Slayt 1
advertisement
NEOPLAZİ • YENİ BİR DOKU OLUŞMASINI İFADE EDER. • Tümör, bir diğer adı ile de Ur, genel olarak dokularda gelişen herhangi bir şişliğe, daha sıklıkla kullanılan hali ile de iyi ya da kötü huylu kitlesel neoplazi dokusunun kendisine verilen addır. Tümörlerin temel 3 özelliği vardır • Tümörler amaçsızca ürerler. Çünkü otonomi kazanmışlardır. • Tümörlerin üremesinde normal dokulardaki gibi bir sınır yoktur. Yani sınırsızca ürerler. • Tümörlerin üremesi herhangi bir kontrol mekanizması (apoptozis vb) ile tam anlamıyla kontrol edilemez. Bu nedenler tümörler kontrolsüzce ürerler. • Nguyen Duy Hai, 31 yaşında bir Vietnamlı. Objektife yansıyan ise talihsiz adamın tömörlü sağ bacağı... • 14 yıl önce sağ bacağının dizinde nükseden tümor 14 yıl sonra onu bu hale getirdi. 61 yaşındaki annesiyle Vietnam'da yaşayan Nguyen Duy Hai'nin yapabildiği tek şey ise oturmak ve yatmak. Tümörün bu boyutlara gelmesinin en büyük nedeni ise ekonomik yetersizlikler nedeniyle zamanında müdahale edilememesi. • 4 yaşından itibaren büyümeye başlayan tümörün sağ bacağını tamamen kapladığı açıklandı. Çenesinden 6 Kilo Tümör Alındı • Almanya ‘nın Münih kentinde, doktorların, Etiyopyalı bir kadının çenesinden yaklaşık 6 kilogram ağırlığında bir tümör aldığı belirtildi. • Doktorlar, iyi huylu olduğunu belirttikleri yaklaşık 6 kilogram ağırlığında ve 20 santimetre çapındaki tümör ü 14 saat süren bir ameliyat sonucunda kadının çenesinden aldıklarını ve böylelikle kadının yeni bir hayata kavuştuğunu ifade ettiler. (AA, 2011) Tümör ameliyatı sonrası Kulak tümörü Burunda bazal hücreli karsinom Alt göz kapağı iç ve orta kısmında bazal hücreli karsinom • Tümör, vücuttaki tüm doku ve organlarda meydana gelebilir. • Tümörler benign (iyi huylu) ve malign (kötü huylu) olabilirler. • İkisi arasında yer alan intermediyer gidiş gösteren tümörler vardır. • İntermediyer tümörlerin nasıl bir klinik gidiş göstereceğini belirlemek güçtür. • Malign olan tümörlere kanser denir. Benign tümörler kanser değildirler. • Kanserler ilerledikçe başka doku ve organlara yayılırlar; buna metastaz denir. • Benign tümörler ise yayılmazlar, sadece oldukları yerde büyüyebilir. Ayrıca tümörlerin histolojik(doku bilimi) olarak incelenmesi gerekir. • Histolojik olarak incelenerek tümörlerin iyi huylu veya kötü huylu olduğuna karar verilir. • Bir tümör metastaz yapıyor; yani bulunduğu bölgeden dolaşıma katılarak başka dokularda yeni tümör odakları oluşturuyorsa kötü huyludur. • Kötü huylu tümörler de kendi içinde ikiye ayrılır. • Epitelyal kökenli kötü huylu tümörlere karsinoma ya da kanser, • mezenkimal kökenli kötü huylu tümörlere ise sarkoma denir. BLASTOM • Tümör embriyonel hücreleri taklit ettiği gözlenir. • Bu tümörler genellikle çocukluk çağında gözlenen malign tümörlerdir. Aids'e bağlı ağız içi KAposi sarkomu doku bozulmaları BENİGN TÜMÖRLER • Radyografide sınırları belirgin, invaze olmayan, ekspansif büyüyen, yavaş büyüyen, palpasyonda (parmakla dokunarak muayenede) yumuşak ve çevre dokudan bağımsız hareket eden kitlelerdir. • Metastaz (başka bölgelere