03130014018 Gökhan ARIKAN MİLETLİ THALES

03130014018
Gökhan ARIKAN
MİLETLİ THALES
(d. MÖ 624 – ö. MÖ 546)
Sokrates öncesi dönemde
yaşamış
olan Anadolulu bir filozoftur.
İlk filozoflardan olduğu için
felsefenin ve bilimin öncüsü
olarak adlandırılır. Eski
Yunan'ın Yedi Bilge'sinden
ilkidir. Ticaretle uğraşmış ve
bu nedenle Mısır'da
bulunmuştur. Elimize ulaşmış
hiçbir metni yoktur. Yaşadığı
döneme ait kaynaklarda da
adına rastlanamaz ancak
hakkındaki
bilgiler Herodot ve Diogenes
Laertios gibi antik
yazarlardan edinilir. Bertrand
Russell'e göre Felsefe
Thales'le başlamıştır.
Diogenes Laertios’un
söylediğine göre, Yedi
Bilgeler Atina’da MÖ
582 civarında kuruldu.
Thales Yedi Bilgelerin
arasında yer almaktadır.
Thales'in yaşadığı tarihler
tam olarak bilinmese de,
kaynaklarda geçen bazı
olayların tarihleri yardımıyla
yaklaşık tahminlerde
bulunulmuştur.Heredot'a
göre Thales MÖ 28 Mayıs 585
tarihindeki güneş tutulmasını
tahmin etmiştir. Laertios
Diogenes'in Atina'lı
Apolloderus'tan
vakayinamesinden yaptığı
alıntıya göre Thales, 58.
Olimpiyat döneminde (MÖ
548-545) 78 yaşında
ölmüştür.
Laertios Diogenes'in
aktardığına göre Thales'in
ebeveynleri,
kökenleri Sur şehrinin Fenikeli
mitolojik prensi Kadmos'a
kadar uzanan Examyes ve
Cleobuline'dir.Diogenes daha
sonra birbiriyle çelişen
aktarımlar ortaya koyar: bir
aktarıma göre Thales
evlenmiştir ve Cybisthus
isimli bir çocuğu olmuştur
veya aynı isimli yeğenini
evlatlık almıştır; ikinci
aktarıma göre ise hiç
evlenmemiş, annesine, genç
bir erkek iken evlenmek için
çok erken olduğunu,
yaşlandığında ise artık çok
geç olduğunu söylemiştir.
Daha öncesinde Plutarchos,
hikâyenin şu versiyonunu
anlatmıştır: Solon Thales'i
ziyaret eder ve niye bekar
olarak kaldığını sorar. Thales
çocuklar hakkında
endişelenme düşüncesini
sevmediğini söyleyerek
cevap verir. Yine de, birkaç
yıl sonra, aile özlemiyle,
yeğeni Cybisthus'u evlatlık
almıştır.
Thales bir yenilikçi rolü
üstlenerek, birçok faaliyette
bulunmuştur. Bazıları hiç
yazılı kaynak bırakmadığını
söyler, diğerlerine göre ise
"Gündoğumu ve Ekinoks
Üzerine" adlı bir eser
bırakmıştır. Ona atfedilen
hiçbir kaynak günümüze
ulaşmamıştır. Laertios
Diogenes Thales'in iki
mektubundan alıntı yapar:
biri Ferekidis'e, din üzerine
yazdığı kitabı gözden
geçirmesi için yazdığı
mektup, diğeri ise Solon'a
geçici ikamet için
bulunduğu Atina'da eşlik
etmesi için yazdığı
mektuptur. Thales Miletlileri
Atinalı koloniciler olarak
tanımlar.
Thales’den önce, Yunanlar
doğayı ve dünyanın temel
maddesini; mitoloji, Tanrılar
ve kahramanlarla
açıklıyorlardı. Yeryüzündeki
doğa olayları, (depremler,
rüzgar, vb.) tanrılarla
bağdaştırılıyordu.
Thales, hem suyu ana madde
olarak düşünmesi, hem de
doğayı olguları birleştirerek
açıklamaya çalışması
bakımından, önemli olmuştur.
Doğa olaylarının nedenlerini
insan biçimli Tanrılardan çok,
doğanın içinde aramıştır.
Mitolojik açıklamalar ile
ulusal açıklamalar arasında
bir köprü kurmuştur.
Thales'den sonra
öğrencileri Anaksimandros ve
Anaksimenes de aynı çizgide
ilerlemiştir.
Her şeyin Tanrılarla
(daimonlarla) dolu olduğuna
inanmış olabilir. Ona göre
dünyada Tanrısal olmayan
hiçbir şey yoktur diye
belirtilir. Tanrısal gücü,
mıknatıs taşındaki çekme
kuvveti gibi bir hayat gücü
(ruh) olarak yorumlamıştır.
(Kimileri ruhun ölümsüz
olduğunu söyleyen ilk kişinin
o olduğunu düşünürler.)
Thales maddenin ilk öğesi
(arkhe) olarak suyu ileri
sürmüştür. İlk öğe
olduğundan dolayı toprağın
suyun üzerinde bulunduğunu
ve dünyanın su tarafından
taşındığını söylemiştir.
(Dünya bir gemi gibi hareket
ediyormuş ve suyun
hareketliliği nedeniyle
sallandığı zaman insanlar
deprem oluyor sanıyormuş.)
Aynı zamanda Thales her
şeyin temelinin meydana
geldiği şey olduğunu
düşünmüştür (Thales'e göre
madde ile güç doğal bir
bütündü ve henüz birbirinden
ayrılmamışlardı ve temel
maddede tanrısal yaratma
gücü bulunuyordu.)
Herodot'a ve Eudemos'a göre
(28 Mayıs MÖ 585'te
gerçekleştiği kabul
edilen) Güneş
tutulmasını önceden
hesaplayıp haber vermiştir.
Astronomi ile uğraşan ve gün
dönümlerini önceden
hesaplayan biri olarak
astronomdur. Gölgemizin
bizimle aynı uzunlukta
olduğu zamanı
gözleyerek, piramitleri gölgel
erine bakarak ölçmüştür. Aynı
zamanda Nil nehrinin
yükselmesinin rüzgara bağlı
olduğunu bulmuştur.
Thales Teoremi :
AD AE DE
=
=
AB AC BC
Matematik alanında çığırlar
açmış birisidir. Eski Yunan
bilginlerinden Kallimakhos'un
aktardığı bir düşünceye göre
denizcilere kuzey takım
yıldızlarından
Büyükayı yerine Küçükayı'ya
bakarak yön bulmalarını
öğütlemiştir. Aynı
zamanda Mısırlılardan geome
triyi öğrenip Yunanlara
tanıtmıştır. Bulduğu bazı
geometri teoremleri
şunlardır:

