24144320 10 SINIF BYYOLOJY 3 UNYTE EKOSYSTEMY ETKYLEYEN FAKTORLER FATMA OZKAN
advertisement
BİYOLOJİ 10.SINIFLAR EKOSİSTEMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER EKOSİSTEMLERİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ABİYOTİK FAKTÖRLER (CANSIZ VARLIKLAR) ➢Cansız çevreyi oluşturan bu faktörle ışık, sıcaklık, iklim, su, toprak ve mineraller, ortamın pH’ı şeklinde gruplandırılır. ➢IŞIK: Yaşam için gerekli olan enerjinin kaynağı güneştir. ➢Bazı hayvanlar gündüz, bazı hayvanlar gece daha aktiftir. ➢Bazı hayvanların üreme periyodu üzerinde de ışığın etkisi vardır. ➢İnsan derisinde güneş ışığı yardımı ile D vitamini üretilir. ➢Yüksek enerjili ışınlar (X ışınları, morötesi ışınlar ve ultrabiyole ışınlar) DNA’nın kimyasal bağlarını kopararak mutasyona neden olabilir. ➢ Bitki ve hayvanların yeryüzündeki dağılımı açısından bir bölgenin ışık alma süresi ve ışığın şiddeti önemlidir. ➢Çiçeklenebilmek için günlük 12 saatten fazla ışığa ihtiyaç duyan bitkilere uzun gün bitkileri, çiçeklenebilmek için 12 saatten daha az ışığa ihtiyaç duyan bitkilere kısa gün bitkileri, çiçeklenmek için gün ışığının süresinden etkilenmeyen bitkilere ise nötr bitkiler denir. ➢SICAKLIK: Canlılarda enzimlerin çalışmasını etkileyen önemli bir faktördür. ➢Canlılarda büyüme, gelişme gibi metabolizma olayları üzerinde etkilidir. ➢İklimsel değişimlerin oluşmasında sıcaklık etkilidir. ➢Büyüme ve gelişmenin askıya alındığı metabolik hızın çok düşük olduğu durgunluk haline Dormansi denir. ➢ Sıcaklık hayvanların göç, gece ve gündüz aktif olma, renk değişimi, üreme, avlanma, yaz uykusu, kış uykusu gibi aktivitelerini etkiler. ➢İKLİM: Uzun bir zaman aralığı içinde belli bir bölgede hakim olan atmosfer koşullarına iklim denir. ➢Canlı çeşitliliğinde güneşten gelen ışınlar, sıcaklık, basınç, nem, yağış ve hava hareketleri gibi iklimsel faktörlerin etkisi çok büyüktür. ➢Bir bölgenin iklimini etkileyen en faktörler ekvatora denize uzaklığı ve deniz seviyesinden yüksekliğidir. Ayrıca coğrafik konum dağların özellikleri, su, rüzgarve bitki örtüsü de iklimi etkileyen unsurlardır. SORULAR Doğal bir çevrenin cansız etmenlerinden olan ışık, canlılık için mutlaka gerekli olan fiziksel bir faktördür. Işık Enerjisi, ekosistemde aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmesini sağladığı için bütün canlıların yaşamında etkilidir? A) Vücut ısısının oluşumunu sağlaması B) Fotosentezle besin üretimini sağlaması C) Topraktaki mineralleri parçalaması D) İklimsel değişiklikleri oluşturması E) Çevre sıcaklığı üzerinde etkili olması SORULAR Abiyotik faktörlerden olan sıcaklığın ekosistemde değişmesi canlılarda, I. Göç etme II. Kış uykusu III. Aktif hareket davranışlarının hangilerinin de değişmesine neden olur? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) I ve II E) I, II ve III DERSİMİZE KATILIM GÖSTERDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ☺
