Kamu Yönetiminde Etik Davranış İlkeleri

EĞİTİMDE ETİK
AHLAK
Toplumsal bilinç
Davranış ve İdeolojik İlişki Biçimi
Toplumsal Oluşuma,Sınıfa,Kesime
Özgü,Tarihsel ve Somut olarak
belirlenmiş törel görüşler, değerler,
normlar,ilkeler,ilişki ve davranış
biçimlerinin bütünüdür.
ÇIKMIŞ SORU ( 2008 )
“Belli bir toplumun belli bir döneminde,
bireysel ve toplumsal davranış
kurallarını belirleyen ve inceleyen bilim”
tanımı aşağıdakilerden hangisine aittir?
A)Ahlak
B) Meslek Ahlakı
C) Etik
D) Kültür
ETİK = AHLAK FELSEFESİ
Etik;
- Yol gösterici değerleri,ilkeleri ve standartları
- İnsanların değerlere dayalı kararlar verdiği
yargılarını ve bu yargılara ulaşma sürecini
- İnsanların kurduğu bireysel ve toplumsal
ilişkilerin temelini oluşturan değerleri, normları,
kuralları, iyi- kötü, doğru-yanlış gibi durumlarını
ifade eder.
- Ödevler, erdemler,ilkeler, toplumun çıkarları
bütünüdür.
ÇIKMIŞ SORU ( 2008 )
Etik değerler ve incelemeler hangi
alanları kapsar ?
A)Ahlak Kuralları
B)Hukuk Kuralları
C)Sosyal Kurallar
D)Ahlak,din,hukuk ve sosyal kurallar
ÇIKMIŞ SORU ( 2006 )
Aşağıdakilerden hangisi “Etik” kavramının
tanımlarından değildir?
A) Etik, ‘iyi” ve “doğru” davranışlar için
normlar ve standartlar koyar.
B)Etik, bir ahlak felsefesidir.
C)Etik, yerel bir kavramdır.
D)Etik, değişik ahlak ilkelerine ve
değerlerine uygun davranışların ne olduğu
hakkında görüşbirliğidir.
ETİK
NORMATİF
META
UYGULAMALI
NORMATİF ETİK
NASIL EYLEMDE BULUNULMALI ?
NASIL YAŞAMALI ?
NASIL BİR İNSAN OLMALI ?
SORULARININ CEVABINI ARAYAN ETİK NORMATİF ETİKTİR.
META ETİK (ANALİTİK YAKLAŞIM )
KÖTÜ NE ?
İYİ NE ?
Ahlak bilgisinin
ne tür bir bilgi olduğunu,
onun temelini,
doğasını ve yapısını araştırır.
UYGULAMALI ETİK
SOYUT KAVRAMLARI – SOMUTA ÇEVİRME
SOMUTLAŞTIRMA
SAYGI
ÖRNEK GÖSTERGESİ
GÖRGÜ KURALI
YAŞLILARA YER VERMEK
HOŞGÖRÜ
ÖRNEK GÖSTERGESİ
ETİK DEĞER
FARKLI DÜŞÜNCELERE SAHİP
BİREYLERE SÖZ HAKKI VERMEK
ETİK DAVRANIŞIN
TOPLUMSAL TEMELİNİ
OLUŞTURAN ETKENLER
KÜLTÜR
Toplumun
Yaşam biçimi
Dili
Sanatsal Etkinlikleri
Folkloru
DEĞERLER
Bireyin
Düşünce Yapısını
Obje
Etkinlikleri
NORMLAR
-Yazılı;
Yasa,Tüzük,Yönetmelik
-Sözlü;
Örf, adet, töre,
gelenek ve görenekler
Kamu Yönetiminde Etik Altyapı ve
Etik Davranışı Etkileyen Unsurlar
 Siyasi İrade
 Etkili bir yasal altyapı
 Etkin hesap verme mekanizmaları
 Uygulanabilir davranış kuralları
 Mesleki sosyalleştirme mekanizmaları
 Kamu yönetimin uygun çalışma koşulları
 Etik konularda eşgüdüm sağlayan
kuruluşların varlığı
 Kamu görevlilerini denetleyen etkin bir sivil
toplum
ÇIKMIŞ SORU ( 2006 )
Aşağıdakilerden hangisi kamu yönetiminde
etik altyapı ve etik davranışı etkileyen kilit
unsurlardan değildir?
A) Etkili yasal bir altyapı
B) Dayatma ve yaptırım mekanizmaları
C) Etik konularda eşgüdüm sağlayan kuruluşların varlığı
D) Etkin hesap verme mekanizmaları
ETİK
SİSTEMLERİ
AMAÇLANAN
SONUÇ ETİĞİ
(John S. Mill –
1806-1873)
Eylem
fayda
getiriyor mu?
