bankacılık ve etik 2017

Bankacılıkta ETİK
2017
R. Hakan ÖZYILDIZ
Web: www.hozyildiz.com
Blog: www.hakanozyildiz.com
E-posta: [email protected]
Suç, ceza, yanlış, etik, ahlak vs.
• Ahlak (Türk Dil Kurumu): Bir toplu içinde
kişilerin benimsedikleri, uymak zorunda
bulundukları davranış biçim ve kuralları; iyi
nitelikler, güzel huylar.
• Bir toplumda genel kabul görmeyen
davranışlar; şartlara, zamana ve mekana göre:
yanlış, ahlak dışı, etik dışı veya suç olarak
tanımlanabilir.
• Evde etik olan bankada da etik olmalı mı?
www.hozyildiz.com
2
Etik !?
• Etos = Karakter
• Etik: doğruyla yanlışı, haklı ile haksızı, iyiyle kötüyü, adil ile adil
olmayanı ayırt etmek ve doğru haklı, iyi ve adil olduğuna inanılan
şeyleri yapmak.
• Etik ilkeler ve kurallar toplumun birleştiricileri olarak ortak yaşamı
mümkün kılar, toplum düzenini sağlar. İş etiği ise etiğin bir alt
kümesi olarak, iş dünyasındaki etik sorunları inceler, davranışlara
rehberlik etmek üzere kurallar geliştirmeyi amaçlar.
www.hozyildiz.com
3
Neyin etik olduğuna nasıl karar
vereceğiz?
• Eğer banka müşterisinin mutluluğunu artırıyorsa,
(müşterinin mutluluğu göreli kavram. Herkese
göre değişir)
• Sonuç kredi müşterisine bağlıdır. Asıl olan
bankanın «iyi niyetle» borç vermesidir. (!?)
• Kanunlara uymak yeterlidir. Banka yasal
çerçevede işle yapıyorsa etik davranışı yeterlidir.
Gerisi önemli değildir.
• Peki, etik anlayış ile piyasa gerçekleri çelişiyorsa
ne olacak? Hangisi öne geçecek?
www.hozyildiz.com
4
Para, para, para !
• 1996 yılında Wall Street te yapılan bir ankette;
çalışan insanların çok para kazanacaklarını ve
yakalanmayacaklarına inansalar yasaları
çiğnemeyi istekli olacakları ve yalnızca para
kazanmakla ilgili oldukları; başka hiçbir şeyin
umurlarında olmadığı fikrine katıldıkları
görülmüş.
www.hozyildiz.com
5
Bankacılık ve güven
• Sorun ilkeler demeti yayınlamakla çözülebilir
mi?
• Güven üç temel unsurdan oluşuyor:
– Tahmin edilebilirlik, (sürprizlerle karşılaşma
olasılığı)
– Güvenilirlik, (kişinin veya kurumun nasıl
davranılacağını bilme)
– Sözünde durma, (Kişinin/kurumun tahmin
edilebilir ve güvenilir davranmaya devam
edeceğine inanç)
www.hozyildiz.com
6
Genel ilkeler
• Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin
korunması,
• Mali piyasalarda güven ve istikrarın sağlanması,
• Mevduat, kredi ve ödeme sistemlerinin etkin bir
şekilde çalışmasının sağlanması,
• Ekonomide önemli zararlar doğurabilecek işlem ve
uygulamaların önlenmesi
• Toplumsal yararın gözetilmesi ve çevrenin korunması,
www.hozyildiz.com
7
İlkeler
• Dürüstlük, (nedir? İkiyüzlüler dürüst olabilir mi? Bilgi
gizleme, bariz bir biçimde yanlış ve yanıltıcı beyan)
• Tarafsızlık, (Önyargı, çıkar çatışması, ticari yargılar)
• Hukuka saygı,
• Güvenilirlik,
• Şeffaflık mı gizlilik mi? Nereye kadar gizlilik olmalı?
• Toplumsal yararın gözetilmesi ve çevreye saygı,
• Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması ve
terörün finansmanı ile mücadele (MASAK?)
• Çalışma ortamı ve çalışanlar,
• Siyasi partilerle İlişkiler,
• Bilgi elde etme, suiistimali, kullanma ve saklama,
www.hozyildiz.com
8
Immanuel Kant – Deontoloji
www.hozyildiz.com
9
www.hozyildiz.com
10
Ombdusman (!)
• Kim olacak? Nasıl denetlenecek?
• Patron ve üst yönetim mi? Yoksa bağımsız kişi
veya kişiler mi?
• İnsan kaynakları yönetiminde etik öne
çıkarılıyor mu?
• Etik eğitimi gerekli mi? Kim verecek?
• Yoksa hedef/performans/kar her şeyden önce
gelebiliyor mu?
www.hozyildiz.com
11
Etik ve yasallık (TÜSİAD Raporu)
www.hozyildiz.com
12
Etik ve din
• Dinler de toplum yaşamını düzenleme
iddiasındadırlar. Bu bağlamda pek çok etik
ilkeyi içerirler.
• Dinlerin uhrevi tarafının dünyevi tarafıyla
uyumu/çatışması. Piyasaların dinamik yapısına
karşın, durağan konuları aşmak için dinde
reform vs. gibi bizi aşan konuların devreye
girmesi.
www.hozyildiz.com
13