ZARARLI ALIŞKANLIKLAR VE GELECEĞİMİZ Prof Dr CEVDET ERDÖL, TRABZON MİLLETVEKİLİ TBMM SAĞLIK, AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL İŞLER KOMİSYONU BAŞKANI İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 1 ZARARLI ALIŞKANLIKLAR • SİGARA • ALKOL • UYUŞTURUCU • UÇUCU AJANLAR İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 2 •ACABA TEHLİKE GÖRÜNDÜĞÜ KADAR KÜÇÜK VEYA O KADAR BASİT MI? İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 3 UYUŞTURUCULAR • ESRAR VE BENZERLERİ • KOKAİN VE BENZERLERİ • EROİN VE BENZERLERİ • UÇUCU AJANLAR İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 4 KOKAİN, EROİN • KORONER SPAZM • KALP KRİZİ • ANİ ÖLÜM (ÖZELLİKLE GENÇLERDE) • HİPERTANSİYON • KARDİYOMYOPATİ • ARİTMİLER İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 5 ALKOL • ALKOL KONUSUNDA TARTIŞMA VARDIR: • AZ İÇİLDİĞİNDE HDL MİKTARI AZ MİKTARDA ARTAR • BU ETKİ ALKOLDEN ZİYADE FLAVONOİD DENEN MADDELERLE İLGİLİDİR İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 6 ALKOL • ÇOK VEYA DEVAMLI İÇİLDİĞİNDE CİDDİ ZARARLARI VAR: • ALKOLİK KARDİYOMYOPATİ • ENDOTELDE BOZUKLUK • HİPERTANSİYON • ARİTMİLER İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 7 ALKOL • BERABER YENİLEN GIDALARIN ETKİSİ • BERABERİNDE SİGARA İÇİMİ • DİYET TİPİ • KİLO ALMA • ALKOLİK OLMA İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 8 ALKOL • İNTİHAR, CİNAYET GİBİ SOSYAL OLAYLARDA ARTIŞ • SİROZ • PANKREATİT • KANSERLER • FELÇ İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 9 ALKOL – METANOL ZEHİRLENMESİ – KÖRLÜK • BİRA ZARARLI MI ? – COBALT İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 10 DİKKAT • EROİN, ALKOL VE ÖZELLİKLE KOKAİNE BAĞLI ANİ ÖLÜM RİSKİ DOZA, UYGULAMA YOLUNA, UYGULAMA SIKLIĞINA, KALP HASTALIĞININ OLUP OLMAMASINA BAĞLI DEĞİLDİR İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 11 Öncesinde Sigara Kullanmayan Uyuşturucu Kurbanı YOKTUR İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 12 SİGARA • AKTİF İÇİCİLİK • PASİF İÇİCİLİK • DUMANSIZ TÜTÜN KULLANIMI İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 13 SİGARA ÖZENTİ İLE BAŞLANAN VE GÖRSEL YOLLA BULAŞAN BULAŞICI BİR HASTALIKTIR İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 14 SİGARA • KALP DAMARLARINDA DARALMA • KALP KRİZİ • BACAK DAMARLARINDA DARALMA • BACAKLARDA GANGREN • FELÇ • KANSER İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 15 Sigarayla Mücadelede Hedefler • Çocukların korunması • Pasif içiciliğin önlenmesi • İçenlerin bilgilendirilmesi • Bırakmak isteyenlere destek verilmesi İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 16 SİGARA • NİKOTİNE BAĞLI ETKİLER • KARBON MONOKSİDE BAĞLI ETKİLER İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 17 NİKOTİNE BAĞLI ETKİLER • KALP HIZINDA ARTMA • TANSİYON YÜKSELMESİ • KANIN PIHTILAŞMASINA EĞİLİMDE ARTMA • ENDOTEL HASARI • DAMAR İÇİNDE PLAK YIRTILMASI İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 18 • Normal arter kesiti İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 19 DAMAR SERTLİĞİ Plak rüptürü ve tromboz Plak rüptürü Fibröz