mıkro evrende enerjı

MIKRO EVRENDE
ENERJI
BURCAY KAYA
2010282025
ICERIK
•
•
•
•
•
•
Mikro nedir, hangi mertebedendir
Mikro boyutuna örnekler
Fiziksel olarak Enerji Çeşitleri
Mikro evrende ILKELER
Bohr Atom Modeli
Parçacık Fizigi
Yotta : 1024
Zetta : 1021
Eksa : 1018
Peta : 1015
Tera : 1012
Giga : 109
Mega : 106
Kilo : 103
Hekto : 102
Deka : 101
100
Desi : 10-1
Santi : 10-2
Mili : 10-3
Mikro : 10-6
Nano : 10-9
Piko : 10-12
Femto : 10-15
Atto : 10-18
Zepto : 10-21
Yocto : 10-24
Matematiksel Enerji Çeşitleri
Mekanik enerji
Kinetik enerji
Potansiyel enerji
Yüzey enerjisi
Termal enerji
Elektrik enerjisi
Manyetik enerji
Nükleer potansiyel enerji
Mekanik (Toplam) Enerji
E=T+V
Klasik mekanik, bir alanda bulunan cismin
pozisyonundan dolayı depoladığı enerji olan potansiyel
enerji ile, cismin hareketinin sonucu oluşan kinetik
enerjiyi birbirinden ayırır.
Kinetik Enerji
Öteleme kinetik enerjisi
Dönme kinetik enerjisi
Yüksek hızlarda Kinetik enerji
Potansiyel Enerji
Bir cismi yüksek potansiyele taşımak için yapılan iş cismin
kazandığı potansiyel enerjiye eşittir.
Kütle Çekim Potansiyel Enerjisi
Yüzeyden h kadar
yükseklikte çekim P.E
Evrensel Kütle Çekim yasasına
göre açığa çıkan P.E
Esneklik Potansiyel enerjisi
Elektrik Potansiyel Enerji
Yüzey Enerjisi
İş ile Yüzey Enerjisi arasındaki ilişki
Termal Enerji
Isı, termal enerjinin belirli bir yere yayılmasıdır
Termal enerji
Elektrik Enerjisi
Elektrostatik Enerji
Manyetik Enerji
Nükleer Potonsiyel Enerji
F=ma
Klasik Fizik:
maddeyi makroskopik bir yaklaşımla ele alarak inceler. Klasik mekaniğin
kanunları Newton kanunlarıdır. Klasik elektromanyetizmanın temel
denklemleri ise Maxwell denklemleridir. Süreklilik hakimdir.
Kuantum mekaniği:
Molekül, atom, çekirdek, nükleon, temel parçacıklar ve kuarklar gibi
küçük parçacıkları inceler. Bu teori olasılıklar üzerine kuruludur. Dirac,
Heisenberg, Schrödinger, Pauli,...gibi bilim adamları tarafından
geliştirilmiştir. Kuantum kuramının evreni, klasik fiziğin tersine,
sıçramalara yer veren olasılıkçı bir evrendir.
Mikro Evrenin Hareketliliği (Dinamizmi)
Mikro Evrende Süreksizlik (Kuantizasyon)
Mikro Evrende Dalga Fonksiyonu (Ψ)
Mikro Evrende Heisenberg Belirsizlik ilkesi
Mikro Evrenin Dual (ikili) Yapısı
Mikro Evrende Tünel olayı
Karşılıklı Etkileşim (Correspondence) İlkesi
Mikro Evrenin Hareketliligi (Dinamizmi)
duragan yada statik
hiçbir tanecik yoktur
kuantum fizigi statik
sistemlerle ilgilenmez.
mikro evrende her sey
mutlak anlamda
hareket halindedir.
mikro dünyanin
en temel özelliklerinden birisi
mikro evrenin dinamik
olmasidir.
Mikro Evrenin Hareketliliği (Dinamizmi)
Mikro Evrende Süreksizlik (Kuantizasyon)
Mikro Evrende Dalga Fonksiyonu (Ψ)
Mikro Evrende Heisenberg Belirsizlik ilkesi
Mikro Evrenin Dual (ikili) Yapısı
Mikro Evrende Tünel olayı
Karşılıklı Etkileşim (Correspondence) İlkesi
Mikro Evrende Süreksizlik (Kuantizasyon)
«Enerji sürekli degildir.»
Max PLANCK
Enerji = n h f
Kuantum dünyasinin dogusu
Madde, mikro dünyada kuantizedir
“Enerji ile kütle esdegerdir.”