sıçrama) yapmazlar Büyük çoğunlukla alındıktan sonra tekrarlama eğiliminde değildirler. • Habis tümörlerin aksine çevre dokuları iterek büyüme gösterirler. • Bu nedenle hayati organlara yakın konumlanmış, büyüyen bir iyi huylu tümör cerrahi olarak alınmalıdır. • Mesela a. Carotis interna/externa (şah damarı) yakınlarında büyüyen bir kitle bu damara baskı yaparak beyinin kanlanmasını azaltabilir. Büyümeyen bir benign tümör genellikle cerrahi olarak alınmadan bırakılır. MALİGN TÜMÖRLER • malign (habis, kötü huylu) tümörlerin benign tümörden farkları: 1. Taş sertliğinde olması, 2. Zincir yapması, yani bir bölgede birden fazla kitle olması 3. Hızlı büyümesi 4. invazyon yapması 5. Radyografide sınırlarının belirsiz görünmesi. 6. Alındıktan sonra tekrarlaması. 7. Metastaz, yani başka bölgelere sıçraması. BENİGN VE MALİNG TÜMÖRLER ARASINDAKİ FARKLAR • • • • 1-DİFERANSİYASYON VE ANAPLAZİ 2-BÜYÜME HIZI 3-İNVAZYON 4-METASTAZ • DİFERANSİYASYON • Tümörün kökenini aldığı normal hücrelere yapısal ve fonksiyonel olarak benzerliğini anlatır. • Tüm benign tümörler iyi diferansiyedir. • Malign tümörler iyi formdan –hiç diferansiyasyon göstermemeye (ANAPLAZİ ) kadar olan ara formdadırlar. • ÖNEMLİ • Tümörlerde diferansiyasyon kötüleştikçe hücrede mitoz artar,farklı mitoz şekilleri ortaya çıkar ve nekroz alanları ortaya çıkar. • BÜYÜME HIZI • Benign tümörler YAVAŞ • Malign tümörler HIZLI • büyür ve yayılırlar • İNVAZYON • Malign tümörlerin komşu dokulara yayılması olayıdır. • Benign tümörler kitlesini genişleterek büyürler ve genellikle kapsülleri vardır. • Malign tümörler ise çevre dokuların içine ilerler ve onları harap ederek yerlerini alırlar. • Bu nedenle çevre dokudan iyi sınırlı görünmezler. • KARSİNOMA İN SİTU • Preinvaziv dönemde tespit edilen kanserlere denir. • Kanser henüz örtü epiteli içinde olup bazal membranı geçmemiştir. • METASTAZ • Kanserin Birincil (PRİMER ) odakla aralarında bir devamlılık olmaksızın vücudun başka doku ve organlarına yayılması olayıdır. • İnvazyon kabiliyeti olan kanser hücreleri kan ve lenf damarlarına veya vücut boşluklarına girerek vücudun başka organ ve dodularına yayılır ve oralarda yeni tümör odakları oluşturur. • Genel olarak büyük ,kötü diferansiye ve hızlı büyüyen malign tümörlerin metastaz yapma kabiliyeti yüksektir. METASTAZ YOLLARI • 1-Vücut Boşlukları ve Yüzeyleri yoluyla yayılma • 2-Lenf Damarları yoluyla yayılma • 3-Kan Damarları yoluyla yayılma TÜMÖR ETİYOLOJİSİ 1-ENDOGEN ETKENLER 2-EKSOGEN ETKENLER ENDOGEN ETKENLER • • • • • • • 1-Kalıtım 2-Irk ve Coğrafi Faktörler 3-Yaş 4-Alışkanlıklar 5-Sosyal Koşullar 6-Cinsiyet ve Hormonlar 7-Prekanseröz Hastalıklar ve lezyonlar EKSOGEN ETKENLER • 1-Kimyasal Maddeler • 2-Fiziksel Etkenler • 3-Canlı Etkenler KİMYASAL KARSİNOJENLER • Alkilleştirici maddeler • Polisiklik ve hetorosiklik aromatik hidrokarbonlar • Aromatik Amidler,azo boyaları • Bitki ve Mikrobiyal ürünler • Diğerleri (Vinyl chloride ürünleri,krom,nikel,asbest,inorganik maddeler,bazı ilaçlar ) FİZİKSEL KARSİNOJENLER • Radyasyon • Isı • Mekanik Etkiler CANLI ETKENLER • Viruslar