KURAL ETİĞİ
(Immanuel Kant1724-1804)
Eylem
toplumsal kurallara
Standartlara
Yasalara
uygun mu?
TOPLUMSAL
SÖZLEŞME ETİĞİ
KİŞİSEL ETİK
(J.J.Rousseau
1712-1778 )
(Martin Buber1878-1965)
Birey toplumsal ilke
ve standartları
benimsemiş mi ?
Eylem
bireyin vicdanına
huzur veriyor mu ?
SOSYAL YAŞAM
ETİĞİ
Kişi ,insan ve
diğer canlılarla
olan ilişkilerinde
kurallara
uyuyor mu ?
ÇIKMIŞ SORU ( 2006 )
Bir eylemin ahlaki doğruluğunun, kişinin
vicdanı tarafından belirlenmesi hangi etik
sistemi temsil eder?
A) Kişisel etik
B) Kural etiği
C) Toplumsal sözleşme etiği
D) Amaçlanan sonuç etiği
ÇIKMIŞ SORU ( 2006 )
İnsanların kendi aralarındaki ilişkilerinde
ve insanın doğadaki diğer canlılarla
kurduğu ilişkilerde uyması gereken
kurallar vardır. Bu kurallar hangi etik
sistemde vardır?
A) Kişisel etik
B) Sosyal Yaşma Etiği
C) Amaçlanan Sonuç Etiği
D) Kural Etiği
ETİK İLKELERİN
GELİŞTİRİLMESİNDE
TEMEL ALINAN
YAKLAŞIMLAR
HAKKANİYET
İLKESİ
İNSAN HAKLARI
İLKESİ
FAYDACILIK
İLKESİ
BİREYSELLİK
İLKESİ
ETİK KURAMLARI
1-Teleolojik Kuramlar: Bir Eylemin Sonuçlarıyla
İlgilenen Kuramlar
2-Deontolojik Kuramlar: Eylemlerin sonuçları ile
ilgilenmeyen birçok kuralı içeren kuramlar
3-Teleolojik ve Deontolojik Kuramların
Karması: Bir eylemin sonuçlarıyla ilgilenmeyen
birçok kuralı içeren kuramlar
4-Faydacılık Kuramları
5-Kişisel Haklarla İlgili Kuramlar
6-Hakkaniyet Kuramları
MESLEK ETİĞİ
Meslek etiği’ ‘mesleki davranışla ilgili neyin doğru,
neyin yanlış, neyin haklı, neyin haksız olduğu
hakkında inançlara dayalı ilkeler ve kurallar
topluluğu” “mesleki uygulamalarda kanunlara uygun
işlemlerin yanı sıra, toplumun değer yargılarına
önem vererek, güvenilir bilgilerin topluma
sunulması” olarak tanımlanabilir.
Mesleki etik kuralların amacı: kapsamına
giren personelin ve birimlerin performansı,
hareket ve davranışları ile ilgili merkeze ve
birime özgü standartları belirlemektir. Bu
kurallar görevlerini yerine getirirken iç
denetim biriminin bütün mensuplarından
beklenen davranış standardını açıklığa
kavuşturmayı hedeflemektedir. Bu kurallar,
denetim standartlarına uyması gereken
bütün personeli ve birimleri
kapsamaktadır.
ÇIKMIŞ SORU ( 2006 )
“Meslek etiği” eğitiminin amacını en iyi aşağıdakilerden
hangisi tanımlamaktadır?
A) Meslek elemanlarına mesleğe ait kuralları ve ilkeleri öğretmektir.
B) Bireyin mesleği hakkındaki yenilikleri ve gelişmeleri
öğrenmesinde etkili bir süreçtir.
C) Bireyin mesleği ile toplumsal sorumlulukları arasında bağ
kurmasını ve bu bağı güçlendirmesini sağlamada etkili, sürekli ve
tutarlı bir yol izlemesine ilişkin anlamlı bir süreç oluşturmaktır.
D) Meslek ile ilgili bilgiler vererek, görev ve yetkilerini en iyi şekilde
öğrenmesini sağlamaktır.
