nüfus ile ilgili kavramlar

NÜFUS İLE İLGİLİ KAVRAMLAR
 Nüfus:
 Belli bir ülkede veya yerde yaşayan, aralarında
toplumsal, ekonomik ve kültürel ilişkiler bulunan insan
sayısına nüfus denir. Nüfus, toplumsal yapıyı oluşturan
canlı ve dinamik bir kitledir. Nüfus ile ilgilenen bilim
dalına "demografi" denir.
 Nüfus Hacmi:
 Bir ülkede yaşayan insan sayısıdır.
 Nüfus Yapısı ve Bileşimi:
 Nüfusun yaşa, cinsiyete, eğitim düzeyine vb. göre
dağılımıdır.
 Nüfus Hareketleri:
 Bir ülkede nüfus yapısında doğum, ölüm ve göçlerle
ortaya çıkan değişmelerdir.
 Nüfus Baskısı:
 Nüfusun geçim kaynaklarındaki artıştan daha hızlı
artmasıdır.
 Nüfus Patlaması:
 Sağlık koşullarındaki iyileştirmeler sonucu ölüm
oranının düşmesi, ancak doğum oranının değişmemesi
sonucu nüfusun hızlı bir biçimde çoğalmasıdır.
 Nüfus Sayımı:
 Nüfusun, toplumsal ve ekonomik planlama amacıyla
yaşa, cinsiyete, oturma yerine, öğrenim ve meslek
durumuna göre özelliklerinin saptanarak sayılmasıdır.
 Nüfus sayımlarındaki amaçlar şunlardır: Erkek-kadın
nüfusu belirlemek, kırsal-kentsel nüfusu belirlemek,
nüfus yerleşim yerlerine göre dağılımını belirlemek,
okuma-yazma oranını belirlemek, eğitim durumunu
belirlemek, nüfusu belirlemek, nüfusun yaşlara göre
dağılımını belirlemek ve daha birçok amaçtan dolayı
yapılır.
 Nüfus Yoğunluğu:
 Bir ülkenin yüzölçümü ile birey, aile ve yerleşim birimlerinin sayısı arasındaki
orandır.
 1. Aritmetik Nüfus Yoğunluğu
 Bir ülke veya bölgedeki toplam nüfusun, o ülke veya bölgenin yüzölçümüne
bölünmesiyle elde edilen sayıya, aritmetik nüfus yoğunluğu denir.
 2. Tarımsal Nüfus Yoğunluğu
 Bir ülkede veya herhangi bir sahada, tarım ve hayvancılıkla geçinen nüfusun,
tarımsal alana bölünmesiyle elde edilen nüfus yoğunluğuna tarımsal nüfus
yoğunluğu denir. Bu yöntem, aritmetik nüfus yoğunluğuna göre, daha
gerçekçidir.
 3. Fizyolojik Nüfus Yoğunluğu
 Toplam nüfusun, ekili - dikili alanlara bölünmesiyle ortaya çıkan yoğunluğa
fizyolojik nüfus yoğunluğu denilmektedir.
 Nüfus artışının olumlu sonuçları

Üretim artar.

Vergi gelirleri artar.

Mal ve hizmetlere talep artar.

Yeni endüstri dalları doğar.

İşçi ücretleri ucuzlar.

İhracatta rekabet kolaylaşır.
 Nüfus artışının olumsuz sonuçları











İşsizlik artar.
Kalkınma hızı düşer.
Kişi başına düşen milli gelir azalır.
Tasarruflar azalır.
Tüketim artar.
İç ve dış göçler artar.
İnsanların temel ihtiyaçlarının karşılanması zorlaşır.
İhracat azalır.
Demografik (nüfusa bağlı) yatırımlar artar.
Çevre kirlenmesi artar.
Belediye hizmetleri zorlaşır.

DÜNYADA NÜFUSUN ALANSAL DAĞILIŞI
 Dünya nüfusu yeryüzüne eşit ve dengeli
dağılmamıştır.
 Kıtalara ve ülkelere göre farklılık gösterir. Kıta
nüfusları, dünya nüfus artışına bağlı olarak günümüze
kadar sürekli artmıştır. Ancak bu artış her zaman aynı
oranda olmamıştır.
 Yoğun Nüfuslu Alanlar
 1. Güneydoğu Asya
2. Orta ve Batı Avrupa
3. Kuzey Amerika Doğusu
4. Nil ırmağı çevresi
 Seyrek Nüfuslu Alanlar
 1. Ekvator Çevresinde Amazon ve Kongo havzaları
2. Dönenceler çevresi
3. Orta kuşağın dağlık ve yüksek alanları
4. Kutuplar bölgesi

NÜFUSUN ÖNEMİ:
 Nüfus, ülkelerin kalkınmasında, tanıtılmasında doğal
kaynakların işletilmesin de, üretim ve tüketim üzerinde son
derece etkilidir.
 1.Ülkelerin kalkınması ve siyasi ve kültürel etki alanlarını
genişletebilmesi için gereklidir.
 2.Ülkelerin kısa sürede büyük ordular kurarak askeri güç
oluşturmasında gereklidir.
 3.Nüfus tüketimi arttırarak gelişmeyi sağlar.
 4.Nüfus üretimi arttırır. Genel olarak bir bölgede,
gelişmişlik düzeyi aynı olan iki ülkeden nüfusu fazla olan,
nüfusu az olana göre daha fazla üretim yapmaktadır.
Üretimi artan ekonomiler gelişmektedir.
 5.Ülkelerde nüfus artışı, yerleşme, ulaşım, sanayileşme,
eğitim, beslenme ve sağlık hizmetlerini doğrudan etkiler.


