1. DERS - MUHASEBEYE GİRİŞ - MUHASEBENİN TEMEL DENKLİĞİ İŞLETME İnsanoğlunun ihtiyaçlarını gidermek üzere kurulmuş ekonomik birimlerdir. Para, araç-gereç, malzeme, hammadde, personel gibi faktörleri bilinçli ve sistemli bir şekilde bir araya getirerek ve birtakım faaliyetlerde bulunarak mal ve hizmet üreten iktisadi birimlere “İşletme” denir. İŞLETMELER FAALİYETLERİNİ NELER İLE YÜRÜTÜR? • • • • • • • • • Para Bina Mal Taşıt Hammadde Makine Demirbaş Alacaklar ............. VARLIKLAR İŞLETME VARLIKLARINI NERELERDEN SAĞLAR (FİNANSE EDER?) İşletme Sahipleri (Özkaynaklar) Yabancı Kaynaklar (Borçlar) KAYNAKLAR VARLIKLAR VE KAYNAKLAR - Varlıklar, işletmenin sahip olduğu iktisadi değerlerdir. - Borçlar, üçüncü şahısların işletme varlıkları üzerindeki hakkını değer olarak ifade eder. - Özkaynaklar, işletme sahip veya ortaklarının işletme varlıkları üzerindeki hakkını değer olarak ifade eder. MUHASEBE İşletmelerin faaliyetlerinin ekonomik yönden kontrolü, işletme yöneticilerinin geleceğe yönelik faaliyetlerinin planlanmasına yardımcı olmak, işletme faaliyetleri ile ilgilenen tarafların alacağı kararlara yardımcı olmak amacıyla, işletmedeki mali olaylara ait bilgilerin kaydedilip saklanması ve ilgililere raporlanması görevini üstlenen bir sosyal bilimdir. MALİ OLAY Mali olay ifadesi, değeri para cinsinden ifade edilebilen ve parasal büyüklüğü açıkça belirlenebilen işlemleri ifade etmek üzere kullanılmıştır. O halde muhasebe sadece değeri para birimiyle ifade edilebilen olayları konu alır. KAYITLAMA Kayıtlama; bir anlamda işletmedeki mali olayların arşivlenmesi demektir. Her hangi bir mali olayın kaydedilebilmesi için; Olayın tüm unsurları ile beraber saptanması, Olayın parasal değerinin ölçülmesi, Olayın ilgili belge ve muhasebe defterlerine yazılması gerekir. MALİ TABLO KULLANICILARI Mevcut ve Potansiyel Yatırımcılar, Çalışanlar, Borç Verenler, Satıcılar ve Diğer Ticari Tedarikçiler, Müşteriler, Hükümetler ve Kamu İşletmeleri, Genel Olarak Kamu, Analistler ve Danışmanlar. RAPORLAMA Raporlama, kaydedilen verilerin özetlenmesi ve belli formatta ilgilisine (mali tablo kullanıcısı) sunulmasıdır. İki tür mali tablo vardır; Genel Amaçlı Mali Tablolar - Bilanço - Gelir Tablosu - Nakit Akış Tablosu - Özkaynaklar Değişim Tablosu Özel Amaçlı Mali Tablolar - Fon Akım tablosu - Kar Dağıtım tablosu - Satışların Maliyeti Tablosu BİLANÇO Bir işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ve bu varlıkların kaynağını oluşturan sermaye ve borçların unsurlarını, türleri ve büyüklükleri ile gösteren mali tablodur. GELİR TABLOSU Bir işletmenin belirli bir döneme ilişkin faaliyet sonucunun (kar veya zarar) oluşumunu ayrıntılı olarak gösteren mali tablodur. MUHASEBENİN TEMEL