hayat bilgisi vücudumuzu tanıyalım

SİNDİRİM SİSTEMİ VE BESLENME
9968160-PINAR CIRIT
9968220-AYSEL ÖLÇER
Sağlık Slayt
http://hastaneciyiz.blogspot.com
HEDEF
VE
HEDEF DAVRANIŞLAR
• Hedef 1:)Besinler ve beslenmenin önemini
kavrayabilme
• Davranışlar 1-Besin ve beslenmenin ne
olduğunu söyleme,yazma
• 2-Beslenmenin önemini söyleme,yazma
• 3-Besinleri kaynaklarına göre gruplandırma
• 4- Besinleri vücutta gördükleri işe göre
gruplandırma
• 5-Verilen besin maddelerini besin gruplarından
hangisine girdiğini söyleme,yazma.
• 6-Vitaminlerin adlarını ve hangi besinlerde
bulunduğunu söyleme,yazma.
• 7-Vitaminlerin vücutta gördükleri işlerin örnek
vererek söyleme,yazma.
• 8-Yeterli ve dengeli beslenmenin ne olduğunu
açıklama.
• 9-Yeterli ve dengeli beslenmenin önemini açıklama.
• Hedef 2)Sindirim ve sindirim sistemini
kavrayabilme
• Davranışlar: 1-Besinlerin vücutta değişikliğe
uğradığını söyleme,yazma
• 2-Sindirim sisteminin bölümlerini söyleme,yazma
• 3-Sindirim sisteminin bölümlerini levha, şekil veya
model üzerinde gösterme.
• 4-Midenin yerini kendi vücudu üzerinde gösterme.
• 5-Ağız ve dişlerin sindirimdeki önemini söyleme
yazma.
• 6-Ağız ve diş sağlığında dikkat edilecek hususları
sıralama.
• 7-Sindirim organlarının görevlerini açıklama.
• 8-Sindirim organlarının sağlığını korumak için
dikkat edilmesi gereken hususları sıralama
1-) BESİNLER
2-) SİNDİRİM ORGANLARI
3-) SİNDİRİM ORGANLARININ
SAĞLIĞI
BESİNLER
BESİN NEDİR?
Canlıların büyümesinde ,yaraların
onarılmasında kullanılan,canlılara enerji
veren yiyecek ve içeceklere besin denir.
BESLENME NEDİR?
Canlı tarafından gerekli besinlerin alınarak
hücrelerin kullanabileceği duruma
getirilmesine beslenme adı verilir.
BESİN KAYNAKLARI
• 1.Hayvansal besinler 2.Bitkisel besinler
-Et
-Sebzeler
-Süt
-Meyveler
-Yumurta
-Bal
Besinleri vücutta gördükleri işe göre 3
grupta toplayabiliriz
BESİNLER
1-Yapıcı ve
onarıcı besinler
-proteinler
-yağlar
-karbonhidratlar
2-Enerji
veren besinler
3-Düzenleyici
besinler
-karbonhidratlar
-yağlar
-proteinler
-proteinler
-vitaminler
PROTEİNLER
• Vücudumuzun yapı maddeleridir,enerji verirler
• Vücudun büyüyüp gelişmesini,dokuların
yenilenmesini sağlarlar.
• Et,süt ve yumurtada bol protein bulunur.
KARBONHİDRATLAR
• Vücudumuzda enerji elde edebilmek için
kullanılır.
• Pirinç,buğday,mısır gibi taneli yiyeceklerde
nişasta şeklinde bulunur.
• Şekerpancarı,şekerkamışı,bal,meyve ve
sebzelerde ise şeker halinde bulunur.
YAĞLAR
• Vücuda enerji veren besin maddeleridir.
• Yapı maddesi olarak da kullanılır.
• Vücudumuzda enerji elde etmek üzere
depolanır.
• Zeytinyağı,mısırözü yağı,ayçiçek
yağı,tereyağı,margarin.
MADENSEL TUZLAR
• Kemiklerin ve dişlerin yapısında bulunur.
• Kasların kasılmasında,sinirlerde uyarının
iletilmesinde görev alır.
• Vücudumuzun yenilenmesi ve canlılığın
devamı için gereklidir.
• Bu tuzlar;süt,peynir,balık ve yeşil
sebzelerde bulunur.
VİTAMİNLER
• Düzenleyici besin maddelerindendir.
