(mart 1.HAFTA) sos7

T.C
……………………….. VALİLİĞİ
……………………………………… İLKÖĞRETİM OKULU
DERS PLÂNI
BÖLÜM I
Dersin adı
Sınıf
Ünitenin Adı/No
Konu
Önerilen Süre/Tarih
SOSYAL BİLGİLER
7A-7B-7C
ÜNİTE:4 17. VE 18. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ
Osmanlı-Fransız İlişkileri(Fransa’nın Mısır’ı İşgali)
Osmanlı –İran İlişkileri
Yenileşme Hareketleri(Lale Devri)
18.Yüzyıl Islahat Hareketleri (1.Mahmut, III.Mustafa,
I.Abdülhamit ve III.Selim döneminde yapılan yenilikler)
3 Ders saati / (…,…,…-03-2006 )
BÖLÜM II
Öğrenci Kazanımları
/Hedef ve Davranışlar
Ünite Kavramları ve
Sembolleri/Davranış
Örüntüsü
1. “17 ve 18. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti” ünitesinde geçen kavramların anlam bilgisi
2. 18. yüzyılda Osmanlı Devleti ile ilgili temel olgular bilgisi
3. 18. yüzyılda Osmanlı Devleti ile ilgili temel olguları açıklayabilme
4. Yenileşme hareketleri ile ilgili temel olgular bilgisi
5. Yenileşme hareketleri ile ilgili temel olguları açıklayabilme
6. "17 ve 18. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti" ünitesi ile ilgili haritaları okuyabilme
Kapitülasyon, Denge Politikası, Akka Kalesi, Nizam-ı Cedit Ordusu, Cezzar Ahmet Paşa, El-Ariş Antlaşması, II.Kasr-ı Şirin
Antlaşması, Lale Devri, Patrona Halil İsyanı, ıslahat, Humbaracı Ocağı, Mühendishane, Baron Dö Tot, Sürat Topçuları,
İstihkam Okulu, Nizam-ı Cedit Islahatları, İrad-ı Cedit, Kabakçı Mustafa İsyanı,
Güvenlik Önlemleri (Varsa)
Öğretme-ÖğrenmeAnlatma, Soru – Cevap, Tartışma,
Yöntem ve Teknikleri
Kullanılan Eğitim
Teknolojileri-Araç,
Ders Kitabı, harita, atlas, tepegöz, asetat seti,
Gereçler ve Kaynakça
* Öğretmen * Öğrenci
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri:
Osmanlı Devletinde 17.yüzyıl ıslahatlarında Avrupa etkisi görülmezken 18.yüzyıl ıslahatları Avrupa taklit edilerek
yapılmıştır.Bu durum Osmanlı’da dünya görüşünde nasıl bir değişimin göstergesidir?Tartışma yaptırılacak.
• Dikkati Çekme
Osmanlı Devleti Fransa’nın Mısır’ı işgalinden itibaren toprak bütünlüğünü korumak için denge politikasını kullanmaya
başlamıştır.Bu durum bize Osmanlı Devleti ile ilgili nasıl bir ipucu vermektedir ? Tartışma yaptırılacak.
Konu bilgileri ile Osmanlı Devletinde 18.yüzyıldan itibaren siyasi, askeri, sosyal ve ekonomik alanlarda önemli
• Güdüleme
değişikliklerin yaşandığını ve yepyeni bir dünya görüşünün ortaya çıktığını kavrayacaksınız.
• Gözden Geçirme
Bu dersimizde 18.yüzyıl siyasi ilişkileri ve Islahatları ile ilgili bilgileri öğreneceksiniz.
Osmanlı -Fransız ilişkileri
Osmanlı Devleti ile Fransa arasında Kanuni döneminde başlayan iyi ilişkiler 18. yüzyılın sonlarına kadar devam etti.
Fransa'yla olan dostluk ilişkileri Napolyon'un 1798 yılında Mısır'ı işgal etmesi ile bozuldu.
Fransa'nın Mısır'ı işgal Etmedeki Amaçları
1. Orta Doğu ve Doğu Akdeniz'e egemen olmak,
2. Rekabet içinde olduğu İngiltere'nin Hindistan sömürgelerine giden yolu ele geçirmek,
3. İngilizlerin bölgedeki çıkarlarına darbe vurmaktı.
