dolaşım sistemi #1

DOLAŞIM SİSTEMİ #1
SELİN HOCA
Canlıların aldığı besin ve oksijenin dokulara; dokulardaki atık
maddelerin de boşaltım organlarına taşınmasını sağlayan
sisteme DOLAŞIM SİSTEMİ denir.
Bütün canlılar dolaşım sistemine sahip değildir. Dolaşım
sistemine sahip olan canlılarda iki çeşit dolaşım sistemi
görülebilir.
1) Açık Dolaşım
2) Kapalı Dolaşım
AÇIK DOLAŞIM
Omurgasız canlılarda görülür.
Kılcal kan damarı bulunmaz.
Kan (homolenf) kalpten atar damarlarla
uzaklaştırılır ve sinüs boşluklarına bırakılır. Hücreler
ile kan arasındaki madde alışverişi bu boşluklarda
gerçekleştirilir.
Kanın akış hızı yavaştır.
Besin ve oksijen ihtiyacı az olan canlılarda
görülür.
Açık dolaşımda, kan ile solunum gazları
taşınmaz.
KAPALI DOLAŞIM
Bazı omurgasız ve omurgalılarda görülür.
Kılcal kan damarları bulunur.
Kan damar dışına hiçbir zaman çıkmaz ve
madde alışverişi kılcal kan damarlarında
gerçekleşir.
Kanın akış hızı ve basıncı yüksektir.
Enerji ihtiyacı fazla olan canlılarda görülür.
Kan ile solunum gazları da taşınır.
İnsanda kapalı kan dolaşımı KALP, DAMAR ve KAN olmak üzere
üç kısımdan oluşur.
İNSANDA DOLAŞIM
SİSTEMİ
KALP
İnsan kalbi iki kulakçık (atrium) ve iki
karıncık (ventrikül) olmak üzere 4 odacıktan
oluşur.
Kalbin sağ odacıklarında daima oksijence
fakir kan, sol odacıklarında daima oksijence
zengin kan bulunur.
Kulakçıklarla karıncıklar arasında kapacıklar
vardır. Sağ kulakçıkla sağ karıncık arasında
TRİKÜSBİT (ÜÇLÜ KAPAKÇIK), sol kulakçıkla
sol karıncık arasında BİKÜSBİT (İKİLİ
KAPAKÇIK= MİTRAL) bulunur.
Biküsbit ve triküsbit kapakçıklar karıncıklara
giren kanın kulakçıklara geri dönmesini
engeller.
KALP
Kulakçıklara daima toplardamar girerken,
karıncıklardan atardamar çıkar.
sağ kulakçık: Üst ve alt ana toplardamar
Sağ karıncık: Akciğer atardamarı
Sol kulakçık: Akciğer toplardamarı
Sol karıncık: Aort atardamarı
Sağ karıncıkla akciğer atardamarı ve sol karıncıkla
aort arasında kanın kalbe geri dönüşüne engel
olan YARIM AY KAPAKÇIKLARI bulunur.
KALP
Kapakçıkların herhangi
birinde meydana gelen
bozukluğa ÜFÜRÜM denir.
Bu durumda kan gitmesi
gereken yolun tersine
kaçmaya başlar.
Üfürüm doğuştan
olabileceği gibi,
sonradan geçirilmiş bir
enfeksiyon ya da ateşli
hastalık nedeni ile de
oluşabilir.
KALP
Kalp dıştan içe doğru üç
tabakadan oluşur.
1) Perikard
2)Miyokard
3)Endokard
PERİKARD: Kalbi dıştan saran
bağ dokudan oluşmuş çift
tabakalı zardır. Zarlar arasında
perikard sıvısı bulunur. Bu sıvı
kalbin çalışması sırasında
sürtünmeyi azaltmaya çalışır.
KALP
MİYOKARD: Kalp kasından oluşmuştur.
Kalbin çalışmasını sağlar. Miyokard
karıncıklarda kulakçıkardan daha incedir.
En kalın miyokard sol karıncıkta bulunur.
Kalpten çıkan aort damarı dallanarak
miyokard tabakasına girer ve miyokardın
beslenmesini sağlar. Bu damarlara
KORONER DAMAR denir.
Koroner damarların tıkanması kabin
çalışmasını bozar. Bu durumda kalp
krizine (enfaktüs) neden olur.
ENDOKARD: Kalbin en içteki tabakasıdır.
Tek sıralı yassı epitelden oluşmuştur.