İNFLUENZA (GRİP) Prof.Dr.Halis Akalın GRİP Grip, influenza virüsü tarafından oluşturulan bir enfeksiyon hastalığıdır Genellikle kış ve ilkbaharda Kuluçka süresi 2-3 gün 1 haftada iyileşme MEVSİMSEL GRİP KLİNİĞİ Ani olarak başlayan ateş(>390C) Kas ve eklem ağrıları Halsizlik, bitkinlik Üşüme, titreme Baş ağrısı Kuru öksürük Boğaz ağrısı, burun akıntısı, hapşırma, gözlerde kızarma ve akma Bazı hastalarda karın ağrısı, bulantı, kusma Nezle(Soğuk Algınlığı) Grip Ateş nadir Başağrısı nadir Genel vücut ağrısı nadir Burun akıntısı sık Boğaz ağrısı sık Yüksek ateş(3-4 günde düşer) Başağrısı sık Genel vücut ağrısı sıklıkla mevcut Burun akıntısı nadir Boğaz ağrısı sık değil Kimlerde Ağır Seyirlidir? Çocuklarda Yaşlılarda Kalp hastalığı KOAH Şeker hastalığı Bağışıklık sistemini baskılayan durumlar Komplikasyonlar Özellikle çocuklar ve yaşlılarda ikincil enfeksiyonlara zemin hazırlar Orta kulak iltihabı Zatürre Menenjit Nasıl Bulaşır? İnfluenza virüsü çok kolay ve hızlı bulaşır Öksürük ve hapşırık ile etrafa saçılan damlacıkların hava yolu ile bulaşması Hasta kişiler ile doğrudan temas edilmesi Hasta kişilerin ağız-burun akıntıları ile temas etmiş eşyalar yoluyla Eline aksıran bir hastanın başka bir kimseyle tokalaşması ve o kimsenin elini ağzına götürmesi A, B, C A insan ve hayvanlarda hastalık yapar B ve C insanlarda hastalık yapar Domuz Gribi (İnfluenza A H1N1) Domuzlarda rastlanan viral bir solunum yolu enfeksiyonu Domuzlar arasında özellikle kış aylarında salgınlar yapar Domuzlar pekçok ülkede aşılanmaktadır İnsanlarda daha öncesinde de domuz gribi saptanmıştır (Domuzlardan insana bulaşan) Günümüzdeki problem insandan-insana bulaştır Triple-Reassortant Swine Influenza İnsan, domuz ve kanatlı influenza A virüsünden genler içeriyor Bu virüs 1998’den bu yana ABD’de domuzlardan izole edilmiş 2005-2009 arası ABD’de 12 insanda enfeksiyon saptanmış Domuz Gribi Virüsü (H1N1) Epidemiologic Curve of Confirmed Cases of Human Infection with Swine-Origin Influenza A (H1N1) Virus with Known Date of Illness Onset in the United States (March 28-May 5, 2009) Novel Swine-Origin Influenza A (H1N1) Virus Investigation Team. N Engl J Med 2009;10.1056/NEJMoa0903810 İnterpandemik Faz 1 Faz 2 İnsanda İnsanda yeni yeni virüs virüs yok yok Hayvan Hayvan virüsleri virüsleri düşük yüksek riskli riskli Pandemik Alarm Faz 3 İnsanda yeni virüs İnsanlar arasında yayılım yok/çok az Faz 4 Küçük gruplar, lokalize İnsanlar arasında sınırlı yayılım Pandemik Faz 5 Faz 6 Geniş Genel gruplar, toplumda lokalize artmış ve devamlı İnsanlar yayılım arasında sınırlı yayılım Dünya Sağlık Örgütü 25 Ekim 2009 440.000 H1N1 5700 ölüm KLİNİK Kuluçka süresi 1-4 gün(7 güne çıkabilir) Ani yükselen yüksek ateş Baş ağrısı Aşırı yorgunluk-güçsüzlük Kuru öksürük Boğaz ağrısı Burun akıntısı Kas ağrıları ve mide şikayetleri(çocuklarda daha yaygın) KLİNİK Mevsimsel influenza’ya benzer Gastrointestinal semptomlar(kusma ve diyare) Ateş olmayabilir Bulaştırıcılık Belirtilerin başlamasından 1 gün öncesi ve 7 gün sonrasına kadar bulaştırıcılık devam eder Riskli Temas Nedir? Son yedi gün içinde domuz gribi A(H1N1) virüsü enfeksiyonu olan bir kişi ile yakın temasta bulunmak ya da, Son yedi gün