ADIM ADIM YGS LYS 57. ADIM MİTOZ BÖLÜNME- 1 HÜCRELER NEDEN BÖLÜNÜR Hücreler büyüdükçe; yüzey alanı / hacim oranı azalır çekirdek / sitoplazma oranı azalır Bu durum hücrelerin hayatsal faaliyetlerini yeterince yerine getirememesine yol açar. Bu oranların değişmesi hücrenin bölünme zamanının geldiğini gösterir. Oranların bozulmadığı hücreler bölünme sinyallerine cevap vermezler. HÜCRE DÖNGÜSÜ Bir hücrenin bölünmesi ile oluşan yeni hücrelerde bir sonraki bölünme tamamlanıncaya kadar geçen süreye HÜCRE DÖNGÜSÜ denir. Hücre döngüsü temel olarak iki evrede gerçekleşir. 1) İnterfaz 2) Mitotik Evre 1) İnterfaz Hücrenin bölünmeye hazırlandığı evredir. Bu evrede hücre; Hayatsal faaliyetlerini yerine getirir. Bölünme emri gelir. Bölünme emri gelmemiş bir hücre, hücre döngüsünün mitotik evresine geçmez. Hayatını emir gelene kadar interfaz evresinde geçirir. Bölünme emrinin gelmesi ile interfaz evresinde hücrede bazı değişiklikler olur. Bu değişiklikler; 1) Sentrozom eşlenmesi olur. 2) Genetik madde kendini eşler. (Genetik madde kromatin iplik halindedir.) 3) Bir sonraki aşamaya geçmeden önce son kontroller yapılır. 2) Mitotik Evre Hücrenin bölündüğü evredir. Karyokinez (Çekirdek Bölünmesi) Sitokinez (Sitoplazma Bölünmesi) olmak üzere iki aşamada gerçekleşir. a) Karyokinez (Çekirdek Bölünmesi) 1) Profaz Mitotik evrenin ilk ve en uzun süren aşamasıdır. Bu evrede; Kromatin iplikler kromozoma dönüşür. Sentrozomlar aralarında iğ iplikleri oluşturarak zıt kutuplara doğru hareket eder. çekirdek zarı ve organeller erimeye başlar. Bir kromozom iki kromatitten oluşur. Bu kromatitler bir kromatin ipliğin kendini eşlemesiyle oluştuğundan genetik olarak birbirinin aynısıdır. Bu nedenle bu kromatitlere KARDEŞ KROMATİT denir. Kromatitler birbirine SENTROMER ile bağlanır. a) Karyokinez (Çekirdek Bölünmesi) 2) Metafaz Kromozomların en belirgin görüldüğü mitotik evredir. Profaz evresinde oluşan kromozomlar sentromer noktalarındaki KİNETOKORLARLA iğ ipliklerine bağlanır; hücre merkezinde yan yana dizilirler. Bu evre kromozomların en belirgin olduğu evre olduğundan genetik hastalık tanımlaması yapılırken bu evre kullanılır.