*LK UYGARLIKLARDA B*L*M M*s*r*da, Mezopotamya*da, Hint*te

İLK UYGARLIKLARDA BİLİM
Mısır’da, Mezopotamya’da, Hint’te ve Çin’de
Bilim
 Bilinen eski çağ Yontma Taş Çağıdır(M.Ö. 600.000-8000).
 Cilalı Taş döneminde insanlar yerleşik hayata geçmişlerdir.
Cilalı Taş döneminde uygarlıklar ortaya çıkmaya başlamıştır.
 Mısır’da astronomi, matematik ve tıp alanlarında önemli
gelişmeler olmuştur. Ayrıca görkemli piramitler inşa
edilmiştir.
 Mezopotamya uygarlıklarında(Akad ,Babil) matematik
alanında önemli bir gelişme gösterilerek bir çok
matematiksel teoremler geliştirilmiştir. Thales Teoremi gibi.
 Aynı dönemde Çin ve Hint uygarlıklarında benzer buluşlar
olmuştur
ANTİK GREK DÜNYASI’NDA BİLİM
1.Helen Dönemi
 Bu dönem doğuda bilimin gerilemeye başladığında
ortaya çıkmış ayıca din ve felsefe bilime yön vererek ,
bilime farklı yaklaşımları doğurmuştur.
 Böylece Ege Kıyılarında farklı düşünürler ve birbirine zır
görüşler , farklı okullar ortaya çıkmaya başlamıştır.
Doğa Felsefesi
Bu dönemde gezginler ve tüccarlar aracılığıyla
taşınan bilgiler, İzmir’in düneyine taşınmış ve
işlenmiştir.
İyonya’da su, hava, ateş gibi dünyayı oluşturan
maddeler somut bir şekilde kabul edilmiştir.
Bu dönemlerde evreni oluşturan maddelerin bir
ruha sahip olduğu düşünülmüştür.
Thales ve Milet Okulu
 Ünlü bir matematikçi olan Thales, gezin olduğu için
Mezopotamya uygarlıklarından astronomi hakkında
bilgiler toplamış ve güneş tutulmasıyla ilgili teoriler
ortaya atmıştır.
 Thales Mısır Piramitlerinin gölgesini ölçerek yüksekliğini
bulmuştur.
 Ayrıca Thales felsefeyle de ilgilenmiş , ona göre ilk ana
madde sudur.
Anaksimandros
Hocası Thales olan Anaksimandros, Thales’in
aksine Dünya’nın düz olmadığını, yuvarlak
olduğunu ve her şeyin özü su olmadığını,ilk
maddenin sonsuz ve tükenmez olduğunu
savunmuştur.
Anaksimandros ayrıca evrim ile ilgili ilk defa
bahsetmiş olup, insanın balıktan türediğini
savunmuştur.
Anaksimenes
Anaksimandros’in öğrencisidir.
Anaksimenes’e göre ilk madde havadır. Ona göre
insan ruhu havadan oluşmaktadır ve hava da tüm
evrene yayılmıştır.
Anaksimenes döneminden sonra Milet Okulu
kapanmış doğa felsefesi gelişimi durmuştur.
Elealı Zenon
Ünlü matametikçi Zenon , Elealı okulunun ünlü
temsilcilerinden biridir. Ona göre, eğer doğru
noktalardan oluşuyorsa, bundan doğrunun
zorunlu olarak sonsuzca bölünebildiği çıkar.
Ancak Zenon bunun imkansiz olduğunu
düşünerek Zeonun Paradoksları ortaya çıkmıştır.
Anaksagoras
İyonyalı bir bilim adamı olan Anaksagoros, güneşin
bir ateş küresi olduğunu savunmuş, bu görüşünden
dolayı dinsizlikle suçlanmış ve öldürülmek üzere
hapse atılmıştır.
İlk defa Ay’ın, ışığını Güneş’ten aldığını söylemiştir.
Atomcu Okul
Bu dönem düşünürleri de ana madde problemine
karşı teoriler ortaya atmışlardır ve maddenin
atomdan oluştuğunu savunmuşlardır.
Hipokrates ve Tıp Biliminin Doğuşu
Hipokrates tıbbın babası olarak bilinir.
Hipokratese göre kan, balgam, kara safra ve sarı
safradan oluşan dört sıvının dengede olması
sağlık, dengenin bozulması ise hastalık olarak
adlandırılır.
Batıl inançları ve büyülü şifa yöntemlerini
reddederek, tıbbın temel ilkelerini belirlemiştir.
Sofistler
Sofistik düşünce, Doğa Felsefesine karşı olarak
doğmuştur.
Bu dönem düşünürleri de varlığın özünü merak
etmiş ve eğer varlık tek bir Öz’den meydana
geliyorsa doğadaki çeşitliliği sorgulamışlardır.
Sofistler insan ve insan dünyasına yönelmişlerdir.
2. Sistemler Dönemi
 Bu dönemdeki büyük gelişmeler Platon öğrencisi
Aristoteles’e aittir. Bilgileri sistemli olarak gelecek
nesillere aktarmak için okulla açmışlardır.
Atina Okulları
Platon ve Akademi’de Bilim
 Platon gerçek olanı bulmayı amaçlayan bir problem
düşünürüdür ve diyalektiği savunmuştur.
 Platona evrenin durmadan değiştiğini savunmuş ve
duyuların aldatıcı olduğunu söylemiştir.
 Platon astronomi ile ilgilenmiş ve gökcisimleri( güneş
sistemindeki gezegenler) üzerine düşünmüştür.
Aristoteles
Aristoteles’e göre doğuştan
gelen bir bilgi yoktur,bilgi
sonradan kazanılır.
