BİTKİ MATERYALİ
advertisement
BİTKİ MATERYALİ-2 2. HAFTA Dr. Sergun DAYAN Dicotyledonae Amentiferae: Sarkık Başaklılar Polypetalae: Ayrı taç yapraklılar Sympetalae: Birleşik taç yapraklılar Apetalae: Taç yapraksızlar Amentiferae: Sarkık Başaklılar Çiçekler bir cinslidir Bazı familyaları monoik bazıları dioiktir Erkek ve bazılarında dişi çiçek; Sarkık başak, tırtıl, püskül ya da kedicik adı verilen amentum oluşturur. Meyveler kapsül, nuks veya kanatlı nukstur En yaygın ve kaliteli orman ağaçları, sevilen kuru meyveli ağaçlar ve Türkiye kırsalında çok rastlanan ağaçlar bu gruptadır. Yine bir çok türü peyzaj açısından oldukça değerlidir. Bu grup içinde bulunan familyalar: BETULACEAE, CASUARİNACEAE, FAGACEAE, JUGLANDACEAE, SALİCACEAE FAM: BETULACEAE 6 cins ve 100 kadar türü bulunur. Kışın yaprak dökerler. Bir cinsli bir evcikli ve anemogam dırlar. Meyve tek tohumlu kanatlı veya kanatsız, açılmayan kuru meyve tipindedir. Sürgünler çoğunlukla pseudoterminal dir. Çiçekler yapraklanmadan önce veya beraber, ender olarak sonbaharda çıkar. Genus: Alnus (Kızılağaçlar) 30 kadar türü bulunur. Kışın yaprağını döken ağaç veya çalılardır. Genç sürgünler köşelidir. Tomurcuklar az sayıda pullu ve belirgin saplıdır. Erkek çiçek kurulları salkım şeklinde aşağıya sarkar. Dişi çiçek dik duran bir kozalak oluşturmuştur. Kozalak dağılmaz. Serin ve nemli yerleri severler. Alnus barbata (sakallı-kıllı kızılağaç) Alnus glutinosa var. barbata Alnus glutinosa ssp. barbata 100 yıla kadar yaşayabilen, 25 m ye kadar boylanabilen bir türdür. Ilıman ve serin deniz iklimi olan yerlerde ve nemli yerlerde, akarsu boylarında, kumlu balçıklı toprklarda yetişir. Genellikle bir ışık ağacıdır. Parklarda, alle ağacı olarak, gruplar halinde veya soliter olarak görülebilir. http://stonelanegardens.com/wpcontent/static/2012/08/alnus_barbata.jpg http://www.biolib.cz/IMG/GAL/199629.jpg http://www.biolib.cz/IMG/GAL/199626.jpg http://www.plantarium.ru/dat/plants/4/474/170474_366bb2fa.jpg Alnus cordata (İtalyan Kızılağaç=Italian Alder Tree ) 9-10 m boylanabilir. Yaprakları geniş, yuvarlak, koyu yeşil renklidir. Güneşli yarı gölge yerlerde, kuru-taze topraklarda yetişir. Öncü bir türdür. Rüzgara karşı korumada, soliter olarak kullanılır. http://www.vdberk.nl/public/site/uploads/bomenboek/ slide/aln001-1-slide.jpg http://www.bomengids.nl/lente2/pics/Hartbladige_els__Alnus_cordata__Italian_Alder@img_2103blad.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9c/ Alnus_cordata_alder_tree.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b4/ Alnus_cordata_142-8658.jpg Alnus glutinosa (L.) Gaertn. (Adi kızılağaç) 20-30 m. boy yapabilirler. Tomurcuk pullarının üstü mum tabakası ile örtülüdür. Yapraklar basit kenarları kaba dişlidir. Meyveler olgunlaşınca dağılmaz. Dişi çiçek son yılın sürgününün ucunda terminal olarak oluşur ve kışı açıkta geçirir. Köklerinde havanın serbest azotonu bağlayan bakteriler bulunur. Çıplak köklü fidan olarak kullanılabilir. Havuz, çeşme, dere ve su kanalı gibi su kaynaklarının çevresine getirilebilir. Deniz rüzgarı ve tuzlu su etkilerine dayanıklıdır. Rutubet istekleri fazladır. Dolgu arazilerine dikilebilir. (syn: Alnus glutinosa var. barbata (C.A.Mey.) Ledeb., ) http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/Alnus_glutinosa_011.jpg http://www.uni-graz.at/walter.obermayer/plants-of-styria/images/alnus-glutinosa-05.jpg http://luirig.altervista.org/cpm/albums/sturm1/alnusglutinosa-0030.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/40/Alnus_glutinosa_flowers.jpg Alnus incana (Ak kızılağaç) Alnus incana (L.) Moench subsp. rugosa 15-20 m boylanabilen, 10 m tepe yapabilen bir türüdür. Yaprakların üst yüzü koyu yeşil, altı; beyazımsı gridir. Yamaçlarda toprak tutmada ve rüzgar perdesi olarak kullanılabilir. Soliter kullanılır. http://bugwoodcloud.org/images/768x512/1379013.jpg https://www.uwgb.edu/biodiversity/herbariu m/trees/alnrug_leaf01.jpg http://www.plantsofmagnolia.net/Native_plants/Betulaceae /Alnus/Alnus_incana/alnus_incana_Catkins_young.jpg http://luirig.altervista.org/cpm/albums/bot-units62/alnusincana23188.jpg Genus: Betula (Huşlar) 40 kadar türü bulunur. Bir