Mesleki gruplar ne kadar sağlam ve örgütlü
olurlar ise mesleki etik de o kadar gelişir ve
saygınlık kazanır. Mesleki etik kuralları olarak
belirlenen ve üyelerinin genel ve ortak olan
davranışlarını tanımlayan ilkelerin temel
işlevleri şunlardır:
1. Meslek içi rekabeti düzenlemek
2. Yetersiz ve ilkesiz üyeleri ayırmak
3. Hizmet ideallerini korumak
4.Mesleki disiplini sağlamak
5.Bağlılık duygusunu geliştirmek
ÇIKMIŞ SORU ( 2009 )
Mesleki etik ilkelerinin belirlenmesinde
üç temel işlev vardır. Aşağıdakilerden
hangisi bu işlevlerden değildir?
A) Yetersiz ve ilkesiz üyeleri ayırmak
B) Meslek içi rekabeti düzenlemek
C) Hizmet ideallerini korumak
D) Sürekli özeleştiri yapmak
MESLEK ETİĞİ KODLARI
Mesleki etik kodlar, evrensel etik ilkelerin özel
olarak bir mesleğin uygulama alanındaki
hizmetlerle sınırlı olarak düzenlendiği yazılı
dizgelerdir. Kaynağı evrensel etik değerlere
dayalı olması nedeniyle, mesleki etik kodların en
önemli özelliğinden biri, dünyanın neresinde
olursa olsun, aynı meslekte çalışan bireylerin bu
davranış kurallarına uygun davranmalarının
gerekli olmasıdır.
MESLEKİ
ETİK
İLKELER
DOĞRULUK
YASALLIK
YETERLİK
GÜVENİRLİK
MESLEĞE
BAĞLILIK
ÇIKMIŞ SORU ( 2008 )
Aşağıdakilerden hangisi mesleki etik
kavramı içerisinde yer almaz ?
A)Karlılık
B)Güvenirlik
C)Yasallık
D)Doğruluk
EĞİTİM YÖNETİCİLERİ VE ETİK
İNSANLAR HER ZAMAN,HER YERDE
ACIKMIŞLARDIR;AMA HER ZAMAN
HER YERDE ERDEMLİ
OLAMAMIŞLARDIR.
SOKRATES
Kamu Yönetiminde
Etik Davranış İlkeleri
Kamu yönetiminde etik ilkeleri, Kamu
Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle
Başvuru Usul ve Esasları Hakkında
Yönetmeliğinde Yer Almaktadır.
ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ










Görevin yerine getirilmesinde kamu hizmeti bilinci
Halka hizmet bilinci
Hizmet standartlarına uyma
Amaç ve misyona bağlılık
Dürüstlük ve tarafsızlık
Saygınlık ve güven
Nezaket ve saygı
Yetkili makamlara bildirim
Çıkar çatışmasından kaçınma
Görev ve yetkilerin menfaat sağlamak
amacıyla kullanılmaması
 Hediye alma ve menfaat sağlama yasağı
İŞ HAYATINDA
ETİK
VE
ETİK DIŞI KONULAR
İş Hayatında Etik İlkeler


















Profesyonellik
Adalet
Eşitlik
Dürüstlük ve Doğruluk
Tarafsızlık
Sorumluluk
insan Hakları
Hümanizm
Bağlılık
Hukukun Üstünlüğü
Sevgi
Hoşgörü
Saygı
Tutumluluk
Demokrasi
Açıklık ( Saydamlık )
Hak ve Özgürlükler
Yasa Dışı Emirlere Karşı Direnme
ÇIKMIŞ SORU ( 2007 )
‘Verilen kararların, yapılan iş ve işlemlerin gizli kapaklı
değil herkesin bildiği ve kabul ettiği bir takım kurallar
çerçevesinde yapmak ve gerektiğinde bu konuda hesap
verebilmektir.”
Yukarıdaki ifade mesleki etiğin temel
ilkelerinden hangisini açıklamaktadır?
A) Hümanizm
B) Açıklık
C)Tutumluluk
D) Sorumluluk
Yönetimde Etik Dışı Davranışlar



















Ayrımcılık
Kayırma
Rüşvet
Yıldırma
Sömürü
İhmal
Bencillik
İşkence
Yolsuzluk
Yaranma
Şiddet-baskı
Hakaret
Taciz
Kötü alışkanlıklar
Görev ve Yetkinin Kötüye Kullanımı
Dedikodu
Zimmet
Dogmatik Davranış
Yobazlık-Bağnazlık
Etik Örgütlerin Özellikleri
• Açık bir vizyon vardır ve örgütün her biriminin
şeffaflığı esastır.
• Vizyon herkes tarafından benimsenir ve üst
yönetimce somutlaştırılır.
• Ödül ve ceza sistemi objektif, yansız ve açıktır.
