Tam Metin - The Journal of Academic Social Science Studies

The Journal of Academic Social Science Studies
International Journal of Social Science
Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS6949
Number: 55 , p. 329-341, Spring II 2017
Yayın Süreci / Publication Process
Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date - Yayınlanma Tarihi / The Published Date
02.02.2017
20.04.2017
GİRİŞİMCİLİKTE YENİ BİR KAVRAM:
MELEK YATIRIM VE MUHASEBE İŞLEMLERİ
A NEW CONCEPT IN ENTREPRENEURSHIP:
ANGEL INVESTMENT AND ACCOUNTING TRANSACTIONS
Yrd. Doç. Dr. Ayşe Nur Buyruk Akbaba
Bitlis Eren Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü
Öz
Melek Yatırım; girişim deneyimine sahip yatırımcıların, kendi sermaye ve bilgi
birikimine göre yapmış oldukları, ortaklık içeren finansman kaynağıdır. Bu yatırımı yapan kişi melek yatırımcı olarak tanımlanmaktadır. Türkiye'de bu konuya yönelik 2013
yılından itibaren düzenlemeler yapılmış, Hazine Müsteşarlığı tarafından resmi gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren “Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik” ile
birlikte melek yatırım yaygınlaşmaya başlamıştır. Yürürlüğe giren yönetmelik ile melek
yatırımlara yönelik düzenlemelerdeki yetki Hazine Müsteşarlığı’na verilmiştir. Yönetmelikte melek yatırımcıların yapmış oldukları yatırımlara yönelik teşvik amaçlı yasal
düzenlemeler yapılmış, muhasebe işlemlerinde; ölçme, değerleme ve raporlamada Türkiye Muhasebe Standartları esas alınması ve denetimi hakkında bilgilere değinilmiştir.
Melek yatırımcılar, bilgi birikimine sahip mali işler, danışmanlık, endüstri gibi alanlardan gelen kişilerdir. Melek yatırımcılar bağımsız ya da birleşerek grup olarak hareket
edebilmektedirler. Melek yatırımlarda vergi desteği gibi bazı desteklerden faydalanabilmesi için Bireysel Katılım Yatırımcısı Lisansına sahip olmalıdırlar. Bu lisansa, yüksek
gelir veya servete sahip olan yatırımcılar ya da tecrübeli yatırımcılar sahip olabilirler.
Alınan lisans yönetmelikte verilen süre için geçerli olup, süresi dolan lisanslar için yenileme talebi ile süre uzatılabilmektedir. Bu çalışma ile girişimcilikte yeni bir kavram olan
melek yatırımlar ve muhasebe işlemleri ele alınmıştır. Çalışmanın amacı, Türkiye'de melek yatırımcılar ile ilgili yapılan yasal düzenlemelerin neler olduğunu, günümüzde ne
derece yaygın olduğunu ve yapılan mali nitelikteki işlemlerin nasıl muhasebeleştirileceğine ilişkin bilgiler sunmaktır. Bu sebeple çalışmada; melek yatırım kavramına, melek
yatırımcıların özelliklerine, yatırım nedenlerine yer verilmiş, melek yatırımcılar ile ilgili
vergisel avantajlar, değerleme yöntemleri ele alınmış, muhasebeleştirilmesi ve raporlanması ile ilgili örneklere yer verilerek öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Girişim, Melek Yatırım, Muhasebe, Değerleme, Raporlama
330
Ayşe Nur Buyruk Akbaba
Abstract
Angel investment is a partnership-funded source of investor experience, based
on their own capital and knowledge. The person who makes this investment is defined
as an angel investor. Regulations have been made since 2013 for the subject in Turkey.
The "Regulation on Individual Participation Capital" has been published and spread by
the Undersecretariat of Treasury in the Official Gazette. This regulation with authorization was given to Undersecretariat of Treasury. Legal arrangements in this regulation
have been made with the aim of encouraging angel investors to invest in their investments. In the regulation is mentioned the information about the taking of accounting
transactions in measurement, valuation and reporting in the same as Turkish Accounting Standards and auditing. Angel investors are people who come from fields with
knowledge, financial affairs, consultancy, industry. Angel investors act independently or
as a group. Angel investors should have an Individual Participation Investor License in
order to be able to benefit from some support such as tax support. This license may have
investors or experienced investors with high income or wealth. The license is valid for
the period given in the regulation and the renewal period can be extended for the licenses expired. In this study has discussed a new concept of entrepreneurship angel investments and accounting transactions. The aim of the work is to present information on the
legal arrangements made about angel investors, how they will be handled today and
how to account for the financial transactions in Turkey. For this reason in the study are
described the concept of angel investment, the characteristics of angel investors, the reasons for investing were discussed, tax advantages related to angel investors, valuation
methods have been handled, examples of accounting and reporting have been mentioned and suggestions have been presented.
Keywords: Enterprise, Angel Investment, Accounting, Valuation, Reporting
1. Giriş
Melek yatırım, başlangıç aşamasında
olan bir işletmenin ilerleyen dönemlerde gelişmesine katkı sağlamaktır. Melek yatırımcı,
işletmelere gelişmelerinde sermaye ve deneyimlerini aktaran kişidir. Hazine Müsteşarlığı
tarafından Resmi Gazetede yayımlanan Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelikte
belirtilen melek yatırımcılar tarafından işletmelere aktardığı sermaye ise melek yatırım
sermayesi olarak adlandırılmaktadır.
Melek yatırımcı, işletmelere öz sermaye finansmanı sağlayan, tavsiyede bulunan
ve yardım eden yatırımcıdır. Melek yatırımcıların gerek maddi gerek bilgi birikimi açısından tecrübeleri ve kaynakları vardır. İşletmelere bu birikimler aracılığı ile katkı sağlamaktadırlar. Melek yatırımcıların sağladığı sermaye işletmeler için finansal bir kaynaktır.
Yatırım yapılırken genellikle yeni kurulan
işletmeler tercih edilebilmektedir.
Türkiye'de melek yatırımların yapılmasının nedenlerini; melek yatırımların ya-
pılmasında ulusal ve uluslararası girişim faaliyetlerini desteklemek, konuda uzman girişimcilerin yetişmesine katkı sağlamak, melek
yatırımcılık sisteminin Türkiye’de tanıtımını
yaparak gelişimini sağlama, gerekli hukuki alt
yapının oluşmasını desteklemek adına çalışmalar yapmak, finansal getiri sağlamak, melek yatırımcılığın profesyonel bir kariyer olarak algılanmasında rol oynamak gibi sıralayabiliriz.
