27.02.2017 1 İş Hukuku ve Temel Kavramlar İş Hukuku İş

27.02.2017
İş Hukuku ve Temel Kavramlar
‐ İş Hukuku
‐ İş Hukuku Sistemi ve Unsurları
Yrd. Doç. Dr. Rıza DEMİR
Y d D D R DEMİR
‐ İş Hukuku’nun Kaynakları
‐ 4857 Sayılı İş Kanunu: Temel İlkeler ve Genel Hükümler
İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Endüstri İlişkileri Dersi
2017
İş Hukuku
İş Hukuku
İş Hukukunun Konusu:
‐ İşçi ile işveren arasındaki çalışma şartları ile ilgili ilişkileri düzenleyen hukuk kurallarıdır. ‐ İşçi ile işveren ve bunlarla devlet arasındaki ilişkileri düzenleyen ve inceleyen hukuk dalıdır.
‐ İş ilişkilerini düzenleyen hukuk dalı…
‐ (Bağımlı çalışanlar ‐ Bağımsız çalışanlar)
‐ İş hukuku sadece işçileri ele alıp, işçilerin işverenlerle olan ilişkilerini düzenler ve bununla ilgili konularla uğraşır…
İş Hukukunun Niteliği: ‐ İş hukuku esas olarak işçilerin hukuki durumlarının düzenlenmesi ve korunması ihtiyacından doğmuş...
‐ «işçilerin özel hukuku» olarak da nitelendirilir.
İş Hukuku
İş Hukuku Sistemi ve Unsurları
İşveren Sendikası
İş Hukukunun Amacı: ‐ İşçinin korunması ile birlikte
İşveren
‐ Sosyal adaletin ve toplumsal (işçi ile işveren arasındaki) dengenin sağlanmasıdır.
İşçi Sendikası
İşçi Sendikası
İşçi İş Hukukunun Kapsamı: ‐ Bireysel İş Hukuku
‐ Toplu İş Hukuku (Sendikalar Huk. – Toplu Sözleşme Huk.)
‐ Sosyal Güvenlik Hukuku
Bireysel İş Hukuku
Toplu İş Hukuku
Devlet
1
27.02.2017
İş Hukukuna Yön Veren Temel İlke ve Düşünceler
İş Hukukunun Genel Özellikleri
‐ İşçinin korunması (işçi yararına yorum ilkesi)
‐ İş hukuku, genellikle kamu düzeni ile ilgili hükümler ihtiva eden bir hukuktur.
‐ İşçinin kişiliğinin tanınması
‐ İş hukuku, zorlayıcı ve emredici bir hukuktur.
‐ İşçilerin yönetime katılmaları
‐ İş, hukuku, kendisine has uygulama alanı, kaynakları ve tekniği olan bağımsız bir hukuk dalıdır.
‐ Bireysel hukukun toplu hukuka dönüşmesi
‐ Toplu iş hukukunda tarafların özerkliği
‐ İş hukuku, değişken ve somut nitelikli bir hukuk dalıdır.
‐ İş hukuku, uluslararası bir konuma yönelmiştir.
İş Hukukunun Kaynakları
İş Hukukunun Kaynakları
B) BİREYSEL İŞ HUKUKU YASALARI
A) ANAYASA
1‐ GENEL KAYNAKLAR
E) Tüzükler
F) Yönetmelikler
G) Yargı Kararları
H) Öğreti
1‐ 4857 Sayılı İş Kanunu
2‐ 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu
3‐ 5953 Sayılı Basın İş Kanunu
4‐ 854 Sayılı Deniz İş Kanunu
5‐ Diğer Kanunlar (Çıraklık ve Mesleki Eğitim vb.)