cinsli, bir evcikli ve anemogamdırlar. Kabuk beyaz ve incedir yatay levhalar halinde soyulur. Sürgünler pseudo-terminal tomurcukludur. Yapraklar uzun saplı ve üçgenimsi yumurta şeklindedir. Meyveler kanatlıdır. Işık istekleri fazladır. Park ve yol kenarlarında kullanılırlar. Ülkemizde 4 türü doğal yetişir. Betula pendula (siğilli huş- salkım huş) 20 m boylanabilir. Yaprak döker. Dallar aşağıya sarkıktır. Monoiktir. Yaprak yumurta biçimli kenarları sivri dişlidir. Ülkemizde yetişir. Kabul parlak beyaz renktedir ve ince levhalar halinde soyulur. Gövde ve yaprak güzelliği nedeni ile park bahçelerde kullanılır. Meyve basık ve iki kanatlıdır. Çok küçük olup sonbaharda olgunlaşır. Ilıman ve serin yerleri severler. Işık gereksinimleri yüksektir. Hızlı büyürler, kısa ömürlüdür. Kumlu ve fakir toprakların ağaçlandırılmasına uygundur. Cadde, bulvar ve sokaklara yol ağacı olarak dikilebilir. Çıplak köklü fidan olarak kullanılabilir. Parklara, özel ve tüzel kişilerin geniş bahçelerine dikilebilir. Havuz, çeşme, dere ve su kanalı gibi su kaynaklarının çevresine dikilebilir. http://www.deepdaletrees.co.uk/trees/2012/images/Betula-pendula-01.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/78/ Illustration_Betula_pendula0.jpg http://www.plantsystematics.org/users/jdelaet/1_6_06 _9/oeploa87/nP4231082.JPG http://www.funet.fi/pub/sci/bio/life/plants/magnoliophyta/ma gnoliophytina/magnoliopsida/betulaceae/betula/pendula-3.jpg http://www.uni-graz.at/walter.obermayer/plants-of-styria/images/betula-pendula-6.jpg http://www.crocus.co.uk/images/products2/TR/00/00/ 00/03/TR0000000352_card_lg.jpg Betula medwediewii (kızılağaç yapraklı huş) Ülkemizde lokal olarak görülen ve 5-7 m boy yapabilen bir türdür. Genç sürgünleri, açık kahve renkli ve tüylüdür. Üst yüzü koyu yeşil, tüysüz, alt yüzü açık yeşildir. Dona ve ışığa dayanıklıdır. Sol iter kullanımı önerilir. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9f/Betula_medwediewii_JPG1a.jpg http://3.bp.blogspot.com/2nCNhnRVedU/VEF0PResVpI/AAAAAAAAIRU/n6ZubLzeOrA/s1600/Betula%2Bmedwediewii.jpg http://www.botanic.cam.ac.u k/Botanic/ImageCache/cache _lNuuVMl_12050.jpeg http://www.eggert-baumschulen.de/images/product_images/popup_images/123_0_Betulamedwediewii-Erlen-Birke.JPG http://www.eggert-baumschulen.de/images/product_images/popup_images/123_2_Betula-medwediewiiErlen-Birke.JPG Betula nana (bodur huş) En fazla 1-1,5 m boy yapabilir. Dalları kısa ve dik, sürgünleri tüylüdür. Yaz yeşili yaprakları çok küçük ve kıvrık, gri-yeşil renklidir. Ülkemizde henüz yetiştirilmemektedir. http://geobotany.narod.ru/galanin/m11-5.jpg http://calphotos.berkeley.edu/imgs/512x768/1338_3161/0873/0092.jpeg http://www.sodininkas.com/galerija/var/albums/Berziniai-(Betulaceae)/Berzai-(Betula)/Berzas-keruzis(Betula-nana)/Betula%20nana%20ziedai.jpg?m=1326299678 http://www.eggert-baumschulen.de/images/product_images/popup_images/124_1_Betula-nanaZwergbirke.jpg http://www.biopix.com/photos/ane-betula-nana-00102.jpg http://waynesword.palomar.edu/images2/dwfbirch2b.jpg Betula pubescens (tüylü huş) 10- 15 m boylanabilen, dalları dik durumlu, genç sürgünleri tüylü bir türdür. Hızlı büyür, dona dayanıklıdır. Çim alanları üzerinde soliter, büyük alanlarda küçük gruplar halinde bulunur. Alle ağacı olarak kullanılabilir. http://www.plantplaces.com/photos/BetulaPubesc ensSspToruosaFullCUBG2.JPG http://www.plantsystematics.org/users/dws/11_10_05/Betula/Betula_pubescens2.JPG http://tcf.bh.cornell.edu/users/dws/11_10_05/Betula/Betula_pubescens3.JPG Betula litwinowii Kafkas tüylü huş Dallar yukarı ve yana doğrudur Yüksek çalı yada 15-20 m boylanan ağaçtır Genus: Carpinus (Gürgenler) 2 si ülkemizde de bulunmak üzere 26 türü mevcuttur. Kışın yaprağını döken ağaç veya çalılardır. Kabuk gri renklidir. Tomurcuklar iki sıralı sarmal dizilir. Erkek çiçekler aşağı sarkan yalancı başak şeklinde kurul oluştururlar. Işık istekleri az nem istekleri çoktur. Bazı kaynaklar Corylaceae familyasına dahil eder Carpinus betulus L. (Adi Gürgen) (European hornbeam; Musclewood; Ironwood ) Avrupa'dan İran'a kadar yayılır ve ülkemizde de yetişir. 150 yıl kadar yaşar. Anadolu'da güney bölgelerde yoktur. 