Dünyada ve Türkiye'de yıllar itibari
ile bakıldığında melek yatırımcı kavramı
önemli hale gelmiş ve lisans için başvuru sayısı artmıştır. Ülkemizde melek yatırımlar ile
ilgili teşvik amaçlı yasal düzenlemeler yapılmıştır. Yapılan bu düzenlemelere lisans alınması için şartların neler olması gerektiği, teşvik amaçlı vergisel indirimin olması gibi durumları örnek verebiliriz. Melek yatırımcıların
vergi indiriminden faydalanabilmek için lisans almaları gerekmektedir. Lisans, Hazine
Müsteşarlığı tarafından belirlenen kriterleri
sağlayan melek yatırımcılara verilen ve devlet
Girişimcilikte Yeni Bir Kavram: Melek Yatırım ve Muhasebe İşlemleri
desteğinden yararlanma olanağı sağlayan
belgedir. Verilen lisans beş yıl için geçerlidir.
Süresi dolduğunda yenilenebilmektedir. Lisans alınmasında yüksek servete sahip ve
tecrübeye sahip olan yatırımcılar şeklinde
sınıflandırılmış, istenilen şartlara göre ölçütler
belirlenmiştir. Bu ölçütlere ve yapılan bu düzenlemelere göre melek yatırımcılar yatırımlarını yapmaktadırlar.
Melek yatırımcıların yaptığı yatırımlar sektörlere göre sınıflandırılmaktadır. Genellikle yazılım, bilişim gibi alanlarda daha
yaygın olarak yatırımların yapıldığı görülmektedir. Çalışmanın ilk bölümünde, melek
yatırım ile ilgili bazı kavramlara, özelliklerine,
yatırım nedenlerine, yapılan yasal düzenlemelere yer verilmiş, son bölümde ise muhasebeleştirilmesi ve raporlanması ile ilgili bilgiler
ele alınarak örnekler ile incelenmiştir.
2. Melek Yatırım İle İlgili Bazı Kavramlar
Çalışmanın bu bölümünde; melek yatırımcı kavramına, melek yatırımcıların özelliklerine ve yatırım yapma nedenlerine yer
verilmiştir.
2.1. Melek Yatırımcı Kavramı
Finans dünyasında melek kavramı, ilk
olarak Broadway’deki borsa tüccarlarının,
Broadway gösterilerinin devam etmesi için
riskli yatırım yapan zenginleri anlatmak için
kullanılmıştır (Karabayır, Gülşen, Çiftci &
Muzaffar, 2012: 71). Bu yatırımcılar, gösterilerde rol alan ve hayranlık duydukları tiyatro
oyuncuları ile tanışma fırsatı yakalamak için
gösterilere yatırım yapmaktaydılar. Melek
yatırımcılar; yeni kurulmuş işletmelere sermaye yatırımı yapan biçimsel olmayan risk
sermayedarlarıdırlar (Karabayır, Gülşen, Çiftci & Muzaffar, 2012: 71-72).
Melek yatırımcılar, yeni işletmeye
başlangıç öz sermaye finansmanı sağlayabilir,
tavsiyede bulunabilir ve yardım edebilirler.
Bu kaynak nispeten küçük meblağlar gerekli
olduğunda ve söz konusu proje, ileri teknoloji
alanında olmadığında çok uygundur (Ko-
331
bi'lerde İnovasyonu Desteklemek, 2016: 2).
Melek yatırımcılar, işletmelere özel yatırımlar
yaparak gelirlerini arttırmak ve teknolojik
yenilikçi konsepte sahip yeni bir işletme için
söz verirler (Angel Investor Business Plan,
2014: 3).
Girişimlere yatırım yapan özel yatırımcılara Melek Yatırımcı "Angel Investors”
denir. Melek yatırımcılar ya direkt hisse senetlerinin ihracıyla ya da hisse senedine dönüştürülebilen diğer araçlarla dolaylı olarak
şirkette eşit bir pozisyonda yer almayı tercih
ederler. Her melek yatırımcı ayrı bir kişiliktir.
Bu nedenle melek yatırımcılar arasında büyük
farklılıklar vardır. Melek yatırımcıların yaklaşımları risk sermayedarlarından daha plansız
ve daha yüksek düzeyde risk alabilen özelliktedir.
Melek Sermaye ise girişim tecrübesine
sahip özel yatırımcıların kendi para ve deneyimleriyle genellikle yeni başlayan ve ilk evrelerinde olan işletmelere yaptıkları ortaklık
içeren bir finansman tekniği olarak tanımlanmaktadır (Uçkun, 2009: 124). Melek yatırımcılar kendi deneyimleri ve sağladıkları parasal
destekle yatırım yaparlar. Süper melekler
olarak tanımlanan yatırımcılar Amerika, İngiltere ve diğer ülkelerde popülerliği artmıştır
(Financing High-Growth Firms, 2011: 38).
Bireysel katılım yatırımcısı olan melek
yatırımcı, kişisel varlıklarını, tecrübelerini ve
birikimlerini başlangıç veya büyüme aşamasındaki girişimlere aktarmak üzere yatırım
yapan gerçek kişidir (Gök, 2016: 11). Melek
yatırımcılar, yatırımlarında bireysel ya da
grup olarak faaliyette bulunabilmektedirler
(Benjamin & Margulis, 2005: 62).
Bireysel katılım sermayesi (BKS) ise
tüm dünyada erken aşama işletmelerin finansal ihtiyaçlarını karşılamada yaygın olarak
kullanılan finansal bir araçtır. Türkiye’de de
son yıllarda bireysel katılım yatırımcıları tarafından iş meleği adıyla yerel düzeyde faaliyette bulunan yatırımcı ağları kurulmaya başlanmış, ancak bu alanda bugüne kadar bir
332
Ayşe Nur Buyruk Akbaba
kamu politikası oluşturulmadığından sektör
gerekli atılımı yapamamıştır. Yapılan düzenlemelerle, öncelikle bireysel katılım yatırımlarının cazip hale getirilmesi, ayrıca dünya uygulamaları dikkate alınarak kurumsallaşmanın tesis edilmesi ve bireysel katılım sermayesi piyasasında iş etiğinin hâkim kılınması
amaçlanmaktadır. Böylece, BKS girişimciler
için güvenilir bir finansal araç haline getirilecektir (Coşgun, 2013: 148).
