ARDAHAN - YALNIZÇAM ORMANLARININ PAYDAŞLARIN KATILIMIYLA,EKOSİSTEM TABANLI PLANLANMASI VE YÖNETİMİ PROJESİ TÜRKİYE ORMANCILIK KOOPERATİFLERİ MERKEZ BİRLİĞİ ORTADOĞU ORMANCILIK PROJE, ETÜT VE MÜŞ.TİC. A.Ş FAKÜLTESI K.T.Ü. ORMAN Projenin Tanımı Projenin yeri: Proje, Türkiye’nin kuzey doğusunda Ardahan ilinin Merkez ve Göle ilçeleri sınırları içerisindeki Yalnızçam ormanlarını kapsar. Çevre ve Orman Bakanlığı’nın örgütlenmesine uygun olarak, Erzurum Orman Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Ardahan Orman İşletme Müdürlüğü Yalnızçam ile Göle Orman İşletme Müdürlüğü Uğurlu Orman İşletme Şeflikleri içerisinde kalan 13 227 hektarlık orman alanları ve bu kapsam içindeki öncelikli orman köylerinde uygulanacaktır. Kafkasya ekolojik bölgesinin bir parçası olan proje alanı, zengin çeşitli ormanları, dağları, akarsu ve çayır ekosistemlerini, endemik bitki ve yaban hayatı habitatlarını içerir. Bu bölgedeki doğal, yaşlı, parçalı sarıçam ormanları özel bir öneme sahiptir. Sarıçam,Yalnızçam Ziyarettepe’de (2700 m) en yüksek noktaya ulaşır. Hedef bitki ve yaban hayatı: Önemli hedef bitki türleri; Pinus Sylvestris, Betula sp., Populus Tremula, Quercus sp., Carpinus sp., Acer sp. ve Sorbus Torminalis ‘dir. Yalnızçam, endemik bitki türleri açısından Türkiye’nin en zengin bölgelerinden biridir. Bölge, IUCN ve BERN listelerinde sınıflandırılan Astragalus spp., Verbascum spp., Acantholimon spp., Hypericum spp., Phlomis spp., Achillea spp. gibi endemik ve nadir bitki türlerini barındırır. Ancak, yöre halkı bu bitki türlerinin öneminin farkında değildir. Hedef yabani hayvan türleri; Bölgenin en önemli türlerinden biri, Kafkasya Siyah Dağ Horozu-Tetrao mlokosiewiczi’dur. Ayrıca Capra aegagrus, Mytis bechsteini, Rhinolophus euryale, Mertensiella caucasiaca, Pelodytes caucasicus, Triturus karelini ve Hyla arborea yörede yaşamaktadır. Hedef köylüler: Proje alanı olan, Ardahan Merkez ve Göle ilçeleri Yalnızçam Ormanı Yöresinde mevcut ve orman alanları ile yoğun etkileşim içindeki 9 köyde (Merkez ilçeye bağlı Bağdeşen, Hasköy, Çatalköprü, Yalnızçam ve Tepeler köyleri ile Göle İlçesine bağlı Yeniköy, Kalecik, Durançam ve Uğurtaşı köyleri) ormanlar ve diğer doğal kaynaklar (mera ve otlak alanları, su kaynakları, yaban hayatı, vb.) ve bunların yönetimi konularında katılımcılık temelinde yapılacak her türlü çalışmalarda hedef köylüler olarak belirlenmiştir. Paydaşlar: Ardahan-Merkez ilçeye bağlı Bağdeşen, Hasköy, Çatalköprü, Yalnızçam ve Tepeler köyleri ile Göle İlçesine bağlı Yeniköy, Kalecik, Durançam ve Uğurtaşı köyleri halkı, bu köylerin muhtar ve kooperatif başkanları, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının merkezi ve yerel birimleri ve ilgili yerel kuruluşlar ve ilgili ulusal çevre kuruluşları projenin paydaşlarıdır. Projenin amaçları Ekolojik bakımdan sağlıklı, sürdürülebilir Yalnızçam ormanlarının çok yönlü (ekolojik, sosyal, ekonomik, kültürel) faydaları sürdürülebilir olarak sağlamasıdır. Proje Yönetimi Proje, Türkiye Ormancılık Kooperatifleri Merkez Birliği (OR-KOOP) tarafından yürütülecektir. Orman amenajman (yönetim) planları, alt yüklenici Ortadoğu Ormancılık Proje Etüt ve Müşavirlik Ticaret A.