek ve çatışmaları gidermek için meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile birlikte çalışır İşbaşında öğrenme Refleksiyon oturumu Rol model İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi Sağlık bakımını gerektiğinde etkili ve güvenli bir şekilde devreder Hasta viziti İşbaşında öğrenme Rol model İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi İLETİŞİMCİ EKİP ÜYESİ LİDER Sağlık ekibi içinde aktif rol alarak sağlık hizmet sunumunun iyileştirilmesine katkıda bulunur Kritik durum tartışması İşbaşında değerlendirme İşbaşında öğrenme İntörn karnesi Refleksiyon oturumu SAĞLIK SAVUNUCUSU Bireysel ve toplumsal düzeyde sağlığa etki eden biyolojik, psikolojik, sosyal, kültürel ve ekonomik faktörleri belirler ve izler Olgu tartışması İşbaşında değerlendirme Kritik durum tartışması İntörn karnesi İşbaşında öğrenme BİLİMSEL Mesleksel uygulamalarında var olan en iyi kanıtları toplar ve karar verme süreçlerinde kullanır Olgu tartışması Kritik durum tartışması Hasta viziti İşbaşında değerlendirme İşbaşında öğrenme İntörn karnesi Refleksiyon oturumu Bağımsız öğrenme Sağlıkla ilgili araştırma ve literatürün doğruluğunu, güvenirliliğini ve uygulanabilirliğini değerlendirir Olgu tartışması Bağımsız öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi PROFESYONEL Mesleki uygulamalarını etik ilkelere ve değerlere bağlı kalarak uygular Olgu tartışması Kritik durum tartışması İşbaşında değerlendirme İşbaşında öğrenme İntörn karnesi Refleksiyon oturumu Rol model Mesleksel ve etik ilkelere, uygulama standartlarına ve ilgili mevzuata uygun davranır ve etik dışı davranışlara tepki gösterir Kritik durum tartışması İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme Refleksiyon oturumu İntörn karnesi Rol model Bağımsız öğrenme YOĞUN BAKIM STAJI ÖLÇME-DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ GELİŞİM SÜRECİNE YÖNELİK İşbaşında değerlendirme Mini klinik sınav Olguya dayalı tartışma Hekimlik uygulamalarının gözlenmesi ve değerlendirilmesi Profesyonellik mini değerlendirme sınavı İntörn karnesi KARAR VERMEYE YÖNELİK Staj sonu genel değerlendirme İntörn karnesi STAJ BAŞARI NOTU YETERLİ veya YETERSİZ YOĞUN BAKIM STAJI İÇİN ÖNERİLEN KAYNAKLAR 1. Irwin ve Rippe’nin Yoğun Bakım Tıbbı. James M. Rippe, Richard S. Irwin (Editors); Melek Tulunay, Handan Cuhruk (Çeviri editörleri); Güneş Tıp Kitabevi. 2. Harrison's Pulmonary and Critical Care Medicine. Joseph Loscalzo (Editor); McGraw Hill. 3. Harrison's Nephrology and Acid-Base Disorders. J. Larry Jameson, Joseph Loscalzo (Editors); McGraw Hill. 4. Marino's The ICU Book. Paul L. Marino (Editor); Lippincott Williams & Wilkins. 5. Critical Care Handbook of the Massachusettes General Hospital. Luca M. Bigatello (Editor); Arzu Topeli İskit (Çeviri editörü); Güneş Tıp Kitabevi.