Melek yatırımcılar sadece nakit katkıda bulunmakla kalmazlar; çoğu zaman sektör
tecrübelerinden ve bağlantılarından da girişimcinin yararlanmasını sağlarlar. Melek yatırımcılar yatırım yaptıkları şirketlerin yönetim
organlarında genellikle icracı olmayan pozisyonlarda bulunurlar. Melek yatırımcı ağlarının ortaya çıkmasıyla birlikte, melek yatırımcıların sermaye yatırımları Avrupa’da giderek
daha önemli bir rol oynamaya başlamıştır.
Türkiye’de ise melek yatırımcılık, öncesinde
sadece konunun uzmanları tarafından bilinirken; 15 Şubat 2013 tarihinde T.C. Başbakanlık
Hazine Müsteşarlığı tarafından resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Bireysel
Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik” ile
birlikte yaygınlaşmaya başlamıştır (Melek
Yatırımcı Bulma Kılavuzu Girişimcinin El
Kitabı, 2014: 8). Bireysel Katılım Sermayesi
Hakkında Yönetmeliğe göre; bireysel katılım
(melek yatırım) bireysel katılımcı tarafından
yapılan yatırım olarak tanımlanmış, yatırımı
yapan gerçek kişiler ise bireysel katılımcı (melek yatırımcı) olarak tanımlanmıştır (Bireysel
Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik,
2016).
2.2. Melek Yatırımcı Özellikleri
Türkiye'deki yapılan düzenlemelere
göre melek yatırımcı, tam mükellef gerçek kişi
olabilir. Sistemin işleyişi konusunda düzenlemeler yapacak ve uygulamayı denetleyecek
olan kurum Hazine Müsteşarlığı olarak belirlenmiştir (Köprü, 2012: 62).
Melek yatırımcılar, kendi sermayelerini kullanırlar. Her türlü yatırımı destekleyebilirler. Yatırımda kullanacağı sermaye miktarı azdır. Genellikle küçük çaptaki yeni kuru-
lan işletmelere destek sağlarlar. Daha fazla
risk alırlar ve beklentileri daha düşüktür.
Yatırım karar sürecine katılırlar. Yatırımlarını
tamamen maceracı bir ruhla ve amatörce yaparlar (Böyükaslan & Tiryakioğlu, 2016: 608).
Melek yatırımcılar genellikle yüksek riskli ve
yüksek getirisi olan yatırımlar yaparlar. Önceden nakit akışı hakkında bilgiye sahiptirler
(Walter, 2004: 36).
Melek yatırımcıların bazıları finans,
danışmanlık bazıları ise endüstriden gelen
kişilerdir. Bir fonu yönetme veya diğer insanların parası ile yatırım yaparlar. Yatırım aşaması; çekirdek, erken ve ileri evre şeklindedir.
Yatırım büyüklüğünde; bireysel melek sayısı
5.000-100.000 arasındadır. Melek grupların
çoğu bireysel melek ve risk sermaye şeklindedir. Yatırım araçları imtiyazlı hisse senetleridir. Yatırım yapılabilir proje proaktif destek
ve sosyal networkler aracılığıyladır. Yatırımlar, ulusal ve artan biçimde yerel ortaklarla
uluslararası yatırımlar şeklindedir. Yatırım
sonrasında, yönetimde temsil, stratejik yatırım sonrası role sahiptir. Yatırım getirisi ve
motivasyonunda; kritik, risk sermayesi fonu,
yatırımcıların yeni fon vermeleri için mevcut
yatırımcılara makul getiri sağlamalıdır (Bayar,
2012: 138).
Melek yatırımcılar bağımsız hareket
edebildikleri gibi birleşerek grup olarak da
hareket edebilmektedirler. Bu şekilde daha
büyük finansal ihtiyaçlara da cevap verebilmektedirler. Melek yatırımcılar başarılı olabilecek bir yatırımı desteklemenin yanında,
kendilerinin değerlendirebileceği girişim fırsatlarını da takip etmektedirler. Sermaye sahipliklerinin yanı sıra genellikle yatırım yaptıkları alanla ilgili olarak kişisel deneyime de
sahiptirler (Uluyol, 2008: 52).
Melek yatırımcılar bağımsız ya da birleşerek grup olarak hareket ederek, daha büyük finansal ihtiyaçlara cevap verebilmektedirler. İş melekleri başarılı olabilecek bir yatırımı desteklemenin yanında kendilerinin değerlendirebileceği girişim fırsatlarını da takip
etmektedirler. Sermaye sahipliklerinin yanı
sıra genellikle yatırım yaptıkları alanla ilgili
Girişimcilikte Yeni Bir Kavram: Melek Yatırım ve Muhasebe İşlemleri
kişisel deneyime sahiptirler. Melek yatırımcı
olmayı seçenlerin beklentileri yalnızca yatırdıkları paranın geri dönüşünü sağlamak,
katma değer yaratmak ve girişim sürecinde
rol almak değildir; bunların yanı sıra manevi
tatmin beklentisi içinde bulunan melek yatırımcılara da rastlanmaktadır (Perktaş & Uçar,
2015: 95).
Türkiye'de yıllar itibari ile melek yatırımcılara verilen lisans sayısı; 2013 yılında
155, 2014 yılında 120, 2015 yılında 69, 2016 yılı
(Şubat Ayı) 13, süreci devam eden başvurular
12 ve toplam 369'dur. Lisans başvurularının
bölgesel dağılımında Marmara Bölgesi %84, İç
Anadolu Bölgesi %10, Ege Bölgesi %4, Akdeniz ve Karadeniz Bölgesi %1'dir. İllere göre
incelendiğinde; İstanbul 287 (%78), Ankara 31
(%8), Bursa 13 (%4), İzmir 11 (%3), Kocaeli 5
(%1) ve diğer 20 (%6) olduğu görülmektedir.
