adaptasyon, farklılaşma ve dönüşüm projeleri

MUHASEBE DENETMENLİĞİ
MESLEĞİNİN
YENİDEN YAPILANDIRILMASI
PROJELERİ
---------------------------------------





Dursun ÖZTÜRK
Kılınç ARSLAN
Ziya KAPUSUZ
Hüseyin SOYLU
Hakan ERTÜRK
–
–
–
–
–
Muhasebe Denetmeni (Bilim Uzmanı)
Muhasebe Denetmeni
Muhasebe Denetmeni
Muhasebe Denetmeni
Muhasebe Denetmen Yardımcısı
Neredeydik?
23 Nisan 1920 TBMM açıldı.
29 Ekim 1923 Cumhuriyet ilan edildi.
Yıl : 1927
Kamu mali yönetimi 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye
Kanunu ile tanıştı.
 Genel ve katma bütçeli idareler ile bunlara bağlı döner
sermaye işletmeleri ve fonların bütün mali işlemleri
saymanlıklar aracılığı ile Maliye Bakanlığının
denetimine tabi tutuldu.
 İdarelerin her türlü alım, satım, yapım, kira, trampa,
mülkiyetin gayri ayni hak tesis, taşıma işlemleri ile
personel istihdamı, özlük ödemeleri ve diğer bütün
mali tasarrufları Maliye Bakanlığının vesayeti altına
alındı.




Neler oldu?






Küreselleşme süreçleri, teknolojik gelişmeler, değişen insan
profili ve çeşitlenen toplumsal ihtiyaçlar bağlamında
şekillenen yeni iktisadi felsefeler ve yönetim modelleri,
mevcut organizasyonlara yeni bakış açıları kazandırdı.
Ayakta kalmak ya da yıkılmak arasındaki tercihin ciddiyetini
acımasız şekilde işleyen uluslar arası rekabet kuralları
belirlenmeye başladı.
İşgücünün ve ekonomik kaynakların rantabl kullanımı,
sürdürülebilir hayatta kalabilme mücadelesinin temel
dayanağı oluşturdu.
Yıl : 2003
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu
yayınlandı.
Maliye Bakanlığının diğer harcamacı ve yatırımcı birimler
üzerindeki vesayetine son verildi. Çok yıllı bütçeleme,
etkinlik, verimlilik ve hesap verebilirlik ilkeleri benimsendi.
Çağdaş dünya düzeni ile uyum sağlandı.
Neredeyiz?
--- Yönetsel İşlem --İç Denetim
(Harcama Sonrası)
Kamu
--- Yönetsel İşlem--Mali Hizmetler Birimi
(Harcama Öncesi)
Mali Yönetimi
---Kontrol İşlemi-----Denetim İşlemi--Maliye Bakanlığı
Sayıştay
Ve
(Mali İstatistiklerin
(Harcama Sonrası)
Derlenmesi,Kontrol Alanı
Değerlendirilmesi,
Makro Düzeyli Maliye
Politikalarının Üretilmesi)
Nereye Gidiyoruz?






Derleme ve değerlendirme yoluyla kamu mali istatistiklerini
üreten Maliye Bakanlığı makro ekonomik politikaların
oluşmasına yön vermektedir.
Maliye Bakanlığı diğer birimlerden aldığı ham verileri
işleyen, mamul hale getiren ve ve piyasaya sunan nihai
üretim birimidir.
Mamul kalitesi girdilerin kalitesiyle doğrudan orantılıdır.
Çıktı kalitesini en üst seviyede tutmak isteyen bütün üretici
birimler tedarikçilerin üretim süreçleriyle yakından
ilgilenmek zorumdadır. Zira kaliteli ürünler için kaliteli
girdilere ihtiyaç vardır.
Kamu hesaplarında veri kalitesini artırma görevi Maliye
Bakanlığının uhdesinde kalmıştır. Türkiye ve İtalya Maliye
Bakanlıkları arasında 18.04.2011 tarihinde imzalanan AB
eşleştirme projesi bu amaca hizmet etmeyi
hedeflemektedir.
Veri kalitesi yönünden yeterli altyapının mevcut olduğunu
söylemek oldukça zordur.
Veri kalitesi niçin önemlidir?
Tedarikçi
Üretici
Tüketiciler
FAYDA
 Çeşitli işlemlere tabi tutulan malzemenin mamul hale
-Ham Madde-Nihai ÜrünTBMM
getirilmesi üretim
döngüsü (üretim
zinciri) olarakEkonomik
Muhasebe
Refah
Mali
SAYIŞTAY
adlandırılmaktadır.
Verileri
İstatistik
DPT
U.Arası
Genel
Maliye