15-20m boy, yuvarlak-geniş bir tepe (8-1 Om) yapar. Dallar ince, kabuk gri renkli, düz ya da levhalar halinde çatlar. Çok iyi sürgün verir. Tomurcukları sivri, iki sıralı ve almaçlı; Yaprakları uzunca oval, sivri uçlu, kenarları ince, çift dişli; üstü mat, altı açık yeşil; 5-12cm uzun 2.5-5cm geniş, Sonbahar renklenmesi sarıdır. Çiçekleri dikkat çekmez, meyve demeti salkımımsı ve dekoratif görünümlüdür. Gençlikte yavaş büyür sonra hızlanır. Sık yeşil çit oluşturmaya, rüzgar perdesi tesisine yatkındır. Kuşları barındırır. Ilıman iklimlerde, bol güneşli-gölge yerlerde kuru-nemli ya da ıslak kireçli, ağır balçık ve kil toprakları üzerinde yetişir. Yarı gölge türüdür. Kent iklimine, donlara ve fazla suya dayanır. Rüzgarlı yerlere de uyum gösterir. Çıplak köklü fidan olarak dikilebilir. Rutubet istekleri fazladır. Budamaya gerek yoktur. Tohumla yapılır. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/Carpinus_betulus_-_Hunsr%C3%BCck_001.jpg http://www.neorurale.net/contents/diarionaturalista/italiano/cassinazza/fiori/pic09/Carpinus_betulus.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cc/ Illustration_Carpinus_betulus_1.jpg http://www.kuleuven-kulak.be/kulakbiocampus/bomen-heesters/Carpinus%20betulus%20- http://www.uni-graz.at/walter.obermayer/plants-of-styria/images/carpinus-betulus-40.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7d/Carpinus_betulus_kz1.jpg http://www.ornamental-trees.co.uk/images/products/zoom/1278581635-28020000.jpg Trakya, Ege, Marmara Bölgesi, Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde yayılış gösterir. Genellikle kuzey ve güney kıyı bölgelerimizin karışık ormanlarında bulunur. Ülkemizde 7.170 hektar koru, 1.031 hektar baltalık gürgen ormanı bulunmaktadır. Kültivarları: C.b. cv. 'Purpurea' - Körpeyken yapraklan kırmızıdır. C.b. cv.' Ouercifolia' - Yaprakları meşelerinki gibi loplu ve kenarları keskin dişlidir. C.b. cv. 'Fastigiata' - Stun formu ile dikkat çeker. Soliter kullanılır. C.b. cv. 'Pendula' - Dallan aşağıya doğru sarkıktır. C.b.cv. ' Variegata' - Yaprakların üzeri sarımtrak-beyaz renkte alacalıdır. Carpinus orientalis Mill. (Doğu Gürgeni= Oriental hornbeam) Ülkemizde daha çok Akdeniz bölgesinde yetişir. Diğer bölgelerde de az miktarda bulunur. 5-6m boy yuvarlak bir tepe yapar. Ufak bir ağaç veya boylu bir çalı görünümündedir. Gövde kabuğu düzgün gri renklidir. Genç sürgünler kırmızımtrakkahverengindedir. Sık ve sürgüne yatık uzun tüylerle örtülmüşlerdir. Yapraklar yumurta veya yumurtamsı-mızrak biçiminde, dip tarafı yuvarlak veya hafif yüreksidir. 3-6 x 2-3cm boyutlarındadır. Üstü parlak koyu yeşildir. Tohumu küçüktür. Deniz iklimli yerlerde, kuru ve yarı nemli, kumlu balçık toprakları üzerinde yetişir. Kireçli topraklara da dayanır. İyi bir çit bitkisidir, iyi sürgün verir.Grup tesislerinde, rüzgar perdesi oluşturmada kullanılır. Üretimi Tohumla yapılır. http://www.carpathianbasinspecies.eu/2_Vascular_Plants(Tracheophyta)/M olnar_V._A._Vascular_Plant_rare_1/Carpinus%20orientalis_1_1_logo.jpg http://raf.dessins.free.fr/2bgal/img/dessins%20arbres%20arbrisseaux/dessins%20arbr es%20et%20arbrisseaux%200085%20charme%20d%20orient%20%20carpinus%20orientalis.jpg http://plants.gardensupplyco.com/Content/Images/Phot os/F409-15.jpg Genus: Corylus (Fındıklar) Kışın yaprak döken ağaç veya çalılardır. Yapraklar basittir. Erkek çiçekler sarkık kurullar oluşturur. Açılmayan kuru meyve tek tohum taşır. Tohumları yenir. 15 kadar türü bulunur. 2 türü ülkemizde doğal yetişir. Bazı kaynaklar Corylaceae familyasına dahil eder Corylus avellana L. (Adi fındık- Orman fındığı) Tüm Avrupa da ve ülkemizde, dağ vadilerinde ve yapraklı ormanlarda yetişir. 4-6 m boy yapabilir. Kışın yaprağını döken boylu çalı veya küçük ağaç şeklinde odunsu bitkilerdir. Yapraklar yumurta biçiminde, kenarları çift sıralı kaba dişli ve her iki yüzü az tüylüdür. Zengin toprakları seven fındıkların ısı istekleri yüksektir. Sızıntı suyu kenarlarında yetişirler. Sürgün ve yaprak sapı kırmızı tüylerle kaplı. Sarı-yeşil renkli erkek çiçekleri yapraklanmadan önce ortaya çıkar. Verimli , kumlu ve nemli olan yerlerde iyi gelişmektedir. Rüzgar şeritlerinde, ıslak ve turbamsı topraklı yerlerin yeşillendirilmesinde ve alt tesisde de kullanılır. Varyeteleri; “Aurca”, “Contorta”, “Rotblattrige Zellernus” http://www.lepetitherboriste.net/photos/noisetier4.