2‐ ÖZEL KAYNAKLAR
A) TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİ
C) TOPLU İŞ HUKUKU YASALARI
1‐ 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu
2‐ 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu
D) SOSYAL GÜVENLİK YASALARI
1‐ 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve GSS Kanunu
2‐ 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu
3‐ 5502 Sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu
4‐ 4904 Sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu
5‐ 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
Kaynaklar Arasındaki İlişkiler
B) İŞ SÖZLEŞMELERİ
C) İÇ YÖNETMELİKLER
3‐ ULUSLARARASI KAYNAKLAR
A) ULUSLAR ARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ (ILO) SÖZLEŞME, YÖNERGE VE TAVSİYELERİ
B) AVRUPA BİRLİĞİ ÇALIŞMA MEVZUATI
İş Hukukunun Kaynakları
‐ Anayasa > Kanun (Yasa) > Tüzük > Yönetmelik
‐ 3008 sayılı İş Kanunu ‐ 1936
‐ İş hukukunda, bu kaynaklar arasında kesin (mutlak) bir hiyerarşi yoktur.
‐ İşçinin lehine düzenleme ihtiva eden kaynak ilk sırada yer alır.
‐ 931 sayılı İş Kanunu ‐ 1967 (Anayasa Mahkemesi İptal)
‐ 1475 sayılı İş Kanunu ‐ 1971
‐ 4857 sayılı İş Kanunu ‐ 2003
‐ İşçinin lehine hüküm içeren kaynak yoksa, konu ile ilgili emredici kurallar öncelikle uygulanır.
2
27.02.2017
İş Hukukunun Kaynakları
4857 Sayılı İş Kanunu
‐ 5018 sayılı İşçi ve İşveren Sendikaları ve Sendika Birlikleri Hakkındaki Kanun ‐ 1947
‐ 9 Bölüm ve 122 Maddeden Oluşmaktadır.
Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ 274 sayılı Sendikalar Kanunu ‐ 1963
İkinci Bölüm: İş Sözleşmesi, Türleri ve Feshi
‐ 275 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu ‐
275 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu ‐ 1963
Üçüncü Bölüm: Ücret
Üçüncü Bölüm: Ücret
‐ 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ‐ 1983
Dördüncü Bölüm: İşin Düzenlenmesi
‐ 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu ‐ 1983
‐ 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ‐ 2012
Beşinci Bölüm: İş Sağlığı ve Güvenliği
Altıncı Bölüm: İş ve İşçi Bulma
Yedinci Bölüm: Çalışma Hayatının Denetimi ve Teftişi
Sekizinci Bölüm: İdari Ceza Hükümleri
Dokuzuncu Bölüm: Çeşitli, Geçici ve Son Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu’nun Temel İlkeleri
‐ Esneklik İlkesi ‐ Eşit Davranma İlkesi
‐ İş Güvencesi İlkesi
‐ İstihdamın Korunması İlkesi
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Amaç ve kapsam
‐ Tanımlar
İşyerini bildirme
‐ İşyerini bildirme
‐ İstisnalar
‐ Eşit davranma ilkesi
‐ İşyerinin veya bir bölümünün devri
‐ Geçici iş ilişkisi
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Amaç ve kapsam (Madde 1)
‐ Tanımlar (Madde 2)
‐ İşverenler ile bir iş sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerin ççalışma şartları ve çalışma ortamına ilişkin hak ve ş ş
ç ş
ş
sorumluluklarını düzenlemek..
1‐ İşçi: ‐ İstisnalar dışında kalan bütün işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine ve işçilerine faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır..
‐ Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi denir. ‐ Geçerli iş sözleşmesi = iş ilişkisi
‐ Vasıfsız İşçi, ustabaşı, şef, uzman, mühendis, müdür, koordinatör” gibi unvanlar altında çalışanlar hukuken işçi sayılır
3
27.02.2017
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Tanımlar (Madde 2)
‐ Tanımlar (Madde 2)
1‐ İşçi: 1‐ İşçi: ‐ İşçi sıfatının kazanılması iş sözleşmesinin varlığına dayandığından, her şeyden önce tarafların serbest iradeleri ile kabul edilmiş hukuki bir borç ilişkisinin bulunması gerekir. ‐ Diğer sözleşme türlerine (vekalet, istisna, kira vb.) göre çalışanların işçi sayılması söz konusu değil.. ‐ Dolayısıyla cezaevlerinde ve çocuk ıslah evlerinde çalışan tutuklular işçi sayılmaz
‐ Devlet daireleriyle diğer kamu kurumlarında çalışan memur ve sözleşmeli personel idare hukukuna (statü hukukuna) bağlı olarak çalıştıklarından işçi sayılmazlar. 4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Tanımlar (Madde 2)
‐ Tanımlar (Madde 2)
1‐ İşçi: 1‐ İşçi: İşçi Kavramının Unsurları
‐ Çalışan işçinin, işyerinin yönetimiyle arasında aile bağı olması veya akraba olması (karı‐koca gibi) işçi sıfatını kazanmasına engel değil... ‐ Geçerli bir iş ilişkisinin varlığı
‐ İşçinin, iş kanununun kapsamı dahilinde olmak kaydıyla, işverene ait bir işyerinde çalışması zorunlu değil... ‐ Karşılık uğruna çalışma
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Tanımlar (Madde 2)
‐ Tanımlar (Madde 2)
2‐ İşveren: 3‐ Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi: ‐ “ bir iş sözleşmesine dayanarak ... işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara” denir.
