Domuz Gribi (Swine Influenza)

Domuz Gribi
(Swine Influenza)
Dr.Nevin Sarıgüzel Sar

DSÖ Acil Komitesi 27 Nisan 2009’ da 2.toplantısını yaptı:

Komite ABD, Meksika ve Kanada’ da domuz influenza
A/H1N1 salgınının doğrulandığını verilerle sundu.

Komite başka ülkelere yayılma olasılığını da sundu.
who.int/mediacenter/news/statements/2009

DSÖ Genel Direktörü şu kararları aldı:
Influenza pandemisine karşı alarm düzeyi evre 5’e
yükseldi.
Daha yüksek fazlara değişikliğin pandemi olasılığının
arttığını, ancak pandeminin kaçınılmaz olduğu anlamına
gelmediğini ifade etti.
Bu karar, virusun insandan insana bulaştığını ve
toplumda salgınlara neden olabilme yeteneğini gösteren
epidemiyolojik verilere dayandırıldı.
who.int/mediacenter/news/statements/2009

Virüs yaygın varlığından dolayı, salgının kapsamının
öngörülemediğini ifade etti (güncel odak, tedbirlerle
azaltma yönünde olmalı).

Sınırların kapatılmamasını ve uluslar arası seyahatin
kısıtlanmamasını önerdi. Hasta olan kişilerin seyahati
ertelemesi, uluslararası seyahati takiben semptomları
gelişen kişilere tıbbi araştırma yapılması ifade edildi.

Mevsimsel influenza aşı üretiminin sürdürülmesini ve
A(H1N1) virüsüne karşı etkili bir aşı geliştirmek için
sürecin hızlandırılacağını ifade etti.

Tüm tedbirlere uluslararası sağlık kurallarına göre
uyulmasını vurguladı.
who.int/mediacenter/news/statements/2009
DSÖ Alarm Evreleri

Evre 1. İnsanlarda influenza virüs yeni alt tipleri
saptanmamış, hayvanlarda bir insan enfeksiyonuna
neden olmuş bir influenza virüsü alt-tipi olabilir.
Hayvanlarda mevcutsa, insan enfeksiyonu ya da
hastalığı riski düşük kabul edilmelidir.

Evre 2. İnsanlarda influenza virüs yeni alt tipleri
saptandı. Ancak ortalıkta dolaşan bir hayvan influenza
virüsü alt tipi önemli bir insan hastalığı riski taşıyor.

Evre 3. İnsanlarda yeni alt tiple enfeksiyonlar var,
ancak insandan insana yayılım yok ya da ancak yakın
temasa bağlı nadir yayılım vakaları söz konusu.

Evre 4. İnsandan insana kısıtlı bulaşma olan küçük
küme(ler) var, ancak yayılımın yüksek derecede kısıtlı
lokalize olması virüsün insanlara tam adapte olamadığını
düşündürmekte.

Evre 5. Büyük küme(ler) var, İnsandan insana
yayılımın hala lokalize olması virüsün insanlara giderek
artan ölçüde adapte olduğunu ancak henüz tam bulaşıcı
olmadığını düşündürmekte.

Evre 6. Pandemi: Genel toplumda artmış ve devam
eden bulaşma.

Influenza pandemisi;
yeni bir influenza virüs geliştiği ve o virüse karşı insan
popülasyonunun bağışıklığının olmadığı zaman oluşur,
tüm dünyada epidemilere ve çok büyük miktarda
hastalıklara ve ölümlere neden olmaktadır.
Hayvanlardaki influenza salgınları, insanlardaki yıllık
mevsimsel influenza salgınları ile eş zamanlı olduğu
zaman, hayvan ve insan influenza virüsleri birleşmesi ile
pandemi şansı artar.
20.yy. Pandemileri
Pandemi Virüs Tahmini üreme Tahmini
(tarih)
tipi
vaka
miktarı(Ro)
fatalite
oranı
Dünyada
atfedilebilir
1918-1919
H1N1
1.54 -1.83
%2-3
20-50 milyon
Genç
yetişkinler
1957-1958
H2N2
1.5
<%0.2
1-4 milyon
çocuklar
1968-1969
H3N2
1.28-1.56
<%0.2
1-4 milyon
Tüm yaş
grupları
mortalite
Çoğunlukla
etkilenen
yaş grupları
www.ecdc.europa.eu/Health_topics/Pandemic_Influenza
Günümüzde influenza pandemisi oluşursa,

Global trafik sebebiyle pandemi virüsünün hızla
yayılması,

Aşılar, antiviral ajanlar ve antibiyotiklerin az miktarda
olması,

Tıbbi kuruluşların aşırı taleple karşı karşıya kalması,

Yaygın hastalık, ani olarak ve önemli miktarda personel
yetersizliği oluşturacaktır.

