Avrupa Çevre Hukuku

Üçüncü yuvarlak masa
Avrupa standartlarına göre çevrenin korunması
Müstakil Avrupa çevre hukuku :
sektör tabanlı mevzuatın bir analizi
Ankara, 9-11 Haziran 2010
Prof. Dr. Lorenzo CUOCOLO
Bocconi Üniversitesi, Milano, İtalya
1
Çevresel Etki Değerlendirmesi (EIA) ve Stratejik çevre Değerlendirmesi
(SEA)
Engelleme
ilkesi
Çevresel Etki Değerlendirme Direktifi
(85/337/EEC): çevre üzerinde kayda değer
etkileri olan projeler
Stratejik Çevre Değerlendirmesi Direktifi
(2001/42/EC): kayda değer çevre etkileri olan
planlar ve programlar
Çevreye yönelik sonuçlar
önceden tespit edilecektir
EIA Direktifi: ulusal savunmanın
korunmasına yönelik projeler ve bazı
durumlarda Ek II’de bahsi geçen projeler
muafiyetler
SEA Direktifi: ulusal savunma veya
sivil acil durum, mali veya bütçeye
yönelik olan plan veya programlar
2
Entegre ürün politikası
Yaşam çevrimlerinin her
safhasında, ürünlerin çevre
üzerinde bir etkisi bulunmaktadır
Üretim süreci
Kullanım
Bir yaşam çevrimi
yaklaşımına duyulan ihtiyaç
Düzenleme n.1980/2000/EC:
tüketicilerin dikkatinin çevre
dostu opsiyonlara çekilmesi
Çevreci Etiket:
belli başlı koşullar
altında gönüllü
olarak kabul
edilmiştir
Dağıtım
Atığa
dönüşme
Düzenleme n.1836/93/CE
(2001’de değiştirilmiştir) bir
Avrupa çevreci yönetim ve
denetim planı içerisinde
(EMAS) endüstri
sektöründeki şirketlerin
katılımını sağlar
3
Yaşam alanlarının korunması
Direktif 92/43/EEC, doğal
yaşam alanlarının ve vahşi
fauna ve bitki örtüsünün
korunmasına yönelik
Üye Ülkelerin “özel
koruma alanları”
oluşturması
gerekmektedir
Korumaya değer
belli başlı doğal
yaşam
alanlarının
devam ettirilmesi
Genel olarak
biyolojik
çeşitliliğin
korunması
4
Hava kirliliği denetimi politikası – IPCC Direktifi
Çevre korumada geleneksel medya
odaklı yaklaşım
Direktif 96/61/EC, entegre
kirlilik engelleme ve
denetimine ilişkin
(IPCC, 2008’de
değiştirilmiştir)
Çevre, onu oluşturan
parçaların
toplamından daha
fazlasıdır
Bir alandaki
ilerlemeler bir
diğerinde aslında
çevrenin
bozulmasına neden
oluyor olabilir
Daha entegre ve
yatay bir yaklaşım
Entegre yaklaşım izinler yoluyla
uygulanmalıdır, ancak üye Ülkeler
ayrıca genel bağlayıcı kurallar da
ortaya koyabilirler
Hem müstakil hem
de izleksel
bütünlük gereklidir
5
Hava kirliliği denetimi politikası – Çevreleyen havanın kalitesi
Direktif 96/62/EC, çevreleyen havanın
kalitesinin değerlendirilmesi ve
yönetimi hakkında (“çerçeve” veya
“ana” direktif)
İnsan sağlığı ve çevre
üzerindeki ters etkilerin
engellenmesi/azaltılması
için hava kalitesi
hedeflerinin nitelik ve
niceliğinin belirlenmesi için
ortak bir stratejinin ilkeleri
Hava kalitesi değerlendirmesi
Halka bilgi verilmesi
Uyarı eşiklerinin belirlenmesi
Hava kalitesi hedeflerinin
belirlenmesi
Değerlendirme metotları ve
kriterlerin belirlenmesi
Çevreleyen hava kalitesi
standartları tanımı ve çeşitli
kirleticilerle ilgili uyarı eşikleri
6
(devamı)
Üye ülkelerin
yükümlülükleri
Direktif 1999/30/EC
Direktif 2000/69/EC
Direktif 2002/3/EC
Direktif 2004/107/EC
Bölgedeki
hava kalitesini
takip etmek
Direktif 2008/50/EC,
çevreleyen hava kalitesi ve
Avrupa için daha temiz
havaya ilişkin
Emisyon sınırları
için göz önünde
bulundurulacak