‐ İşverenlerin işletmelerindeki bazı işleri, aralarında anlaşma yapmak suretiyle, başka işverenlere devretmeleri…
‐ İşveren gerçek kişi olabileceği gibi; şirket, dernek, vakıf, kooperatif, sendika; devlet veya kamu iktisadi kuruluşu gibi özel hukuk ya da kamu hukuku tüzel kişisi; yahut bakanlık ve adi ortaklık gibi tüzel kişiliği olmayan kuruluşlar da olabilir.
‐ Herhangi bir işin yapılması
‐ İşverene bağımlı olarak çalışma
‐ Yemek, güvenlik, temizlik gibi işlerin işletmelerde başka işverenler tarafından üstlenilmesi…
‐ Böylelikle, asıl‐alt işveren ilişkisi ortaya çıkar ve hukukumuzda bu ilişkinin yasal zemini belirlenmiş olur..
4
27.02.2017
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Tanımlar (Madde 2)
‐ Tanımlar (Madde 2)
3‐ Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi: 3‐ Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi: ‐ Özellikle taşeron işlerinde geçerlidir.
‐ Bir işveren; kendine ait bir işyerinde işçi çalıştırırken, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde, işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde bir başka işverene iş veriyorsa ve bu şekilde asıl işverenin işyerinde iş alan işveren bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştırıyorsa, bu işverene alt işveren, kurulan ilişkiye de asıl işveren–alt işveren ilişkisi denir.
‐ Örneğin müteahhit yapacağı binanın kapı ve pencere işlerini taşerona bırakabilir.
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Tanımlar (Madde 2)
‐ Tanımlar (Madde 2)
3‐ Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi: 3‐ Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi: ş
,
ğ ş
ş
ş
ç ç
,
‐ Alt işveren, üstlendiği işi sözleşme koşulları çerçevesinde, ama kendi adına ve bağımsız bir biçimde yürütür.
Asıl işveren işveren – Alt işveren ilişkisinin varlığından söz edebilmek için Alt işveren ilişkisinin varlığından söz edebilmek için
‐ Asıl
bazı koşulların gerçekleşmesi gerekir.
‐ Çalıştırdığı işçilerle kendi adına iş sözleşmesi yapar, gerekli talimatları verir, işçilere ücretlerini kendisi öder, ücret bordrolarını düzenler ve SGK primlerini yatırır.
‐ Yargıtay’a göre; iki işverenin olması, mal veya hizmet üretimine dair bir işin varlığı, işçilerin sadece asıl işverenden alınan iş karşılığında çalıştırılması ve tarafların muvazaalı bir ilişki içine girmemesi gerekir.
‐ Alt işveren, yapacağı alt işverenlik sözleşmesini yazılı olarak gerçekleştirmek ve kendi işyerinin tescili için bölge müdürlüğüne bildirimde bulunmakla yükümlü…
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Tanımlar (Madde 2)
‐ Tanımlar (Madde 2)
3‐ Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi: 3‐ Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi: ‐ İşyerinde işçi çalıştıran bir asıl işveren olmalı ve iş asıl işverenin İşyerinde işçi çalıştıran bir asıl işveren olmalı ve iş asıl işverenin
işyerinde yapılmalıdır. ş şy
y
ş
‐ İşin işyerinde yürütülen mal ve hizmet üretimine ilişkin olması gerekir. ‐ Bu nedenle anahtar teslim işler, fason işler, kira sözleşmeleri ile verilen işlerde asıl işveren‐alt işveren ilişkisi olmaz.