EINSTEIN
Konum
Hız
Açısal momentum
Momentum
h= 6.62606896x10-34
Siz de ellerinizi böyle tutabiliyorsanız kuantum dünyasının bir
parçasısınız demektir 
Max PLANCK
Albert EINSTEIN
Mikro Evrenin Hareketliliği (Dinamizmi)
Mikro Evrende Süreksizlik (Kuantizasyon)
Mikro Evrende Dalga Fonksiyonu (Ψ)
Mikro Evrende Heisenberg Belirsizlik ilkesi
Mikro Evrenin Dual (ikili) Yapısı
Mikro Evrende Tünel olayı
Karşılıklı Etkileşim (Correspondence) İlkesi
Mikro Evrende Dalga Fonksiyonu (Ψ)
Erwin SCHRÖDINGER
Kararlı
Sistemlerde
kullanılır
Zamandan bağımsız Schrödinger Dalga Denklemi
Geçiş
durumlarında
kullanılır
Zamana bagli Schrödinger Dalga Denklemi
parçaciklar
uzayin belli noktasinda
belli bir anda
belirli bir olasilikla
var olabilmektedir.
klasik fizikteki
determinizm
ortadan kalkiyor
olasılıklar
devreye giriyor.
taneciklerin
davranisinin
bir matematiksel
fonksiyon
(Ψ) tarafindan
tanimlanir.
Artik hiçbir sey
eskisi kadar kesin
degil ya da hiç kesin
degil.
Ancak bazi
olasiliklarla
tanecikler belli
yerlerdedir.
Erwin SCHRÖDINGER
“Tanrı asla zar atmaz”
mikro dünyada
kesinlik yok
olasılıklar vardır
Mikro Evrenin Hareketliliği (Dinamizmi)
Mikro Evrende Süreksizlik (Kuantizasyon)
Mikro Evrende Dalga Fonksiyonu (Ψ)
Mikro Evrende Heisenberg Belirsizlik ilkesi
Mikro Evrenin Dual (ikili) Yapısı
Mikro Evrende Tünel olayı
Karşılıklı Etkileşim (Correspondence) İlkesi
Mikro Evrende Heisenberg Belirsizlik ilkesi
‘’Olasiliklarin oldugu yerde belirsizlikler de vardir’’
HIESENBERG
Heisenberg
Heisenberg belirsizlik ilkesini ortaya koymus
Artık yapılan ölçümler
kesin değildir.
Her ölçümde bir
belirsizlik vardır.
Bu belirsizlik sadece mikro
evrende etkili olabiliyor. Makro
evrende belirsizlik çok küçük
oldugu için hiçbir etkisi yok ve
biz bunu dogal olarak
algilamiyoruz.
Koordinat – ilgili momentum
Enerji – zaman
açisal yerdegistirme - ilgili açisal
momentum
Werner HEISENBER
Mikro Evrenin Hareketliliği (Dinamizmi)
Mikro Evrende Süreksizlik (Kuantizasyon)
Mikro Evrende Dalga Fonksiyonu (Ψ)
Mikro Evrende Heisenberg Belirsizlik ilkesi
Mikro Evrenin Dual (ikili) Yapısı
Mikro Evrende Tünel olayı
Karşılıklı Etkileşim (Correspondence) İlkesi
Mikro Evrenin Dual (ikili) Yapısı
madde (tanecik) bazen dalga karakterine
bazen de tanecik karakterine bürünür.
De broglie dalga boyu
ISIK
bazen tanecik (yani foton) gibi
bazen de dalga gibi davranir.
Ancak ya FOTON ya da DALGA durumu hakimdir.
Ikisi de ayni anda var olamazlar.
Maddenin tanecikli ve dalga yapısı
Luois De Broglie
Mikro Evrenin Hareketliliği (Dinamizmi)
Mikro Evrende Süreksizlik (Kuantizasyon)
Mikro Evrende Dalga Fonksiyonu (Ψ)
Mikro Evrende Heisenberg Belirsizlik ilkesi
Mikro Evrenin Dual (ikili) Yapısı
Mikro Evrende Tünel olayı
Karşılıklı Etkileşim (Correspondence) İlkesi
Mikro Evrende Tünel Olayı
tünel olayi
bize mikro dünyada,
örnegin bir
elektronun olmamasi
gereken yerde
bulunabilecegini
göstermistir.
elektronik aletlerimizde kullandigimiz
transistorler de bu olay çok olagandir.
