avrupadaki eğitim sistemleri ve sürdürülmekte olan reformlar
advertisement
AVRUPA’DAKİ EĞİTİM SİSTEMLERİ ÜZERİNE ÖZET BELGELERİ DANİMARKA I. Eğitim Sisteminin Tanımı 1. Eğitim nüfusu ve öğretim dili 2001 yılında zorunlu okul çağında 677,880 çocuk ve 15 ila 34 yaş arası grubun yaklaşık olarak %35.5’i eğitim alıyordu. Bu oran 15-19 yaş grubu çocuklarda %82.8’dir. Eğitim dili Dancadır. 2. İdari Kontrol ve kamu sektörü tarafından finanse edilen eğitimin kapsamı 2001 yılında öğrencilerin %85,1’i kamu tarafından finanse edilen ilköğretim ve ortaokul birinci devre okullarında öğrenim görmekteyken, %14.9 kadarı ise işletme finansmanlarının yaklaşık %85’ini Devletten alan özel kurumlarda okumaktaydı. İlköğretim ve ortaöğretim birinci devre eğitiminin büyük kısmı Eğitim Bakanlığı’nın sorumluluğundadır bununla birlikte Sosyal İşler Bakanlığı da okul öncesine ait bazı alanlardan sorumludur. Kültür Bakanlığı üçüncü düzey sanatsal eğitimden sorumludur. Uzun süreli üçüncü düzey üniversite eğitimi, Bilim, Teknoloji ve Yenilik Bakanlığı bünyesinde idare edilmekte iken, Eğitim Bakanlığı ise kısa ve orta uzunluktaki üçüncü düzey eğitimlerden sorumludur. Mevzuat, eğitim, finansman ve bazı durumlarda da öğretim programı, sınav ve personele ilişkin amaçları ve çerçeveyi kapsamaktadır. Eğitim Bakanlığı, belediye konseyleri ile birlikte okul öncesi sınıfının ve folkeskole’nin bir yılını idare etmektedir. Eğitim Bakanlığı gymnasium ve Hojere Forberedelseseksamen’in kontrolünü ilçe konseyleri ve okul ya da kurs kurullarıyla paylaşmaktadır. Eğitim Bakanlığı mesleki eğitim ve öğretimi kontrol etmektedir. Yüksek öğretim Eğitim Bakanlığı, Kültürel İşler Bakanlığı ve Araştırma Bakanlığı’nın sorumluluğu altındadır. Bilim, Teknoloji ve Yenilik Bakanlığı araştırma programlarının yanı sıra uzun süreli üçüncü düzey üniversite eğitiminden de sorumludur. Kısa ve orta uzunluktaki üçüncü düzey eğitim ise Eğitim Bakanlığı’nın sorumluluğu altındadır. Kültür Bakanlığı üçüncü düzey sanatsal eğitimi kontrol etmektedir. Konu danışmanlarının ulusal bir teşkilatı bulunmasına rağmen, ulusal bir müfettişlik yoktur. Denetim, aynı zamanda öğretim desteği merkezleri sağlamakla da görevli olan belediye ya da ilçe makamlarının sorumluluğundadır. 3. Zorunlu eğitim öncesi eğitim Okul öncesi eğitimi veren dört farklı tipte kurum vardır. Bunlar yuvalar (3 yaşına kadar), ana okulları (3-7 yaş arası), ilkokul öncesi sınıflar (6-7 yaş grubu) ve 3 ay - 14 yaş arası çocuklar için hizmet veren entegre edilmiş kurumlardır. Belediye okul öncesi sınıfları ücretsizdir ancak özel (desteklenen) okullar para almaktadır. 