‐ Örneğin, bir tekstil fabrikasında yapılan işle ilgisi olmayan bir ek inşaat yapımı veya bina onarım işinde asıl işveren‐alt işveren ilişkisi olmaz.
‐ Alt işverenin kendisine bağımlı olarak çalışan işçileri ve bunları istihdam edeceği bir işyeri olmalıdır.
‐ Alt işveren, asıl işverenden aldığı iş için görevlendirdiği işçilerini, sadece bu işyerinde (asıl işverenin işyerinde) çalıştırmalıdır.
5
27.02.2017
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Tanımlar (Madde 2)
‐ Tanımlar (Madde 2)
3‐ Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi: 3‐ Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi: ş
şç
ş
y
ğ
‐ Alt işveren işçilerini asıl işverenin yürüttüğü mal ve hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde (yemek, temizlik, güvenlik, personel taşıma gibi) çalıştırmalıdır.
Alt işveren uygulamasının istismar edilmesini ve işçinin haklarını işveren uygulamasının istismar edilmesini ve işçinin haklarını
‐ Alt
kısıtlama amacına yönelik olarak kötüye kullanılmasını önlemek için Yasada belirli bazı hükümler yer almaktadır. ‐ Bunların dışında, asıl işin bir bölümündeki işler ancak “işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler” olmaları halinde alt işverene verilebilir. ‐ Bir hastanedeki laboratuvar hizmetleri, bir bankadaki bilgi işlem bölümünün işleri gibi…
‐ “Muvazaa” (danışıklı işlem) olarak adlandırılan bu durumlarda asıl işveren‐alt işveren ilişkisi kurulamaz (Kurulmuş olsa bile, alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçileri sayılarak işlem görürler). 4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Tanımlar (Madde 2)
‐ Tanımlar (Madde 2)
3‐ Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi: (Muvazaalı Durumlar)
3‐ Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi: (Muvazaalı Durumlar)
ş
ş g ğ
j
‐ İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerin dışında asıl işin bölünerek alt işverene/alt işverenlere verilmesi; ş
şç
ş
şç
y
, y
‐ Asıl işveren işçisi ile alt işveren işçisinin aynı bölümde, aynı anda olsun olmasın birlikte çalıştırılması;
‐ Asıl işverenin işçilerinin alt işverence çalıştırılarak haklarının kısıtlanması;
‐ Alt işveren işçilerine talimatların asıl işveren tarafından doğrudan verilmesi, ‐ Daha önce o işyerinde çalıştırılan bir kimse ile alt işveren ilişkisi kurulması;
‐ Alt işveren işçilerinin işe alınmaları, ücretlendirilmeleri, performanslarının değerlendirilmeleri, özlük işlerinin yürütülmesi vb. işlemlerin asıl işveren tarafından yapılması.
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Tanımlar (Madde 2)
‐ Tanımlar (Madde 2)
3‐ Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi:
4‐ İşveren Vekili
ş
;
‐ İş Kanunu;
ş
ş , şy
ş
‐ İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselere işveren vekili denir.
“Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur” diyerek, asıl işvereni daha güçsüz olan alt işverenin işçilerini korumakla yükümlü tutuyor...
‐ İşveren vekilinin bu sıfatla işçilere karşı işlem ve yükümlülüklerinden doğrudan işveren sorumludur. ‐ İşveren için öngörülen her çeşit sorumluluk ve zorunluluklar işveren vekilleri hakkında da uygulanır. İşveren vekilliği sıfatı işçilere tanınan hak ve yükümlülükleri ortadan kaldırmaz.
6
27.02.2017
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Tanımlar (Madde 2)
‐ Tanımlar (Madde 2)
4‐ İşveren Vekili
5‐ İşyeri ş
ş
ç g ş
‐ İş Kanunu’nda işveren vekili kavramı oldukça geniş tutulurken Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Yasası’nda oldukça dar tutulmuş..
ş
y
y
‐ İşveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime denir.
