TA-TT SORULARI Kısa dönem toplam arz eğrisinin pozitif eğimli olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? KPSS 2001 a. Daha yüksek üretim düzeylerinde girdilerin daha pahalı hale gelmesi b. Daha yüksek üretim düzeylerinde girdilerin daha ucuz hale gelmesi c. Daha yüksek üretim düzeylerinde birim maliyetlerinin de daha yüksek olması d. Daha yüksek üretim düzeylerinde birim maliyetlerin daha düşük olması e. Daha yüksek üretim düzeylerinde girdi kullanımının artması Toplam arz eğrisi (AS), daha yüksek üretim düzeyleri için girdiler daha pahalı hale geleceğinden arzın artabilmesi için fiyatların da yüksek olması gerekeceğinden pozitif eğimlidir. (Cevap C) Arz şoklarının olmadığı ve enflasyon beklentisinin değişmediği durgunluk dönemlerinde aşağıdakilerden hangisi söz konusudur? KPSS 2001 a. Enflasyon oranı artar. b. Enflasyon oranı düşer. c. Kronik enflasyon yaşanır. d. Enflasyon oranı değişmez. e. Hiper enflasyon yaşanır. Cevap... Arz şokunun olmaması demek, üretimde bir daralma ve fiyatlarda artışın olmaması demektir. Enflasyonda bir beklenti değişikliği yoktur. Ancak, durgunluk olması toplam talebin azalması ve fiyatlar genel seviyesinin düşmesiyle neticelenir. Doğru Cevap B Şıkkıdır. Aşağıdakilerden hangisinin artması toplam talebi artırmaz? (KPSS 2004) a. Özel tüketim b. Devlet harcamaları c. İhracat d. Vergi gelirleri e. Para arzı Cevap... Vergi gelirlerindeki artış tüketimi azaltacağından toplam talebi azaltır. (Cevap D) Yüksek fiyatlar, aşağıdakilerden hangisi yoluyla toplam talep eğrisinin aşağı doğru eğimini belirler? (KPSS 2003) a. İşgücüne katılım oranını etkileyip potansiyel GSMH düzeyini küçülterek b. İşsizliği arttırıp tüketimi azaltarak c. Faiz oranlarının artmasına yol açıp yatırımları azaltarak d. İşgücüne katılım oranını etkileyip tüketim harcamalarını azaltarak e. Ücretlerde bir artış yaratıp tüketimi reel olarak azaltarak Cevap... Fiyat artışı nedeniyle reel para arzı (M1/P1) azalarak(M1/P2) LM eğrisini sola kaydırır. Bu sayede faiz oranları artar Yatırımlar azalır. Böylece, yüksek fiyatlar toplam talep eğrisinin negatif eğimli olmasına yol açar. (Cevap C) Uzun dönem durağan durumdan başlayan bir ekonomide, bir talep şokundan sonra başka bir şok veya bir politika değişikliği olmazsa, yeni uzun dönem dengesinde aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmesi beklenmelidir? (KPSS 2003) a. Daha yüksek enflasyon daha düşük üretim düzeyi b. Daha yüksek enflasyon fakat, aynı üretim düzeyi c. Daha yüksek enflasyon ve üretim düzeyi d. Başlangıç düzeyinde üretim düzeyi e. Aynı düzeyde enflasyon, fakat daha düşük üretim düzeyi Talep şokunun pozitif yada negatif olduğu konusunda bir açıklayıcı bilgi verilmemiştir. Ancak, cevaplara baktığımızda negatif talep şokunun nedene olacağı fiyat düşüşünü kapsayan bir şık yoktur. Bu nedenle talep şokunun pozitif olduğunu anlıyoruz. Pozitif talep şoku, toplam talep eğrisini sağa kaydırır, kısa dönemde fiyatlar genel düzeyi artar. Yeni yada başka bir şok olmadığına göre, uzun dönemde durağan durum varsayımına göre arz eğrisi dikey konumda demektir. Bu durumda üretim düzeyi aynı kalır ancak fiyatlar genel düzeyi artar. Doğru cevap B Şıkkıdır. Aşağıdakilerden hangisi toplam arzı artırır? ( KPSS 2004) a. Negatif arz şoku b. Ücretlerdeki artış c. Üretim maliyetlerindeki artış d. Beklenen fiyat düzeyindeki azalış e. Mevduat zorunlu karşılığındaki artış Cevap... Beklenen fiyat düzeyindeki bir azalma, cari dönemde firmaların mevcut arzı artırmaları ve cari fiyattan mümkün olduğu kadar mal satmaya çalışmalarına neden olur. (Cevap D) Toplam arz eğrisinin yatay olmasını sağlayan nedenler aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? (KPSS 2006) a. Doğal işsizlik oranının yüksek oluşu b. Likidite tuzağında faiz oranlarının düşük kalması ve böylece sermayenin marjinal etkinliğinin yüksek oluşu c. Devresel (konjonktürel) dalgalanmalar ve yaşanan durgunluk (resesyon) d. Eksik rekabet, sabit marjinal maliyetler ve nominal ücretlerde katılık e. Efektif talebin yetersizliği ve belirsizlik Toplam Arz eğrisinin yatay olduğu bölüm, Keynesyen bölgedir. Keynesyenlere göre toplam arz eğrisinin yatay olmasının en temel nedeni nominal ücret ve fiyat katılıklarıdır. Benzer şekilde ekonominin eksik rekabet koşullarında işlemesi de bunun nedenleri arasındadır. Ekonomi eksik istihdamda dengede olduğu için marjinal maliyetler