• Hastalıklara karşı vücudumuzun direncini arttırır.
• Enerji verici besin maddelerinin yakılmasında işlev
görür
• Vitaminler A,B,C,D,E,K gibi harflerle adlandırılır
• A,D,E,K vitaminleri yağda,B,C vitaminleri suda
çözünürler
YETERLİ VE DENGELİ
BESLENME
• Değişik besinlerden vücudun gereksinimini
karşılayacak miktarda alınmasına yeterli ve dengeli beslenme
• İnsanların sağlıklı büyüyüp gelişmesi için değişik
besinlere gereksinimi vardır
• Tek bir çeşit besinle beslenirken belki vücut için
gerekli enerji elde edilebilir;fakat dengesiz beslenme
ortaya çıkar.
• Yeterli besin alamayan insanların vücudu
zayıf düşer,çabuk hastalanırlar.
• Vücudun gereksinimi olan besin miktarından
fazlası alındığında aşırı beslenme olur.Fazla
besinler vücutta yağ şeklinde
depolanır.Depolanan yağ miktarı arttıkça
vücutta şişmanlık görülür.
SİNDİRİM
ORGANLARI
Sindirim nedir?
Besinlerin parçalanarak kana geçebilecek
şekilde değişime uğramasına SİNDİRİM denir.
Kana geçen besinler dolaşım sistemiyle tüm
hücrelere taşınır.
SİNDİRİM ORGANLARI
SİNDİRİM ORGANLARI
1.AĞIZ
2.YUTAK
3.YEMEK BORUSU
4.MİDE
5.İNCE BAĞIRSAK
6.KALIN BAĞIRSAK
7.ANÜS
SİNDİRİM
ORGANLARININ
GÖREVLERİ
AĞIZ
• İnsanda sindirim
ağızda başlar.
• Ağızda sindirime
yardımcı olan dişler,dil
ve tükürük bezleri
bulunur.
DİŞLER
• Dişler besinleri
koparıp
parçalama,çiğneme
,öğütme işlerini yapar.
• Kesici dişler besini
kesmeye,köpek dişleri
parçalamaya,azı
dişleri ise
parçalamaya yarar.
DİŞLERİN YAPISI
• Dişin beyaz ve parlak
kısmına taç denir.
• Taç kısmı,dişe parlak
ve beyaz görünümü
veren mine tabakasıyla
örtülüdür.
• Mine tabakasının
altında fildişi tabakası
bulunur.
• Bu kısmın ortasında
damar ve sinirlerin yer
aldığı diş özü vardır.
DİŞLERİN SAĞLIĞI
-Dişlerimizle fındık,ceviz..gibi sert şeyler
kırmak mine tabakasının çatlamasına ve
kırılmasına neden olabilir.
-Çok soğuk ve sıcak içecek ve yiyecekler
dişin mine tabakasının çatlamasına,mikropların
buraya yerleşip dişi çürütmesine neden
olabilir.
-Dişlerin çürümesine şekerli besinler ve
beslendikten sonra dişleri fırçalamamakta
neden olabilir.
-Dişler sabah ve yatmadan önce olmak üzere
iki kez fırçalanmalıdır.
-Diş çürümesi öz bölgesine kadar inerse çok şiddetli
diş ağrıları başlar.Dişlerde yerleşen mikroplar ,kan
yolu ile kalp ve böbreklere ulaşabilir.Bu da ağır
hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabilir.
-Çürüyen dişler görevlerini iyi yapamaz.Örneğin;
ağızda iyi çiğnenmeden yutulan besinler mideye
geldiğinde,midenin çok fazla çalışmasına neden
olur.Bu durum mideyi ve diğer organları yorar.
DİL
-Besinlerin ağızda yer değiştirmesini dil
sağlar.
-Sindirimdeki görevi; ağızda yutulacak hale
getirilen besinleri yutağa iletmektir
TÜKÜRÜK BEZLERİ
-Tükürük denilen bir sıvı salgılayarak
besinleri ıslatıp yumuşatırlar.Yutulacak hale
getirirler.
-Tükürük salgısı kulak altına,çene altına ve dil
altına yerleşmiş üç çift bez tarafından
salgılanır.
YUTAK
Yenilen ve içilen besin maddeleri yutaktan
yemek borusuna geçer.
Yutağın başka bir görevi de dışarıdan alınan
havayı nefes borusuna göndermektir.
