finansal varlıklar

FİNANSAL SİSTEM
Bir ekonomi de fonları talep
edenler fonları arz edenler
bunlar arasındaki fon
akımlarını düzenleyen
kurumlar fon akımını
sağlayan araç ve gereçler
piyasanın işleyişini
düzenleyen hukuki ve idari
kurallar oluşturur.
FİNANSAL PİYASALAR
Fon arz edenlerle talep edenlerin
bir araya geldiği ve karşılıklı
değişimin meydana geldiği
yerlerdir.
PİYASANIN UNSURLARI
Alım satıma konu olan ekonomik değer
Alıcı
Satıcı
ALIM SATIMA KONU OLAN EKONOMİK
DEĞERE GÖRE PİYASALAR


REEL PİYASALAR
Mal ve hizmet arz ve
talebinin
karşılaştığı
piyasalardır.
FİNANSAL
PİYASALAR
Fonları talep edenler
ile fonları arz
edenlerin fon
akımlarını sağlayan
araç ve gereçlerin
karşılaştığı
piyasalardır.
FİNANSAL PİYASA TÜRLERİ
 FON ARZ VE TALEP SÜRESİNE GÖRE
 PİYASANIN ÖRGÜTLENME BİÇİMİNE GÖRE
 PİYASADA İŞLEM GÖREN FİNANSAL VARLIĞIN İŞLEM DURUMUNA
GÖRE
 PİYASANIN YÖRESEL OLUP OLMADIĞINA GÖRE
 PİYASADA İŞLEM GÖREN FİNANSAL VARLIKLARIN TÜRÜNE GÖRE
FON ARZ VE TALEP SÜRESİNE
GÖRE FİNANSAL PİYASALAR
PARA
PİYASALARI
Bir yıla kadar
süreli fon arz ve
talebinin
karşılaştığı
piyasalardır.

SERMAYE
PİYASALARI
Bir yıldan daha uzun
süreli orta ve uzun
vadeli fon arz ve
talebinin karşılaştığı
piyasalardır.
PİYASANIN ÖRGÜTLENME BİÇİMİNE
GÖRE FİNANSAL PİYASALAR
ÖRGÜTLENMİŞ
PİYASALAR
Fonların el
değiştirdiği finansal
varlık alım
satımlarının yapıldığı
kapalı bir mekânın
bulunduğu belirli ilke
ve kurallara bağlı
olarak işlemlerin
yapılığı piyasalardır.
ÖRGÜTLENMEMİŞ
PİYASALAR
Fonların el değiştireceği
ya da finansal varlık alım
ve satımının yapılacağı
belirli bir mekânın
bulunmaması
durumunda oluşan
piyasalara denir.
PİYASADA İŞLEM GÖREN FİNANSAL
VARLIĞIN İŞLEM DURUMUNA GÖRE
BİRİNCİL
PİYASALAR
Özel ya da kamu
kurumlarının fon
sağlamak amacıyla
menkul kıymetlerini
ilk kez ihraç ettikleri
ve fon arz edenlerle
karşılaştıkları
piyasalardır.
Menkul kıymetler ilk
defa bu piyasalarda
alınıp satılarak işlem
İKİNCİL
PİYASALAR
Daha önce işlem görmüş
finansal varlıkların
tekrar işlem gördükleri
piyasalardır.
İkincil piyasaların en
önemli kurumları
menkul kıymetler
borsaları ve finansal
aracı kuruluşlarıdır.
PİYASADA İŞLEM GÖREN FİNANSAL
VARLIĞIN İŞLEM DURUMUNA GÖRE
ÜÇÜNCÜL
PİYASALAR
Borsaya kote
edilmiş menkul
kıymetlerin borsa
dışında alınıp
satılmasıyla oluşan
piyasadır.
DÖRDÜNCÜL
PİYASALAR
Menkul kıymetlerin
aracısız alınıp
satılmasıyla oluşan
piyasadır.
