Document

Deflasyonist ve
Enflasyonist Açık
Tam İstihdam Gelir Düzeyi
Klasik iktisatçılara göre ekonomi
sürekli tam istihdamda dengede
bulunmakta, bu denge noktasından
kısa süreli ayrılmalar olsa bile
ekonomi kendiliğinden yeniden
tam istihdam dengesine
dönmektedir.
Tam İstihdam Gelir Düzeyi
Keynesyen yaklaşıma göre ortaya konmaya
çalışılan denge noktası ekonomide tam
istihdam denge noktasını ifade etmemektedir.
Nitekim Keynes'in ortaya koyduğu bu teorik
yapının en önemli özelliği ekonominin
noksan istihdamda da, yani tam istihdam
GSMH düzeyinin altında bir noktada da
dengeye gelebilmesidir.
POTANSİYEL MİLLİ GELİR (Yp)
Tam istihdamda
gerçekleşen üretim
düzeyine denir.
Tam İstihdam Gelir Düzeyi
Bir ekonomide GSMH denge düzeyi, toplam
harcama fonksiyonu ile 45° doğrusunun
kesiştiği yerde belirlenmektedir.
Otonom harcamalarda meydana gelen bir
artışın toplam harcama fonksiyonunu yukarı
kaydırarak GSMH'yı yeni bir denge düzeyine
çıkardığı da çarpan analizi ile ortaya
konmuştur.
Tam İstihdam Gelir Düzeyi
Bununla birlikte ekonomide kullanılmayan
işgücü ve kapasitenin tamamı kullanılır hale
geliyorsa, toplam arzın yukarı yönde toplam
harcama kaymalarına yanıt vermesi güçleşir.
Çünkü artık ekonomide bütün üretim
faktörleri tam kullanım halindedir; toplam arzı
kısa dönemde arttırma olanağı söz konusu
değildir.
Tam İstihdam Gelir Düzeyi
Ayrıca ekonomide hammadde ve diğer girdilerin
sağlanmasında güçlüklerle karşılaşılabilir.
Örneğin döviz yetersizliği yüzünden meydana gelen
ithalat tıkanıklıkları hammadde ve teçhizatını yabancı
ülkelerden sağlayan ekonomilerde aşılması güç
darboğazlar yaratır.
Bu durumda ekonomide kullanılmayan işgücü veya
boş kapasite olsa da toplam arz fonksiyonu
esnekliğini yitirecektir.
Deflasyonist ve Enflasyonist Açık
Deflasyonist Açık
AE
Deflasyonist Açık
Y
AE
O
Yd
Yp
Y
AE
Deflasyonist Açık
Y
AE
a
b
Deflasyonist açık
O
Yd
Yp
Y
Maliye Politikasının Yapısı
Tam istihdam üretim düzeyi Yp düzeyinde
gerçekleşirken, ekonomi fiilen Y üretim düzeyinde
gerçekleşmektedir. İlgili şekle göre Y gelir düzeyi,
tam istihdam gelir düzeyini ifade eden Yp gelir
düzeyinin altında kalmaktadır.
Ekonomide deflasyonist açığın kapatılabilmesi ya da
mevcut harcama açığının ortadan kaldırılarak, Yp
üretim düzeyine ulaşılabilmesi için, toplam harcama
fonksiyonunun yukarıya doğru kaydırılarak kesikli
çizgilerle gösterilen AE1 konumuna getirilmesi
gerekmektedir.
Toplam harcamaların AE1 konumuna gelmesi üretim
düzeyini arttırarak istihdam düzeyini yükseltecektir.
AE
Deflasyonist Açık
Y
AE1
AE
a
b
Deflasyonist açık
O
Yd
Yp
Y
Maliye Politikasının Yapısı
Devletin toplam harcama fonksiyonunu
yukarıya doğru kaydırarak ekonomiyi Yp
üretim düzeyine çekebilmesi için,
 Devlet tüketim fonksiyonunu yukarıya doğru
kaydırarak, gelir düzeyinin artmasına neden
olacak bir vergi indirimi (vergi oranının
düşürülmesi) gerçekleştirebilir.
 Kamu harcamaları arttırılarak toplam harcama
fonksiyonunun yukarıya doğru kayması
sağlanabilir.
Maliye Politikasının Yapısı
Yatırımların daha kârlı hale gelmesi için,
devlet yatırımlara vergi indirimi sağlayarak
şirketleri daha çok yatırım yapmaya teşvik
edebilir.
Bilindiği gibi planlanan yatırımlardaki artış da
toplam harcama fonksiyonunu yukarıya
kaydırmaktadır.
Devletin maliye politikasını toplam
harcamaları arttırmaya dönük olarak
düzenlemesi genişlemeci maliye politikası
olarak adlandırılmaktadır.
Maliye Politikasının Yapısı
Eğer ekonomide yüksek oranda
işsizlik varsa, devlet dolaylı ya
da dolaysız yollardan özel
ve/veya kamu kesimi
harcamalarının arttırılmasını
teşvik etmeli, yani genişlemeci
maliye politikası izlemelidir.
Deflasyonist ve Enflasyonist Açık
Enflasyonist Açık
Enflasyonist Açık
AE
Y
AE
O
Yd
Y
Enflasyonist Açık
AE
Y
AE
O
Yp
Yd
Y
Enflasyonist Açık
AE
Y
AE
e
f
Enflasyonist açık
O
Yp
Yd
Y
Maliye Politikasının Yapısı
Bir ekonomi bazen toplam harcamaların fazla
olmasından ötürü de istikrarsızlık yaşayabilir. Nasıl ki
bir maldan satın alınmak istenen miktar satılmak
istenen miktarı aştığı zaman, o malın fiyatı artmaya
başlıyorsa, toplam harcamaların gerçekleşen üretimin
değerini aşması durumunda da makro ekonomik
anlamda fiyatlar genel düzeyi yükselmeye
başlayacaktır.
Bu tür bir ekonomik ortam enflasyonist açık olarak
tanımlanır. Ekonomide gerçekleşen cari üretim düzeyi
Y ile, tam istihdam üretim düzeyi ise Yp ile
gösterilmektedir. Dikkat edilirse planlanan toplam
harcamalar gerçekleşen üretimin değerinden daha
fazla olduğu için toplam harcamaların düşürülmesi
gerekmektedir.
Maliye Politikasının Yapısı
Bunun için de AE ile gösterilen toplam
harcama fonksiyonunun aşağıya dogru
çekilerek kesikli çizgilerle gösterilen
AE1 konumuna getirilmesi gerekir.
Toplam harcamaların AE1 konumuna
çekilmesi durumunda planlanan toplam
harcamalar gerçekleştirilen üretimin
değerine eşit olacağı için fiyatlardaki
artma eğilimi de ortadan kalkacaktır.
Enflasyonist Açık
AE
Y
AE
AE1
e
f
Enflasyonist açık
O
Yp
Yd
Y
Maliye Politikasının Yapısı
Ekonomide
yüksek
enflasyon
yaşanıyorsa devlet dolaylı ya da
dolaysız yollardan özel ve/veya
kamu kesimi harcamalarını azaltıcı
yönde,
yani
daraltıcı
maliye
politikası izlemelidir.
Bu tür bir maliye politikası fiyatlar
üzerindeki
artma
baskısını
hafifletecektir.