Yatırımcı türünde %37 servete sahip, %34
tecrübeli ve %29 yüksek gelire sahiptir. Bireysel katılım yatırımcısı olunma nedenleri; büyüme potansiyeli-yüksek getiri %41, maddi ve
manevi destek %27, yenilikçi iş fırsatı-manevi
destek %19, alternatif yatırım olanaklarını
değerlendirme %13'dür. Vergi desteği açısından incelendiğinde melek yatırımcılıkta vergi
desteğinin etkili olduğu görülmüştür. Başarı
ile sonuçlanan başvuru tutarı 143.926.732,00.TL, işlemi devam eden başvuru tutarı
92.407.000,00.-TL ve sistemdeki toplam başvuru tutarı 236.333.732,00.-TL şeklindedir. Yatırım başvurularının sektör açısından bakıldığında birinci sırada yazılım uygulama ve
geliştirme olduğu görülmektedir (BKS İlerleme Raporu, 2016: 4-13).
2.3. Türkiye'de Melek Yatırım Nedenleri
Yurtiçinden ve yurtdışından girişimcileri destekleyen, iş kurmalarını kolaylaştıran, gerekli finansmanı sağlayan tüm birey,
kurum ve kuruluşlar için mevcut eko sistemi
daha etkin hale getirmek, girişimcilik konusunda her türlü eğitim imkanının arttırılmasını sağlamak, girişimcilik eğitimi konusunda
333
her türlü girişimi desteklemek, Melek Yatırımcılık sisteminin Türkiye’de tanıtımını
yapmak, gerekli hukuki alt yapının oluşmasını sağlamak, Melek Yatırımcılık konseptinin
profesyonel bir kariyer olarak algılanmasını
sağlamak, ülkemiz girişimcilik profilinin çıkarılması ve yıllar bazında gelişim trendinin
ortaya çıkarılması için yerel veya ülke çapında araştırmalar yapmak, raporlar yayınlamak,
TOBB, YÖK, KOSGEB, İŞKUR, BDDK, SPK,
Teknoparklar, Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Katılım Bankaları Birliği, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Rekabet Kurulu, Üniversitelerin
Girişimcilik Kulüpleri, Kuluçka Merkezleri,
Vakıflar, Ticaret ve Sanayi Odaları gibi her
türlü özel ve resmi kurum ve sivil toplum
kuruluşunu Melek Yatırımcılığı hakkında
bilgilendirmek, işbirliğine gitmektir.
Girişimciler – Melek Yatırımcılar –
Melek Yatırım Grupları – Risk Sermayesi Şirketleri (venture capitalists) – Girişimcilerle
Melek Yatırımcıları Buluşturanlar (matchmakers) arasında etkin bir köprü görevi görmek,
gerekli gördüğü hallerde girişimcilerle melek
yatırımcıları buluşturmaya yönelik çalışmalar
yapmak veya yaptırmak, girişimcilerin ve
Melek
Yatırımcıları
eğitecek
eğitmenler/akademisyenler/uzmanlar
yetiştirmek
veya yetiştirilmesini sağlamak, deneyimli
Melek Yatırımcılardan potansiyel Melek Yatırımcılara know-how aktarımının sağlanması
için gerekli platformu oluşturmak, bilim
adamları ile temasa geçerek ülkemizde buluş
ve icat sayısının arttırılmasını sağlamak, “Business Angel”, “Venture Capitalist” gibi konuyla ilgili teknik kavramların tanımını yaparak ortak bir dil geliştirilmesini sağlamak, bu
konuda Türk Dil Kurumu ile iş birliği yapmak, yurtdışından başarılı Melek Yatırımcıları
Türkiye’ye davet ederek gerekli know how
transferinin gerçekleşmesini sağlamak, Fikri
ve Sınai Haklarla Patent konularında çalışmalar yürütmek, Melek Yatırımcı finans pazarının yerel ve ülkesel düzeyde oluşmasını sağlayarak yeni kurulan girişimlerin daha rahat
334
Ayşe Nur Buyruk Akbaba
kaynak bulabilecekleri bir ortam hazırlamak,
Melek Yatırımcıların kendi aralarında iş deneyimlerini paylaşabilecekleri platformlar
hazırlamak, girişimcilerin başlangıç düzeyindeki iş fikir ve projelerinin Melek yatırımcılar,
eğitim, seminer, workshop, mentorluk gibi
yöntemlerle desteklenmesini sağlamak için
işletmelere yatırıma yönelmiştir (Alptekin,
2013: 5-6).
3. Türkiye'de Melek Yatırımlar ile
İlgili Vergisel Avantajlar
Türkiye'de melek yatırımcılığın hukuki alt yapısı ilk olarak 4059 sayılı Hazine
Müsteşarlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunu’na 13.06.2012 tarihinde eklenen
“Bireysel Katılım Sermayesi” başlıklı Ek
Madde 5 ile kurulmuştur. Anılan madde yüksek risk içermesi nedeniyle finansmana erişimde sıkıntı yaşayan başlangıç veya büyüme
aşamasındaki girişimler için finansal bir araç
olan bireysel katılım sermayesinin desteklenmesine, bireysel katılım yatırımcılarının ve bu
maddeye tabi kişi, kurum ve kuruluşların
faaliyetlerinin izlenmesine, denetlenmesine ve
sona ermesine ilişkin hususları düzenlemektedir. Maddede ayrıca Hazine Müsteşarlığı’na
geniş bir düzenleme yetkisi verilmiştir.
Hazine Müsteşarlığı’na verilen bu
yetki çerçevesinde, 15.02.2013 tarihli ve 28560
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Bireysel
Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik” ile
melek yatırımcılık olarak bilinen bu işbirliği
modeli, Türkiye’de daha da kapsamlı bir şekilde düzenlenmiş, hukuki altyapı pekiştirilmiştir. Yönetmelik’te “Melek Yatırımcı”, “Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY)” olarak ifade
edilmiştir. Söz konusu Yönetmelik ile melek
yatırımcılığı teşvik eden birtakım düzenlemeler yapılmış ve bu doğrultuda Yönetmelik’te
yer alan şartların sağlanması durumunda
BKY’lerin vergi desteğinden yararlanmasına
ilişkin hükümler getirilmiştir (Türk Hukukunda Melek Yatırımcı, 2016: 1).
Öncelikle, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 325. maddesine yapılan bir ilave ile
“girişim sermayesi fonu” kavramı düzenlenmiştir. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanu-
nu’nda yapılan düzenleme ile kurumlar vergisi mükelleflerinin beyan edilen gelirlerinin
%10’unu aşmayan bir tutarını Vergi Usul
Kanunu’nda sayılan şartlarla “girişim sermayesi fonu” olarak ayırması ve gelir vergisi
matrahından istisna edilmesine olanak verilmiştir.