Çap çemberi iki eşit
parçaya böler.

Bir ikizkenar üçgenin
taban açıları birbirine
eşittir.

Birbirini kesen iki
doğrunun oluşturduğu ters
açılar birbirine eşittir.

Köşesi çember üzerinde
olan ve çapı gören açı, dik
açıdır.

Tabanı ve buna komşu
iki açısı verilen üçgen
çizilebilir.

Genelleştirilmiş 1959
Thales teoremine göre, E
noktası AC doğru çizgisi
üzerinde olmasa,içerde
veya dışarda olsa bile
CB/BA=(AB^tBD^t)^(1/t)/ED vardır.
(t=1) hali bilinen klasik
Thales teoremidir.
SORULAR
1)Heredot'a göre Thales MÖ
28 Mayıs 585 tarihinde hangi
doğa olayı hakkında
tahminde bulunmuştur ?
A)Deprem
B)Güneş tutulması
C)Ay tutulması
D)Menelaus
D)Heyelan
CEVAP
ANAHTARI
2)Thales Tanrısal gücü nasıl
yorumlamıştır ?
1-B
2-A
3-C
A)Mıknatıs taşındaki çekme
kuvveti gibi bir hayat gücü
(ruh) olarak
B)Volkandaki bir magma gibi
C)Denizdeki şiddetli fırtına
gibi
D)Asi bir rüzgar gibi
3)Thales Geometriyi hangi
milletden öğrenmiştir ?
A)Yunanlar
B)Persler
C)Mısırlılar
D)Sümerler
4)Aşağıdakilerden hangisi
Thales’in bulduğu
teoremlerden biridir ?
A) 2 noktadan bir doğru
geçer.
B)Doğrudaş olmayan üç
nokta vardır
C)Üçgenin iç açıları tolamı
180 d
̊ ir.
D) Bir ikizkenar üçgenin
taban açıları birbirine eşittir.
5) "Her şeyin arkhe'si su'dur"
düşüncesini dile getiren
filozof kimdir ?
A) Aristo
B)Thales
C)Euclid
4-D
5-B
Kaynakça

Dumont Jean-Paul, Antik
Felsefe, Dost Kitabevi
Yayınları
https://tr.wikipedia.org/wiki/T
hales