zorunlu standartlara
göre limit değerler
Eylem planları
hazırlamak
Halkı
bilgilendir
mek
Yeni standartların ve hedeflerin
ortaya konması, hava kalitesinin
değerlendirilmesi, halk için bilgi
sağlanması, programların
geliştirilmesi ve uygulanması
Devletlerin limit
değerlere uygun
önlemler alma
konusundaki genel
yükümlülüğü
Üç durum:
-Ara sıra görülen aşma
riski
- genel ihlal
- Uyma
7
Hava kirliliği denetimi politikası – Emisyon alışverişi
Direktif 2003/87/EC Avrupa
sera gazı emisyonu izin
alışverişi için bir plan
ortaya koyma konusunda
Ekonomik bir bakış
açısından
Kirleticiler ya
emisyonları düşürme ya
da ek izinler alma
konusunda izinlidir
Toplamda bir
emisyon hacmi
tanımlandıktan
sonra, miktar
emisyon izinlerine
bölünür
Bu direktif emisyonların ilgili
kaynaklarını ortaya koyar
ancak Devletler emisyon
alışverişini genişletme
konusunda yetkilidir
Direktif 2004/101/EC (Bağ
Direktifi)
Çevre dostu mallar
için bir piyasa
oluşturma fikri
Devletler ayrıca ilk tahsis planının
tasarımı konusunda da karar
verebilir (Ulusal Tahsis Planı- NAP)
Kyoto Protokolüne uygun sera
gazı izinleri alış verişleri için, hem
CER hem de CDM’yi düzenleyici
8
“Enerji-iklim” paketi
Nisan 2009’da, “enerji-iklim” paketi olarak bilinen paket
onaylanmıştır :
Direktif 2009/28/EC
Enerjinin yenilenebilir kaynaklardan
kullanımının teşviki from renewable sources
Directive 2009/29/EC
Sera gazı emisyonları izinlerinin alışveriş
sisteminin geliştirilmesi ve genişletilmesi
Direktif 2009/30/EC
Petrol, mazot ve gazyağının gözden
geçirilmiş kalite şartnamesi
Direktif 2009/31/EC
Karbon dioksitin jeolojik depolanması
Karar 406/2009/EC
Üye Ülkelerin kendi sera gazı emisyonlarını
düşürme abaları
Mevzuat 443/2009/EC
Yeni binek araçlar için emisyon performansı
standartları
9
(devamı)
Yenilenebilir enerjinin payında yüzde 20’lik
artış. Hedefler Devletler arasında değişir (
“yük paylaşımı”) bunun nedeni başlangıç
noktaları, potansiyeller ve GSYİH
farklılığıdır
Mevzuat paketi genel
“20-20-20” hedefleri
içerir:
Enerji tüketiminde yüzde 20’lik bir kesinti
Sera gazı emisyonlarında yüzde 20’lik bir
kesinti, 2020’ye dek (1990 seviyeleriyle
karşılaştırıldığında), ETS’nin işleyişini
iyileştirmek amacıyla
Temel hükümler tek bir AB mutabakatı
oluşturmak, yıllık düzeyin düşürülmesi, izin
verilen miktarların bedava verilmek yerine
açık arttırmaya tabi tutulması ve ETS’nin
kapsamının genişletilmesi içindir
Endüstri sektörünün ihtiyaçlarına göre bir dizi istisna ve kısıtlama konmuştur;
yine de bağlayıcı taahhütler önemli bir çaba olarak gözükmektedir
10
Önemli Endüstri Kazaları
Direktif 82/501/EEC
“Seveso”
Direktif 96/82/EEC
“Seveso bis”
Direktif 105/03/EEC
“Seveso ter”
Nesne: tehlikeli endüstriyel
faaliyetler ve önemli kazalar
Amaç: kamunun ve çevrenin
korunması
Çevreye zararlı kazalara tabi
olabilecek yüksek riskli şirketler
üzerine yüklenen özel görevler
İtalya’da,
Fransa’da ve
Hollanda’da
gerçekleşen iki
önemli olaydan
sonra
11
Atıklara ilişkin mevzuat
Girift ve parçalı bir
mevzuat çerçevesi
Atık gibi merkezi bir kavramı
tanımlar
Direktif 2006/12/EC
(Atık Çerçeve Direktifi)
Atıkların çevre dostu bir biçimde
işlenmesi konusunda genel bir
görev içerir
Özel atık türleri için ayrıntılı