Yukarıdakilere ilave olarak, 5520 sayılı Kanun’un istisna kazançları düzenleyen 5.
maddesine yapılan bir ilave ile Kurumlar
Vergisi mükelleflerinin “Tam mükellefiyete
tabi girişim sermayesi yatırım fonu katılma
payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde ettikleri kâr
payları” da kurumlar vergisinden istisna
edilmiştir. Bu maddelerde yer alan “girişim
sermayesi fonu” uygulamasına ilişkin usul ve
esasları belirlemek için Maliye Bakanlığı yetkilendirilmiştir ve bu amaçla bir tebliğ yolu ile
düzenleme yapılması beklenmektedir (Üstün,
2012: 53).
Gelir Vergisi Kanununun geçici 82.
maddesi kapsamında vergi desteğinden yararlanmak için BKY’lerin Müsteşarlık tarafından bu Yönetmelikte belirtilen kriterleri yerine getirmeleri ve iktisap ettikleri tam mükellef
girişim şirketlerine ait iştirak hisselerini en az
iki tam yıl elde tutmaları şarttır. İki yıllık süre,
girişim şirketi adına 25. madde kapsamında
açılan ortaklık banka hesabına nakdi sermayenin yatırıldığı tarihte başlar. İki yıllık sürenin başlaması ve BKY tarafından taahhüt edilen sermayenin vergi desteğinden yararlanabilmesi için ilgili taahhüt tutarının nakit olarak ortaklık banka hesabına yatırılması zorunludur.
BKY’ler, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı
Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümlerine göre hesapladıkları hisselerin tutarlarının %75’ini yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından hisselerin iktisap
edildiği dönemde indirebilirler. Bilim, Sanayi
ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve
Teknolojik Araştırma Kurumu ile Küçük ve
Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen
araştırma, geliştirme ve yenilikçilik program-
Girişimcilikte Yeni Bir Kavram: Melek Yatırım ve Muhasebe İşlemleri
ları kapsamında, vergi desteği için Müsteşarlığa başvurulan tarihten itibaren projesi son
beş yıl içinde desteklenmiş kurumlara iştirak
sağlayan BKY’ler için bu oran %100 olarak
uygulanır. Yıllık indirim tutarı 1.000.000 TL’yi
aşamaz (Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında
Yönetmelik, 2016). BKY söz konusu iştirak
hisselerinin en az iki tam yıl elde tutulması
şartıyla, bireysel katılım yatırımcısı indirimi
olarak yıllık beyanname ile bildirilen kazanç
ve iratlardan indirilebilecektir (1 Seri No'lu
Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirim Hakkında
Tebliğ, 2016). Bu oranlar şu an dünyada uygulanan destek programları arasında en yüksek
indirim oranlarından birisidir. Ayrıca Sermaye Piyasası Kanununda yapılan değişiklikle
girişim sermayesi fonlarının yaşadığı sıkıntılar giderilmeye çalışılmış ve vergi kanunlarında yapılan değişiklikler ile kurumların
girişim sermayesi fonlarına aktardıkları kaynağın sermayelerinin %20’sini geçmemek
şartıyla, gelirlerinin %10’una kadar olan kısmı
vergiden muaf tutulmuştur (Ertürk & Sayılgan, 2014: 308).
BKY olarak faaliyette bulunan gerçek
kişilerin vergi desteğinden yararlanabilmeleri
için BKY lisansına sahip olması şartı aranır.
BKY’lerin lisans sahibi olması için aşağıda yer
alan yüksek gelir veya servete sahip yatırımcı
ya da tecrübeli yatırımcı tanımlarındaki şartlardan herhangi birini taşıması gerekir:
a) Yüksek gelir veya servete sahip yatırımcılar;
1) Lisans almadan önceki iki takvim
yılı için, yıllık gelir vergisi beyannamesinde
yer alan gelir unsurlarının gayrisafi tutarları
toplamı olarak ifade edilen yıllık gayrisafi
geliri 200.000 TL ve üzerinde olan veya,
2) Müracaat anında sahip oldukları
her türlü menkul ve gayrimenkul varlıklarından oluşan kişisel servetin toplam değeri
1.000.000 TL ve üzerinde olan yatırımcıları
b) Tecrübeli yatırımcılar;
1) Banka ve finansal kuruluşlarda fon
veya portföy yöneticisi olarak ya da banka ve
335
finansal kuruluşların küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin finansmanı, proje finansmanı
veya kurumsal finansman birimlerinde veya
girişim sermayesi yatırım ortaklıkları dahil
girişim sermayesi şirketlerinde müdür veya
dengi bir pozisyonda ya da daha üst bir pozisyonda en az iki yıl iş tecrübesine sahip olan
veya,
2) Lisans alınmadan önce son beş yıl
içinde en az iki yıl, yıllık cirosu en az
25.000.000 TL olan bir şirkette genel müdür
yardımcısı veya dengi bir pozisyonda ya da
daha üst bir pozisyonda çalışan veya,
3) BKY ağlarının birine lisans alınmadan önce en az bir yıl süreyle üyeliği bulunan
ve müracaat sırasında 26 ncı maddede belirtilen nitelikleri haiz halka açık olmayan en az
üç şirkette BKY olarak ortak olan veya,
4) Başlangıç veya büyüme aşamasındaki şirketleri desteklemek amacıyla kurulmuş olan yurt içi kuluçka merkezlerinde ya
da teknoloji geliştirme merkezlerinde en az iki
yıl tecrübesi bulunan ve bu merkezlerdeki
başlangıç veya büyüme aşamasındaki en az
üç şirketin her birine en az 20.000 TL sermaye
koyan, kişileri ifade eder.
BKY lisansı başvuruları, akredite
edilmiş BKY ağları aracılığıyla 7. maddede
belirtilen bilgi ve belgelerle Müsteşarlığa yapılır.
BKY’lere verilen lisanslar beş yıl için
geçerli olup, Lisans yenileme talebi Müsteşarlıkça belirlenecek ölçütlere göre değerlendirilerek BKY’nin sahip olduğu lisansın süresi
beşer yıllık sürelerle uzatılabilir (Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik, 2016).
