Beyaz Sayfalar

r
a
l
a
f
y
a
S
z
a
y
e
B
kaloğlu
Hazırlayan: Opr. Dr. Selma Kaş
Çocuklarda Göz Sağlığı
Erişkinlerde görülen birçok göz hastalığı daha az sıklıkta
çocuklarda görülmektedir, ancak çocukluk döneminde müdahale edilmemiş pek çok göz hastalığı erişkin dönemde
ciddi sorunlara yol açabilecek potansiyele sahiptir. Bu nedenle erken tanı çocuktaki görme gelişiminin doğal süreçte tamamlanmasını sağlayacaktır.
Çocuklar ne zaman
göz kontrolünden geçmeBunun için çocukda gözle görülür bir problemin fark edilmesine
gerek yoktur; ideal olan çocuğun doğar doğmaz bir göz hekimi
tarafından değerlendirilmesidir, izleyen periyodlar 6ay-1yaş arası, 4-5 yaş arası, okul öncesi ve okul döneminde senelik olmalıdır.
Aileler bebeklik döneminde ya da kendini ifade edemeyen küçük
çocuklarda bu kontrollerin zor ya da imkansız olacağı gibi yanlış
bir düşünceye sahiptir. Ancak bu dönemde çocuğun ne kadar
gördüğü değil. Önemli olan görmesini engelleyebilecek neyin olduğudur ve bunu anlamak zor değildir.
2.5-3 yaşından itibaren bir çocukta görme düzeyi görme eşeliyle (resim eşeli veya E eşeli ) değerlendirilebilecek duruma gelir,
5 yaşına kadar her çocuğun en az bir kez görme eşeliyle değerlendirilmiş olması gerekmektedir. Bebeklik döneminden okul
çağı dönemine dek bize pek çok fikir verecek en önemli muayene yöntemi ise damlalı muayenedir. Retinoskop denilen yardımcı aletlerle (ki günümüzde bilgisayar destekli otomatik veri alan
formları çocuklar için özel olarak üretilmektedir) çocuktaki kırma
kusuru tespit edilebilir ve gerekirse gözlük verilir. Ailelerin bildiğinin aksine bir çocuğun gözlüğe uyumu beklenenden çok daha
kolaydır, yine damlalı muayene sayesinde doğumsal katarakt
veya retinayı ilgilendiren problemler saptanabilir.
Çocuklarda sık Rastlanan
Göz Hastalıkları
Şaşılık ya da göz kayması
gözlerin görme akslarının paralelliğini kaybederek farklı yönlere bakmasıdır. Sık
görülür, yaklaşık çocukların %4’ünü etkiler; ancak erişkinlerde
de gelişebilir. Şaşılık olduğunda kişi bir gözü ile düz ve istediği yere bakarken diğer göz içe, dışa, yukarı ya da aşağı doğru
kayabilir. Gözler değişerek kayabileceği gibi sürekli olarak aynı
göz de kayabilir. Her iki gözle istenen noktaya bakılırken beynin
görme merkezinde bu iki görüntü birleştirilerek tek olarak ve üç
boyutlu olarak algılanır. Gözde kayma olduğunda ise beyinde iki
farklı görüntü ortaya çıkacağından, beyin kayan gözden gelen
görüntüyü baskılar. Bu da derinlik hissinde ve her iki gözle sağlanan görüşte azalmaya neden olur. Yaşamın ilk birkaç ayında
görmenin hızla geliştiği dönemde; gözlerin arayıcı hareketleri,
kısa süreli yani birkaç dakikalık içe ya da dışa olan kaymalar
normal kabul edilebilir. Çevredeki objelere odaklanmanın yapılabildiği dördüncü aydan sonra olan kaymalar da kesinlikle uzman
bir göz hekimine danışılmalıdır. Ayrıca katarakt, göz tümörleri ya
da nörolojik hastalıklar da kendilerini şaşılık ile gösterebilir.
Halk arasında yanlış inanış olarak bebeklikte olan kaymanın büyümekle zamanla düzeleceği düşünülmektedir, ancak bu yanlıştır. Şaşılık hiçbir zaman büyümekle kendiliğinden düzelmez.
Çocuklarda burun kökünün geniş olduğu ve kayma olmadığı halde kayma varmış gibi görünüme yol açan yalancı şaşılık dediğimiz durumlarda, zamanla burun kemiğinin gelişmesi ile kayma
görünümü düzelmektedir. Bu da yanlış olarak kaymanın düzeldiğini düşündürmektedir. Böyle durumlarda ayırıcı tanı ve doğru
teşhis için kesinlikle göz doktoru çocuğu görmelidir. Tedavide
amaçlanan görme gelişimi olumsuz etkilenmeden, her iki gözün
bir arada kullanılarak gelişiminin sağlanmasıdır. Bu nedenle şaşılık tedavisi ne kadar erken dönemde yapılırsa başarısı o denli
yüksek olur. Ayrıntılı bir göz incelemesinin ardından, kaymanın
nedenine göre tedavi planlanır. Eşlik eden kırma kusuru varsa
gözlük verilmesi ile kayma düzeltilebilir. Cerrahi ile gözlerin paralelliğinin sağlanması iki gözün bir arada kullanılmasını ve derinlik hissi kazanılmasını sağlayacaktır. Cerrahi girişim lazerle
yapılmaz, gözün etrafındaki kasların yerleri değiştirilerek gözün
pozisyonu ayarlanır.
Ambliopi
64
www.kagitvs.com
ya da göz tembelliği çocukluk döneminde tedavi
edilmediği takdirde tek veya her iki gözde görme azlığına neden
olacak durumdur. Kayma olmadan her iki gözden net görüntü
algılandığında normal görme gelişimi sağlanmış olur. Kayma
gibi gelişmenin olumsuz olarak etkilendiği durumlarda kayan
gözde göz tembelliği ya da görmede azalma gelişir. Şaşılığı olan
çocukların yarısında göz tembelliği gelişir. Erken (ilk 6 yaş kritik
dönemdir) tanı konulduğunda tedavisi olanaklıdır.