Dış Kuvvetler / Toprak

DIŞ KUVVETLER
TOPRAK OLUŞUMU


-
Kimyasal ve fiziksel yolla ufalanmış,
içine canlı kalıntıları ve canlı
mikroorganizmaların da katılmasıyla
oluşan örtüye TOPRAK denir.
Toprağın bileşiminde (içinde);
Ufalanmış kaya parçaları,
Hava,
Su,
Canlı kalıntıları (FOSİL) ve
canlılar bulunur. (Humus)
Toprak oluşumunu etkileyen faktörler;





İklim: Sıcaklık ve yağış koşullarıdır.
En önemli etkendir.
Kayaların Özelliği: Kayaların mineral
özelliği toprak yapısını etkiler.
Bitki Örtüsü: Bitki örtüsünün gür
olduğu yerlerde toprak humusça
zengindir.
Eğim: Eğim fazla ise toprak
yerçekimi etkisi ile incelir.
Zaman: Toprak belli bir zamanda
oluşur.
Taşların Çözülmesi
Fiziksel (Mekanik)
 Kimyasal
Çözülme:
Çözülme:
-Taşların ufalanması
-Taşların erimesi
çeklinde olur.
veya çürümesi
şeklinde olur.
-Isınma, donma,
sıcaklık farkları, bitki -Su ve sıcaklık
köklerinin kayanın
etkilidir.
parçalanmasında
-Ekvatoral, Muson,
etkili olur.
Karadeniz
-Kutuplar, çöller,
iklimlerinde daha
yüksek dağlarda olur. çok görülür.

FİZİKSEL (MEKANİK)
ÇÖZÜLME
ÇÖL
KİMYASAL ÇÖZÜLME
Aşağıdaki yerlerden hangisi
toprak oluşumunun en hızlı
olduğu yerlerden değildir?
A. Ekvator
B. DYB Alanları
C. Muson Asya’sı
D. Batı Avrupa
E. Batı Kanada
Aşağıdaki yerlerden hangisi
toprak oluşumunun en hızlı
olduğu yerlerden değildir?
A. Ekvator
B. DYB Alanları
C. Muson Asya’sı
D. Batı Avrupa
E. Batı Kanada
Toprak
Çeşitleri
Yerli Topraklar:
-Ana kayanın
çözülmesi ile
oluşur.
-Bitki çürüklerinin
toprağa
karışması ile
“humus” oluşur.


Taşınmış Topraklar:
-Alüvyon,
-Lös,
-Moren (Buzultaş).
RÜZGAR EROZYONU (LÖS)
Aşağıdakilerden hangisi
taşınmış toprakların ortak
özelliklerindendir?
A. Heyelan sonucu oluşurlar
B. Nemli yerlerde görülme
olasılığı yüksektir
C. Verimlidirler
D. Kurak bölgelerde görülürler
E. Akarsu aşınması ile oluşurlar
Aşağıdakilerden hangisi
taşınmış toprakların ortak
özelliklerindendir?
A. Heyelan sonucu oluşurlar
B. Nemli yerlerde görülme
olasılığı yüksektir
C. Verimlidirler
D. Kurak bölgelerde görülürler
E. Akarsu aşınması ile oluşurlar
Yerli Bölge Toprakları
Nemli Bölge
Toprakları:
-Laterit: Ekvatoral.
-Podzol: Soğuk ve
nemli bölgede.
-Kırmızı Toprak
(Terra Rossa):
Akdeniz iklimi.
-Kahverengi Orman:
Orta kuşak.
-Tundra: Kutuplara
yakındır. Bataklık.

Kurak Bölge
Toprakları:
-Çernozyom: Orta
kuşak (Rusya).
Dünyanın en
verimli toprağı.
-Kestane ve
kahverengi
toprak: Step
alanlarında.
-Çöl toprakları: Hiç
yıkanmamış, tuz
ve kireç
birikmiştir.