Örnek 1: Melek Yatırımcı XY 2016 yılı
için gelir vergisine tabi geliri 680.000.-TL'dir.
a) Melek yatırımcı XY 2016 yılında B
anonim şirketinin %50 hissesini 700.000.-TL'ye
iktisap etmiştir.
b) Melek yatırımcı XY 2016 yılında B
anonim şirketinin %50 hissesini 950.000.-TL'ye
iktisap etmiştir.
a) Melek yatırımcı XY'nin vergi deste-
336
Ayşe Nur Buyruk Akbaba
ği hesaplaması aşağıda belirtildiği gibidir:
İndirim Tutarı = 700.000 x %75 =
525.000.-TL
Vergiye Tabi Kazanç = 680.000 525.000 = 155.000.-TL
b) Melek yatırımcı XY'nin vergi desteği hesaplaması aşağıda belirtildiği gibidir:
İndirim Tutarı = 950.000 x %75 =
712.500.-TL
Vergiye Tabi Kazanç = 680.000 712.500 = -32.500.-TL
Melek yatırımcının indirim tutarı,
vergiye tabi kazançtan fazla olduğu için arta
kalan indirim tutarı bir sonraki dönem vergi
matrahından düşülerek vergi indirimi yapılır.
Örnek 2: Melek Yatırımcı ZX 2016 yılı
için gelir vergisine tabi geliri 1.230.000.-TL'dir.
Melek yatırımcı ZX 2016 yılında A anonim
şirketinin %50 hissesini 1.600.000.-TL'ye iktisap etmiştir. Melek yatırımcı ZX'in vergi desteği hesaplaması aşağıda belirtildiği gibidir:
İndirim Tutarı = 1.600.000 x %75 =
1.200.000.-TL yatırımcının vergiye tabi geliri
1.000.000 sınırı geçtiği için indirim tutarı
1.200.000.-TL üzerinden değil 1.000.000.-TL
üzerinden yapılmalıdır.
Vergiye Tabi Kazanç = 1.230.000 1.000.000 = 230.000.-TL'dir.
4. Melek Yatırımlarda Değerleme,
Muhasebe İşlemleri ve Raporlama
Literatüre bakıldığında melek yatırımlarda değerleme için dünyada; çekirdek
ve başlangıç evresi yatırımlarında risk sermayesi yöntemi, scorecard yöntemi, Dave Berkus
yöntemi ve risk faktörü toplama yöntemi en
çok kullanılan yöntemlerdir. Risk Sermayesi
Yöntemi; bu metod ilk defa 1987'de Prof.Bill
Shalman (Harvard Business School) tarafından bir vaka takdiminde açıklanmış ve daha
sonraları yeniden gözden geçirilmiş yöntemleri kullanılmakta olduğu görülür (Çerçi,
2014: 135).
İstenen Getiri Oranı = Yatırımın Son
Değeri (Satış Değeri) / Para Akışı Sonrası Değerleme
Nakit Akışı Sonrası Değerleme = Yatırımın Son Değeri (Satış Değeri) / İstenen Geti-
ri Oranı şeklinde hesaplanır.
Örnek 1: Melek yatırıma konu olan
bilişim alanında faaliyette bulunan işletmenin
Fiyat/Kazanç ilişkisinden sonra yatırımın son
değeri 51.000.000.-'dur. İstenen getiri oranı
15'dir. Nakit akışı sonrası değerlemesi;
Nakit akışı sonrası değerleme =
51.000.000 / 15 = 3.400.000'dir.
Scorecard Metodu; ilk adım yatırım
yapılacak olan şirkete benzer şartlara sahip,
son zamanlarda yatırım yapılmış diğer başlangıç şirketlerinin nakit akışı öncesi değerlendirmelerinin karşılaştırılmasıdır.
Dave Berkus (Benchmarking) Yöntemi; nakit öncesi değeri 2,5 milyon $’ı aşmayan
ve 5 yıl içerisinde 20 milyon $ değerine ulaşma potansiyeline sahip çekirdek/başlangıç
şirketlerinin nakit akış öncesi değerlemeleri
için kullanılan pratik bir yöntemdir. Yukarıda
da örneklendiği gibi, şirketlerin yıllık ortalama istatistiklerde belirtilen hisse alım turlarındaki miktarlar değişmektedir.
Risk Faktörleri Toplama Yöntemi;
Scorecard ve Dave Berkus yöntemlerinde
kullanılan risk faktörleri daha dar bir aralığı
kapsar. Bu yöntemde ise yatırım yapılacak
çekirdek/başlangıç evresi hedef şirketin 12
karakteristik risk faktörü değerlendirilir. Bu
açıdan melek yatırımcının daha geniş faktörleri göz önünde bulundurması gerekir. Bir
başlangıç evresi girişiminin yatırım değerlemesi hesaplanırken benzer iş kolundaki diğer
girişimlerin geçmiş kayıtları incelerek, bu
konuda tecrübeli olan diğer meleklerden fikir
danışılarak veya tecrübeli bir portföy yöneticisinden danışmanlık alınılarak bir ön tahminde bulunmak gerekir. Scorecard metodunda olduğu gibi aynı bölge civarındaki
benzer şirketlerin nakit akışı öncesi değerlemelerine ait medyan değeri kullanılır (Çerçi,
2014: 135-139).
Faaliyet Raporları girişim şirketleri 6
aylık dönemler itibariyle iş planına göre hangi
aşamada olduklarını, gerçekleştirdiği yatırımları ve faaliyetleri bu Yönetmeliğin ekinde yer
alan örneğe göre hazırlayarak BKY ağları
üzerinden Müsteşarlığa göndermekle yüküm-
Girişimcilikte Yeni Bir Kavram: Melek Yatırım ve Muhasebe İşlemleri
lüdür.
Mali Tabloların Hazırlanması, Türkiye Muhasebe Standartlarına göre hazırlanması zorunlu tabloları ifade eder. Müsteşarlık
gerek gördüğünde girişimci şirketlerden mali
tablolarını istemeye yetkilidir.
Özel durumların bildirilmesi, esas
sözleşme değişiklikleri, iflas gibi önem arz
eden durumların, olayın ortaya çıkışından
itibaren en geç 1 ay içerisinde, yapılan vergi
incelemelerine ilişkin raporların ise vergi mükellefine tebliğ tarihinden itibaren en geç 1 ay
içerisinde BKY’ler tarafından Müsteşarlığa
BKY ağları üzerinden bildirilmesi zorunludur.
Zamanında bildirim yapılmaması durumunda BKY’nin yatırımı destek kapsamından
çıkarılabilir (Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik, 2016).
