Slayt 1

“METAMORFİK KAYAÇLAR”
“Yeraltı Suları”
Yeraltısuyu ve özellikleri ile ilgilenen bilim dalına
Hidrojeoloji denir
Suyun kullanım alanları
Yaşam
Mühendislik
İçme
Soğutma
Fotosentez
Isıtma
Soluma
Temizleme
Metabolizma
Taşkın
Toprak sulaması
Rekreasyon
Yüzme
Balıkçılık
Yelken
Paten
Kayak
Yeraltı suyu nehir ve gölleri genellikle nadirdir
Yeraltı suyunun büyük bir bölümü kayaçların
taneleri arasındaki boşluklarda bulunur.
Jeolojik olarak önemli bir aşındırıcıdır
SÜZÜLME
Yüzeyde akan suların
bir bölümü
yeraltına süzülür.
Porozite (gözeneklilik) ve Permeabilite (geçirimlilik)
Porozite: kayaç içindeki boşlukların kayaç hacmine olan oranı olarak
ifade edilebilir.
Permeabilite (Geçirimlilik ): Suyun bir yerden diğer bir yere iletilebilme
özelliğidir. Bu da gözenekler arasındaki bağlantıyla ilişkilidir
Konglomera yüksek gözenekliliğe ve permeabiliteye
sahiptir
Granit düşük gözenekliliğe ve permeabiliteye sahiptir
Yüksek gözenekliliğe sahip bir kayaç
SU TABLASI
Yeryüzünün altında belli
Bir düzeyden sonra
kayaçlarda Su bulunur.
Bu düzeye yeraltısuyu
tablası adı verilir.
Suya doygun kayaçlar
yer altısuyu tablasının
altındadırlar.
AKİFERLER
•Çimentolanmamış
kum ve çakıllar
•Kumtaşları
•Kumtaşları ve kireçtaşları
•Yarı çimentolanmamış kumtaşları
•Karbonatlı kayaçlar
•Volkanik ve bazaltik kayaçlar
•Diğerleri
Su tablasının üstünde mercek şeklinde askıda bulunan su seviyelerine
tünemiş su tablası denir.
KAYNAKLAR
KAYNAKLARIN OLUŞUMU
KAYNAKLAR
Yeraltısuyu akarsuları besleyebilir
veya akarsular yer altı suyunu besler
ÇÖKME
Uzun süreli çekimin oluğu ve beslenmenin yetersiz
oluğu
bölgelerde yer çökmesi büyük bir problem oluşturur.
Yeraltısuyu kayaçların gözenek ve boşluklarında
bulunur ve destek görevi görür. Suyun gözeneklerden
çekilmesi ile akiferi oluşturan taneler düzensiz bir şekilde
sıklaşır. Yüzey çöktüğü zaman aynı zamanda yüzeyeki
yapılarda zarar görür.
Çökme (beslenmeden daha fazla su çekimi)
Karstik Yapı
Aşınıma karşı dirençsiz, kolay eriyebilen
kayalardan oluşan arazilere karstik araziler denir.
Örneğin kalker, kolay eriyebilen bir kayadır.
Yeraltı ve yerüstü suları, kalkerden oluşan
sahaları, eriterek bazı şekiller oluşturur.
CaCO3(kalsiyum karbonat) ve su ile oluşmuş dış
kuvvetlerdir. Karadeniz ve Akdeniz'de kalker,İç
Anadolu'da tuz ve jips etkilidir.
Mağara bir aşındırma şekli, içindeki sarkıt,dikit ve
sütun biriktirme şeklidir.
Obruklar
Kireçtaşlarının eritilmesi
nedeniyle yüzeydeki
yavaş ve ani çökmeler
sonucu oluşur.
Mağaralar tümüyle erozyona uğrar ve çatıları çökerse bu şekilde bölgeler gelişir.
GAYZERLER
Gayzer (veyaKaynaç), düzenli veya düzensiz aralıklarla, suları yukarı doğru
fışkırarak patlama yapan bir sıcak su kaynağıdır.
Yerin derinliklerinde bulunan suların sıcaklığı yıl içinde fazla bir
değişme göstermez. Fay kaynakları volkanik ve kırıklı bölgelerde görülür. Bu
nedenle kutuplara yakın bir bölge olmasına rağmen İzlanda'da birçok gayzer
ve sıcak su kaynağı bulunmaktadır. Kaynak su belirli bir yerde ısınınca
(kaynayınca), bir patlama yapar ve bu kaynar suyu yeryüzüne fışkırarak
çıkar.
GAYZERLER
GAYZERLER
GAYZERLER
Traverten
Ca (HCO3)2 içeren yeraltı suları
yüzeye
çıktıkları
zaman
basınç
serbestleşmesi gerçekleşir. Bu durumda
karbondioksit havaya karışırken su
akısına devam eder ve kalsiyum karbonat
çevredeki maddeler üzerinde birikmeye
başlar
Mağara ve sıcak su çevrelerindeki kalsiyum
karbonat çökeltilerine traverten denir
DERS BİTTİ!