I. Alüvyal toprak
II.Kahverengi Orman toprakları
III.Podzol
IV.Laterit
Yukarıda verilen toprak tiplerinden
hangileri verimlidir?
A.Yalnız I B.I ve III C.II ve IV
D.I ve II
E.II ve III
I. Alüvyal toprak
II.Kahverengi Orman toprakları
III.Podzol
IV.Laterit
Yukarıda verilen toprak tiplerinden
hangileri verimlidir?
A.Yalnız I B.I ve III C.II ve IV
D.I ve II
E.II ve III
Aşağıdaki toprak tiplerinden
hangisinin oluşumunda
iklimin etkisi en azdır?
A.Laterit
B.Podzol
C.Alüvyon
D.Terra Rossa
E.Çernozyum
Aşağıdaki toprak tiplerinden
hangisinin oluşumunda
iklimin etkisi en azdır?
A.Laterit
B.Podzol
C.Alüvyon
D.Terra Rossa
E.Çernozyum
erozyon
Toprak Erozyonu
Rüzgar Erozyonu
Su Erozyonu



erozyon
Toprağın, akarsular, sel suları ve
rüzgarlar tarafından süpürülmesine
denir.
Sel suları eğimin fazla bitki
örtüsünün cılız olduğu yerlerde daha
fazla etkilidir.
Rüzgarlar ise kurak yerlerde daha
çok etkilidir.
NOT: Bitki örtüsünün cılız olduğu
yerlerde hem akarsu, hem de
rüzgar erozyonu fazladır.
Erozyonun Nedenleri:
Orman yangınları,
 Mera hayvancılığı (fazla otlatma),
 Eğimli yerlerin sürülmesi,
 Ormanların tarlaya
dönüştürülmesi,
 Toprağın yanlış işlenmesi,


Tarlanın eğim yönünde sürülmesi,

Toprağın nadasa bırakılması,
Erozyonun Zararları:
 Toprak verimsizleşir,
 Tarımsal üretim azalır,
 Tarımla geçinen yerlerde işsizlik ve
köyden kente göç artar,
 Tarım ürünleri ihracatı azalır, ithalatı
artar,
 Göller ve barajlar dolar,
 Meralar cılızlaşır ve mera hayvancılığı
zarar görür,

Akarsu taşkınları ve sel felaketi artar.
BARAJ
(HİDROELEKTRİK SANTRAL)
Erozyonla Mücadele Yolları:
Orman yangınlarını önlemek,
 Ağaçlandırma yapmak,
 Mera hayvancılığını önlemek,
 Toprağı eğime dik yönde sürmek,
 Eğimli yerlerde taraçalar yapmak,
 Usulsüz tarla açmayı önlemek,
 Baraj ve göllerin havzalarını
ağaçlandırmak,
 Halkı eğitmek,
 Nöbetleşe ekim yapmak.

TÜRKİYE’de EROZYON:
Nedenleri:
Yer şekilleri engebelidir,
 İklim yarı kuraktır,
 Yağış rejimi düzensiz,
 Bitki örtüsü cılızdır,
 Mera hayvancılığı çok yapılmaktadır,
 Ormanlar tahrip edilmektedir,
 Nadasa bırakılan arazi çoktur,
 Orman yangınları çoktur.

Barajların ömrünü
belirleyen koşul nedir?
A. Su miktarı
B. Debi
C. Akarsu potansiyeli
D. Erozyon şiddeti
E. Heyelan oluşumu
Barajların ömrünü
belirleyen koşul nedir?
A. Su miktarı
B. Debi
C. Akarsu potansiyeli
D. Erozyon şiddeti
E. Heyelan oluşumu
TOPRAK KAYMASI
HEYELAN
(YER GÖÇMESİ)
Toprak ile birlikte
ana kaya da yer
değiştiriyor ise
buna Heyelan
(Göçme) denir.
TOPRAK KAYMASI
Eğim boyunca
yerçekimine
bağlı olarak
toprağın aşağıya
doğru inmesine
Toprak Kayması
denir.
toprak kayması
HEYELANI KOLAYLAŞTIRAN
ETKENLER
Bol yağış,
 Kuvvetli eğim,
 Tabakaların eğim yönünde
olması,
 Killi kayaçların (toprağın)
varlığı.

not: Heyelan sonucu bir
akarsu vadisinin önü
kapanırsa, vadinin gerisinde
bir göl oluşur. Bu tür göllere
heyelan set gölleri denir.
Tortum ve Sera gölleri bu
şekilde meydana gelmiştir.
(uzungöl)
TRABZON
U
Z
U
N
G
Ö
L