genetik mühendisliği biyoteknoloji

KALITIM #11
MODERN GENETİK
UYGULAMALAR
(GENETİK MÜHENDİSLİĞİ)
SELİN HOCA
GENETİK MÜHENDİSLİĞİ
 Tüm canlıların kalıtsal özelliklerini inceleyen ve çeşitli çalışmalar yaparak canlılara farklı
özellikler kazandırmak için bilimsel araştırmalar yapan mühendislik dalıdır.
 Genetik değiştirme ve genlerin çoğaltılması ile ilgili çalışmalar yapar.
GENETİK MÜHENDİSLİĞİ UYGULAMALARININ
İNSAN HAYATINA ETKİSİ
1. TIP ALANINDAKİ UYGULAMALAR
 Genetik hastalıkların teşhisi yapılabilir.
 Hormon üretilebilir.
2. ENDÜSTRİ ALANINDAKİ UYGULAMALAR
 Enzim üretimi daha kolay ve daha hızlı yapılabilir.
 Besin, deterjan, deri ve ilaç sanayisinde ve çevre kirliliği ile ilgili çalışmalar yapılabilir.
3. TARIM ALANINDAKİ UYGULAMALAR
 Hastalıklara karşı daha dirençli hayvanlar ve bitkiler, besin değeri yüksek ve lezzetli gıdalar, genetik
mühendisliği çalışmaları sonucunda daha hızlı üretilebilmektedir.
 Bitkilere zararlı böceklere karşı direnç sağlanarak böceklerle ilaçsız mücadele edilebilir.
 Bitkilere yabani otları öldürücü kimyasallara karşı direnç sağlanması sonucunda; yabani otlar, istenilen bitkilere
zarar vermeden öldürülebilir.
 Hayvanlar ait özellikler bitkilere aktarılabilir.
4. ÇEVRE ALANINDAKİ UYGULAMALAR
 Atık maddelerin azaltılması ve yok edilmesinde kullanılır. Mikroorganizmalara aktarılan genler sayesinde
çevredeki atıkları ortadan kaldırabilen canlılar elde edilebilir.
GEN TEKNOLOJİLERİ
 Bireye özgü tedavi yaklaşımları uygulanması amaçlanmaktadır.
 Genetik testler uygulanarak kişilerin genetik hastalıklarını önceden
belirlemek amaçlanmaktadır. Günümüzde meme ve kolon kanserine
genetik yatkınlığı olanlar bu yöntemle belirlenebilmektedir.
 Aşı üretiminde kullanılmaktadır.
 Ayrıca muz, patates gibi besinlere insanda hastalığa neden olan canlıların
genleri aktarılarak bu besinleri yiyen kişilerde aşı etkisi yapılmaktadır.
DNA PARMAK İZİ
 DNA larda bulunan nükleotit dizilimi bireylerde farklılık gösterir. (tek yumurta
ikizleri hariç)
 Bireyden alınan DNA parçalarının enzimler sayesinde kesilmesi sonucunda
DNA nükleotitlerinin bazı uygulamalar sonucunda bantlaşma yapması
sonucunda elde edilir.
 Herkesin DNA parmak izi farklıdır.
 Bu yöntem ile; suçun işlendiği yerde suçlu tarafından bırakılan DNA öneği ile
şüphelinin ki karşılaştırılarak kişi belirlenebilir.
 DNA testinde de kullanılır.
KÖK HÜCRE TEKNOLOJİSİ
 Uzun süre kendini yenileyebilme yeteneğine sahip olan dokularda ve uygun
laboratuvar ortamında farklı doku hücrelerine dönüşebilen hücrelerdir.
 Memelilerde iki farklı kök hücre vardır.
 EMBRİYONİK KÖK HÜCRE: Embriyonik tabakalardaki kök hücrelerdir. Embriyonik
kök hücreler 4 5 günlük embriyodan elde edilip çoğaltılabilir.
 YETİŞKİN KÖK HÜCRE: Yetişkin bir bireyde çeşitli dokularda bulunabilen kök
hücrelerdir. Bu hücreler; kemik iliğinde, yağ doku hücrelerinde ve kanda
bulunur.
 Kemik iliğinde bulunan alyuvar, akyuvar ve trombositler yetişkin kök hücrelerin
farklılaşması ile oluşur. Kan hastalıkları tedavisinde kullanılır.
 Göbek kordonu kanı, çeşitli hastalıların tedavisinde kullanılabilir. Kordon kanı elde
edildikten sonra bir dizi işlemden geçirilir ve dondurularak saklanır. Bu işleme kordon
kanı bankacılığı denir.
http://www.kordonkanibankasi.com/
 Günümüzde kök hücreler ile kalp kası, sinir hücresi, karaciğer, pankreas ve kan
hücreleri gibi hücre ve dokular üzerinde çalışmalar yapılmaktadır.