Türkiye'de en yaygın kullanım alanı
olan Maliye Bakanlığı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerine göre melek yatırımlardaki bazı faaliyetler için yapılması önerilen muhasebe kayıtlarına yönelik örnekler
aşağıda belirtildiği gibidir:1
Örnek 2: M melek yatırımcısı, A Yazılım şirketine yatırım amaçlı proje değerlendirmesinde bulunmuştur. Projenin araştırılması için 10.000.-TL, melek yatırımcı lisansı
için 3.520.-TL, yatırım amaçlı sermaye taahhüdü 400.000.-TL olmak üzere anlaşma yapılmış ve sermaye taahhüdü bankadaki mevduat hesabına yatırılarak yerine getirilmiştir.
Yatırımı yapan tarafından yapılması önerilen
muhasebe kaydı:
Bu örneklerde yer alan işlemler, birbirinden bağımsız
olarak ele alınmıştır.
1
337
338
Ayşe Nur Buyruk Akbaba
1) ______________________ / ______________________
260 HAKLAR
3.520.-Melek Yatırım Lisans
100 KASA
3.520Melek yatırım lisans ödeme kaydı
2) ______________________ / ______________________
262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDER.
10.000.-Melek Yatırım Proje
100 KASA
10.000.Proje araştırma kaydı
______________________ / ______________________
Yatırım yapılan işletme tarafından yapılması önerilen muhasebe kaydı:
1) ______________________ / ______________________
501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE (-)
400.000.500 SERMAYE
400.000.Yatırım için taahhüt kaydı
2) ______________________ / ______________________
102 BANKALAR
400.000.501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE (-)
400.000.Taahhüdün yerine getirilmesi kaydı
______________________ / ______________________
Örnek 3: A melek yatırımcısı, B inşaat 2.500.-TL Gelir Vergisi, 3.600.-TL SGK kesintişirketinin yeni yatırımlar yaparak inşaat sek- si olmak üzere 15.000.-TL'dir. Yatırım için
töründe canlanmasına katkıda bulunmak dışarıdan hizmet alınmış, alınan hizmet bedeli
amacıyla sunulan proje değerlendirmiş ve 2.340.-TL'dir. Melek yatırımcı yaptığı yatırımyatırım kararı almıştır. Yatırım amacıyla bina dan %75 indirime tabi olmuştur. Yatırım yaüretiminde kullanılmak üzere 650.000+%18 pan ve yapılan işletme tarafından yapılması
KDV'lik çekli hammadde satın alınmış ve önerilen muhasebe kaydı:
üretim için kullanılmıştır. İşçi ücret giderleri;
1) ______________________ / ______________________
150 İLK MADDE VE MALZEME
191 İNDİRİLECEK KDV
103 VERİLEN ÇEK VE ÖDEME EMİR. (-)
Yatırım amaçlı hammadde alış kaydı
2) ______________________ / ______________________
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR
150 İLK MADDE VE MALZEME
Üretim için gönderilmesi kaydı
3) ______________________ / ______________________
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜV. KESİNT.
335 PERSONELE BORÇLAR
İşçi ücret kaydı
______________________ / ______________________
650.000.117.000.767.000.-
650.000.650.000.-
15.000.2.500.3.600.8.900.-
Girişimcilikte Yeni Bir Kavram: Melek Yatırım ve Muhasebe İşlemleri
339
4) ______________________ / ______________________
181 GELİR TAHAKKUKLARI
498.750.258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR
498.750.Teşvik kaydı
______________________ / ______________________
Yatırım tamamlandıktan sonra yapılabilecek muhasebe kaydı aşağıda belirtildiği gibi
olabilir. Yatırım tamamlandıktan sonra yapılabilecek muhasebe kaydı:
______________________ / ______________________
152 MAMULLER
xxx
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR
xxx
Yatırımın tamamlanması kaydı
______________________ / ______________________
Örnek 4: Grup olarak yatırım yapan MAAB melek yatırımcıları 2016 yılında XYZ anonim şirketinin %50 hissesini 675.300.-TL'ye iktisap edileceği taahhüt edilmiş ve nakit olarak
yerine getirilmiştir. Yatırım yapan tarafından yapılması önerilen muhasebe kaydı:
1) ______________________ / ______________________
242 İŞTİRAKLER
675.300
243 İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜT. (-)
675.300
%50 hisse iktisabı için taahhüt kaydı
2) ______________________ / ______________________
243 İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜT. (-)
675.300
100 KASA
675.300
Taahhüdün yerine getirilmesi kaydı
______________________ / ______________________
Yevmiye kaydı bu şekilde yapılabileceği gibi 248 DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR
hesabına kayıt edilerek de yapılabilir.
______________________ / ______________________
248 DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR
675.300
100 KASA
675.300
İktisap kaydı
______________________ / ______________________
5. Sonuç
Melek yatırımcı, kişisel varlıklarını,
tecrübelerini ve birikimlerini başlangıç veya
büyüme aşamasındaki işletmelere aktarmak
üzere yatırım yapan kişidir. Melek yatırımcılar, yatırımlarında bireysel olabileceği gibi
grup olarak da faaliyette bulunabilmektedirler.
Melek yatırımlarda sadece nakit katkıda bulunulmaz, çoğu zaman sektör tecrübelerinden ve bağlantılarından da işletmelerin
yararlanması amaçlanmaktadır. Melek yatırımcılar yatırım yaptıkları işletmelerin yöne-
tim organlarında genellikle aktif olmayan
pozisyonlarda bulunurlar.
İşletmelerde artan rekabet ve daha
iyiyi başarabilmek adına yeni yatırımlara
ihtiyaç ortaya çıkmıştır. Ülkemizde melek
yatırımcılığın hukuki alt yapısı ilk olarak 4059
sayılı Hazine Müsteşarlığı’nın Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanunu’na 13.06.2012
tarihinde eklenen “bireysel katılım sermayesi”
başlıklı Ek Madde 5 ile kurulmuştur. Yasal
açıdan geçerli olan muafiyetlik ve indirimlerin neler olduğu ele alınarak örnekler aracılığı
ile açıklanmaya çalışılmıştır.