kapsülün incelmesi Plaktaki mikrodamarlardan kanama Damar duvarı Ross R, N Engl J Med 340 (1999) & Davies, Circulation 94 (1996)İSTANBUL, Rüptüre plak (koroner arter) 31 MAYIS 2006 20 İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 21 İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 22 İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 23 YAŞ: 28 İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 24 DİKKAT • TEK BİR SİGARA İÇİLMESİ BİLE KORONER SPAZMINI OLUŞTURABİLİR İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 25 SİGARA • TANSİYON ÖLÇÜMÜNDEN ÖNCEKİ YARIM SAAT İÇİNDE SİGARA İÇİLMEMELİDİR ( TIP KİTAPLARI ) İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 26 Sigara içilmesinin veya pasif sigara dumanı solumanın vücuttaki etkileri Cilt Cilt bozukluğu olduğundan daha yaşlı gösterme cilt karalığı Dişler Kirli ve pis görünümlü dişler diş etleri hastalıkları Ağız ve yutak kansertat alma eksikliği Gırtlak ve nefes borusu Gırtlak kanseri Gırtlak iltihabı ses tellerinin zarar görmesi Kalp ve damarlar Kalp krizi ve ölümlerinin en başta gelen sebebi Damar tıkanıklığı Tansiyon yükselmesi Rahim ve yumurtalıklar Kısırlık Çocuk düşürme Sakat, eksik doğum Erken Menopoz Rahim kanseri Eller Parmaklarda sararma tırnaklarda zayıflama Kol-bacak damarları Bu damarlardaki hastalıklar Vücuttaki diğer etkiler Yorgunluk, uykusuzluk, ruhsal gerilim, stres,performans düşüklüğü reflekslerde azalma Genel Kötü ve ağır koku Beyin Felç, ileri yaşta bunama (Alzheimer) Her nefes 50 bin hücre öldürür Gözler Katarak, Burun ileri yaşta körlük Koku alma duygusunda azalma Akciğerler Akciğer kanseri Bronşit, amfizem Mide ve yemek borusu Kanseri, ülser, kanama Pankreas Kanser Testisler ve cinsel organ İktidarsızlık, ereksiyonda azalma dölleme yetersizliği, kalıtımsal bozukluklar İdrar kesesi Mesane kanseri Kemikler ve iskelet Kemik erimesi Kılcal damarlar El ve ayaklardan başlayarak kol ve bacaklara kadar tıkanıp bu organların kesilmesi (Burger hastalığı) Gelecek Nesillere Miras Sigara içen babaların çocuklarında kanseri önleyen gen yok olarak doğuyor. Hamileliğinde sigara içen hanımların bebekleri % 10-15 eksik kilolu ve İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 yine aynı oranda zeka eksikliği ile doğuyor. 27 İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 28 Sigaranın diğer getirileri: • İş ve trafik kazaları • Kötü koku ve renk • Sosyal dışlanma • Çevre kirliliği • Yangınlar • Etik sorunlar İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 29 Anne gebelikte sigara içiyorsa: • • • • Erken doğum riski 2 kat fazla Ölü doğum riski 1/3 kez fazla Düşük yapma riski 1/4 kez fazla Gelişme geriliği, zeka geriliği artıyor İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 30 Sigaranın yol açtığı “erken ölümler”; trafik, iş kazaları vb. tüm erken ölümlerin toplamından beş kat daha fazladır. 