Mali istatistiklerin
üretim döngüsünde
en Gücü
Rekabet
TUİK kullanılan
yönetim
Bakanlığı
önemli malzeme
muhasebe verileridir.
kapsamındaBUMKO
Bilgi
ki kamu
Toplumunun
U.ARASI
KRŞ

Malzemenin
en
düşük
maliyetle,
doğru
miktarda,
doğru
kurum ve
Güçlendirme
kuruluşları
YATIRIMCI
yerde ve doğru zamanda tedarik
edilerek tüketici
taleplerinin karşılanması olarak
ifade edilen
Kamuya Açık
POLİTİK
ÇEV “tedarik
zincirinin yönetimi”, tedarik
zincirine döngüsel
Hesap
BİLİMSEL ÇV.
Verebilirlik
yaklaşımı da zorunlu hale getirmektedir.
SİVİL TOP.K.
Noksanlık nerede?





Standart sapma: Varyansın karekökü olarak ifade edilen ve
matematiksel bir ifade olan standart sapma,verilerin
ortalamadan sapmasının kareler ortalamasının kareköküdür.
Sıfır hata ile üretilmesi gereken muhasebe verilerin, birimler
ve kurumlar bazında hata puanları saptandıktan sonra
standart sapmaların hesaplanması, veri kalitesini artıracağı
gibi tedarikçilerin hesap verebilirlik hassasiyetini de
artıracaktır.
Hata puanlama sitemine yönelik mali altyapı henüz teşekkül
etmemiştir.
İsabetli makro ekonomik politikaların saptanması, kamu
hesaplarında veri kalitesinin artırılmasıyla mümkündür.
Kamu hesaplarında veri kalitesinin artırılması ise standart
sapma yönetimin uygulanmasına ve bu yönteme veri temin
edebilecek yeterlikle olan muhasebe denetmenlerinin
varlık amaçlarına uygun şekilde istihdam edilmesine
bağlıdır.
Standart sapma tekniği
A
Dairesi
B
Dairesi
A
Birimi
10
20
B
Birimi
30
3
C
Birimi
50
60
A
Dairesi
B
Dairesi
10-30= 20
20-27,6=
-7,6
B Birimi
30-30= 0
40-27,6=
12,4
C Birimi
50-30=
20
60-27,6=
32,4
A Birimi
Aritmetik Ortalama
100
Tam
Puan
Üzerinden
Performans
A Dairesi
(10+30+50)/3=
30
A
Dairesi
Ort.
Sapma
B
Dairesi
C
Dairesi
B Dairesi
(20+3+60)/3=
27,6
A
Dairesi
B
Dairesi
400
0
+400
800
57,76
153,76
+1.049,76
1.261,28
Fark
Kare
Topl.
Standart sapma
A Dairesi
Varyans
1.261,28
800
 630,64
 400
3 1
3 1
A Dairesi
Standart
Sapma
B Dairesi
400  20
B Dairesi
630,64  25,11
Standart
sapması daha
düşük olan A
Dairesi daha
güvenilir veri
üretmektedir.
Muhasebe Denetmenlerinin Görevi








