Slayt 1
advertisement
Bilişim Etiği Kuramlar Konular Tanımlayıcı (Deskriptif) Önermeler • Antropoloji;sosyal toplumsal Bilim veya bilimin bir parçası; – prehistorya, folklor, vb. • fiziksel ve kültürel antropoloji olarak ikiye ayrılır. Normatif Önermeler Ahlak Sistemi Kuralların Oluşturulması Felsefe Metodolojisi Diyalektik • Bir kavramı, başlangıçta tartışma sanatı, yada çelişkili yollardan muhataplarını ikna etme sanatı anlamına gelir. – – – – Karşıtlıklar kullanarak akıl yürütme biçimidir. Mutlak Fikir‘in tez-antitez-sentez olarak değerlendirir. Genel kabul görmekte olan fikre Tez denir. Genel kabul gören fikre karşı çıkan, onu olumsuzlayan (negatif) fikre Anti-Tez denir. – Sentez Tez ve Anti-Tezinden ortaya çıkan ve bunları bağdaştıran yeni üst düzeyde bir fikirdir. – Örnek 1; Tez: Bardağın yarısı boş; Anti-Tez; Bardağın yarısı dolu. Sentez: Bardağı oluşturan hacmin yarsı su ile, diğer yarısı hava ile dolu. Diyalektik Örneği • Örnek 2; Lastik sanayinden bir örnek • Tez: Karbon siyah lastiğin sağlamlığını artıran çok faydalı bir kakı maddesidir. • Anti-Tez: Karbon siyahı disperse edilmesi çok zor ve çok pis, kötü kakı maddesidir. • Sentez: karbon siyahı faydalı yanları kadar, birçok zararlı yanı da olan bir katkı maddesidir. Bu katkı maddesinin faydalı özelliklerini koruyan, ancak zararlı özelliklerini yok eden, granülleşmiş karbon siyahı gibi, yeni bir ürün tasarımına ihtiyaç var. Diyalektik Örneği Tartışma Yanılgıları • Prensiplerde anlaşma yok, • Otanaziyi bazıları red ediyor, • Hastanın durumu nedir bilinmiyor. Kültürel Relativizm Relativizmin Eleşitrisi Faydacı Etik • Epikuros (İ.Ö. 3.-4.yy),Jeremy Bentham (19.-20.yy.), John Suart Mill (19.yy) • Tanım; > Faydacılık: Bir davranış etkilenenlerin çoğunu mutlu edecekse ahlaken doğrudur. – F.E. > Sonuca dayanıyor (Eylemin sonucu önceden bilinmiyor) – İyi sonuç pratik başarı: Pragmatizm > Wiiliam James • Bir başka açıdan, Faydacı Etik Kuramın göre, bir eylem mutluluğa götüren bir sonuç verdiği sürece doğrudur. – Faydacılık sağduyu ile çeliştiği için eleştirilir. – Örneğin bir kişi yalan söylerse en fazla yarar sağlayacağı durumda olsun. Faydacı etiğe göre en doru hareket yalan söylemektir ama genel kural olarak doğruyu söylemek o kişiye daha fazla fayda sağlayacağını kabul edersek, kural faydacılığı açısından doğruyu söylemek gerekir. Pragmatizm • Doğruluğu ve gerçekliği tek taraflı olarak sadece eylemlerin sonuçlarıyla değerlendiren ve onlara yalnızca fayda açısından bakan akıma denir. W. James ve J. Dewey en önemli temsilcileridir. Faydacılık Faydacılık Sorun Örnekleri Faydacılığın Eleştirisi Normatif Etik • Belirlenimci, değer etiği veya faydacılık gibi farklı etik türlerindendir. • Normatif, yani kural koyucu bir etiktir. • Ödev ahlakı olarak da bilinir. • İyinin istenmesi bir ödevdir ve ödev koşulsuz bir buyruktur. Deontoloji • Bir mesleği uygularken uyulması gereken ahlaki değer ve etik kurallar inceleyen bilim dalıdır. – Immanual Kant (18.yy). – Mutluluk için iç güdü yeterlidir. Oysa insanı hayvandan ayıran akıl yürütme yeteneğidir. – Bu yetenek insana ahlaki bir ödev yükler. – Ödeve dayanır. – İnsanın belirli ödevleri olduğunu varsayan ahlak öğretimini temel alır ve bu öğretilerden kaynaklanan görev ve kuralları çeşitli mesleklerdeki somut izdüşümlerini inceler. Kesin Buyruk Kesin Buruk Örnekleri Deontolojinin Eleştirisi Toplumsal Sözleşme Kuramı Toplumsal Sözleşme Kuramı Eleştirisi Haklar Erdem Etiği • İnsanın nasıl birisi olması gerektiğini söylemeye çalışır. – Plato’ya göre; basiret, adalet, cesaret ve itidal sahip olunması gereken özelliklerdir. – Aristo’ya göre; cesaret-ret erdemi, korkaklık ve deli cesaret gibi kusurların ortasında yer alır. – Platon ve Aristoteles (İ.Ö. 4.-5.yy) – İyi kişilik özelliklerinin geliştirilmesi – ‘Şu durumda ne yapmalıyım’ değil, ‘nasıl bir insan olmalıyım’ – Nezaket, doğru sözlülük, dürüstlük, güvenirlik, yardım severlik, cömertlik, adillik. – Kişiliğe dayanıyor. Okunacaklar