2002 0-2 yaş grubu EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı’dır (Socrates Programı) 3-5 yaş grubu 1 6 yaş grubu* Son güncelleme: Ocak 2005 Zorunlu eğitim %57.6 öncesi eğitim * okul öncesi sınıfı %93.6 %98 4. Zorunlu eğitim (a) Safhaları Folkeskole İlköğretim ve ortaöğretim birinci 7-16/17 yaş grubu devre eğitimi 7 ila 16 yaşları arasında eğitim zorunludur. Folkeskole kurumlarının çoğu gönüllü bir okul öncesi sınıfı sunarken, birçoğu da gönüllü bir 10. yıl sunmaktadırlar. (b) Kabul kriterleri Çocuklar 7 yaşını doldurdukları yılın Ağustos ayında zorunlu eğitime başlarlar. Aileler kendi belediyeleri içinde yer alan herhangi bir okulu seçme konusunda özgürdürler. Folkeskole’de eğitim ücretsizdir. (c) Okul gününün / haftasının/ yılının uzunluğu Okul yılı Ağustos ayında başlar ve Haziran ayında sona erer. Okullar haftanın beş günü açıktır. Belediyeler ders uzunluğunu değiştirebilirler ancak genelde her ders 45 dakika sürer. Yıllık asgari ders saati (60 dakika) sayısı 600 (okul öncesi ve 1. ve 2. form), 660 (3 ila 9. form) ve folkeskole’nin 10. formunda 840 saattir. (d) Sınıf boyutu/ öğrencilerin gruplandırılması Azami sınıf boyutu 28 öğrencidir. Öğrenciler yaşlarına göre gruplandırılmaktadır. Folkeskole genelinde, farklı konular farklı öğretmenler tarafından öğretilmektedir. (e) Öğretim programının kontrolü ve içeriği Eğitim Bakanlığı genel öğretim programı amaçlarını ve seçmeli kılavuz ilkeleri ortaya koymaktadır. Zorunlu bir ders kitabı yoktur. Müfredat 3 konu bloğundan oluşmaktadır: insani bilimler, uygulamalı/ sanat konuları ve Bilim. İnsani bilimler Danca (tüm sınıflarda), İngilizce (3 ila 9. sınıf arasında), Hıristiyanlık çalışmaları (onay hazırlığının gerçekleştiği sınıf hariç tüm sınıflarda), tarih (3 ila 9. sınıf arasında), sosyal bilimler (8. ve 9. sınıflarda) konularından oluşmaktadır. Uygulama/ sanat konuları beden eğitimi ve spor (tüm), müzik (1 ila 6. sınıflarda), sanat (1 ila 5. sınıflarda), tekstil tasarımı, ahşap/metal çalışmaları ve ev ekonomisinden (4. ila 7 sınıflarda- bir ya da daha fazla form) oluşmaktadır. Son olarak bilim; matematik (tüm sınıflar), bilim/ teknoloji (1 ila 6. sınıf), coğrafya (7. ve 8. sınıf), biyoloji (7 ila 9. sınıf) ve fizik/ kimya (7 ila 9. sınıf) konularından oluşmaktadır. 13 yaşından itibaren öğrenciler bir dizi seçmeli ders arasından seçim yapabilmektedirler. Öğretmenler, karışık yetenek gruplarından olan tüm bireylerin ihtiyaçlarını karşılamalıdırlar. Bu da farklılaştırılmış öğretim yoluyla gerçekleştirilir. (f) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler Zorunlu öğretim sonunda öğrenciler on kadar konudan resmi sınavlara girebilirler. Eğitim Bakanlığı yazılı sınavları belirlerken, sözlü sınavları öğretmenler gerçekleştirir. Folkeskole boyunca değerlendirme sürekli olarak yapılmaktadır ve bir sonraki yıla geçiş otomatiktir. Her konuda genel ilerleme (notsuz) 7 sınıfa kadar yılda en az iki kere ailelere bildirilmektedir. 8. sınıftan itibaren, bitirme sınavına girilebilen derslerde bir not verilmektedir. Tüm öğrenciler okulda işlenen konuları ve eğer varsa yıl içinde EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı’dır (Socrates Programı) 2 Son güncelleme: Ocak 2005 gerçekleştirilen çalışma ve sınav sonuçları için alınan notları listeleyen bir bitirme sertifikası alırlar. 