20. yy’ da, en ağır influenza pandemisi 1918-1919 da
oldu ve dünyada tahmini 40-50 milyon ölüme neden
oldu.
Güncel epidemiyolojik modeller ile, bir pandeminin
küresel olarak 2-7.4 milyon ölüme neden olacağı
düşünülmektedir.

17 May 2009 -saat 06:00 itibarıyla ,39 ülkede toplam, laboratuar olarak kanıtlanmış,
toplam 8480 Influenza A(H1N1) infeksiyonu tespit edilmiştir.
Meksika (2895-66 ölüm),
ABD ( 4714-4 ölüm),
Italya (9),
Kanada ( 496-1 ölüm),
Japonya (7),
Kosta Rika (9–1 ölüm),
Maleziya (2),
Arjantin (1), Avustralya (1),
Avusturya(1), Belçika (4),
Brazil (8), Çin (5),
Kolombia (11),
Küba (3),
Hollanda (3),
Yeni Zealanda (9),
Norveç (2),
Panama (54),
Danimarka (1),
Peru (1),
Ekvator (1),
Polonya (1),
El Salvador (4),
Portekiz (1),
Finlandiya (2),
Kore (3),
Fransa (14),
İspanya (103),
Almanya (14),
İsveç (3),
Guatemala (3),
İsviçre (1),
Hindistan (1),
Tayland (2),
Irlanda (1),
Türkiye (1), ve
Israil (7),
İngiltere (82).
Kaynak:
Etken nedir?

Domuza özgü Influenza A (H1N1) virüsü.

Eskiden beri domuzlar arasında görülmektedir; bulaşıcılığı yüksek, fakat
öldürücülüğü düşüktür (%1-4); akut solunum yolu enfeksiyonuna neden olur.

Virüs, hastalığı taşıyan domuzlar arasında doğrudan, dolaylı temas ve
damlacık yolu ile bulaşmaktadır.

Domuzlar için aşı mevcuttur.

İnsanlar için bir aşısı yoktur.

Normalde insanlara geçmeyen bu hastalık nadiren insanlarda görülmektedir.
www.cdc.gov/swineflu/guideline
Nasıl yayılmaktadır?

Hasta insan veya hayvanların sekresyonlarının veya bu
sekresyonlara ait damlacıkların duyarlı insanların solunum yolu
mukozasına veya konjonktivalarına teması ile bulaşır.
Öksürme, hapşırma ile veya kirlenmiş ellerle.
(damlacıklarla kirlenmiş yüzeylere temas ile)

Büyük partiküllü damlacıklar yoluyla bulaşmaktadır, kaynak ve alıcı
kişi arasında yakın temas gereklidir (<1 m).
www.cdc.gov/swineflu/guideline
Bulaştırıcılık?

Tüm solunum sekresyonları ve vücut sıvıları (ishalli dışkı) potansiyel
olarak bulaştırıcı.

Kuluçka süresi tam bilinmiyor; 1-7 gün, daha olasılıkla 1-4 gün.

Enfekte kişiler hastalığın başlangıcından 1 gün öncesinden ateş
geçinceye kadar bulaştırıcı. Hastalık başlangıcından 7 gün
sonrasına kadar bulaştırıcı olarak düşünülmektedir.
Küçük çocuklar ve bağışıklığı baskılı kimseler daha uzun süre
bulaştırıcı olabilir (10 gün).
www.cdc.gov/swineflu/guideline
Belirtileri nelerdir?

Mevsimsel grip belirtileri ile aynı.
Ateş, baş ağrısı, üst solunum yolu belirtileri (öksürük, boğaz ağrısı,
burun akıntısı), kas ağrısı, yorgunluk.
İshal, kusma da bildirildi.
www.cdc.gov/swineflu/guideline
Riskli Temas:
Aşağıdakilerden herhangi birinin olması durumudur;
* Son 7 gün içinde domuz gribi A(H1N1) virüsü enfeksiyonu olan bir
kişi ile yakın temasta bulunmak ya da,
* Son 7 gün içinde insandan insana geçtiği saptanan domuz gribi
A(H1N1) vakasının olduğu bir ülkede bulunmak
T.C.Sağlık Bakanlığı/ Domuz gribi/Genelge/04.05.2009
Klinik Tanımlama:
Akut ateşli solunum yolu hastalığıdır;
 Ateş aksiller 38.0 C (100.4 F) ve
 Aşağıdakilerden en az biri olmalı;
Burun akıntısı,
Öksürük,
Boğaz ağrısı,
Yaygın vücut ağrısı,
Baş ağrısı,
Solunum güçlüğü ile seyreden enfeksiyon bulguları.
T.C.Sağlık Bakanlığı/ Domuz gribi/Genelge/04.05.2009
Vaka Tanımlamaları

Olası Vaka:
Klinik tanımlamaya uyan ve riskli teması olan vakadır.