Aristotelese göre küre en
mükemmel biçim olduğu için
evren küresel ve sonludur.
Helenistik Dönem
• *Büyük İskender’in M.Ö. 334-323 yılları
arasında Avrupa’dan Hindistan’a kadar uzanan
bir imparatorluk kurmuştur.
• * Grek düşüncesi, uzak doğuya kadar yayılmış
ve Helenistik uygarlığın doğması sağlanmıştır.
• *Ptolemaios krallığının ve Helenistik dönemin
merkezi İskenderiye şehridir.Şehrin mimarı
Rodoslu Deinocrates’tir
• İskenderiye ‘ de çok zengin yaklaşık 400 .000 civarında
kitap yer aldığı bir kütüphane bulunmaktaydı.
• Eukleides ve Dedüktif Geometri
• M.Ö 300 yıllarında yaşamış Eukleides hakkında
bilinenler çok azdır.
• ‘’Meşhur Elementler’’ adlı geometri kitabını 40
yaşlarında yazdığı söylenilmektedir.Elementler ,13
kitaptan oluşuyordu.
• Elementlerin içeriği, önce bir takım tanımlar,aksiyomlar
ve postulalar verilmiş ve teoremler,bunlarla
kanıtlanmıştır.
• XIX. yy. da yeni geometrilerin ortaya çıkmasına
neden olmuştur.
• Pergeli Apollonios
•
•
•
•
Antikçağ’da koniler konusunda ayrıntılı
çalışmıştır.(M.Ö.262-200)
Konika adlı eseri kaleme almıştır.
Matematiksel Astronominin kurucusu kabul edilir.
• Sısamlı Aristarkhos ve Yeni Astronomi
• (M.Ö. Yaklaşık 310 -230) yeni bir sistem kurma ihtiyacı
duymuştur.
• Başarısı gezegenlerin uzaklıklarını geometrik olarak
belirleyen ilk kişidir.
• Hiparkhos
• (M.Ö.190-120) hayatı hakkında pek bilgi yoktur.
• Astronomi hakkında çok önemli gözlemler yapmıştır.
• Ay ve Güneşin hareketlerini açıklamak için kurguladığı sistemle
tanınır.
• Günes ve Ay’ın hareketlerine matematiksel olarak açıklamayı
başaran ilk astronomdur.
• Arkhimedes ve Mekaniğin Doğuşu
• Antikçağ’ın ve belki de tüm zamanların en önde gelen
matematiksel fizik çalışmalarını yapmıştır(M.Ö. 287-212)
• Aynı zamanda ünlü bir mühendistir.
• Eratosthenes ve Geodezi
• Yerin çevresini ölçmeyi başarmıştır
• Ekliptiğin ekvatorla yaptığı açıyı tespit etmiştir.
• Haritarlada kullanılan enlem ve boylam bölümlenmesinii ilk
defa kullanan kişidir.
• Biyoloji ve Tıp
• Teofrastos ,Herophilos ve Erasistratos helenistik dönemde
biyoloji ve tıp alanında çalışma yapmış isimlerdir.
• Teofrastos
• Daha çok botanik çalışmalarıyla ün yapmıştır.
• Herophilos
• Hayvan ve insan vücutlarını
• karşılaştırmalı olarak incelemiştir.
• Erasistratos:
• Daha çok fizyolojik yapı
•
ile ilgilenmiştir.
• İskenderiye Mekanik Okulu
• Yapılan çalışmalar sonucunda ulaşılan kuramsal bilgiler
sayesinde olağanüstü araçlar üretilmiştir.
• Antikçağda büyük makinelere gereksinim duyulmadığından
makine ustalığı gelişmemişti.
• Bizanslı Philon
•
•
•
•
Hava ve boşluk üzerinde
çalışan önemli bir bilim adamıdır.
Sifonların yapımına ve
kullanımına olanak sağlamıştır.
• İskenderiyeli Heron
• Hayatına ilişkin bilgiye sahip değiliz.
• Ateşin her şeyi
bozduğu ve incelttiğini kabul eder.
Romalılar Döneminde Bilim
• İskenderiye M.Ö. 30 yılında Romalıların eline geçti,
• Yayıldıkları topraklarda karşılaştıkları Grek bilim ve kültür
ürünlerini elde etmek için Grekçe öğrendiler .
Ptolemaios
• Roma dönemindeki en ünlü bilim adamıdır.
• Almagest adlı bir kitap yazmıştır.
• Coğrafya bilimini matematiksel hale getirmiş yani
matematiksel coğrafyanın oluşmasını sağlamıştır.
*
Ptolemaios’un Evren Tasarımı
• Ptolemaios sahte-bilin olarak kabul edilen astroloji ile de
ilgilenmiş ve bu alanda bir kitap (Tetrabiblos) kaleme almıştır.
*Başlangıç meridyenini sağlam bir şekilde belirleyemediği için, vermiş
olduğu koordinatlar hatalıdır.
*Yer’in büyüklüğü hakkındaki tahmini de doğru değildir.
Bu sayede Kristof Kolomb , Batı’ya doğru gitmiş ve Amerika’ya ulaşmıştır.
Galenos
• Roma Dönemi’nin önemli bilimsel şahsiyetlerinden
biridir.(129-200’ler)
• Avrupa’da 16. y.y. kadar tıpta otorite olarak kabul edilmiştir.
• Küçük kan dolaşımını bulmuştur.
• İbn Nefis yaptığı araştırmalar sonucunda kalpte bir deliğin
olmadığını kanıtlamıştır.
HAZIRLAYANLAR
AHMET ELEM
MESUT ÖZCAN
Teşekkürler…