5. Zorunlu eğitim sonrası eğitim: ortaöğretim ikinci devre ve ortaöğretim sonrası eğitim (a) Eğitim türleri Genel ortaöğretim ikinci devre Almengymnasiale uddannelser (Gymnasium 16-19 yaş grubu and HF) Erhvervsgymnasiale uddannelser (HTX ve 17-19 yaş grubu HHX) Ortaöğretim ikinci devre mesleki eğitim 16-19 yaş grubu Mesleki eğitim ve öğretim (EUD) Temel sosyal ve sağlık eğitimi (Sosu) Tarım, denizcilik vb. eğitimi Gymnasium folkeskole’nin 9. ya da 10. yılından sonra alınan, üç yıllık, akademik olarak yönlendirilmiş bir kurstur. HF ise Folkeskole’nin 10. sınıfından sonra yüksek öğrenime hazırlanmak için alınan iki yıllık genel bir kurstur. HTX ve HHX adındaki daha meslek yönelimli kurslar 3 yıllıktır ve folkeskole’nin 9. ya da 10. yılından sonra alınırlar ve kişiyi yüksek öğrenime ve iş hayatına hazırlarlar. Mesleki eğitim ve öğretim, iş başında eğitim ile bir meslek okulunda verilen genel ve mesleki eğitimi birleştirir. Temel sosyal ve sağlık eğitimi ve tarım ve denizcilik ve diğer karşılaştırılabilir eğitim türleri uzmanlaşmış okullarda verilmektedir. (b) Kabul kriterleri Genellikle 16 yaş ve üzerindeki öğrenciler ve 9 yıllık zorunlu öğretimi tamamlamış olan kişiler 9 yıllık zorunlu öğretimin tamamlanmasının ardından öğrenci gymnasium’a kabul için uygun durumdadır. Bununla birlikte öğrencinin folkeskole’si gymansium’a öğrencinin bir kabul sınavına girmesini tavsiye edebilir. Ücret söz konusu değildir. (c) Öğretim programının kontrolü ve içeriği Eğitim Bakanlığı’na bağlı Genel Ortaöğretim İkinci Devre Dairesi gymnasium’da ve HF’de öğretmenlik için öğretim programı yönetmelikleri yayınlamaktadır bununla birlikte öğretmenler ders kitaplarına ve öğretim metotlarına kendileri karar vermektedirler. Gymnasium’daki iki öğrenim “yolu” diller ya da matematiktir. Üç yılın farklı aşamalarında öğretilen temel konular Danca, ilk ve ikinci yabancı diller, coğrafya, tarih, biyoloji, müzik, din bilimleri, sanat, klasik çalışmalar ve beden eğitimini içermektedir. Temel mesleki eğitim ve öğretim için öğretim programı okullar ve ticaret komiteleri tarafından belirlenmekte ve temel ana konuları, seçmeli konuları ve uzmanlık konularını içermektedir. (d) Değerlendirme, sınıf geçme ve yeterlilikler Folkekole’de 10. sınıf için gönüllü olarak kalan öğrenciler beş konuda sınav alabilmektedirler. Son gymnasium sınavları 10 konuda yapılmaktadır. Bakanlığa bağlı Genel Ortaöğretim İkinci Devre Eğitimi Dairesi yazılı sınavlar düzenlemektedir. Final notları için değerlendirmeler büyük bir yazılı ödeve dayanmaktadır. Başarılı adaylar her konuda alınan notların yanı sıra yıllık çalışmanın notlarını da içeren bir sertifika alırlar. EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı’dır (Socrates Programı) 3 Son güncelleme: Ocak 2005 Dersin içeriğinin takip edildiği, derse tam olarak gelindiği ve sınavlara girildiği takdirde sınıf geçme otomatik olarak gerçekleşmektedir . Öğrenciler bir sınıfı tekrarlayabilirler. Meslek derslerinin bir final sınavı vardır ve final notları hem yazılı, hem de sözlü değerlendirmeyi yansıtmaktadır. Yazılı ve sözlü sınavlara ek olarak HTX ve HHX kurslarına devam eden öğrenciler büyük bir yazılı ödev yapmaktadırlar. 