Bu amaçlarla Napolyon Bonapart komutasındaki bir Fransız ordusu Mısır'ı işgal etti. Bunun üzerine Osmanlı Devleti
Fransa'nın düşmanları olan İngiltere ve Rusya ile anlaşarak Fransa'ya savaş açtı (1798).
Napolyon Osmanlı Devleti'ni barışa zorlamak amacıyla Suriye üzerine yürüdü. Ancak Cezzar Ahmet Paşa
komutasındaki Nizam-ı Cedit Ordusu karşısında Akka Kalesi önünde yenilgiye uğradı. Bu yenilgiden sonra Fransızlar
Mısır'a geri döndü.
Osmanlılarla Fransızlar arasında EI-Ariş Antlaşması imzalandı (1801 ) .Bu antlaşma ile Mısır tekrar Osmanlı idaresine
girdi. İngiltere de doğu ticareti yollarını tehdit eden Fransa'yı etkisiz hale getirerek Akdeniz'de üstünlük sağlamayı başardı.
• Derse Geçiş
Osmanlı -İran ilişkileri
• Bireysel Öğrenme
18. yüzyılın başlarında İran iç karışıklıklar içerisinde idi. Bu karışık durumdan yararlanmak isteyen Rusya Kafkasya'ya
Etkinlikleri (Ödev, deney, girdi. Rusya'nın Kafkaslarda güçlenmesini kendi aleyhine gören Osmanlı Devleti de harekete geçti. iki devlet savaşmak
problem çözme vb.)
üzereyken Fransa'nın araya girmesiyle bir antlaşma sağlandı (1724) .Antlaşmaya göre İran'ın kuzeyi ve batısı Türklerle
• Grupla Öğrenme
Ruslar arasında paylaşıldı. İran bu paylaşımı kabul etmedi. Bu nedenle 1746'ya kadar Osmanlı Devleti ile İran arasında
Etkinlikleri (Proje, gezi,
aralıklarla savaşlar sürdü. Savaşlar sonunda 1639 yılında yapılan Kasr-ı Şirin Antlaşması şartlarına geri dönüldü.
gözlem vb.)
2. Yenileşme Hareketleri
• Özet
18. yüzyıl ıslahatları Avrupa'nın üstünlüğünü kabul ederek yapılan ıslahatlardır. Çünkü bu yüzyılda Osmanlı devlet
adamları Avrupa'nın askerlik ve teknik alanda ileri gitmiş olduğunu gördüler. Bu yüzden Avrupa'nın bilim ve tekniğini
Osmanlı'ya taşıyarak devleti eski gücüne ulaştırmayı amaçladılar.
a. Lale Devri
Osmanlı Devleti'nde Pasarofça Antlaşması ile başlayıp Patrona Halil isyanı'yla biten döneme Lale Devri denir.
Devrin padişahı III.Ahmet, sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşadır. Lale Devri bir zevk ve eğlence devri olarak
bilinmekle birlikte gerçekte batıdaki gelişmelerden de yararlanılarak birçok yeniliğin yapıldığı dönemdir.
Bu devirde;
 Birbirinden güzel saraylar, köşkler ve lalelerle süslü bahçeler yapılmıştır. Lalenin pek çok çeşidinin yetiştirilmesi
sonradan bu devire Lale Devri denmesine neden oldu.
 Said Efendi ve İbrahim Müteferrika'nın girişimiyle İstanbul'da ilk Türk matbaası kuruldu.
 Yalova'da kağıt fabrikası kuruldu.
 İstanbul'daki yangınları söndürmek için yeniçerilerden oluşan bir itfaiye bölüğü oluşturuldu.
 İstanbul, İznik ve Kütahya'da çini, İstanbul ve Selanik'te kumaş fabrikaları kuruldu.
 Sağlık alanında ilk kez çiçek aşısı uygulandı.
 Avrupa'daki gelişmeleri (siyasi, kültürel, bilim ve teknik) izlemek amacıyla Avrupa başkentlerinde ilk defa geçici
elçilik heyetleri yollandı.
 İstanbul'da birçok kütüphane kuruldu. Ayrıca bir tercüme heyeti oluşturularak bazı yabancı eserler Türkçe’ye
çevrildi. Böylece toplumda kültür hayatı canlandırılmaya çalışıldı.
Lale Devri, Patrona Halil isyanı (1730) ile sona erdi. Bu isyanın çıkmasında Lale Devri'ndeki lüks yaşantı ve israflar
etkili olmuştur.
b. Islahat Hareketleri
Lale Devri'nden sonra iş başına gelen padişahlar, daha çok askeri alanda ıslahatlar yapmışlardır.