Alfa Işıması
Atom ve atomdan kopan alfa
parçacığı
Mikro Evrenin Hareketliliği (Dinamizmi)
Mikro Evrende Süreksizlik (Kuantizasyon)
Mikro Evrende Dalga Fonksiyonu (Ψ)
Mikro Evrende Heisenberg Belirsizlik ilkesi
Mikro Evrenin Dual (ikili) Yapısı
Mikro Evrende Tünel olayı
Karşılıklı Etkileşim (Correspondence) İlkesi
Karsılıklı Etkilesim (Correspondence) ilkesi
Kuantum
fizigi
Klasik
fizik
tümevarim ilkesi
Kuantum fizigi
yasalarindan
klasik fizik yasalari elde
edilebilmektedir
Bu tersinir olmayan bir ilişkidir.
Yani makro dünya (klasik fizik) yasalarından
mikro dünya (kuantum fiziği) yasaları elde
edilemez.
Bir atomdaki elektronlar çekirdekten belli uzaklıktaki
yörüngelerde hareket eder ve bu yörüngelerdeki açısal
momentumu H/2pi'nin tam katlarındaki yörüngelerde
dolanan tanecikler kararlı durumdadır..
Bu kararlı durumlardaki geçişlerde enerji açığa çıkar.
E = Eson-Eilk
Parçacık fiziği
atomaltı parçacıkları inceleyen dalıdır. Atomaltı
parçacıklar bağımsız olarak ömürleri çok kısa olduğu için
normal şartlar altında gözlemlenemezler.
Bu işlemlerin yapılmasında ve yaratılan çarpışmalarda
ortaya çıkan enerji miktarları çok büyük
olduğundan parçacık fiziği yüksek enerji fiziği olarak da
adlandırılır.
Lepton
Leptonlarin en çok bilineni elektrondur.
•
•
•
•
•
•
e electron (Elektrik yükü=-1)
νe elektron-nötrino (Elektrik yükü=0)
τ tau (Elektrik yükü=-1)
ντ tau-nötrino (Elektrik yükü=0)
μ muon (Elektrik yükü=-1)
νμ muon-nötrino (Elektrik yükü=0)
Quark
Kuarklarda spin ½ ve elektrik yükleri 2/3 veya -1/3
olan parçacıklardır. u up (ap) (üst, elektrik
yükü=2/3)
•
•
•
•
•
d down (davn) (alt, elektrik yükü=-1/3)
c charm (çerm) (çekici, elektrik yük=2/3)
s strange (strenç) (tuhaf, elektrik yükü=-1/3)
t top (tap) (tavan, elektrik yükü=2/3)
b bottom (bat`ım] (taban, elektrik yükü=-1/3)
Hadron
Kuarklar ve/veya antikuarklar gluon tarafından
zamklanarak hadronları oluştururlar
Serbest parçacık olarak gözlemlenemezler.
Baryon
Mezon
fonon
Kristal boyunca titreşimin normal modda ilerlemesi.
Fonon, bir kristal örgüsünde bulunan atomlarin ortak
titresimlerinin nicesidir. Fiziksel olarak bir parçacik
olmadigi için genellikle parçacigimsi olarak adlandirilirlar
FONON
Optik fonon
Enerjileri yüksektir,
fotonla çiftleşmeleri
daha kolay olur
Akustik fonon
Daha düşük
enerjilidirler
Fononların süperiletkenlikte önemli rolleri vardır.
Cooper Çiftleri fonon alışverişiyle birlikte kalırlar.
Süperiletkendeki titreşim artması veya azalmasıda fonona bağlıdır.
Makro-Mikro Evren
kaynakça
• http://kisi.deu.edu.tr/mustafa.erol/kuantum%20fizigi%20
ve%20dusunce%20dunyamizin%20kontrolu.html
• http://tr.wikipedia.org/wiki/Fonon
• http://tr.wikipedia.org/wiki/Mezon
• http://kuantumcalistayi2011.files.wordpress.com/2011/0
5/kuantumkuramivegerceklik.pdf
• http://www.fizikevreni.com/kuantum1.pdf
• http://www.kuark.org/2013/01/kuantum-tunellemenedir/
• http://www.metafizikbilgiler.com/html/mf4.html
• http://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C
4%9F
kaynakça
• http://www.physics.metu.edu.tr/~btekin/bohr_atom.p
df
• http://tr.wikipedia.org/wiki/Enerji_bi%C3%A7imleri
dinlediğiniz için
TESEKKÜRLER