PİYASANIN YÖRESEL OLUP OLMADIĞINA GÖRE
ULUSAL
PİYASALAR
Finansal piyasaların
alım ve satımında
belirli bir bölgeyle
sınırlı olmaması tüm
ülkeyi kapsaması
durumunda oluşan
piyasalardır.
ULUSLAR ARASI
PİYASALAR
Bir ülkede değil
başka ülkelerde
çıkartılmış
ülkelerde alım ve
satımının
yapıldığı
piyasalardır.
YÖRESEL PİYASALAR
Yalnızca belirli bir yöreye ait menkul kıymetlerin
alım ve satımının yapıldığı piyasalardır.
PİYASADA İŞLEM GÖREN FİNANSAL
VARLIKLARIN TÜRÜNE GÖRE
HİSSE SENEDİ
PİYASALARI
ÖZEL SEKTÖR
TAHVİLLERİ
PİYASALARI
DEVLET
TAHVİLLERİ
PİYASALARI
TÜREV FİNANSAL
VARLIK
PİYASALARI
SERMAYE PİYASALARININ GELİŞİMİNİ ETKİLEYEN
FAKTÖRLER
• Ekonomide tasarruf düzeyinin yüksek olması
• Özel ya da kamu işletmelerinin uzun süreli fonlara ihtiyaç
duyması
• Menkul değerlere yatırım yapılmasına uygun ortamın olması
• Çok sayıda halka açık anonim ortaklıkların olması
• Sermaye piyasasında aracılık yapacak aracı kurumların
gelişmiş olması,
• Halka açıklanacak bilgileri izleyecek onaylayacak yatırım
analizleri yapabilecek kişi ve kurumların olması
• Sermaye piyasasının güven açıklık ve kararlılık içinde
çalışmasını sağlayacak yasal düzenlemelerin olması
SERMAYE PİYASASININ ETKİNLİĞİNİ ARTIRAN
KOŞULLAR
• Piyasada riski yüksek olan menkul değerlerin getirisi
yüksek riski düşük olanların getirisi düşük olmalıdır.
• Piyasada bilgi akışı hızlı ve kesintisiz olmalıdır.
Yatırımcılar doğru bilgiye kısa sürede ve düşük
maliyetle ulaşabilmelidir.
• Piyasada işlem maliyetleri düşük olmadır.
• Piyasada yatırımcılar rasyonel hareket etmelidirler
İMKB PİYASALARI
Hisse Senetleri Piyasası
Çok farklı endüstriyel sektörlerden halka açık şirketlerin
işlem gördüğü İMKB Hisse Senetleri Piyasası, yerli ve
yabancı yatırımcılar için likit, şeffaf ve güvenli yatırım
ortamı sağlamaktadır.
Gelişen İşletmeler Piyasası
2
Borsa kotasyon şartlarını sağlayamayan, gelişme ve
büyüme potansiyeline sahip şirketlerin menkul
kıymetlerinin işlem görebileceği piyasadır.
İMKB PİYASALARI
Tahvil ve Bono Piyasası
Tahvil ve Bono Piyasası hem kesin alım-satım işlemleri
hem de repo-ters repo işlemleri için tek organize
piyasadır.
Yabancı Menkul Kıymetler Piyasası
Yabancı Menkul Kıymetler Piyasası’nda Türkiye
Cumhuriyeti Hazinesi tarafından ihraç edilen ve Borsa
kotunda bulunan dış borçlanma araçları (“Eurotahvil”)
işlem görmektedir.
Ortaklık: Menkul kıymetleri Borsa kotuna
alınmış veya alınacak ve/veya Borsa
pazarlarında işlem gören veya görecek
anonim ortaklıklardır.
Mali Tablo: Hisse senetleri borsada işlem gören
ortaklıklar için geçerli olan SPK’nın muhasebe
düzenlemeleri çerçevesinde hazırlanan ayrıntılı
bilanço, gelir tablosu ve diğer tablolardır.