Ş. (ODOPEM) ve KTÜ Orman Fakültesi öğretim üyelerince yapılacaktır.. Projenin genel yönetimi Merkezde, OR-KOOP Merkez Birliği Başkanının Proje Liderliği altında, Kıdemli Proje Uzmanı, Kırsal Kalkınma ve Halkla İlişkiler Sorumlusu ile çoğunlukla Ardahan’da görev alacak Proje Müdürü, Ardahan ilinde kurulan Ardahan Ofisinde Ofis Lideri, Veteriner, Ziraat Mühendisi’ nden oluşan kadro ile, Planlama çalışmaları ise ODOPEM firmasına bağlı olarak çalışacak Orman Kaynakları Yönetim Uzmanı ve mühendisler, KTÜ-Orman Fakültesinden 4 öğretim üyesi ve asistanları tarafından yürütülecektir. Proje Uygulama Yöntemi Paydaşların katılımıyla oluşturulacak “Yerel Yönlendirme Komitesi” ve Ulusal Yönlendirme Komitesi” nde görüşülerek karara bağlanan ve OR-KOOP Proje Yönetimi ve BTC tarafından onaylanacak prensipler doğrultusunda; biyolojik çeşitliliği içeren ekosistem tabanlı olarak yapılacak yeni planlama ve yönetim anlayışı ormanlardan faydalanmaya yeni bir yaklaşım getirecek, yöre halkının çevre ve orman bilinçlerini geliştirerek kaynak planlama ve yönetiminde katılımcılık sağlanabilecek, paydaşların karar ve uygulamaları aktif katılımıyla artan bilinç ve sorumlulukları sonucu ormanlara verilen zararları azaltacaktır. Ayrıca, proje kapsamı içerisinde kalan köylerde yaşayan halkın bilgi ve becerilerini, geçim standartlarını arttırıcı çalışmalar da yapılacaktır. Proje kapsamındaki aktiviteler Projenin amacına ulaşılması için faaliyetler üç temele oturtulmaktadır; 1- Katılımcı yöntemle, biyolojik çeşitlilik temelinde, çok amaçlı, uygulanabilir ve yaygınlaştırılabilir bir planlama, (Bu bölüm alt yüklenici olarak ODOPEM ve KTÜ Orman Fakültesi öğretim üyelerince gerçekleştirilecektir.) 2- Katılımcı yöntemle, Yalnızçam ormanlarında yaban hayatı, doğa koruma ve iyileştirmeye yönelik faaliyetler, (Bu bölüm OR-KOOP liderliğinde çeşitli uzmanların katılımıyla gerçekleştirilecektir) 3- Yöre köylülerinin çevre ve orman bilinçlerinin güçlendirilmesi, alternatif gelir arttırıcı faaliyetler hakkında bilgi, beceri ve kapasiteleri arttırılarak, ormanların köylüler tarafından daha iyi korunması ve kullanılmasının sağlanması ( Bu bölüm OR-KOOP liderliğinde çeşitli uzmanların katılımıyla gerçekleştirilecektir) Projeye BTC’nin katkısı 1 200 000 $ İletişim bilgileri Yüklenici: Türkiye Ormancılık Kooperatifleri Merkez Birliği (OR-KOOP) Tunalıhilmi Caddesi No: 83/10 Tel: 0-312-467 64 25 Faks: 0-312-467 64 16 06700-Kavaklıdere-ANKARA E-posta: [email protected] www.orkoop.org.tr Alt Yüklenici: Ortadoğu Ormancılık Proje, Etüd ve Müş. Tic. A.Ş. (ODOPEM) Degol cad. Meçhul Asker Sok. No: 18 / 13 06580-Tandoğan-ANKARA Tel: 0-312-215 21 32-33 Faks: 0-312-215 21 34 E-posta : [email protected] www.odopem.com KTÜ Orman Fakültesi Veri Toplama ve Planlama Ekibi Adına Prof. Dr. Emin Zeki BAŞKENT KTÜ Orman Mühendisliği Bölümü 61080-Trabzon Tel: 0-462-377 28 63 Faks: 0-462-325 74 99 E-posta: [email protected]