kalp krizi ve kolesterol gerçeği

KALP KRİZİ VE
KOLESTEROL GERÇEĞİ
Prof.Dr.M.Kemal ERBİL
Klinik Biyokimya Uzmanı
Kolesterol hakkında Gerçekler
• Tehlikeli olan kolesterol yüksekliği değil
kolesterol yüksekliğini kafaya takmaktır.
• HASTALARIN DEĞİL,LABORATUVAR
SONUÇLARININ TEDAVİ EDİLMESİ
YANLIŞTIR.
Sık Sorulan Sorular
• Kolesterol tam olarak nedir?
• Kolesterol nasıl hem iyi hem de kötü
olabiliyor?
• Kolesterol vücudunuzda neler yapar?
• Yükselmiş kolesterol düzeyi nedir?
• Ne zaman endişelenmelisiniz?
• Endişelerinizle ilişkili olarak neler
yapabilirsiniz?
• Hangi hallerde mutlaka ilaç kullanmamız gerekir
• Kolesterol ilaçları gereklimi
• Yoksa yüzlerce kişi ilaç sektörünü iha etmek için
mi kolesterol ilacı kullanmak zorunda bırakılıyor
Kolesterol nasıl bir maddedir?
• Mum kıvamında yağımsı bir maddedir
• Kolesterol vucudumuzdaki hücrelerin
zarları,sinirlerimizin yalıtımı ve çeşitli
hormonların (kortizol,testesteron,östrojen, D
vitamini ve safra asitleri) için vazgeçilmez temel
maddedir.
Kolesterol nerede bulunur
• Kandaki kolesterol iki yerden kaynaklanır:
 Aldığımız gıdalardan (%20)
 Karaciğerde sentezi (%80)
• Diyetimizdeki kolesterol sadece et ve süt
ürünleri gibi hayvansal gıdalarda bulunur
Kolesterol kanda nerede
bulunur ?
• Kolesterol kanda LİPOPROTEİN adı
verilen maddelerle taşınır
• Başlıca kolesterol taşıyan lipoproteinler
LDL ve HDL’dir.Normal bir ferdin total
kolesterolünün %70’ini LDL ,%20’sini HDL
kolesterol içerir.
Kötü kolesterol : LDL
• Kanda kolesterolü taşıyan esas maddedir
• Damarın iç yüzeyine yapışarak PLAK denilen
yapılar oluşturulur
Risk Sınıfı
•
•
•
Hedef LDL kolesterol
Kalp damarlarında ve diğer damarlarda hastalık var…….< 100 mg/dl’den düşük
olmalı
2 veya daha fazla risk faktörü olanlar…….
<130 mg/dl’den düşük olmalı
Hiç risk faktörü yok veya 1 risk faktörü var ……..
<160 mg/dl’den düşük olmalı
LDL-Kolesterol
•
•
•
•
< 100
100-129
130-159
160-189
mg/dL
mg/dL
mg/dL
mg/dL
Normal
Normale yakın
Sınırda yüksek
Yüksek
İyi kolesterol HDL
• HDL-kolesterol ; LDL-kolesterolü taşıyarak
damarından uzaklaştırır
• HDL/LDL oranının düşük olması koroner kalp
hastalıkları için risk faktörüdür.
HDL-Kolesterol
• < 35 mg/dL
• ≥ 60 mg/dL
Düşük
Yüksek
Trigliserid nedir?
• Kan yağıdır.Vucudun enerji depolarını
oluşturur.
• Karaciğer yağlanmasına , damar sertliğine
yol açar.
Trigliserid
•
•
•
•
< 150
mg/dL
150-199 mg/dl
200-499 mg/dL
> 500
mg/dL
Normal
Sınırda yüksek
Yüksek
Çok yüksek
Kardiyovasküler Risk Faktörleri
Nelerdir?
• Yağ metabolizması bozukluğu (kolesterol
yüksekliği)
• Hipertansiyon
• Yetersiz eksersiz
• Şeker Hastalığı
• Sigara
• Tip A kişilik (mükemmelliyetçi,obsesif,hırslı ve
gergin kişilik)
Kolesterol Neden Yükselir?
•
•
•
•
Genler
Tiroid Hastalıkları
Yağlı yiyecekler
Hareketsiz yaşam
tarzı
• Aşırı kilo
• Sigara
• Yaşlanma
• Cinsiyet
• Uzun süreli kronik
hastalıklar
• Hipertansiyon
• Stres
• Aşırı alkol tüketimi
Damar Sertliği (Ateroskleroz)
Neden olur ?
• Çok faktörlü bir sorundur.Arteryel duvar
içinde kolesterol içeren yağlı tortuların
(plakların) bulunduğu sessiz ve ağrısız
bir süreçtir.