6. Yüksek Öğretim (a) Kurum türleri Yüksek öğretim daha genel akademik konularda araştırma tabanlı eğitim sunan üniversitelerde ve belli meslekler için eğitim sunan üniversite dışı yüksek öğretim kurumlarında gerçekleştirilmektedir. 2003 tarihli yeni Üniversite Yasası’nın ardından 12 üniversitenin tamamı, kendi kendilerini yöneten kurumlar haline gelmişlerdir. (b) Erişim Yüksek öğrenime kayıt ücretsizdir ve sadece tıp ve eğitim gibi özel konu alanlarında sınırlı kabul söz konusudur. Bir üniversiteye ya da orta-dönemli üniversite dışı eğitim veren bir eğitim kurumuna girmek için öğrencilerin gymnasium sınavını (Stıdenteressamen), Hf sınavını, HHX sınavını ya da HTX sınavını başarıyla tamamlamış olmaları gerekmektedir. Diğer akademik olmayan kurumlar bu sınavları gerektirmemektedir ancak bunların da kendi giriş gereklilikleri bulunmaktadır. (c) Yeterlilikler Üniversiteler üç yıllık lisans dereceleri sunmaktadır. Üniversite haricindeki yüksek öğretimi tamamlayan öğrenciler bir ila dört yılın sonunda bir diploma almaktadır. 3 ila 4 yıl süren ve uzmanlık gerektiren mesleğe özgü yeterlilikler kazandıran bir dizi orta üçüncü derece eğitim (üniversite dışı) bulunmaktadır. Üniversite Reformu 2 yıl lisansüstü programların izlediği 3 yıllık lisans derecelerinin 3 + 2 şeklindeki yapısı tıp ve veterinerlik programları haricindeki tüm üniversite derecelerinde uygulanmaya başlamıştır. 7. Özel ihtiyaçlar Özel eğitimsel ihtiyaçları olan çocukları normal eğitim kurumlarında eğitme eğilimi mevcuttur. Özel olarak eğitilmiş öğretmenler ek destek sağlamaktadırlar. 2000 yılında ilköğretim ve ortaöğretim birinci devre öğrencilerinin %0.6’sından daha azı özel bir okula gitmekteydi. 8. Öğretmenler Okul öncesi öğretmenleri sosyal eğitimci eğitimi veren bir kolejde (paedagogseminarium) üç buçuk yıllık bir eğitim görmektedirler. Folkeskole öğretmenleri 4 yıllık bir üniversite dışı kursu, bir eğitim kolejinde (laererseminarium) tamamlarlar. Gymnasium öğretmenleri bir ya da daha fazla konuda uzmanlaşırlar ve Candidatus- derecesine (Mastır) sahiptirler. Bunlar özel olarak düzenlenmiş lisansüstü öğretmen eğitimi kursuna gitmektedirler. Meslek okullarındaki öğretmenler ise bir ya da daha fazla sayıda konuda öğretmenlik yapma konusunda yeterlilik sahibi olmak durumundadırlar. Konuya ilişkin yeterlilikler ya bir Candidatus derecesine (Mastır düzeyi) sahip olma ya da mesleki bir kolej, üniversite ya da uygun profesyonel deneyimin söz konusu olduğu bir mühendislik derecesine sahip olma şeklindedir. Mesleki konu öğretmenlerinin iki yıllık ilgili bir iş deneyimi olması gerekmektedir. Meslek okullarındaki öğretmenler eğitimlerini, atanmalarından sonraki iki yıl içerisinde uzmanlaşmış bir kurumda tamamlarlar. Okul öncesi, folkeskole, gymnasium EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı’dır (Socrates Programı) 4 Son güncelleme: Ocak 2005 ve meslek okulu öğretmenleri bir grup kontratı temelinde, memurlarınkine benzeyen koşullar altında istihdam edilmektedirler. II. Eğitim Alanında Sürmekte Olan Reformlar ve Tartışma Konuları Danimarka Eğitim Bakanı aşağıdaki konuların 2005-2006 döneminde Danimarka eğitim politikasının odak noktaları olmasına karar vermiştir: 1. Genel ortaöğretim ikinci devre düzeyi (Gymnasium reformu) Gymnasium reformunun amacı öğrencinin gerçek öğrenim yeterliğini geliştirmek ve böylece de bir yüksek öğrenim programını bitirme olasılığını güçlendirmektir. 