‐ Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu açısından sadece bir işletmenin genel müdürü işletmenin bütününü yönettiği için işveren vekili iken; İş Kanunu’na göre, genel müdür, genel müdür yardımcıları, bölüm müdürü, şefler, yöneticiler ve bunların tümü işveren vekili sayılır.
‐ İşverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen yerler (işyerine bağlı yerler) ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçlar da işyerinden sayılır.
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Tanımlar (Madde 2)
‐ Tanımlar (Madde 2)
5‐ İşyeri 5‐ İşyeri ğ ,
ş
ş
;
ş
ğ ,
‐ Örneğin, kumaş üreten bir işletmede; kumaşın dokunduğu, boyandığı, makinelerinin tamir ve bakımlarının yapıldığı, nakliye araçlarının bulunduğu ve diğer yardımcı işlerin görüldüğü yerler;
şy
ğ
,
şy
ğ y
,
‐ İşyeri kavramına bakıldığında, önce işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar arasında hukuki bir bağımlılığın olması, diğer bir deyişle bu yerlerin aynı işverene ait olması gerekir. ‐ birbirlerine bağlı oldukları ve ‐ Bu yerlerin aynı teknik amaca hizmet etmesi (teknik bağımlılık) de gerekir
‐ aynı amaca hizmet ettikleri için tek bir işyeri sayılırlar. 4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Tanımlar (Madde 2)
‐ Tanımlar 6‐ İşletme:
7‐ Diğer Kavramlar
‐ İşyerine göre daha geniş bir kavram..
‐ Çırak; bir işte çalışma karşılığında bir meslek veya sanatı öğrenen kişi (İş Kanunu kapsamında değil, çıraklık ve stajyerliğin konusu “ iş görme” değil, “öğrenme ve eğitim”) ‐ İktisadi bir amacın gerçekleştirilebilmesi için bir işverene ait bir veya birden fazla işyerinin örgütlenmesinden oluşan bir bütün..
‐ Tekstil firmasının çocuk, kadın ve erkek giysisi üreten fabrikaları birer işyeri, bunların bağlı olduğu tekstil firması ise işletmedir.
‐ İşyeri teknik amaca, işletme ise iktisadi amaca hizmet eder.
‐ Bir işyerinde çırakların tabi olacağı kurallar, Mesleki Eğitim Kanunu ile düzenlenmiş (mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştiren kişi)
7
27.02.2017
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Tanımlar
‐ Tanımlar
7‐ Diğer Kavramlar
7‐ Diğer Kavramlar
‐ Stajyer; Genellikle yüksek öğrenim sırasında bir işyerinde çalışarak daha önce kazanmış olduğu mesleki bilgileri işyerinde uygulamayı ve geliştirmeyi amaçlayan kişiler (durumları yasalarda açıklığa kavuşturulmuş değil)
‐ Çıraklar 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesi b bendine göre sigortalı sayılırlar ve ‐ Bunlar hakkında sadece iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası hükümleri uygulanır. ‐ Staj yapması zorunlu tutulan ya da uygun görülen meslek lisesi ve yükseköğretim kurumu öğrencileri stajyer olarak sigortalı sayılıyor
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Tanımlar
‐ Tanımlar
7‐ Diğer Kavramlar
7‐ Diğer Kavramlar
y
ğ
g ğ;
‐ 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu 25’inci maddesi gereği; ‐ Ücret ödenmesi zorunlu olan stajyerler; mesleki eğitim veren liselerde, özel mesleki eğitim kurumlarında ve mesleki ve teknik li l d ö l
l ki ği i k
l
d
l ki
k ik
eğitim veren yüksekokul veya fakültelerde okuyan öğrenciler...
‐ Yirmi ve üzerinde personel çalıştıran iş yerlerinde mesleki eğitim gören örgün eğitim öğrencilerine asgari ücretin net tutarının yüzde 30’undan ve ‐ Yirmiden az personel çalıştıran iş yerlerinde yüzde 15’inden aşağı ücret ödenemez.
‐ 3308 sayılı Kanun kapsamına girmeyen ve de mesleki eğitim görmeyen bir öğrenciye fakültesi veya lisesi stajı zorunlu koşsa bile ücret ödeme zorunluluğu bulunmaz. ‐ İşletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden muaf...