içinde insandan insana geçtiği saptanan domuz gribi A(H1N1) vakasının olduğu bir ülkede bulunmak Klinik Tanımlama Başka bir nedene bağlanamayan ateş(>38 0C) ve aşağıdakilerden biri: -Yaygın vücut ağrısı -Boğaz ağrısı -Baş ağrısı -Burun akıntısı -Öksürük -Solunum güçlüğü ile seyreden enfeksiyon bulguları Olası ve Kesin Vaka Klinik tanımlamaya uyan ve riskli teması olanlar olası vakadır Laboratuvarda doğrulanması durumu kesinleştirir Riskli temas(+), Klinik tanımlama(-): 7 gün izle-Temas ettiği kişi kesin vaka ise profilaksi Komplikasyonlar(H1N1) Altta yatan hastalığın alevlenmesi Sinüzit, otit Bronşit, astım, KOAH alevlenmesi Miyokardit, perikardit, ensefalit, ensefalopati İkincil bakteriyel pnömoni Mevsimsel Grip ve Domuz Gribi >65 Yaş Hastaneye Yatış Ölüm Mevsimsel grip 2009 H1N1 %60 %5 %90 %8 MMWR 2009;58(RR-10):1 1957 yılına kadar dolaşan H1N1 H1N1 1977’de tekrar ortaya çıktı ve 1950’lerde dolaşan virüsle antijenik ilişki mevcut Koruyuculuk güvenilir değil Itoh Y et al. Nature 2009;460:1021. KORUNMA ve TEDAVİ Aşılar İlaç ile korunma İlaç tedavisi Genel korunma önlemleri Tamiflu(Oseltamivir) Erişkin tedavisinde 2x75 mg PO, 5 gün(İlk 2 gün içinde) Erişkinde profilaksi 1x75 mg PO, 7 gün 1 yaşın üzerindeki çocuklarda tedavi ve profilakside kullanılabilir Gebelikte C grubu Relenza(Zanamivir) Erişkinde tedavi için 2x2 blister, oral inhalasyon, 5 gün(1 blister 5 mg) Erişkinde profilakside 1x2 blister, oral inhalasyon, 10 gün Çocuklarda tedavide ≥7 yaş, doz erişkindeki gibi Çocuklarda profilakside ≥5 yaş, doz erişkindeki gibi Gebelikte C grubu Genel Önlemler Su ve sabunla el yıkama Ellerimizi yıkamadan ağız, göz ve buruna götürmeyelim Kişisel malzemeler paylaşılmamalı Öksürük, aksırık varsa maske kullanılması, kağıt mendil kullanılması Evde izolasyon Temizlikte deterjan yeterlidir Domuz Gribi Aşısı Canlı ve inaktif aşılar Adjuvan içeren ve içermeyen aşılar Novartis(FOCETRIA) GSK Sanofi Adjuvan Yardım etmek Daha az antijenle koruyucu yanıt Antijen sunumunu uzatmak Squalene Alüminyum fosfat Johansen K et al. Eurosurveillance 2009. Squalene Endojen kolesterol metabolizmasının doğal ara ürünü Hücre membran komponenti Fluad(squalene-MF59- içeren mevsimsel influenza aşısı: 40 milyon doz uygulanmış ve ciddi yan etki bildirilmemiş AS03(squalene + Vitamin E) Johansen K et al. Eurosurveillance 2009. Kimler Aşılanacak-Öncelikle ! Hamileler 6 aylıktan küçük bebeklerle yaşayan veya bakanlar Sağlık çalışanları ve acil servis tıbbi personeli 6 ay-24 yaş arası olanlar Kronik hastalığı olan 25-64 yaş MMWR 2009;58. Aşılama Gebelik ve emzirme aşılamaya engel değil Mevsimsel influenza ve diğer inaktif aşılarla birlikte uygulanabilir 6 ay- 9 yaş arasına 2 doz(en az 3 hafta ara ile) 10 yaş ve üzeri tek doz Sağlık çalışanlarının aşılanması hem kendilerini hem de hastaları korur Kimlere Aşı Yapılmamalı? Daha önce Guillain-Barre Sendromu geçirenler Yumurta alerjisi Daha önce aşıya karşı ciddi reaksiyon Ciddi hastalık durumu Aşının Yan Etkileri(Hafif ve 1-2 Günde Geçer) Aşı uygulanan yerde kızarıklık, hassasiyet ya da şişlik Baş ağrısı Kas ve eklem ağrısı Ateş Mide bulantısı Terleme artışı Üşüme-titreme Kasık, koltuk altı ve boyun lenf bezlerinde şişlik