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6 /61/Corylus_avellana_0005.JPG http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e1/ Illustration_Corylus_avellana0.jpg http://commons.hortipedia.com/images/d/d0/Corylus_avellana_photo_file_PDB_190KB.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/ Corylus_avellana_001.jpg Corylus colurna L. (Türk Fındığı-Ağaç Fındığı) (Turkish Hazel) Balkanlar, Batı Asya ve ülkemizde yetişir. 14-20 m boy yapabilir. Gövde kabukları ıhlamurunki gibi, grimsi-beyazdır. Türk Fındığı ağacının taç gelişmesi dik olup ve piramit şeklindedir. Yaprakları kalp formunda ve sivridirler. Sürgün ve yaprak sapı siğilli tüylerle kaplı Bitkinin meyveleri sıkışık halde dururlar, kabukları ise yoğun tırtırlı ve fazla uzun olmamaktadırlar. Ülkemizde kültürü yapılan bu türün, meyvesi yuvarlak, dip tarafı sivridir. Meyveyi saran dış kabuk (kupulalar), ince-dar şeritler haline saçaklıdır. Nemli-taze, derin topraklar ister, ancak kurak topraklarda yetişir. Humuslu toprakları seçer. Üretimi tohumla ve çelikledir. Endüstriyel yerlerde, kirli havaya ve kışa dayanıklıdır. http://davisla4.files.wordpress.com/2013/10/corylus-colurna-autumn.jpg http://www.bomengids.nl/zomer2004/pics/Boomhazelaar__Corylu s_colurna__Turkish_filbertimg_4977blad.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c8/ Involucre_d'un_noisetier_de_Bysance.jpg http://luirig.altervista.org/cpm/albums/bot-037/coryluscolurna604.jpg http://oregonstate.edu/dept/ldplants/images/cocolur4968.jpg http://www.bomengids.nl/pics/Boomhazelaar__Corylus_ colurna__Turkish_filbert@elsig@fruit@img_5780.jpg Corylus Colurna Te-Terra Red Tree Purple Turkish Hazel Trees http://www.ornamental-trees.co.uk/images/products/zoom/1369324958-74027100.jpg Corylus maxima Mill. Lambert F (Ayı Fındığı=filbert, purple-leaf hazelnut) 8-10 mt. boy. Genç sürgünler kırmızımsı gri tüylerle örtülüdür. Corylus maxima purpurea http://dobrytarot.pl/download/file.php?id=5335 http://www.bomengids.nl/lente/pics/Lambertusnoot__C orylus_maxima__Giant_filbert@img_2569blad.jpg http://www.bomengids.nl/lente/pics/Lambertusnoot__C orylus_maxima__Giant_filbert@img_2570blad.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/03/ Corylus_maxima_Purpurea_0.3_R.jpg http://lh3.ggpht.com/AZUWNoCvejB1jps7z9LoerCgOHkMOg3DMxutq3RV2hIaYP0W 6fKiXRIqwohT18qUtF8kksY3Nf7wbZ62pvhqlw=s1200 http://www.about-garden.com/images_forum/gallery/10667/19142-liska-1.jpg Genus: Ostrya (Kayacıklar) 7 kadar türü bulunur. Kışın yaprak dökerler. Ağaç veya boylu çalılardır. Sürgünler pseudoterminal tomurcukludur Ostrya carpinifolia Scopoli (Kayacık) 15-20 m boylarında bir ağaçtır. Tepeleri genişçe sık sonraları dağınık bir tepe ve yaklaşık 5 m tepe çapı yapar. Gövde kabuğu gri, pürüzlü, asma kabuğu gibi derin çatlaklıdır. Sürgün, tomurcuk ve yaprakları gürgen ağacını andırır ancak yaprakları daha küçüktür. Yapraklar keskin çift sıralı dişli olup; dişlerin ucunda buğday kılçığı gibi ince tüyler bulunur. Dişleri hafif çarpıktır. Sonbahar yaprak renklenmesi altın sarısıdır. Erkek çiçekler (kedicikler) 12 cm uzunluğunda ve 5-7 mm çapındadır. Tohumları deve tüyü renkli kapalı bir kese içinde tek tek bulunur. Ilıman iklimlerde , kuru fakir ve kireçli topraklarda yetişir, taze derin balçık ve killi topraklarda iyi gelişir. İyi sürgün verir. Kirli havaya dayanır. Kent iklimine uygundur. Parklarda, bahçelerde ve yol ağacı olarak kullanılabilir. Tek veya grup halinde dikilebilir. Tohumla üretilir. http://bugwoodcloud.org/images/768x512/1379018.jpg http://www.plantpoints.com/images/plants/Ostrya%20carpinifolia.jpg http://www.bomengids.nl/zomer2004/pics/Hopbeuk__Ostrya_carpinifoli a__Hop_hornbeamimg_5481bladfruit.jpg http://www.cosmicnoise.it/o/files/original/8c4f9112b60 a3815bfefd9bc343bdaeb.