önlemler ortaya koyar
ECJ, Vessoso ve Zanetti, C-206/88 ve C207/88
“Atık kavramı, ekonomik anlamda yeniden
kullanılmaya müsait madde ve nesnelerin
bertaraf edilmesi olarak anlaşılmamalıdır [ve] bir
maddeyi tasfiye eden sahibinin nesnenin
başkaları
tarafından
ekonomik
anlamda
kullanılmasını bertaraf etme niyetinde olması
anlamına da gelmez”
Atık: Ekte tanımlanan,
elinde bulunduranın
bertaraf etmeye
niyetlendiği veya
kendisinden bu şekilde
talep edildiği her türlü
madde veya nesne
12
(devamı)
“Atık hiyerarşisi”
üye ülkelerin uygun
önlemleri alma
ihtiyacı
Atık üretiminin engellenmesi
veya azaltılmasının teşvik
edilmesi
Geri dönüşüm veya diğer türlü
hammaddelerin çıkarılması
yoluyla atığın geri kazanımı
Direktif 91/689/CE, tehlikeli atıklara
ilişkin
Direktif 75/439/CEE atık yağlara ilişkin
Direktif 94/62/CE, atık paketlemeye ilişkin
Bir dizi direktif, özel
meselelere işaret
etmektedir
Direktif 2000/53/CE, miadı dolmuş
araçlara ilişkin
Direktif 2002/95/CE, atık elektrik ve
elektronik ekipmanlara ilişkin
Direktif 2006/66/CE, atık piller ve akülere
ilişkin
13
(devamı)
Atık mevzuatının
en karmaşık
parçalarından bir
tanesi
Düzenleme
1013/2006/CE,
atıkların sevkiyatıyla
ilgili
Düzenlemenin
ortaya
koyduğu
ayrımlar
AB hedeflerinin atık
sektöründe
uygulanması
Bir dizi uluslar arası
yükümlülüğün
uygulanması
AB içinde ve dışında sevkiyat
Atığın tabi tutulacağı geri kazanım
veya tasfiye
Özel rejimlerin uygulandığı atık
kategorileri
14
Su hakkındaki mevzuat
Avrupa seviyesinde su hakkında yasama
kurumu
İki ana dalga
2000 yılından önce,
bir dizi hüküm
benimsenmiştir
Direktif
2000/60/EC
Su Çerçeve
Direktifi
Direktif 74/440/EC
(İçme suyu)
Direktif 80/68/EC
(Yer altı suyu)
Direktif
91/676/EEC
(Nitratlar)
Direktif 91/721/EEC
(Şehir atık suyu)
Su politikası
alanında
Avrupa’da
gerçekleştirilecek
eylemler
konusunda bir
çerçeve arz eder
15
(devamı)
Direktif
2000/60/EC
Su Çerçeve
Direktifi
Bileşik
yaklaşım
Nehir yatağı
yaklaşımı
Emisyon sınır
değerleri
Çevresel kalite
standartları
Tüm yüzey
akışlarının
gerçekleştiği arazi
alanlarında su
koruma önlemleri
İzleyen mevzuat
Direktif 2006/7/EC
(Yıkanma suyu)
Direktif 2006/118/EC (yer
altı suyunun korunması)
Direktif 2008/105/EC
(Kalite standartları)
Direktif 2006/11/EC
(Tehlikeli maddeler)
Direktif 2007/60/EC
(Sel riski)
Direktif 2009/90/EC
(Teknik özellikler)
16
Çevreye yönelik yükümlülükler
Yatay önlem, bir dizi çevre
sektörünü içine alır
Direktif 2004/35/EC,
çevreye yönelik
yükümlülükler hakkında
Hem çevresel zararın
engellenmesi hem de ortaya
çıkan zararlara dikkat çeker
Kirleten öder ilkesine uygundur
ECJ, Commune de Masquer- Total
France, C-188/07)
“Kirleten öder prensibinin uygulanması,
şayet, atığa neden olan kimselerin, ister
atığın sahipleri ister önceki sahipleri
olsunlar, hatta ister atığa neden olan
ürünün üreticileri olsunlar, direktifte
belirtilen kendi mali yükümlülüklerinden
kaçmışsa,
denize
dökülen
hidrokarbonların orijini, ki istemeden de
olsa kirliliğe yol açmıştır, açıkça ortaya
çıkmıştır”
Koruma altındaki yasal
malların bir listesini içerir ve
bunların hasarı da çevre hasarı
ortaya çıkarır
Yalnızca “operatörler” ve
“mesleki faaliyetlere” dikkat
çeker
17