Toplu İşçi Çıkarılmasında İşe Alınma Zorunluluğu İşverenler, çalışma

Toplu İşçi Çıkarılmasında İşe Alınma Zorunluluğu
İşverenler, çalışma mevzuatına göre akit yapma özgürlüğüne sahiptirler. Toplu işçi kapsamında
çıkartılan işçi, altı ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi alınmak istendiği takdirde niteliği
uygun ise tercihen işe çağırılmak zorundadır.
4857 sayılı İş Kanunu’na göre, işyerinde çalışan işçi sayısı:
a) 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin,
b) 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin,
c) 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin,
İşine 17. madde uyarınca ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde son verilmesi toplu
işçi çıkarma sayılacaktır.
Bir işyerinde işlerine son verilen işçilerin sayısı yukarıda belirtilen sayıdan daha fazla olduğu takdirde
işveren, yeni bir işe yerleştirilebilmeleri için, bunların isimlerini ve niteliklerini çıkarma tarihinden en
az bir ay önce Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne bildirmek zorundadır.
Yapılacak bildirimde işçi çıkarmanın sebepleri, bundan etkilenecek işçi sayısı ve grupları ile işe son
verme işlemlerinin hangi zaman diliminde gerçekleşeceğine ilişkin bilgilerin bulunması zorunludur.
Bildirimden sonra işyeri sendika temsilcileri ile işveren arasında yapılacak görüşmelerde, toplu işçi
çıkarmanın önlenmesi ya da çıkarılacak işçi sayısının azaltılması yahut çıkarmanın işçiler açısından
olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi konuları ele alınır. Görüşmelerin sonunda, toplantının
yapıldığını gösteren bir belge düzenlenir.
Fesih bildirimleri, işverenin toplu işçi çıkarma isteğini Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne
bildirmesinden otuz gün sonra hüküm doğurur.
İşveren toplu işçi çıkarılmasına ilişkin hükümleri iş güvencesine ilişkin 4857/18, 19, 20 ve 21’inci
madde hükümlerinin uygulanmasını engellemek amacıyla kullanamaz; aksi halde işçi bu maddelere
göre dava açabilir. İşyerinin bütünüyle kapatılarak kesin ve devamlı suretle faaliyete son verilmesi
halinde, işveren sadece durumu en az otuz gün önceden Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne
bildirmek ve işyerinde ilan etmekle yükümlüdür.
4857 sayılı Yeni İş Yasası’nın 29’uncu maddesindeki hükümlere aykırı olarak toplu işçi çıkaran
işveren veya işveren vekiline 2013 yılında işten çıkardığı her işçi için 485 TL para cezası
uygulanacaktır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 29’uncu maddesinde; işverenlerin, toplu işçi çıkarmanın kesinleşmesinden
itibaren altı ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi almak istediği takdirde nitelikleri uygun
olanları tercihen işe çağıracağı hükme bağlanmıştır.
Bir işyerinin aynı şartlarla, işletilmesi veya işletmeye başlanması yahut mevsim ya da kampanya
nedeniyle yeniden çalışmaya geçmesi hallerinde de işçi almak isteyen işverenlerin durumu uygun
araçlarla yayınlamaları ve işçinin kaydettirdiği adresine duyurmaları gerekmektedir.
Mevsim ve kampanya işlerinde çalışan işçilerin işten çıkarılmaları hakkında, işten çıkarma bu işlerin
niteliğine bağlı olarak yapılıyorsa, toplu işçi çıkarmaya ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.
Mevsim ve kampanya işlerinde çalışan işçiler için noter tebligatı gönderilmesine gerek yoktur. Söz
konusu duyurunun işçiye tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde işyerine başvurmayan işçilerin bu
hakkı düşecektir.
Ancak, bağlı bulunduğu sosyal güvenlik kurumu mevzuatına göre emeklilik yaşını doldurmuş ve aynı
zamanda yaşlılık veya emeklilik aylığına hak kazanmış olan işçiler hakkında tekrar işe alınma
zorunluluğuna ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.
***
İş Kanunu ve idari para cezalarına itiraz
4857 sayılı Kanun’da idari para cezalarına karşı nereye itiraz edileceği belirtilmediğinden, 5326 sayılı
Kabahatler Kanunu’nun 27’nci maddesi uyarınca, tebliğ tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde Sulh
Ceza Mahkemesi’ne başvurulması gerekir.
Toplu işçi çıkartılması nedeniyle idari para cezası uygulanması durumunda da itiraz edilmeden
ödenebileceği gibi, doğrudan sulh ceza mahkemesine dava yoluna da gidilebilir.
18.09.2013
İbrahim IŞIKLI
Dünya Gazetesi