• Örgütsel politika ve uygulamalar açık, anlaşılır
ve mesajlarla uyumludur.
• Yönetim kararları etik kodlar, ilkeler ve
değerlerle çatışmaya düşmez.
• Çalışanların pusulası etik değerlerdir.
Etik Dışı Örgütlerin Özellikler
• Uzun vadeli planlar yerine kısa dönemli karlara önem verirler.
• Profesyonel etik kodların kurulmasına önem vermezler.
• Etik problemlerin çözümünü hafife alırlar.
• Mali açıdan kayıplara neden olacak etik konulara isteksiz
yaklaşırlar.
• Çalışanlara etik dışı davranışları teşvik edici çevre yaratırlar.
• Etik problemlerin çözümünü hukuk departmanına gönderirler,
• Halkla ilişkiler gibi konuları etik olarak incelerler.
• Çalışanlarına tüketicilerden farklı davranırlar.
• Keyfi ve haksız performans değerlendirme standartları
uygularlar.
• Etik problemleri çözümlemede referans olabilecek rehberleri
kullanmazlar.
• Çalışanlar arasındaki gammazlığı ortadan kaldırmazlar.
• Çalışanları kişisel etiklerinden vazgeçme konusunda teşvik
ederler.
Örgütlerde Etik Dışı Davranış Alanları
• Personel Alımlarında ve Atamalarda
• Yaş Bakımından Gençlerin Yaşlılara
Edilmesi
• Dış Görünüş
• Terfi ve Eğitim
Tercih
Etik Dışı Davranışların Sonuçları
A)Kişisel Sonuçlar
İşini kaybetme
Toplumdan soyutlanma
Çalışma arkadaşlarıyla ilişkilerin bozulması ve iletişimin
zayıflaması
B) Kurumsal Sonuçlar
Müşterilerini kaybetme Örgüte olan güvenin yitirilmesi
İşbirliğinin Zayıflaması
Örgüt içinde iletişimin azalması
C)Toplumsal Sonuçlar
Etik Değerlerin Önemini Yitirmesi
Kuralsız (anomik) davranışların yaygınlaşması
Yozlaşmanın kurumsallaşması
EĞİTİMDE ETİK
Eğitim, yaşam boyunca süren “etik bir kendini tanıma
sürecidir”.
Her tür eğitim etkinliğinde temel olarak dört boyut yer
almalıdır. Bu boyutlar;
”amaç”,”kapsam”,”yöntem” ve “değerlendirmedir”.
• Niçin? Sorusunun yanıtını amaç boyutu oluşturmaktadır
• Ne? Sorusunun yanıtını ise kapsam boyutunda verilir.
• Nasıl? Sorusu yöntem boyutunda yanıtlanır.
• Ne oldu? Sorusu ise değerlendirme boyutunda elde
edilen bilgilerle yanıtlanabilir.
ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ
ve
İLKELERİ
Öğretmenlik mesleğinde çalışanların
öğretmenliğe ilişkin oluşturup koruduğu,
öğretmenlere emreden onları belirli bir şekilde
davranmaya zorlayan kişisel eğilimlerini
sınırlayan, yetersiz ve ilkesiz üyeleri meslekten
dışlayan, öğretmenlik ideallerini korumayı
amaçlayan mesleki ilkeler bütünüdür.
Öğretmenlik Meslek Etiği
İlkeleri
Profesyonellik
Hizmette sorumluluk
Adalet
Eşitlik
Sağlıklı ve güvenli bir ortamın sağlanması
Yolsuzluk yapmamak
Dürüstlük-doğruluk ve güven
Tarafsızlık
Mesleki bağlılık ve sürekli gelişme
Saygı
Kaynakların etkili kullanımı
Öğretimsel Liderlik
Öğretimsel liderlik, okul yöneticisinin bir program ve
mevzuat yöneticisi olmaktan çok, öğretimin
yöneticisi olduğunu savunmaktadır.
Etik Liderlik
Etik lider olarak okul yöneticisi, etik değer ve ilkelere
olan bağlılığı ile öğretmenleri etkileyen ve karar
verme sürecinde etik ilkeleri temel alan bir davranış
sergilemeye çalışır.
OKUL YÖNETİMİNDE
ETİK DEĞERLER
Bütün toplum üyelerine saygı
Farklı kültür ve düşüncelere hoşgörü
Bireylerin eşitliği
Kaynakların eşit dağıtımı
YÖNETİMDE ETİK İLKELER
HOŞGÖRÜ
SORUMLULUK
ADALET
DÜRÜSTLÜK
DEMOKRASİ
SAYGI
Teşekkürler