340
Ayşe Nur Buyruk Akbaba
Hazine Müsteşarlığı’na bu konu ile ilgili yetki verilmiştir. Hazine Müsteşarlığı’na
verilen bu yetkiye göre, 15.02.2013 tarihli ve
28560 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
“Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik” ile melek yatırımcılık olarak bilinen
bu yatırım modeli, Türkiye’de daha da kapsamlı bir şekilde düzenlenmiş, hukuki altyapı
güçlendirilmeye çalışılmıştır. Yönetmelik’te
“Melek Yatırımcı”, “Bireysel Katılım Yatırımcısı” olarak ifade edilmiştir. Yönetmelik ile
melek yatırımcılığı teşvik eden birtakım düzenlemeler yapılmış ve bu doğrultuda Yönetmelik’te yer alan şartların sağlanması durumunda melek yatırımcıların vergi desteğinden yararlanmasına ilişkin hükümlere yer
verilmiştir. Yıllar itibari ile melek yatırımcıların faaliyetleri ve faaliyette bulunabilmek için
yapmış oldukları başvuruları ile artış olduğu
gözlemlenmiştir. Günümüzde devam eden
başvurular ile birlikte toplam 369 lisans başvurusu vardır.
Dünya da ve ülkemizde son yıllardaki
veriler bir önceki dönemler ile kıyaslandığında melek yatırımlar kavramının öneminin
arttığı ve olumlu etkilerinin yeni girişimler
adına olumlu sonuçların elde edilebileceği
görülmektedir. Sermaye talebinin karşılanması, melek yatırımcıların ve yapılan yatırımlarda artış olabilmesi adına teşviklerin iyileştirilerek daha iyi hale getirilmiş olması yatırımlarda olumlu sonuçların elde edilmesine katkıda sağlayacağı söylenebilir.
KAYNAKÇA
Alptekin, E. (2013). Sermayesi Olmayan Girişimcilerin Tek Şansı: Melek Yatırımcılar, AR&GE Bülteni, 2013 Şubat, 3-9.
Angel Investor Business Plan (2014).
BizPlanDB.
Benjamin, G. A. & Margulis M. S. J. (2005).
Angel Capital, USA: John Wiley&Sons.
Bayar, Y. (2012). Girişimcilik Finansmanında
Risk Sermayesi ve Melek Finansmanı,
Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 7 (2),
133-144.
Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdür-
lüğü (2016). Bireysel Katılım Sermayesi
Hakkında
Yönetmelik.
http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Me
tin.Aspx?MevzuatKod=7.5.17134&Me
vzuatIliski=0&sourceXmlSearch=bireysel%20k
at%C4%B1l%C4%B1m%20sermayesi,
03.12.2016, adresinden erişildi.
T.C. Resmi Gazete (2016). Bireysel Katılım
Sermayesi Hakkında Yönetmelik.
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler
/2013/02/20130215-2.htm, 03.12.2016,
adresinden erişildi.
T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı (2016).
BKS İlerleme Raporu Şubat Sayısı.
https://www.hazine.gov.tr/File/?path=
ROOT%2F1%2FDocuments%2FBireys
el%20Kat%C4%B1l%C4%B1m%20Ser
mayesi%20ve%20Kambiyo%20Raporlar%C
4%B1%2FBKS%20%C4%B0LERLEME
%20RAPORU%20%C5%9EUBAT%20
SAYISI.pdf, 03.12.2016, adresinden
erişildi.
Böyükaslan, A. & Tiryakioğlu M. (2016). Girişimci Devlet, Yenilikçi Finansman:
Türkiye İçin Bir Politika Arayışı, Journal Of Business Research Turk İşletme
Araştırmaları Dergisi, 8/1, 592-618.
Coşgun, O. (2013). Yeni Bir Finansal Araç:
Bireysel Katılım Sermayesi, Mali Çözüm Dergisi, Mart-Nisan 2013, 147-155.
Çerçi, A. A. (2014). Küresel Ölçekte Melek Yatırımcılığın Gelişiminin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ertürk, H. & Sayılgan G. (2014). Girişim Sermayesi Fonları ve Bu Fonların Geliştirilmesinde Kamunun Rolü, İstanbul
Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi,
Cilt: 43, Sayı: 2, 293-318.
Financing High-Growth Firms The Role Of
Angel Investor (2011). OECD.
Gök, S. (2016). Girişimciyi Melek Yatırımcılar
Kanatlandırıyor, EGİAD Yarın, Ocak
2016, 11-12.
Girişimcilikte Yeni Bir Kavram: Melek Yatırım ve Muhasebe İşlemleri
Karabayır, M. E., Gülşen A. Z., Çiftçi S. &
Muzaffar H. (2012). Melek Yatırımcıların Yatırım Kararlarında Girişimci
Odaklılığının Rolü: Türkiye'deki Melek Yatırımcılar Üzerine Bir Çalışma,
Ankara SBF Dergisi, Cilt: 67, No: 2, 6993.
INNOSUPPORT (2016). Kobi'lerde İnovasyonu
Desteklemek.
INNOCASE,
http://www.innosupport.net/uploads/
media/8_1_TR.pdf, 03.12.2016 adresinden erişildi.
Köprü, M. F. (2012). Melek Yatırımcı Olmak
İster
misiniz?,
Ekonomist,
29.Temmuz.2012, 62-63.
Melek Yatırımcı Bulma Kılavuzu Girişimcinin
El Kitabı (2014). Aktifbank-HbanEban-Tbaa-Linksangel.
Perktaş, E. & Uçar M. (2015). Girişimcilik ve
Girişimin Finansmanında Melek Yatırımcı ve Uygulama Alanları, Route
Educational and Social Science Journal,
Volume 2(1), s.90-102.
Gelir İdaresi Başkanlığı (2016). 1 Seri No'lu
341
Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirim
Hakkında
Tebliğ.
http://www.gib.gov.tr/node/87214,
03.12.2016 adresinden erişildi.
LBF Partners (2016). Türk Hukukunda Melek
Yatırımcı.
http://www.lbfpartners.com/dosyalar/
050324.pdf, 03.12.2016 adresinden erişildi.
Uçkun, N. (2009). Kobi'lerin Finansal Sorunlarına Melek Sermaye Çare Olabilir mi?,
MUFAD, Sayı: 41, 2009, 121-130.
Uluyol, O. (2008). Girişimcilikte Alternatif Bir
Finansman Modeli Olarak Melek Finansman Yöntemi, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, 43-68.
Üstün, A. (2012). Girişim Sermayesi ve Melek
Yatırımcılara Yönelik Vergi Düzenlemeleri, KPMG Gündem, TemmuzEkim 2012, 52-53.
Walter, Robert William. (2004). Financing Your
Small Business, USA: Barron's Educational Series.
342
Ayşe Nur Buyruk Akbaba