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/83/Ostrya_carpinifolia_in_Italy_ male_catkins.jpg http://luirig.altervista.org/cpm/albums/botunits31/ostrya-carpinifolia19812.jpg http://www.ornamentaltrees.co.uk/images/products/zoom/1280145804-26347300.jpg FAM: CASUARİNACEAE 5 kadar türü bulunur. Avustralya ve pasifik adalarında yetişir. Çevrel dizilmiş yaprakları körelmiştir. Asimilasyonu genç sürgünler yapar. Genus: Casuarina (Demir Ağaçları) Çiçekler kurullar halindedir. Erkek çiçekler sürgün uçlarında başak oluşturur. Diş çiçekler yan durumludur. Meyve fındık büyüklüğünde ve odunlaşmıştır. Bir araya gelerek dağılmayan bir kozalak oluşturur. Casuarina equisetifolia L. (Demirağacı=Australian pine or she-oak) 15-20m. boylarında, 40-50 cm. çap yapabilen, gençlikte sivri tepeli, sonra dağılan bir tepe yapısı olan, herdem yeşil bir ağaçtır. Yapı olarak “atkuyruklarını” andırır. Aynı zamanda çamlara ve servilere de benzer. Kabuk mat, boz renkte ve pürüzlüdür. Dallar gövdeden oldukça dar bir açı ile ayrılır. Gövde kıvrıklığı dikkat çeker. Yaprakları çok küçülmüş pul haline dönüşmüştür.. Hızlı büyür. Düşük sıcaklıklardan etkilenir. Kökleri ile havanın serbest azotunu bağlayabilir. Bu yüzden sahil, fakir ve çorak kumlukların ıslahında kullanılır. Yol ağacı olarak kullanımı da oldukça yaygındır. Tuza dayanıklıdır. Malaysia, southern Asia, Oceania and Australia. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/C asuarina_equisetifolia_leaves.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/24/Casuarina_equisetifolia_0002.jpg http://idtools.org/id/dried_botanical/images/fs_images/Casuarina-equisetifoliaComp.jpg http://endigital-kinmen.kmnp.gov.tw/ezfiles/1/1001/plugin/o_kmnp/pictures/43/2943/bigkmnp-slideplant_Casuarin-0004-0001.jpg https://facultystaff.richmond.edu/~jhayden/recent_travels/san_luis_potosi_ju ly_07/casuarina_equisetifolia_SAN-LUIS-POTOSI_02s.JPG http://resolver.kb.nl/resolve?urn=urn:gvn:SAE01:077236&role=image&size=largest http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7e/Starr_04 0704-0029_Casuarina_equisetifolia.jpg http://www.plantsystematics.org/users/kcn2/toupload12/Casuarina_equisetifolia3.jpg FAM: FAGACEAE 6 cins ve 600 kadar türü vardır. Kışın yaprak döken veya herdem yeşil ağaç ve çalılardır. Tomurcuklar sürgünlere çok yada iki sıralı sarmal dizilmiştir. Yapraklar saplı tam kenarlı dişli veya lobludur. Çiçekler bir cinsli bir evciklidir. Erkek ve dişi çiçekler kurullar halindedir. Meyve kupula denen bir örtü ile tamamen veya yarısına kadar örtülüdür. Genus: Castanea (Kestaneler) 10 kadar türü bulunur. Kışın yaprak dökerler. Sürgünler pseudo-terminal tomurcukludur. Sürgünler iki sıralı sarmal dizilir. Meyveleri yenir. Yarı gölgeyi severler. Castanea sativa Mill. (Kestane) (Sweet chestnut) 20-25 m. boylara ulaşan dolgun gövdeli, geniş ve dağınık tepeli bir ağaçtır. Önceleri düzgün, esmer olan kabuğu sonraları yukarıdan aşağıya yarılmış bir hal alır. Büyük yaprakları sivri uçlu, kenarları keskin kaba dişlidir. Çiçekler Mayıs-Haziranda oluşur. Nus ise Ekim-Kasım aylarında olgunlaşır. Çıplak köklü fidan olarak dikilebilir. Parklara, özel ve tüzel kişilerin geniş bahçelerine dikilebilir. Nemli ve besin maddelerince zengin derin toprakları severler. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9d/Chestnuts.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/20/Castanea_sativa_004.jpg http://www.forestryimages.org/images/768x512/5026034.jpg http://www.duanrevig.com/Fleurs/Arbres/Castanea%20sativa%20Chataignier.JPG Genus: Fagus (Kayınlar) 8 türü bulunur. Kabuk çatlamadan pürüzsüz kalır. Kışın yaprak dökerler. Çok sayıda pulla örtülmüş olan tomurcuklar sürgünlere açılı olarak dizilmiştir. Sürgünler pseudo terminal tomurcukludur. Meyve nus şeklindedir. Fagus orientalis Lipsky (Doğu Kayını- Bangıraz) 40 m.'ye değin boylanabilen 1 m.'nin üstünde çap yapabilen bir orman ağacıdır. Açık kül renginde kabuk ince ve düzgündür. Yaz yeşili yaprakları 6-12 cm uzun,ters,oval,damarlı ve sivri uçludur.Taze yapraklar açık yeşil renkte,kenarları düz ve alt yüzü ince tüylüdür.Yaprak sapı çok kısa ve genç sürgünler tüylüdür. Erken yaşlarda sahip oldukları kök ve kütük sürgünü verme yetenekleri yaşlandıkça kaybederler. Yapraklarının ıslah edici özelliği vardır. Çiçekleri monoiktir ve dikkat