Genel yönetim kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarının
işlemleri muhasebe denetmenlerince denetlenecek.
Bulunan hatalı işlemler Maliye Bakanlığına rapor edilecek.
Her bir hatalı işlem belli bir katsayı miktarınca 100 tam
performans puanından düşülecek.
Önce standart sapmalar hesaplanmak suretiyle dairelerin
veri üretme güvenirliği belirlenecek.
Hesap verebilirlik ekseninde şekillenen daireler aldıkları bu
puanların kamu oyunda oluşturacağı güvensizliği izale
etmek amacıyla sağlık veri üretimine yönelecekler.
Makro ekonomik politika üreten birimler aldıkları verilerin
standart sapmalarına göre politika belirleyecekler.
Sayıştay standart sapması yüksek kurumları yüksek riskli
alanlar bağlamında değerlendirerek, denetim faaliyetlerini
bu yönde yoğunlaştıracak.
Bütçe hakkı, hakkıyla korunmuş olacak ve toplumsal
duyarlılık artacak
Diğer kamusal istekler nelerdir?







Mali mevzuat konusunda belli yeterliğe sahip olan işgücü
kamu sektörünün ihtiyaç ve beklentilerini karşılayabilecek
altyapıdan mahrum kalmıştır.
Asli fonksiyonlarının bütünleyici cephesini oluşturan mali
konulara vakıf eleman arzusu kamu sektöründe şiddetle
arzulanır hale gelmiştir.
Kamu Görevlileri Etik Kurulu incelediği konular bakımından
mali bilirkişilere (raportörlere) ihtiyaç duymaktadır.
Yeni Anayasal düzenlemeyle hayat bulan Kamu Denetçiliği
sisteminin mali mevzuatı bilen uzmanlara ihtiyacı vardır.
Mali mevzuata ilişkin ihbar ve şikayetleri karara bağlamak
durumunda olan kamu kurumları (YÖK gibi) geçi
görevlendirme yolula muhasebe denetmenlerini istihdam
etmektedir.
Adli yargı sistemi kurumsallaşmış mali bilirkişilik sistemine
şiddetle ihtiyaç duymaktadır.
Muhasebe Denetmenlerinin bu yönlü kamusal beklentileri
karşılayacak biçimde organize edilmesi de mümkündür.
Kamusal hizmet ama nasıl?





Muhasebe denetmenleri mevcut yapıda Defterdarlıklar
emrinde görev yapmaktadır.
Defterdarların Valiliklere bağlı olması sebebiyle muhasebe
denetmenlerinin asli iştigal alanlarında aktif olmaları pek
mümkün olamamaktadır.
Zira Bakanlığımız Personel Genel Müdürlüğünün resmi web
sitesinde güncelliğini koruyan Bakan imzalı genelgeye
rağmen, muhasebe denetmenleri kurumsal ihtiyaçlardan
ziyade Valiliklerin arzu ve istekleri doğrultusunda
çalıştırılmaktadır.
Oysa Valilikler muhasebe denetmenlerine tevdi ettikleri
birçok işlemi kendi kendi personel kaynaklarıyla yapabilecek
durumdadır.
Başka personel tarafından görülebilecek işlerim muhasebe
denetmenlerine havale edilmesi toplam bazda işgücü
kapasitesinin israfına neden olmaktadır.
Problemin çözümü için ne
yapılmalıdır?
 Muhasebe
denetmenleri
Muhasebat Genel
Müdürüne ve
Maliye Bakanlığı
Müsteşarına bağlı
olarak grup
başkanlıkları
şeklinde
örgütlendirilmelidir.
Son seçenek?
 Muhasebe denetmenlerinin bilgi, beceri,
yetenek, yeterlik ve yetiştirilme amaçlarına
en uygun son seçenek ise bunların hizmet
yılları dikkate alınarak Sayıştay’ın denetçi,
baş denetçi veya uzman denetçi kadrolarına
devredilmelidir.
 Gerçeklik ve akılcılık öngörüleri üzerinde
şekillenen devlet yönetiminin muhasebe
denetmenlerini en iyi şekilde
değerlendirmesi mutlak kamu yararının
zorunlu kıldığı hususlar arasında yer
almaktadır.