Kesin vaka:
Aşağıdaki testlerden biri ile domuz gribi virüsü enfeksiyon varlığının
doğrulanması veya gösterilmesi
* Real time RT-PCR
* Viral kültür
* Domuz gribi virüsü A(H1N1) virüs spesifik nötralizan antikor titresinde
4 kat artış
T.C.Sağlık Bakanlığı/ Domuz gribi/Genelge/04.05.2009
Örnek alımı
Şüpheli olgu tanımına giren kişiler domuz gribi H1N1 için araştırılmalıdır;




Nazofaringeal swab/aspirat veya
Nazal yıkama/aspirat ile örnek alınmalı
Bu örnekler alınamazsa, Orofaringeal swab ve nazal swab ile birlikte örnek
alımı kabul edilebilir.
Hasta entübe ise, endotrakeal aspirat

Örnekler viral taşıma besiyerine yerleştirilmeli, soğuk zincir kurallarına
uygun taşınmalı (hemen buz veya soğuk paketler içine veya +4 C’e
(buzdolabının rafına) yerleştirilmeli), 24 saat içinde laboratuvara
ulaştırılmalıdır.

-70 C’ de uzun süre saklanabilir.
Önerilen Test

Real time RT-PCR ile Influenza A, B, H1 ve H3 çalışılmalıdır.
Domuz gribi Influenza A (H1N1)’ de; Real time PCR ile Influenza A
pozitif, H1 ve H3 negatif saptanacaktır. İnfluenza A için reaktivite
güçlüyse (örn. Ct 30 ) ise, yeni bir Influenza A virusu olması daha
olasıdır.
www.cdc.gov/swineflu/guideline
Diğer Influenza testleri

Influenza hızlı antijen testi: Domuz gribi A (H1N1)’lı insan enfeksiyonlarını
saptamada duyarlılığı ve özgüllüğü bilinmiyor.
Mevsimsel Influenza virüslerini saptamada duyarlılığı düşük.
Bu sebeple, negatif hızlı test yalancı negatif olabilir, domuz gribini
saptamada final test olarak düşünülmemelidir.
www.cdc.gov/swineflu/guideline
Komplikasyonlar


Yetersiz bilgi mevcut (bu varyant domuz gribi A (H1N1) virüs ile)
Önceki varyant domuz gribi A (H1N1) virüsü ile enfekte kişilerde;
alt solunum yolu hastalığı
pnömoni,
dehidratasyon bildirildi.
ölüm- nadir
www.cdc.gov/swineflu/guideline
Komplikasyonlar
Mevsimsel influenzaya benzer komplikasyonlar beklenmelidir;








Mevcut kronik hastalığın alevlenmesi,
Üst solunum yolu hastalığı (sinüzit, orta kulak iltihabı, krup)
Alt solunum yolu hastalığı (pnömoni, bronşiyolit, astım krizi)
Kardiyak (myokardit, perikardit)
Kas iskelet sistemi (myozit, rabdomyoliz),
Nörolojik sistem (akut ve postenfeksiyöz ensefalopati, ensefalit, febril
nöbetler, status epileptikus),
Toksik şok sendromu,
Sekonder bakteriyel pnömoni.
www.cdc.gov/swineflu/guideline
Yüksek risk altında olan gruplar
Yetersiz veri mevcut.
Mevsimsel influenza komplikasyonları için yüksek risk taşıyan
grupların, domuz gribi için de yüksek risk taşıdığı düşünülmelidir;

12-24 ay arasında olan infantlar,

>65 yaş üzeri yetişkinler,

Bakımevinde kalanlar,

Astım veya diğer kronik akciğer hastalığı olanlar,

Hemodinamik olarak önemli kardiyak hastalığı olanlar,
Yüksek risk altında olan gruplar







Bağışıklığı baskılı kişiler,
Kronik renal hastalık,
Kanser,
Hemoglobinopatileri olan kişiler,
Uzun süreli aspirin tedavisi gerektiren hastalığı olanlar (RA
veya Kawasaki hastalığı gibi),
Kronik metabolik hastalıklar (DM, nöromüsküler bozukluklar,
nöbet gibi)
Bilinç bozukluğu olanlar.
www.cdc.gov/swineflu/guidelin
Tedavi



Antiviral tedavi
Oseltamivir- 2x75 mg p.o.
Zanamivir- 2x10mg inhaler
Tedavi semptomların başlangıcının 48 saati içinde başlanmalıdır
Tedavi süresi 5 gün
Antipiretik
Rehidratasyon
www.cdc.gov/swineflu/guideline
Tedavi