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
Stajyer Öğrencilere Ücret Vermek Zorunlu Mu?
‐ Ücret ödenmesi zorunlu olan stajyerler, mesleki eğitim veren liselerde, özel mesleki eğitim kurumlarında ve mesleki eğitim veren y
ç ş
y
p
g
yüksek okullarda çalışan ve 3308 sayılı Kanun kapsamına giren öğrenciler…
Yapılan son değişiklikle mesleki ve teknik eğitim veren liseler
ibaresinden sonra gelmek üzere teknik eğitim yapan yükseköğretim
kurumları ibaresi metne işlenmiş. Buna göre mesleki ve teknik eğitim
veren liselerin yanı sıra yükseköğretim öğrencilerinden staj yapanlar
hakkında da Kanun hükümleri uygulanmaya başlanmış
‐ 3308 sayılı Kanun kapsamına girmeyen ve de mesleki eğitim görmeyen bir öğrenciye fakültesi veya lisesi stajı zorunlu koşsa bile ücret ödeme zorunluluğu bulunmaz. Örneğin İktisat Fakültesi’nde okuyan ya da mesleki nitelikte olmayan düz bir lisede okuyan öğrenci okulu tarafından staja gönderilse dahi 3308 sayılı Kanun kapsamına girmeyeceği için işverenin ücret ödeme yükümlülüğü doğmayacaktır.
Ancak üniversite öğrenimi yapanların tamamı 3308 sayılı Kanun
kapsamında değil, üniversite öğrencilerinin Kanun kapsamında
değerlendirilebilmesi için mesleki ve teknik eğitim yapan
yükseköğretim kurumları olan meslek yüksekokullarında veya Teknik
Eğitim Fakültesi vb. mesleki ve teknik eğitim okullarında öğrenim
görmeleri gerekiyor
8
27.02.2017
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ İş Yerini Bildirme (Madde 3)
‐ Kanunun kapsamına giren nitelikte bir işyerini kuran, her ne suretle olursa olsun devralan, çalışma konusunu kısmen veya tamamen değiştiren veya herhangi bir sebeple faaliyetine son veren ve işyerini kapatan işveren, ‐ İşyerinin unvan ve adresini, çalıştırılan işçi sayısını, çalışma konusunu, işin başlama veya bitme gününü, kendi adını ve soyadını yahut unvanını, adresini, varsa işveren vekili veya vekillerinin adı, soyadı ve adreslerini bir ay içinde bölge müdürlüğüne bildirmek zorunda…
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ Eşit Davranma İlkesi (Madde 5)
‐ Dil, din, ırk, cinsiyet vb. unsurlara göre ayrımcılık yapmama..
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ İstisnalar (Madde 4)
‐ Deniz ve hava taşıma işlerinde, ‐ 50'den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde, ‐ Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri, l k
l
d k l
l l l h
l
‐ Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışarıdan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde, ‐ Ev hizmetlerinde, ‐ Çıraklar hakkında, ‐ Sporcular hakkında, ‐ Rehabilite edilenler hakkında, ‐ 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde
4857 Sayılı İş Kanunu Birinci Bölüm: Genel Hükümler
‐ İşyerinin veya Bir Bölümünün Devri (Madde 6)
‐ Sözleşmenin bütün hak ve borçlarla devralana geçmesi
‐ Tam‐kısmi süreli, belirli‐belirsiz süreli sözleşmeler..
‐ Cinsiyet veya gebelik nedeniyle farklı işlem yapmama..
‐ İşçinin hizmet süresinin bütünlüğü
İ
‐ Cinsiyet nedeniyle aynı iş için farklı ücret ödememe..
‐ Devreden ve devralanın birlikte sorumluluğu
‐ 4 aylık maaşa kadar ücret + yoksun bırakılan haklar..
‐ Devirden dolayı sözleşmenin feshedilememesi
‐ Bunlara aykırı davranıldığında ispat etme yükümlülüğü işçide, işçinin ortaya koyduğu durumun olmadığını ispat yükümlülüğü işverende..
9