çekmez. Erkek çiçekler yaprak koltuklarından çıkıp, küresel başçıklar şeklinde aşağıya sarkarlar. Meyve Kupula yaklaşık 2 cm boyundadır.Kupulanın dip kısmında yer alan pullar geniş,şerit biçiminde yada kaşık gibi ve yassıdır.Kadeh sapı 2-3 cm uzunlukta olup tüylüdür. Tohum Tohumlar sivri uçlu 1-2 cm uzun,üçgen prizma şeklinde,sert derimsi kabuklu,açık kahve renklidir ve yenir. Çıplak köklü fidan olarak dikilebilir. Gölge ağacıdır. Nemli ve besin maddelerince derin toprakları sever. Rutubet istekleri fazla olup; Parklara, özel ve tüzel kişilerin geniş bahçelerine dikilebilir. http://www.cirrusimage.com/Trees/oriental_beech-spring.JPG http://www.biolib.cz/IMG/GAL/BIG/22426.jpg http://www.plantarium.ru/dat/plants/9/921/3921_f12a5350.jpg http://www.biodiversity-georgia.net/DBImages/New/f2010123531.jpg http://www.biodiversity-georgia.net/DBImages/Fagus_Didgori27-05-2007-(2.jpg Fagus sylvatica L. (Avrupa Kayını) Copper_Beech 30-40m boy ve yuvarlak bir tepe yaparlar. Yaprak, çiçek ve meyve yapısı F. orientalis’ i andırır. Yaprakları, sarı-kırmızı sonbahar renklenmesi yapmaktadır. Güneşli ve gölge yerlerde, kuru-taze topraklarda iyi gelişme gösterirler. Güçlü kök yapısı ile rüzgar ve fırtınaya dayanıklıdır. Park ve bahçelerde, alle ve grup ağacı olarak kullanılır. Zengin kültür çeşitleri vardır. http://static.panoramio.com/photos/large/14209613.jpg http://flora.nhm-wien.ac.at/Bilder-A-F/Fagus-sylvatica-2.jpg https://goedkopebeukenhaag.nl/wp-content/uploads/2013/09/Fagus.sylvatica4.jpg http://www.leicestershirevillages.com/images/84710956a8ea69896182834/original.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3f/Fagus_sylvatica_leaf_001.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2a/ Illustration_Fagus_sylvatica0.jpg Fagus sylvatica 'Purpurea' http://www.jacksonsnurseries.co.uk/images/thumbnails/2/ 800/FagusSylvaticaPurpurea.jpg Genus: Quercus (Meşeler) Bir cinsli bir evciklidirler. Anemogamdırlar. Sürgünler terminal tomurcukludur. Sürgünlerin enine kesitleri 6 kollu yıldız şeklindedir. Yapraklar değişik boyut ve şekillidir. Meyve dar yumurta veya fişek şeklindedir. 200 den fazla türü bulunur. Ak meşeler, kırmızı meşeler ve herdem yeşil meşeler olarak 3 gruba ayrılır. Quercus (meşeler) Ak Meşeler Kızıl meşeler 1. Q. frainetto, 1. Q. brantii, 2. Q.hartwissiana 2. Q. cerris, 3. Q infectoria, 3. Q. ithaburensis, 4. Q macranthera, 4. Q. trajani, 5. Q . petraea , 5. Q. libani 6. Q. pubescens, 7. Q. robur, 8. Q. virgiliana , 9. Q. vulcanica. Herdemyeşil meşeler 1. Q. aucheri, 2. Q. cocifera, 3. Q. İlex Ekzotik Meşeler 1. 2. 3. Q. coccinea, Q. palustris, Q. rubra Quercus frainetto Ten. (Macar Meşesi) Doğu ve Batı Avrupa’da ve ülkemizde (Trakya, Anadolu ve Marmara Bölgesi) yetişir. Yerel olarak Kuşadası ve Samsun dağında bulunur. Kalın dallanma ve geniş bir tepe (10m.) yaprakları ters-oval, 18-20 cm uzunluğunda, 13 cm genişliğinde, sürgünlerin ucunda toplanmıştır. Meyveleri sürgünlerin ucunda ve bir kaçı birarada toplanmıştır. Kedicikleri 15mm. ve sapsızdır. Palamut 25 mm uzun, 2-5 birarada ve az tanenlidir. Ilıman iklimlerde, güneşli yerlerde, kuru-humuslu topraklarda yetişir. Tohumla üretilir. İyi bir kitle ve alle ağacıdır. Park ve bahçelerde, gruplar yada sol iter olarak kullanılır. http://www.plantpoints.com/images/plants/Quercus%20frainetto.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3f/Quercus_frainetto_Capocotta_leaf_2.jpg http://flora.nhm-wien.ac.at/Bilder-P-Z/Quercus-frainetto-1.jpg http://luirig.altervista.org/cpm/albums/bot-039/quercus-frainetto167.jpg Quercus hartwissiana Steven (Istranca Meşesi) Bulgaristan’dan başlayarak, Türkiye üzerinden, transkafkaslara kadar uzanan bir yayılış gösterir. Ülkemizde özellikle, kuzey Anadolu, Karadeniz ve lokal olarak, Erzurum ve Tunceli bölgelerinde yetişir. 1300m. ye kadar yükselir. 25 m.ye kadar boylanan, düzgün gövdeli, dar tepeli bir ağaçtır. Gövde kabuğu düzenli, dar aralıklı, boyuna derin çatlaklı, açık gri-kahve renklidir. Yaprakları ters ve oval biçimlidir. Tüysüz ve yeşildir. 