Normal Koroner Damar
Ateroskleroz oluşmuş damar
Sarı Yağ Plakları
Kalsifikasyon
Plak içi taze kanama
Angiografideki görünümü
Kalp hastalıklarından
KORUNMA YöNTEMLERİ
• Şişmanlığın önüne geçmek
• Sağlıklı şekilde beslenmek
 Doymuş yağlarla beslenmeyi azaltmak,Doymamış
yağları kullanmak
 Diyetteki kolesterolü azaltmak
 Tuz alınımı azaltmak
Korunma Ve Tedavi
• Kan yağlarının diyetle ve tıbbi
tedavi ile düşürülmesi
• *Sigara içiminin durdurulması
• *Hipertansiyonun durdurulması
• *Orta derecede egzersiz
Doymuş Yağların Bulunduğu
Ürünler
•
•
•
•
•
•
•
Kırmızı et
Kuyruk yağı
Tereyağı
Peynir
Süt ve süt ürünleri
Katı margarinler
Soslar
Doymamış Yağların Çok
Bulunduğu Ürünler
•
•
•
•
•
•
•
Zeytinyağı
Ayçiçek yağı
Mısırözü yağı
Soya yağı
Ceviz
Fındık
Ton balığı
Korunma yöntemleri
•
•
•
•
•
•
•
Düzenli biçimde fiziksel aktivite yapmak
Stresi azaltmak
Yüksek tansiyonla mücadele etmek
Şeker hastalığı ile mücadele etmek
Sigara içmemek
Gut hastalığı varsa tedavi etmek
Doğum kontrol hapları dışındaki yöntemlerle
korunmak
• Alkol kullanımı azaltmak
Egzersiz Diyetin Yararlarını Artırır
• Aerobik aktiviteleri seçiniz.
• Süre ve sıklık belirleyiniz.
• Süreklilik sağlayınız, düzenli bir egzersiz şeması
hazırlayınız.
• Egzersiz yapma konusunda motive olunuz.
• Programınıza devam etmedikçe, egzersiz
yardımıyla kaybettiğiniz kiloları geri alırsınız
İlaç Tedavisi ne zaman verilmeli?
• Kolesterolü yüksek olan her kişi kalp ve
damar hastası değildir.
• Kişiye sırf kolesterolü yüksek diye diğer
risk faktörleri yeterince incelenmeden
hemen kolesterol ilacı yazılması doğru
değildir.
Kimlere ilaç VERİLMEMELİ !!!
• Kişinin risk faktörleri belirlenmelidir.Genetik çok önemli
bir risk faktörüdür.
• Kişi:




Genetik bir kalp ve damar hastalığı riski taşımıyorsa
Şeker metabolizması düzgünse
Kilolu değilse
Sigara kullanmıyorsa
Kolesterolü bir miktar yüksek bile olsa hekim bu
kişiye hemen ilaç başlamamalıdır.!!!
Kimlere İlaç Verilmeli
• Ailesinde 50 yaşın altında kalp
krizi,kalpten ölüm,by-pass hikayeleri olan
biri ileri derecede risk taşır.
• Şeker hastalığı
• Hipertansiyon varsa:
Kolesterolü anormal yüksek değilse bile
ilaca başlamak gerekir.!!!
Kolesterol İlacı iktidarsızlık
yapar mı??????
• İktidarsızlığın temel nedeni kolesterol
ilacı değildir
• Mesele penil damarlardaki
aterosklerozun zamanında
ENGELLENMEMESİDİR….
Et,yumurta,tereyağı:
Yemelimi ? Yememelimi ?
• Kırmızı et , yumurta ve tereyağının zararlı
olmadığı konusu ise ÇOK HASSAS.
• Eski insanlar tereyağ,kırmızı et hatta kuyruk yağı bile yerlerdi ama
onlara bir şey olmazdı. Söylemi ÇOK EKSİK.
• Öncelikle modern insan eski zamanlardaki gibi yaşamıyor.
• Birçoğumuz beden gücü kullanmıyoruz.
• Gıda da ve çevrede kirliliğe maruz kalıyoruz.
• Tabii ki kırmızı et de tereyağıda yenecektir.
• Ancak bunun miktarı yine KİŞİYE onun BEDENSEL ve GENETİK
özelliklerine göre ayarlanmalıdır.
KALPTE DEVRİM
HOMOSİSTEİN
• Dr.McCully homosistein aminoasidinin, arterleri
hasara uğratarak aterosklerozise ve felce neden
olduğunu düşündü. Arterlerdeki süratle ilerleyen
ciddi hasarın, arteriosklerotik plaklarda
depolanan yağlar ve kolesterolden önce olduğu
kanısına vardı.
• Dr. McCully, damar sertliğini, yani damarların
yağlar veya diğer maddelerle tıkanmasını,
“Protein İntoksikasyonu” olarak
adlandırmaktadır. Amerikalılar kolesterolü
düşürmek için yağlardan uzak durulması
üzerinde yoğunlaşırken, Dr. McCully
homosistein düzeyini düşürmek için
HAYVANSAL PROTEİN tüketiminin azaltılması
gerektiğine inanmaktadır.
