ünlüler ve ses olayları

advertisement
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
ÜNLÜLER
VE
SES OLAYLARI
1
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
ÜNLÜLERLE İLGİLİ SES OLAYLARI
1) Kalınlık-İncelik Uyumu
2) Ünlü Daralması
3)
4)
5)
6)
Ünlü Türemesi
Ünlü Düşmesi
Ulama
Kaynaşma
2
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
Ünlü Türemesi
Bazı sözcüklere küçültme veya
pekiştirme anlamı kazandırılırken
araya bir ünlü konulur.
3
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
Küçültme
Pekiştirme
Bir-cik : B i r i c i k
Sap-sağlam : S a p a s a ğ l a m
Dar-cık : D a ra c ı k
Güp-gündüz : G ü p e g ü n d ü z
4
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
Ünlü Düşmesi
• İkinci hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü ) bulunan bazı
sözcüklere, ünlü ile başlayan bir ek getirildiğinde
ikinci hecedeki dar ünlü düşer.
Ağız - ı : Ağzı
Şehir - i : Şehri
Akıl - ı : Aklı
Resim - i : Resmi
5
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
• Yapım eki veya yardımcı fiil aldığında
ünlü düşmesine uğrayan sözcükler de vardır.
Sabır etmek :
Sarı - ar
:
Sabretmek
Sararmak
Hayır ola
:
Ay ı r - ı l
:
Yu m u r t a - l a :
Hayrola
Ayrılmak
Yumurtlamak
6
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
Bu kurallar dışında ünlü düşmesine uğrayan
farklı sözcükler de vardır.
kahve altı
kahvaltı
ne asıl
nasıl
ne için
niçin
7
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
Ulama
Cümlede ünsüz ile biten bir sözcükten sonra
ünlü ile başlayan bir sözcük gelince bu iki
sözcük birbiriyle birleşikmiş gibi okunur.
Benim için üzülme.
Kapının altından uzat.
8
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
Kaynaşma
Türkçe sözcüklerde iki ünlü yan yana gelmez.
Geldiği durumlarda araya “y, ş, s, n” kaynaştırma
ünsüzlerinden uygun olanı getirilir.
Ünlü - ile :
Altı - ar :
Masa - ı :
Kedi - in :
Ünlüyle (“i” sesi düşer “y” kaynaştırma ünsüzü gelir.)
Altışar
Masası
Kedinin
9
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
ÜNLÜLERLE İLGİLİ SES OLAYLARI
•
•
•
•
Ünlü Türemesi
Ünlü Düşmesi
Ulama
Kaynaşma
10
Download