12x7 cm boyutlarında, yaprak kenarları düzgün aralıklar ile sığ parçalanmış 7-10 adet lopludur. Meyveleri büyük, yarım küre biçimlidir. Sap 2-7 cm uzunluğunda ve 1-4 adet kupula(kadeh) taşır. Meyva 8 - 20 mm kadardır. Bu meşe türü, yaprakları bakımından, Q.patraea’ ya; meyve sapları bakımından ise, Q.robur’a benzer. Ilıman iklimlerde, taze topraklar üzerinde iyi yetişir. Üretimi tohumlardır. İyi bir kitle ağacıdır. Park ve bahçelerde, gruplar yada sol iter olarak kullanılır. http://dendrologybg.com/download/quercus_hartwiss_2.jpg Quercus infectoria Olive (Mazı Meşesi) Syn:Q. lusitanica Boiss Güney Avrupa’dan Suriye, İran’a kadar ve ülkemizi de kapsayan geniş bir alanda yayılır. Marmara ve Karadeniz bölgelerinde görülür. Batı, Güney ve Güneydoğu Anadolu ve hatta Marmara ve Batı Karadeniz de bulunur. Mazının ekonomik önemi ihtiva ettiği tanenden ileri gelmektedir 3-20 m ‘ye kadar boy, 80 cm’ye kadar çap yapabilen geniş tepeli bir ağaçtır. Sürgünler önceleri ince tüylüdür sonraları çıplaklaşır. Genellikle yarı hepyeşildir. Yaprakları çeşitli büyüklüktedir, derimsi, uzun ve oval biçimlidir, dip tarafları dardır. Yapraklar her zaman sonbaharda sararıp dökülmez. Deri gibi kalın üçgenimsi dişli veya tam kenarlı yaprakları vardır. Meyve kadehi sapsız yada 1 cm uzunluğunda, yarım küre biçimlidir. Mazı arılarının neden olduğu mazıları (galleleri) içerdiği için tanen nedeniyle, boya endüstrisinde ve dericilikte kullanılır. Kontinental ve ılıman iklimlerde, sığ-taşlı, kuru topraklarda yetişir. Park ve bahçelerde, kitle ağacı olarak kullanılır. Rüzgar perdesi tesisinde kullanılır. Üretimi tohumladır. http://www.oaknames.org/images/leafpics/Quercus_infectoria_veneris_NPVBM19780950-FLSX456-Iran_JDL017135_20SEP2010_01.jpg VARYETELERİ Q. infectoria ssp. Boisieri(Reut.)Gürke.: Muğla, Antalya dolaylarında Q. infectoria var. Eu- boissieri Camus.: Adıyaman,Fırat Nehri boylarında, Kahta civarında Q. infectoria var insularis Camus. :Bursa Uludağ’da , Güney’de Mersin, Gülek Boğazı, Amasya,Siirt, Bitlis dolaylarında Q. infectoria var latifolia (Boiss.) Schwarz.:Mersin, Toroslarda Q. infectoria ssp eu. infectoria A. Camus : İstanbul ve bursa dolaylarında yetişir. Quercus robur L. (Saplı • • • • Meşe-Yaz Meşesi- Alman Meşesi) Common Oak-English oak • 25-30 m. ye kadar boylanır, 2 m çap yapar. Gövde kabukları, yaşlı gövdelerde muntazam ve dar şeritler halindedir. Yan tomurcuklar sürgüne sarmal dizilmiştir. Tomurcuklar azami 4 mm boyundadır. Yaz yeşili yaprakları, genellikle ters oval veya yumurta mızrağımsı biçimlidir.Genelde 20-9 cm boylarında, 5-8 adet kenarlı lopludur. Meyva sapı 4-12 cm uzunluğunda, üzerinde çoğunlukla 2 adet yarım küre şeklinde kadehler yer alır. Ilıman iklimlerde, güneşli-yarı gölge yerlerde ve taze-asidik topraklarda iyi gelişme gösterir. Taban suyu yüksek düzlüklerde, dere içlerinde ve derin topraklar üzerinde gelişir. Park ve bahçelerde iyi bir kitle ağacı olup, ülkemizde henüz kültüre alınmamıştır. Ülkemizde iki alt türü vardır; • http://www.vivaigraziuso.it/vg/components/com_virtuemart/shop_image/product/Quercus_Robur_50bd37d9c2a96.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Quercus_robur_early_flowers.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9 e/Quercus_robur_fl_kz1.jpg http://www.oakleafgardening.com/wp-content/gallery/quercusrobur/quercus-robur-stem1.jpg http://newfs.s3.amazonaws.com/taxon-images-1000s1000/Fagaceae/quercus-robur-fr-azinovjev.jpg Quercus vulcanica Boissier & Heldreich (Kasnak Meşesi) Ülkemizin endemik bir meşe türüdür. 25-30 m. boy yapabilmektedir. Göller bölgesi ve çevresinde 1300-1800m.’lerde yetişir. Ilıman ya da kontinental iklim kuşaklarında iyi gelişir. Taze ve derin toprakları seven, kirece dayanıklı bir meşe türümüzdür. Üretimi tohumla yapılır. Park ve bahçelerde iyi bir kitle ve alle ağacı olur, ancak kültüre alınması gereklidir. Tohumla üretilir. http://www.agaclar.net/forum/attachments/fidan-ve-fide-bitki-uretim-tohumcimlenme-celik-asi/287322d1335457007-1379023.jpg Quercus cerris Linneus (Saçlı Meşe) Orta ve Güney Avrupa ile Ön Asya da yetişir. Ülkemizde is Doğu Anadolu bölgesi hariç yer bölgede yetişir. Gövde kabukları gri-beyaz, derin çatlaklıdır. Tomurcukları saç gibi ince-uzun tüylerle kaplıdır. Yaş yeşili yaprakları