YEMEK BORUSU
Yutak ile mide arasındaki kısımdır.
- Boyu 20-25cm’dir.
-Yemek borusunun görevi;yutaktan gelen
besinleri ve suyu mideye taşımaktır.
MİDE
-Yemek borusundan sonra gelen en geniş
kısımdır.
-Karın boşluğunun sol üst kısmında yer alır.
-Yediğimiz besinler midede toplanır.
-Mide çeşitli yönlerde kasılma ve gevşeme
hareketleri yaparak yiyecekleri salgıladığı
mide suyu ile iyice karıştırır.Besinleri bulamaç
haline getirir.
-Besinler midede 2-3 saat kalır.
-Mide bulamaç halindeki yiyecekleri bağırsağa
geçirir.
İNCE BAĞIRSAK
-Uzunluğu 6-8 metre kadardır.
-Mideden sonraki 25cm’lik kısmına
onikiparmak bağırsağı denir.
-Genellikle C harfi şeklinde kıvrıktır.
İnce bağırsağın görevi:
Onikiparmak bağırsağından sonra gelen ince bağırsak
kısmında besin maddelerinin parçalanma işlemi
tamamlanır.Burada yağlar,karbonhidratlar,proteinler
hücre zarından geçebilecek kadar küçük parçalara
ayrılır.Parçalanan besinler ince bağırsakta ,villuslar
tarafından emilerek kana geçer.
KALIN BAĞIRSAK
-İnce bağırsaktan sonra kalın bağırsak gelir.
-Uzunluğu 1,5 m kadardır.
-Emilmesi tamamlanamayan maddeler kalın
bağırsakta emilir.
-Sindirilemeyen artıklar kalın bağırsak
yardımıyla anüse ulaşır.
ANÜS
-Kalın bağırsağın dışarıya açıldığı kısma anüs
denir.
-Sindirilemeyen maddeler anüsten dışarı
atılır.
SİNDİRİM ORGANLARININ
SAĞLIĞI
Sindirim sistemi organlarının sağlığını
korumak için ;
-Ağza alınan besinler çok sıcak yada çok
soğuk olmamalıdır.
-Yemek yerken acele edilmemeli,lokmalar
iyice çiğnendikten sonra yutulmalıdır.
-Dişlerle sert kabuklu yiyeceklerin kabukları
kırılmamalıdır.
-Sabah,öğle ve akşam olmak üzere
günde üç öğün yemek yenilmelidir.
-Yemeklerden önce ve sonra eller
sabunlu su ile yıkanmalıdır.
-Yemeklerden sonra dişler mutlaka
fırçalanmalıdır
-Çok tuzlu,acılı,baharatlı yiyecekler yenilmemelidir.
-Mide aşırı doldurulmamalıdır.
-Yiyeceklerin temiz ve taze olmasına dikkat
edilmelidir.
-Alkol ve sigara kullanma gibi kötü
alışkanlıklar edinilmemelidir!
İÇİNDEKİLER
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
BESİN VE BESLENME NEDİR?
BESİN KAYNAKLARI
BESİNLER
PROTEİNLER
KARBONHİDRATLAR
YAĞLAR
MADENSEL TUZLAR
VİTAMİNLER
YETERLİ VE DENGELİ BESLENME
SİNDİRİM NEDİR?
SİNDİRİM ORGANLARI
SİNDİRİM ORGANLARININ GÖREVLERİ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
AĞIZ
DİŞLER, DİŞLERİN YAPISI
DİŞLERİN SAĞLIĞI
DİL
TÜKÜRÜK BEZLERİ
YUTAK
YEMEK BORUSU
MİDE
İNCE BAĞIRSAK
KALIN BAĞIRSAK
ANÜS
SİNDİRİM ORGANLARININ SAĞLIĞI
BİTTİ
Sağlık Slayt
http://hastaneciyiz.blogspot.com
DEĞERLENDİRME
SORULARI
• 1)Canlıların büyümesinde,yaraların
onarılmasında kullanılan,canlılara
enerji veren yiyecek ve içeceklere
ne denir?
•A) Besin
•B) Meyve
•C) Sebze
•D) Karbonhidrat
2)Aşağıdakilerden hangisi
hayvansal besin değildir?
A)
• Yumurta
B)
• Et
•C) Bal
D)
• Nohut