DENKLİĞİ VARLIKLAR=KAYNAKLAR VARLIKLAR=ÖZKAYNAKLAR+YABANCI KAYNAKLAR MUHASEBENİN TEMEL DENKLİĞİ VARLIKLAR KAYNAKLAR Nakit para YABANCI KAYNAKLAR Alacaklar Banka kredileri Stoktaki mallar Satıcılara Borçlar Makineler Vergi vb. Borçları Taşıtlar ÖZKAYNAKLAR Malzemeler Sermaye Arazi ve Binalar Sermaye Yedekleri Dönem Karı/Zararı TOPLAM VARLIKLAR = TOPLAM KAYNAKLAR VARLIK- KAYNAK DENGESİNE İLİŞKİN ÖRNEKLER-1 1. Durum: 2. Durum: Varlıklarda artış : Varlıklarda azalış (örneğin demirbaş alımı) (demirbaşın bedelini peşin ödeme) veya Kaynaklarda artış (demirbaşı veresiye, çek veya senet karşılığı almak) Varlıklarda azalış (örneğin mal satma) : Varlıklarda artış (malın bedelini peşin tahsil etme) veya Kaynaklarda azalış (malın satışından gelen para ile borç kapatma) VARLIK- KAYNAK DENGESİNE İLİŞKİN ÖRNEKLER-2 3. Durum: Yabancı Kaynaklarda artış : Varlıklarda artış (örneğin bankadan kredi alma) 4.Durum: Yabancı Kaynaklarda azalış (örneğin borç ödeme) (krediden gelen parayı kasada nakit tutma) : Varlıklarda azalış (kasadan para çıkması) VARLIK- KAYNAK DENGESİNE İLİŞKİN ÖRNEKLER-3 5. Durum: 6.Durum: Öz Kaynaklarda artış (örneğin sermaye artırma) Öz Kaynaklarda azalış (örneğin sermaye azaltma) : Varlıklarda artış (ortaklardan gelen paranın nakit tutulması) : Varlıklarda azalış (ortaklara kasadan ödeme yapma) ÖRNEKLER 1- 2 ortak toplam 20.000 TL sermayeli bir şirket kuruyorlar. Her ortak sermaye payını nakit olarak ödemiştir. 2- İşletme 2.000 TL’lik malı peşin olarak almıştır. 3- İşletme bankadan 3.000 TL kredi almıştır. Bu parayı alıp kasasına koymuştur. 4- 1.000 TL değerinde bir makine alınmış ve parası peşin olarak ödenmiştir 5- Kredi borcumuzun yarısını peşin olarak ödüyoruz. 6- Elimizde bulunan 1.500 TL maliyeti malı 4.000 TL’ye veresiye olarak satıyoruz. 7- Elimizde bulunan 500 TL maliyeti malı 300 TL’ye veresiye olarak satarsak varlık kaynak dengesi nasıl olur? 8- İşçilere ücret olarak 500 TL ödenmesi durumunda denge nasıl olur? urunuz. 9- İşletmenin binasını bir başkasına 800 TL’ye kiraya vermesi durumunda denge nasıl olur? Kurunuz 1- 2 ortak toplam 20.000 TL sermayeli bir şirket kuruyorlar. Her ortak sermaye payını nakit olarak ödemiştir. VARLIKLAR Nakit: 20.000 TL = KAYNAKLAR Sermaye: 20.000 TL 2- İşletme 2.000 TL’lik malı peşin olarak almıştır. VARLIKLAR Nakit: 18.000 TL Mal : 2.000 TL = KAYNAKLAR Sermaye: 20.000 TL 3- İşletme bankadan 3.000 TL kredi almıştır. Bu parayı alıp kasasına koymuştur. VARLIKLAR Nakit: 21.000 TL Mal : 2.000 TL = KAYNAKLAR Sermaye: 20.000 TL Kredi : 3.000 TL 4- 1.000 TL değerinde bir makine alınmış ve parası peşin olarak ödenmiştir VARLIKLAR Nakit : 20.000 TL Mal : 2.000 TL Makine: 1.000 TL = KAYNAKLAR Sermaye: 20.000 TL Kredi : 3.000 TL