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 Trafik Kazası İş Kazası Boğulma Cinayet İSTANBUL, Alkol 31Uyuşturucu MAYIS AİDS 2006 SİGARA Toplam Erken Ölümler 31 Sigaranın diğer getirileri: • GÜNLÜK 300 ÖLÜM • YILDA 100.000 İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 32 Sigaranın diğer getirileri: • GÜNLÜK 1.2 PAKET • YILDA 400.000 • 8 MİLYAR PAKET • 2.5 DOLAR / PAKET • 20 MİLYAR DOLAR • ???MİLYAR DOLAR İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 HASTALIK TEDAVİ 33 Sigaraya Başlama Yaşı (PİAR 1988, Türkiye) 6 - 10 yaş 11 - 14 yaş 15 - 18 yaş 19 - 21 yaş 22 - 25 yaş 26 - % 4 % 20 % 39 % 20 % 10 % 7 İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 34 Sigara Kurbanlarının % 90’ı 20 Yaşından Önce Sigara Bağımlısı Oluyorlar Her Yıl 750.000 Çocuk ve Gencimiz (11-19 Yaşlar Arası) Sigaraya Başlamaktadır İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 . 35 Hiç Kimse bu kutuyu kedisi için alır mı ? KEDİNİZİN MAMASI Kedinizin Sağlığına Zararlıdır İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 36 Gizli Sigara Reklamı AYNI ZAMANDA ANNE 37 OLAN BİR SANATÇIMIZ İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 4207 SAYILI KANUN • MANTIĞI • WHO TÜTÜN KONTROLÜ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ ( 2004 ) İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 38 4207 SAYILI KANUN • ÇOCUKLARI VE GENÇLERİ KORUMA – – – – KAMU HİZMET BİNALARI İŞ YERLERİ TOPLU TAŞIMA ARAÇLARI OKULLAR, DERSHANELER VE BAHÇELERİ İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 39 4207 SAYILI KANUN • ÇOCUKLARI VE GENÇLERİ KORUMA – – – – ÜRETİM: SAKIZ, ÇEREZ, OYUNCAK SATIŞ: SAĞLIK, EĞİTİM, KÜLTÜR VE SPOR İLAN: İSİM, LOGO, AMBLEM GİYİM, TAKI, AKSESUAR İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 40 Kanada sigara paketleri İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 41 4207 SAYILI KANUN • ÇOCUKLARI VE GENÇLERİ KORUMA – 18 YAŞ ALTINA SATIŞ – ELEKTRONİK ORTAMDA SATIŞ – KARGO YOLUYLA SATIŞ – TEK SİGARA SATIŞI İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 42 4207 SAYILI KANUN • ÇOCUKLARI VE GENÇLERİ KORUMA – TV’LERDE YAYIN SAATLERİ – TV’LERDE YAYINLANAN DİZİ, KLİP VE FİLMLERDE SİGARA GÖSTERİLEMİYECEK İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 43 4207 SAYILI KANUN • CEZALAR – ŞAHSA YÖNELİK: KABAHATLER KANUNU – MÜESSESELERE YÖNELİK: FARKLI CEZALAR ( BELEDİYELER, MAHALLİ MÜLKİ AMİRLER, RTÜK ) İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 44 BURADA SİGARA İÇİLMEZ CEZASI 594.200.000.TL İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 45 4207 SAYILI KANUN • CEZALAR – 18 YAŞINI DOLDURMAYANA SATIŞ: TCKSAĞLIK İÇİN TAHLİKELİ MADDE SATIŞI (194 ÜNCÜ MADDE) İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 46 4207 SAYILI KANUN • CEZALAR – CEZALARI UYGULAMAYAN MEMURLAR VE KAMU GÖREVLİLERİ HAKKINDA İLGİLİ DİSİPLİN CEZASI HÜKÜMLERİ UYGULANIR İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 47 4207 SAYILI KANUN • CEZALAR – %50’Sİ CEZAYI KESEN KURUMA – %10’U MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINA – %10’U SAĞLIK BAKANLIĞINA – SOSYAL GÜVENLİK VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNDA GERİ ÖDEME İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 48 SİGARA ÖZENTİ İLE BAŞLANAN VE GÖRSEL YOLLA BULAŞAN BULAŞICI BİR HASTALIKTIR İSTANBUL, 31 MAYIS 2006 49