İlk Kotasyon: Ortaklık hisse senetlerinin ilk kez
Borsa kotuna alınmasını, ortaklığın borçluluğu
temsil eden menkul kıymetlerinin Borsa kotuna
alınmasıdır.
İlave Kotasyon: Başvuru tarihinde Borsa
kotunda hisse senetleri bulunan ortaklığın
sermaye arttırımı nedeniyle ihraç ettiği yeni
hisse senetlerinin kotasyon işlemidir.
İMKB’de anonim şirketlerin hisse senetlerinin işlem
görebileceği Hisse Senetleri Piyasası (HSP) ve
Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP) olmak üzere iki
piyasa bulunmaktadır.
İMKB şirketleri HSP'de ;
Ulusal Pazar'da,
Kurumsal Ürünler Pazarı'nda,
İkinci Ulusal Pazar'da ve
Gözaltı Pazarı'nda
işlem görebilmektedir.
İMKB
HİSSE SENETLERİ PİYASASI
ULUSAL PAZAR
245


İMKB’nin ana pazarı olan Ulusal Pazar’da
İMKB tarafından önceden belirlenmiş
kotasyon şartlarını tümüyle karşılayan
şirketler işlem görmektedir.
Ulusal Pazar’da işlem gören hisse
senetlerinin takası, İMKB Takas ve
Saklama Bankası A.Ş. (Takasbank)
tarafından gerçekleştirilir.
KURUMSAL ÜRÜNLER PAZARI
65
Menkul kıymet yatırım ortaklıkları,
gayrimenkul yatırım ortaklıkları ve girişim
sermayeleri hisse senetleri ile borsa yatırım
fonları katılma belgeleri ve aracı kuruluş
varantları kot içi pazar niteliğindeki
Kurumsal Ürünler Pazarı'nda işlem görürler.
FON PAZARI
Borsa Yatırım Fonları ve Borsa
Yönetim Kurulu'nca işlem
görmesi uygun bulunan A tipi
yatırım fonları katılma belgeleri
Fon Pazarı'nda işlem görür.
İKİNCİ ULUSAL PAZAR
62
Ekonominin dinamosu olan küçük ve
orta ölçekli şirketler ve Ulusal
Pazar’dan geçici veya sürekli olarak
çıkartılan şirketler
ile
Ulusal Pazar için geçerli kotasyon ve
işlem görme koşullarını
sağlayamayan şirketler İkinci
Ulusal Pazar’da işlem görür.
GÖZALTI PAZARI
Belirli koşulların ortaya çıkması
sonucunda, şirketlerin izleme ve
inceleme kapsamına alınması
durumlarında sürekli gözetim,
denetim ve izleme ortamında,
yatırımcıların devamlı ve
zamanında bilgilendirilmesini
sağlayacak önlemlerle birlikte,
hisse senetlerinin İMKB bünyesinde
işlem görebileceği pazardır.
BİRİNCİL PİYASA
Hisse senedi ihraç eden şirketler ile
tasarruf sahiplerinin doğrudan
karşılaştıkları piyasadır.
TOPTAN SATIŞLAR PAZARI
Önceden alıcıları belirli olan veya olmayan,
belirli bir miktarın üzerindeki hisse senedi
işlemlerinin Borsa’da güven ve şeffaflık
ortamında, organize bir piyasada
gerçekleştirilmesini sağlamaktadır.
BİRİNCİL PİYASA
Hisse senedi ihraç eden şirketler ile
tasarruf sahiplerinin doğrudan
karşılaştıkları piyasadır.
TOPTAN SATIŞLAR PAZARI
Önceden alıcıları belirli olan veya olmayan,
belirli bir miktarın üzerindeki hisse senedi
işlemlerinin Borsa’da güven ve şeffaflık
ortamında, organize bir piyasada
gerçekleştirilmesini sağlamaktadır.