3 yıllık gymnasium öğretimi boyunca öğrencilerin küçük öğrencilerden büyük öğrencilere dönmeleri gerekmektedir. Yeterlilikleri ve yeterlikleri daha iyi özümseme olanakları ile güçlendirilecektir. Daha seçmeli konular öğrenci için daha özgür bir seçimi ve final sınavını gelecek eğitimi ve istihdama doğru yönlendirme konusunda daha iyi olasılıkları temin etmek için vardır. Matematik, bilim ya da dil alanlarındaki mevcut ayrım ortadan kaldırılacaktır. Bunun yerine, öğrenci kendi konu kombinasyonunu seçmeden önce 6 aylık bir tanıtım süresi olacaktır. 2. Genel ortaöğretim ikinci devre düzeyi - HF Programının reformu (Yüksek Hazırlık Sınavı) HF programı uzmanlık ve yeterliğe dayalı olacaktır ve öğrencinin ileri düzey öğretim için yeterlilik kazanmasına ve ileri eğitim ve bir meslek seçimi için iyi bir temel oluşturmasına imkan verecektir. Yeterlilikler ve yeterlikler konular arasında daha büyük bir tutarlılık oluşturulması ile güçlendirilecektir. HF seviyesi okulların eğitimi öğrencilerin farklı ön gerekliliklerine göre düzenleyebilmeleri için daha esnek olmalıdır. Öğrencinin bireysel konu ve seviye seçimine bağlı olarak, HF seviyesi tüm yüksek öğretim programlarına erişim sağlayabilir. 3. Mesleki ortaöğretim ikinci devre - Mesleki eğitim ve öğretim programlarının yenilenmesi (EUD) Ticari mesleki eğitim ve öğretim programları iş sektörünün bir dizi yeterliğe ilişkin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yenilenecektir. Programlar hedef odaklı olacak ve böylelikle öğrencilerin bunları daha çabuk tamamlaması ve bir iş bulması olanaklı olacaktır. Uygulamalı eğitim daha esnek bir şekilde düzenlenecek ve okul tabanlı uygulamalı eğitim planının değiştirilmesi içim yeni çözümler geliştirilecektir. Teknik mesleki eğitim ve öğretim programlarında, hükümet uygulamalı eğitim yer durumu (okul tabanlı uygulamalı eğitim de dahil olmak üzere), elde edilen yeterlilikler ve yeterlikler ve bunlar neticesinde ortaya çıkan istihdam olasılıklarının değerlendirmesini gerçekleştirecektir. Kazanılan yeterliliklerin daha sonra güncellenmesi olanağı ile, tanınan bir mesleki yeterlik sağlanması için daha esnek eğitim kursları oluşturulması amaçlanmaktadır. Gözden geçirilmemiş İngilizce. EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı’dır (Socrates Programı) 5 Son güncelleme: Ocak 2005 Avrupa’da eğitim sistemlerine ilişkin daha detaylı bilgi için, EURYDICE veri tabanına başvurabilirsiniz, EUROBASE(http://www.eurydice.org) EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı’dır (Socrates Programı) 6 Son güncelleme: Ocak 2005