1. Mahmut Döneminde Yapılan Islahatlar
 Aslen Fransız olan Humbaracı Ahmet Paşa, topçu ve humbaracı ocaklarını düzenlemekle görevlendirildi.
 Humbaracı Ahmet Paşa, orduda bölük, tabur ve alay teşkilatlarını kurdu.
 Ordunun subay ihtiyacını karşılamak amacıyla Mühendishane Okulu açıldı.
III.Mustafa Döneminde Yapılan Islahatlar
 Baron dö Tot tarafından Sürat Topçuları adında bir topçu ocağı oluşturuldu.
 Deniz subayı ve mühendisleri yetiştirmek için Deniz Mühendishanesi kuruldu.
 Mali alanda ıslahatlar yapıldı.
Abdülhamit Döneminde Yapılan Islahatlar
 Sadrazam Halil Hamit Paşa Sürat Topçuları Ocağı'nı yeniden kurdu.
 İstihkam Okulu açıldı.
 Orduyu geliştirmek için Avrupa'dan uzmanlar getirildi.
III.Selim Döneminde Yapılan Islahatlar
 III.Selim, ıslahatlara başlamadan önce bir danışma meclisi oluşturdu yapılacak işleri bu mecliste görüşerek işe
başladı.
 Avrupa usulünde eğitim gören Nizam-ı Cedit ordusunu kurdu.
 Nizam-ı Cedit ordusunun masraflarını karşılamak amacıyla İrad-ı Cedit adıyla özel bir hazine oluşturdu.
 Ordunun yetiştirilmesi için Fransa'dan uzmanlar getirtti.
 Askerlere yeni tip elbiseler giydirtti.
 Ordu ve donanmanın subay ihtiyacını karşılamak amacıyla Deniz ve Kara Mühendishanesi’ni geliştirdi.
 Avrupa'daki yenilikleri yakından takip etmek amacıyla Avrupa başkentlerinde sürekli elçilikler açtırdı.
 Avrupai tarzda eğitim veren okullar açıldı.
 Okullarda ilk kez yabancı dil öğretilmeye başlandı.
 Yerli malı kullanılmasını özendirdi.
III.Selim ıslahatları Kabakçı Mustafa isyanı ile son buldu.III.Selim öldürüldü.
18. Yüzyıl Islahatlarının Genel Özellikleri
1. Batının bilim ve tekniği alınmaya çalışılmıştır.
2. Islahatlar halka benimsetilmemiş, genelde padişah ve yüksek dereceli yöneticilerin öncülüğünde yapılmıştır.
3. Bilim, teknik ve eğitim alanlarında yenilikler yapılmıştır.
4. Özellikle askeri alanda ıslahatlar yapılmıştır.
5. 17.yüzyıl ıslahatlarına göre daha kalıcı ve köklü ıslahatlar olmasına rağmen, ıslahatlardan çıkarları zedelenen
yeniçeri ve bazı ulemanın tepkileri yüzünden istenilen başarıya ulaşılamamıştır.
6. Islahatlarda geri kalmışlığa son verilerek devleti geliştirme amacı güdülmüştür.
BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme
• Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik ÖlçmeDeğerlendirme
• Grupla öğrenme etkinliklerine yönelik ÖlçmeDeğerlendirme
• Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve ileri düzeyde
öğrenme hızında olan öğrenciler için ek ÖlçmeDeğerlendirme etkinlikleri
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
1.
Osmanlı Devletinde ilk defa Avrupai tarzda ıslahatlar ne zaman yapılmıştır?
2.
Osmanlı Devleti ilk defa “Denge Politikası”nı nerede ve kime karşı kullanmıştır?
3.
Osmanlı Devletinde Avrupa’daki yenilik ve gelişmeleri takip etmek amacıyla ilk defa
geçici ve sürekli elçilikler hangi padişahlar döneminde açılmıştır?
4.
18.yüzyıl ıslahatlarının genel özellikleri nelerdir?
5.
Osmanlı Devleti ile İran arasındaki sınırı kesinleştiren antlaşma hangisidir?
İlgili zümre öğretmenleri ile işbirliği yapılacak
BÖLÜM IV
Planın Uygulanmasına İlişkin Açıklamalar
Sosyal Bilgiler Öğretmeni
…….………………………
Uygundur….../…..../. 2006
İmza
Okul Müdürü
……………………………