Plazma Total Homosistein
Konsantrasyonları
Normal
Arzu edilen
Hiperhomosisteinemi
Hafif
Orta
Şiddetli
5-12 μmol/L
< 10 μ mol/L
15-25 μ mol/L
25-50 μ mol/L
50-500 μ mol/L
Amaç
• Vücudumuza yeterli miktarda vitamin B6, vitamin
B12 ve Folik Asidi almak ve homosistein
seviyesini en uygun konsantrasyonu olan
8µmol/L civarında tutmaktır.
• Eğer kan homosistein seviyesi 8µmol/L’den
düşükse, homosistein damarlarımızı tahrip
etmeyecektir. Böylece kalp hastalığı, felç,
hipertansiyon, diyabet, gangren ve kan
pıhtılaşmasından korunabilinecektir.
AKUT MİYOKARD
İNFARKTÜSÜ
(Kalp Krizi)
•
Kalp krizi (MI) kalp
kasının bir bölümünün
o bölgeye yetersiz kan
akışından dolayı
ölmesi(kalıcı hasra
uğraması) sonucu
meydana gelir.
Nedenler
• Pıhtı(Trombüs) oluşumu
• Oluşan pıhtının kan ve oksijen akışını engellemesi
Risk Faktörleri
• Aşırı fiziksel
yorgunluk
• Öfke, kızgınlık
• Negatif kişi yapısı
• Alkol
• Kahve
•
•
•
•
•
Trafik
Hava kirliliği
Ağır egzersiz
Kokain
Seksüel Aktivite
Kalp Krizi Şikayetinin Esası
• Göğüs ağrısı
 Ağrı göğüs ortasındadır
 Şiddetli ve künt vasıftadır
 Sıkıştıran,ağırlık,baskı yapıcı
tarzda olabilir
 Göğüsta daralma hissi
uyandırabilir
 Beraberinde sıklıkla soğuk
terleme ve ölüm korkusuda
vardır
Göğüs ağrısı ile birlikte
hissedilebilen diğer belirtiler
• Nefes darlığı
• Öksürük
• Baş dönmesi ve
sersemleme
• Bayılma
• Mide bulantısı-kusma
• Kıyametin geldiği
hissi
• Sıkıntı
Kalp Krizini Önlemek İçin
Yapılması Gerekenler
• Kan basıncınızı
(tansiyon) kontrol edin
• Kan yağlarınızı ölçtürün
• Sigara içmeyi bırakın
• Hayvansal yağları az
tüketin
• Diyabet varsa mutlaka
kontrol altında tutun
• Kilo verin
• Hergün yada haftada
birkaç kere yürüyerek
veya egzersizlerle vucudu
çalıştırın
• Stresten uzak durun
Kriz geçirince ne yapmak gerekir?
• Derhal bir yere oturup dinleniniz
• Hemen bir sağlık kuruluşuna ulaşmaya
çalışınız (112)
• Kesinlikle yürümeye veya merdiven çıkmaya
devam etmeyiniz
Kalp krizi riski kimlerde fazladır?
1. Kan yağlarının düzensiz
olması
2. Tansiyon yüksekliği
3. Sigara içmek
4. Aile öyküsü
5. Diyabet hastalığı
6. Şişmanlık
7. 65 yaşını geçmiş olmak
Kalp Krizi Tanısı
•
•
•
•
Hastanın şikayeti
Tansiyonun Ölçülmesi
EKG(Efor testi)
Kan testleri





CPK
CK-MB
Troponin T
Troponin I
Myoglobin
Kalp Krizinde kalpteki hasarın
büyüklüğünü ortaya koyan testler
•
•
•
•
Elektrokardiyogram (EKG)
Ekokardiyografi
Koroner anjiyografi
Nukleer Ventrikulografi
Zaman
=
Kalp Kası
Kalp Krizi Komplikasyonları
(İstenmeyen olaylar)
• Ventriküler
taşikardi,ventriküler
fibrilasyon
• Konjestif Kalp
Yetmezliği
• Kardiyojenik şok(%
100’e varan ölüm
riski)
•
•
•
•
Enfarktüsün yayılımı
Perikardit
Pulmoner emboli
Tedavi sonrası
komplikasyonlar
Her Kalp krizi ölümlemi
sonlanır?
• Hastanın yaşam süresi,krizde hasar gören
dokunun büyüklüğü ve yeriyle ilgili olarak
değişiklik gösterir
• Kalbin iletim sistemi zarar görmüşse sonuç daha
kötüdür.
• Vakaların yaklaşık üçte biri öümle sonuçlanır
• Eğer krizden 2 saat sonra hasta hala hayattaysa
geri kalan kısmında yaşama şansı yükselir.
Tedavi Çeşitleri
SONUÇ
•
•
•
•
•
•
Kalp krizi ölümcüldür
Dünyadaki en büyük orandaki ölüm nedenidir
İşten güçten kalma,ekonomik kayba neden olur
En iyisi hiç olmamasıdır
Hastalıktan korunmak en iyisidir
Risk faktörleri araştırılmalı ve bunlarla mücadele
edilmelidir
• SAĞLIKLI ÇALIŞAN BİR SİSTEMİN TEMEL
AYARLARI İLE OYNANMAMALIDIR.
M.KEMAL ERBİL
TEŞEKKÜRLER