de sabittir. (CEVAP D) Toplam talep eğrisi ile piyasa talep eğrileri arasındaki ilişkiyi açıklayan aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ( KPSS 2007) a. Toplam talep eğrisi, piyasa talep eğrilerinin dikey toplamıdır. b. Toplam talep eğrisi, piyasa talep eğrilerinin yatay toplamıdır. c. Toplam talep eğrisi, piyasa talep eğrilerinin ağırlıklı ortalamasıdır. d. Toplam talep eğrisi, gelir miktarı değiştirilerek piyasa talep eğrilerinin kaydırılmasıyla elde edilir. e. Toplam talep eğrisi ile piyasa talep eğrileri arasında bir ilişki yoktur. Toplam Talep eğrisi (AD eğrisi), bir bütün olarak ekonominin genelinde gelir düzeyi ile fiyatlar genel düzeyi arasındaki ters orantılı ilişkiyi gösterir. Piyasa talep eğrisi, bir maldan talep edilen miktar ile malın fiyatı arasındaki ters orantılı ilişkiyi gösterir. İki eğri arasında bir ilişki yoktur. (CEVAP E) Para miktarındaki bir azalma sonucunda diğer şeyler değişmezken toplam talep ve toplam arz eğrileri nasıl değişir? (KPSS 2009) Toplam Talep a. Sola kayar b. Sola kayar c. Sağa kayar d. Değişmez e. Sağa kayar Toplam Arz Sola kayar Değişmez Değişmez Sola kayar Sağa kayar Para arzında meydana gelen artış, toplam talep eğrisini sağa doğru kaydırırken, azalış sola doğru kaydırır. Diğer taraftan para miktarında meydana gelen bir değişmenin toplam arz eğrisi üzerinde doğrudan bir etkisi söz konusu değildir. Cevap, B seçeneğidir. Hükümet, faiz oranlarında bir artışa neden olmadan toplam talebi artırmak istediğinde nasıl davranmalıdır? (Sayıştay 2006) a. Devlet harcamalarını ve para arzını artırmalıdır. b. Vergileri ve para arzını artırmalıdır. c. Devlet harcamalarını artırmalı, vergileri azaltmalıdır. d. Transfer harcamalarını azaltmalı, para arzını artırmalıdır. e. Devlet harcamalarını artırmalı, para arzını azaltmalıdır. Devlet yada kamu harcamaları toplam talebin bir parçasıdır. Kamu harcamaları artırılırsa toplam talep artar. Diğer taraftan faiz oranının aynı kalması için ( yani dışlama etkisinin ortaya çıkmaması için) para arzı artırılır. Bu uygulamaya destekleyici para politikası denildiğini hatırlayınız. Doğru cevap A Şıkkıdır. Ekonomik durgunluğun yaratabileceği olumlu etkiler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? (KPSS 2009) a. Durgunluk, hem enflasyonu düşürür hem de etkin olmayan firmaların kapanmasını sağlar. b. Durgunluk, hem enflasyonu düşürür hem de gelir dağılımını düzeltir. c. Durgunluk, hem etkin olmayan firmaların kapanmasını sağlar hem de gelir dağılımını düzeltir. d. Durgunluk, iş gücü ve sermayenin etkinliğinin artmasını sağlar. e. Durgunluk, gelirleri düşen tüketicilerin para taleplerinin düşmesine yol açacağından faiz oranının düşmesine neden olur, bu da yatırımların tekrar artmasını sağlar. Durgunluk durumunda talepte azalma meydana gelir. Bilinen en büyük iktisadi durgunluk 1929 Krizi'dir. Üretilmiş çok sayıda mal bulunmakta, fakat üretilen bu mallara yeterli düzeyde talep bulunmadığı için fiyatlar düşmektedir. Dolayısıyla durgunluk dönemlerde talep yetersizliğine bağlı olarak fiyatlar genel düzeyinde, yani enflasyonda bir düşme meydana gelmektedir. Ayrıca, etkin olarak çalışmayan firmalar yüksek maliyetle üretim yaptıkları için fiyatlar genel düzeyinin düşmesi ile birlikte maliyetleri karşılamakta zorlanacak ve kapatmak durumunda kalacaktır. Doğru Cevap A Şıkkıdır Faiz oranındaki değişmeler; yatırımları, toplam talebi ve çıktı düzeyini nasıl etkiler?( KPSS 2009) a. Faiz oranındaki artış yatırımları ve toplam talebi azaltır, çıktı düzeyini artırır. b. Faiz oranındaki düşüş yatırımları azaltır, toplam talebi ve çıktı düzeyini artırır. c. Faiz oranındaki artış yatırımları artırır, toplam talebi ve çıktı düzeyini azaltır. d. Faiz oranındaki artış yatırımları, toplam talebi ve çıktı düzeyini azaltır. e. Faiz oranındaki düşüş yatırımları, toplam talebi ve çıktı düzeyini azaltır. Faiz oranında meydana gelen bir değişmenin muhtemel etkileri şu şekilde ifade edilebilir: Faiz oranı artarsa, yatırım yapmanın maliyeti veya riski artacağı için yatırım miktarında azalma olacaktır. Yatırım miktarının azalması ise, toplam talep ve çıktı düzeyinin azalması ile sonuçlanacaktır. Faiz oranı azalırsa, yatırım yapmanın maliyeti veya riski azalacağı için yatırım miktarında artma olacaktır. Yatırım miktarının artması ise, toplam talep ve çıktı düzeyinin artması ile sonuçlanacaktır. Cevap, D Şıkkıdır