ardahan`a selâm!

n
an’ı nü
h
a
Ard luş Gü yle
tu
ti
Kur nasebe
Mü
ARDAHAN’A SELÂM!
Nusret KOPUZLU
23 Şubat 1921 tarihi, Ardahan’ın anayurda kavuştuğu kutlu bir gündür.
Kongre, Mondros Mütarekesi’ni kabul etmeyerek
millî mücadeleye karar verdi.
23 Şubat 2010 günü, kurtuluşun 89. Yıldönümüdür.
Yegâne söz sahibi kesilen İngilizler, bölgeyi Gürcüler ve Ermeniler arasında taksim etmeye başladılar. Ardahan, 20 Nisan 1919’da bir Gürcü tümeni
tarafından işgal edildi. İngilizler, Kür ırmağının sağ
cenahını Ermenilere, sol tarafını da Gürcülere peşkeş çektiler.
Ardahan, Kars ve Batum vilayetlerimiz (Elviye-i
Selâse), 1877-78 Osmanlı Rus Savaşı (93 Harbi)
sonrası, 3 Mart 1878 tarihli Ayastefanos (Yeşilköy)
Muahedesi’yle Çarlık Rusya’sına bırakılmıştı.
1917’de Rusya’da Bolşevik İhtilâli çıkınca Çar
orduları çekilmeye başladı.
3 Mart 1918’de imzalanan Brest-Litovsk Barış
Antlaşması’yla bölge yeniden Türk askerine kavuştu. Gürcülerle Ermeniler bu antlaşmayı kabul etmeyerek bölgeyi ele geçirme gayretine düştüler. Halit
Paşa, Ahıskalı Osman Server Bey ve mahallî önderlerin etrafında toplanan Ardahanlılar, istilâcılara karşı savaştılar. Halit Paşanın tümeni Ahıska’ya girdi.
Fakat halkımızın sevinci, 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Mütarekesi’yle yarıda kaldı. Mütareke, ordumuzu bölgeyi tahliye ederek, Birinci Dünya
Savaşı öncesi çizgiye çekilmeye mecbur etti
5 Kasım 1918’de kurulan Kars Millî Şura
Hükûmeti, yerli ahalinin hukukunu korumaya çalıştı. Fakat bu hükûmet, 13 Nisan 1919’da İngilizler tarafından yıkılarak üyeleri Malta’ya sürüldü.
Bu gidişe karşı tedbirler almak üzere 3-5 Ocak ve
7-9 Ocak tarihlerinde Ardahan Kongresi toplandı.
TBMM Hükûmetine bağlı Kâzım Karabekir ordusu, Ermeni kuvvetlerine karşı kazandığı zaferle
30 Ekim 1920’de Kars’ı kurtardı. Ardahan ve Artvin çevresi, o kışı Gürcü işgalinde geçirdi. Ankara
Hükûmeti, 22 Şubatta Gürcü Elçisine bir nota vererek bölgenin tahliyesini istedi. Bu notayı kabul
etmek zorunda kalan Gürcüler, 23 Şubat sabahı
bölgeden çekilip gittiler.
Böylece Ardahan ve Artvin de anavatana kavuşmuş oldu.
Bu vesileyle memleketimizi al bayrağa kavuşturan
M. Kemal Atatürk, Kâzım Karabekir, Halit Paşa ve Osman Server Bey başta olmak üzere bütün gazilerimizi
ve şehitlerimizi rahmetle ve şükranla anıyoruz.
Bu kutlu günde düşünülmesi gereken husus şudur: Bu kurtuluş gerçekleşmemiş olsaydı, Ardahan
ve Artvin ahalisi de Ahıska Türkleri gibi bu bölgeden
sökülüp atılmış olacaktı
Bizim Ahıska
11