çek değişik boy ve formattadır. Sonbahar renklenmesi, sarı-kahvedir. Ilıman iklimlerde, güneşli ve kuru yamaçlarda ve sığ topraklarda yetişir. Rüzgara dayanıklıdır. Kanaatkar bir türdür. Park ve bahçelerde sol iter yada alle ağacı olarak kullanılır. http://www.ispotnature.org/sites/default/files/images/ 280/turkey_oak_quercus_cerris_acorn.jpg http://www.fattoriasantavittoria.net/coltivazione_tartu fi/wp-content/uploads/2013/01/Quercus-cerris-5.jpg http://newfs.s3.amazonaws.com/taxon-images1000s1000/Fagaceae/quercus-cerris-le-zborzan.jpg Quercus ilex Linneus (Pırnal Meşesi) 12-15 m. boy ve yuvarlakça bir tepe yapar. Yapraklar sürgünler üzerine eşit dizilmişlerdir. Meyvelerin 2-3’ü bir aradadır. Akdeniz ikliminin ve kurak toprakların ağacıdır. Meşeler içinde park ve bahçelerde en çok kullanılandır. Gruplara renk uyumu için karıştırılır. Budanarak şekillendirilebilir.Üretimi tohumla yapılır. Yapraklarının alacalı olduğu formları da vardır. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/11/ Quercus_ilex.jpg http://www.oaknames.org/images/leafpics/Quercus_ilex_PAVIA_JDL016768_26SEP2009_01a.jpg http://www.aphotoflora.com/images/fagaceae/quercus_ilex_holm_oak_tree_acorns_fruits_06-05-04.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fb/Quercus_ilex_ilex_tronc.jpg Quercus coccifera Linneus (Kermes meşesi) Sıkdallı 2-3 m boyunda herdem yeşil bir çalı, çok nadir olarak 10 m. ye boylanan ufak ağaç şeklindedir. Tomurcuklar 3-4 mm boyunda, pullu, çıplak yada tüylüdür. Yapraklar: deri gibi serttir.Kenarlar dikensi dişlidir. Her iki yüzü de çıplaktır. Meyva: 2 yılda olgunlaşır. Hemen hemen sapsızdır. Genel Yayılışı: Akdeniz regionunun tipik bir bitkisidir. Marmara, Ege bölgelerinde bulunur. Karadeniz bölgesinde; Zonguldak, Giresun ve Tokat'ta lokal olarak bulunur. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f4/Quercus_coccifera_Bellotas_2010-1003_DehesaBoyaldePuertollano.jpg http://www.oaknames.org/images/leafpics/Quercus_coc cifera_AHLE00002940_JDL016742_20SEP2009_01a.jpg http://www.florasilvestre.es/mediterranea/Fagaceae/Q uercus_coccifera-fruto.jpg http://crdp.ac-besancon.fr/flore/Fagaceae/photos/quercus_coccifera_nmk_ADSL_1_10.jpg Quercus aucheri (Jaub. & Spach) (Boz Pırnal Meşesi) Herdem yeşil çalı veya 10m’ye kadar boylanabilen, sarkık dallı, ufak bir ağaçtır. Genç Sürgünler sarımtırak tüylerle sık bir şekilde örtülmüştür. Tomurcuklar 2mm olup tüylüdür ve kırmızımsı kahve rengindedirler. Yapraklar, sürgünler üzerinde hemen hemen eşit aralıklarla dizilmişlerdir. 0,94x0,9x2,5cm boyutundadırlar. Ayanın alt kısmı tam kenarlı, üst kısmı ise hafif dişlidir. Meyve: iki yılda olgunlaşır. Kadeh hemen hemen sapsızdır. Türkiye'de yayılışı: Aydın-Söke, Bodrum-Turgutköyü, Fethiye-Kalkan, Antalya –Kaş gibi deniz seviyesinden 400m yüksek , anataşı kalker olan topraklarda bulunur. http://www.oaknames.org/images/leafpics/Quercus_aucheri_HGAA19990376D-w_JDL016839_13OCT2009_02a.jpg http://oaks.of.the.world.fr ee.fr/q.aucheriglands2.jpg Quercus rubra Linneus (Kırmızı Amerikan Meşesi) 20-30m. Boy ve yuvarlak bir tepe yapar. Yaprakları, 3-5 adet üçgenimsi ve derin lobludur. Sonbahar renklenmesi,turuncudan kırmızı ve kahve tonlarına kadar değişmektedir. Tohumla üretilmektedir. Ilıman iklimlerde, bol güneşli-yarı gölge yerlerde ve kuru-humuslu ya da nemli topraklarda iyi gelişme gösterir. Endüstri yörelerinde kirli havaya ve ektrem kent iklimine dayanır, ancak direkt endüstri gazlarına duyarlıdır. Park ve bahçelerde soliter, grup halinde alle ve cadde ağacı olarak kullanılır. http://searcharchives.vancouver.ca/uploads/r/null/1/1/1168220/2d05df62-a2b5-40cd-ae97-4c3605130731-A57459.jpg http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/58/Quercus_rubra_catkins.jpg kaynakça YALTIRIK F., EFE A., 2000, DENDROLOJİ –GYMNOSPERMAE- ANGİOSPERMAE, 2. BASKI, İSTANBUL. ÖZDEMİR T., 2003, SİSTEMATİK BOTANİK, BİROL BASIN YAYIN DAĞITIM, 1. BASKI, İSTANBUL. AKMAN Y., KETENOĞLU O., KURT L., GÜNEY K., HAMZAOĞLU H., TUĞ G. N., 2007, ANGIOSPERMAE – KAPALI TOHUMLULAR-, PALME YAYINCILIK, ANKARA. MAMIKOĞLU N. G., 2012, TÜRKİYENİN AĞAÇ VE ÇALILARI, 5. BASKI, NTV YAYINLARI, İSTANBUL.