Antipiretik
Asetaminofen veya NSAID verilmelidir
Aspirin veya aspirin içeren ürünler verilmemelidir (Reye sendromu)
www.cdc.gov/swineflu/guideline
Proflaksi

Antiviral kemoproflaksi:
Oseltamivir ve zanamivir
1 yaş ve üzerinde kullanılır.
3 ay- 1 yaş arası oseltamivir kullanılabilir.
Gebelik için kategori C düzeyinde.
Kemoproflaksi süresi son maruzdan sonra 10 gün.
www.cdc.gov/swineflu/guideline
Proflaksi

Kesin vaka ile son 7 gün içinde yakın teması olan ancak klinik
semptomları olmayanlara- 7 gün proflaksi

Kesin vakayı takip eden sağlık personeli ve

Influenza referans laboratuvarı çalışanlarına
proflaksi (6 haftayı geçmemelidir)
temas süresince
T.C.Sağlık Bakanlığı/ Domuz gribi/Genelge/04.05.2009
Şu kişilere uygulanmalıdır;

Doğrulanmış veya olası vakanın yüksek risk altında olan ev halkı
temaslıları
< 5 yaş altı çocuklar,
gebe kadınlar,
≥ 65 yaş kişiler,
kronik hastalığı olanlar
www.cdc.gov/swineflu/guideline

Doğrulanmış veya olası vaka ile yakın temas (yüz yüze) eden
yüksek risk altında olan okul çağı ve bakım merkezinde kalanlar,

Doğrulanmış vakanın olduğu bölgeye seyahat edecek yüksek risk
altında olan kişiler.
www.cdc.gov/swineflu/guideline
Enfeksiyon kontrol

Yönetimsel kontroller;
Standart tedbirler ve damlacık izolasyonu
Kalabalık engellenmeli
Hastalar arasında uzak mesafe (≥1m)
Hastanın yerleştirilmesi ve bildirilmesi
Servislerin organizasyonu
Mevcut desteğin akılcı kullanımı
Enfeksiyon kontrol alt yapısının güçlendirilmesi
who.int/swineinfluenza/publications
Enfeksiyon kontrol

Çevresel/mühendislik kontrolleri;
Yeterli ventilasyon
Hastanın uygun yerleştirilmesi
Yeterli çevre temizliği

Kişisel koruyucu ekipmanın akılcı kullanımı ve el hijyeni
maske, gözlük, uzun kollu gömlek ve eldiven
who.int/swineinfluenza/publications
Enfeksiyon kontrol
Temas ve damlacık izolasyonu uygulanmalı.

Tek kişilik odalara alınmalı
Mümkün değilse, yataklar en az 2 m aralıklı olmalı
Olası ve kesin vakalar aynı odada olmamalı.

Cerrahi maske takılmalı
Aerosol oluşturacak işlemlerde (aspirasyon, bronkoskopi vd) N 95
veya FFP3 maskeler takılmalı.

Hasta sekresyonlarının sıçrama olasılığında gözlük kullanılmalı
T.C.Sağlık Bakanlığı/ Domuzgribi/Genelge/04.05.2009
Enfeksiyon kontrol




Hasta ile temas edecek personel sayısı azaltılmalı
Hasta odasına girişler kısıtlanmalı
Olası vaka durumunda hastaya cerrahi maske takılmalı
Hasta ile temas eden tüm yüzeyler dezenfekte edilmeli
T.C.Sağlık Bakanlığı/ Domuz gribi/Genelge/04.05.2009
Dezenfektan
Influenza virüsleri için klor en iyi dezenfektan,ucuz ve kolay bulunur:
1:10 çamaşır suyu.

Günlük hazırlanmalı,

Hazırlarken temiz su kullanılmalı,

1:10 çamaşır suyu yakıcı, göze ve deriye temas etmemeli,
havalanması iyi olan yerde hazırlanmalı
who.int/swineinfluenza/publications

Yüzey temizliği için 1:100 sulandırılmış klor solüsyonu

Kan ve vücut sıvıları dekontaminasyonu için; 1:10 klor solüsyonu

El dezenfeksiyonu,
su ve sabun ile yıkama, en az 30 saniye.
el dezenfektanı (alkol, klorheksidin veya polividon iyot)
who.int/swineinfluenza/publications

Salgın durumunda,
herhangi bir aletin yeniden kullanımı (reuse) ve sterilizasyonu tavsiye
edilmez.
Ancak zorunlu kalınırsa, ilk önce klorla dezenfeksiyon takiben temizlik
ve sonra sterilizasyon
who.int/swineinfluenza/publications