hastalıklar ve etkenleri
advertisement
HASTALIKLAR VE ETKENLERİ BRAULA SPP. • • • • • • • • • • Phylum: Arthropoda Class: Insecta Order: Diptera Familia: Braulidae Genus: Braula Species: B.coeca Nitzsch, 1918 B.schmitzi örösi, 1939 B.orientalis örösi, 1963 B.kohli schmitz, 1914 B.pretoriensis örösi, 1939 guruplar • 1- Coeca gurubunda; Braula coeca: Avrupa’da, B.coeca angulata: Güney Afrika ve Rodezya’da • 2- Schmitzi gurubunda; B.schmitzi; Gürcistan, Türkiye, israil, Portekiz, Brezilya, Arjantin, Ön Asya’da ve Afrika’da. B.orientalis; Bulgaristan, Pasifik Okyanusu kıyıları, Rusya, Mısır ve israil’de. • 3-Pretoriensis gurubunda: Braula kohli, Afrika’da, B.pretoriensis, Güney Afrika ve Brezilya’da yayılmıştır. NOSEMA APİS Microspora • Balarılarında nosemosis’e neden olan, spor yapan bir protozoondur. • Balarılarının erişkinlerinde enfeksiyon yapar. • Hasta arılar uçamaz. • Kovan deliğinin önünde beklerler. En yüksek enfeksiyon erken ilkbaharda görülür. N.apis’in sporları ışık kırıcı ve ovaldır. 2-4;3-7 µ büyüklüktedirler. Ergin arıların midesindeki epitel hücreleri içerisinde gelişirler. Bu yüzden ergin arı hastalığıdır Mide epitel hücrelerinde Nosema’nın gelişmesi.a. K=hücre nükleusu,Pe= planont, iki meront stoplasma içinde. b, c hücrelerinde parazitlerin gelişimi. F= meront dizileri, Sp= d ve e hücrelerinde genç ve erişkin sporların gelişimi Nosemasis normal kondüsyonlu arılarda büyük bir tehlike oluşturmaz ancak başka bir hastalıkla birlikte seyrettiği zaman arılarda toplu ölümlere sebebiyet verir. Hastalığın diğer belirtileri karnın şişkin olması, iğneleme refleksinin azalması, kanatların ayrık durması, emekleyerek yürüme ve kovan uçuş deliği önünde toprak kırıntılarının görülmesidir. Klinik belirtilere göre hastalık hakkında bilgi edinmek zordur. Enfeksiyonun diğer kolonilere bulaşması ise hasta koloniye saldıran yağmacı arıların bu sporları balla beraber veya enfekte polenleri almaları suretiyle olur. Ayrıca bulaşık ekipmanlar ve karıncalar da hastalığın yayılmasına yardım ederler. Bulaşmada rol oynayan diğer etkenler de kısaca şöyledir: • Hastalıkla bulaşık çerçevelerin yaz sonunda kullanımı • Kapak arasında arıların ezilmesi • Kolonilerin başka yerlere nakledilmesi Bu enfeksiyonun sonucu ergin işçi arıların ömrü ilkbahar ve yazın yarı yarıya azalır. Zira bu dönemde yavruları beslemek durumunda olduklarından daha az dirençlidirler. Yavru besleme bezleri dejenere olduğu için yavruların beslenmesi tam olarak yapılamaz. Bu hasta arıların midelerinde çok miktarda su olduğundan dizanteriye yakalanma oranları artar. Ana arı enfeksiyona yakalanırsa duyarlılık gösterir, yumurtlama yeteneği azalır ve ölürler, bazıları ise hastalık şiddetli olsa bile yumurtlamaya devam ederler. Nosema ana arıya işçi arılar tarafından bulaştırılır. • N. Apis sporları 58 °C’deki suda 10 dk. da ölürler. • Kokuşmaya karşı hassastırlar. • Direkt güneş ışınları karşısında ise ortalama 20 saatte ölürler. N. apis sporlarını teşhis etmek amacıyla mikroskoptan yararlanılır. • Arıların midesi çıkartılır ve serum fizyolojikle ezilerek giemsa ile boyanır ve mikroskop altında sporlar görülmeye çalışılır. Ayrıca serum fizyolojikle ezilen bağırsaklar % 0.1 Nigrosinle boyandıklarında sporlar beyazparlak, ortam ise siyah görülür. Yine nativ muayene (fizyolojik su), safranın (fizyolojik su- % 1 safranin-metilen mavisi) muayene yöntemleri kullanılır. Nekropside • nosemose’dan ölen arıların midesi beyaz renklidir. • Halbuki sağlam arıların midesi sarı veya sarıyeşil renklidir. Korunma ve Kontrol: Daima kolonilerin kondüsyon yönünden kuvvetli olmasını sağlamak gerekir. Yaşlı anaların yerine genç ve kuvvetli analar konulmalıdır. • Arılar fumagillin’li şuruplarla beslenirler Bilinen Preparat (Fumidil B) • Şurubun ısısı 49 °C’yi geçmemelidir. Nosematose’un tedavisi amacıyla fumigillin, şurup içine 1/844 oranında katılarak erken ilk ve geç sonbahar yemlemesinde verilir.
