nükleer faaliyet haberleri - Nuclear Industry Association of Turkey

April 2016
NÜKLEER FAALİYET HABERLERİ
Türkiye Nükleer Sanayi Derneği’nin dergisi
Nükleer Tedarik Zincirinde
Türk Endüstrisi: Zorluklar
ve Fırsatlar
TÜRKİYE'DE
Nükleer Güvenlik
Hakkında :
Koray Tuncer : Nükleer teknoloji
Türkiye’nin ihracatını artıracak
Salih Çetin’le röportaj: Türkiye’de
bir Teknik Destek Organizasyonu
Oluşturulması
Türk sanayisi için nükleer güç
marketine genel bakış
NUCLEAR BUSINESS NEWS,
YOUR WINDOW TO THE TURKISH
MENA NUCLEAR POWER MARKET
Our Readers:
- Hundreds of decision makers in the global
nuclear market
- All procurement departments from major
nuclear utilities
- Government bodies
- Safety authorities and technical safety units
-
Research institutes
Component manufacturers
Newly graduated engineers
More than 25,000 subscribers from 77 countries
around the world who are focused on the Turkish
and MENA region nuclear market
Take Action Now!
Full page
Full page
One-third page
US $500
month*
US $250
month*
US $167
month*
*Payment is on a yearly basis,
6 Issues a year
Company name: .........…………………………………………
Tel: …………………..…………………………….………………
………………….……………………………………...…...........
Contact name: …………………………………..………………
Address: …………………………………………………………
Function: ………………………………………………………….
….……………………………………...……...……………………
……………………….………………………...........................
….………………………………………….………………………
Email: ..……………….………………………………………….
…….……………...…………..............................................
….……...........................................................................
Date:
Signature & Company Stamp:
CONTACT US TODAY
Arnaud Lefevre-Baril
Dynatom International GmbH
[email protected]
Aline Telle
Business Development Director Turkey
[email protected]
Contents
CONTENTS
EDITORIAL STAFF
Editör Kadrosu
Editörler:
Aline Telle
Arnaud Lefevre
Haberler:
Mevlut Yuksel
Ahmet Kağan Mercan
Sefer Balci
Serhat Deveci
Meltem Salman
İÇİNDEKİLER / CONTENTS
4
NIATR'ın kurucusu Koray Tuncer'in konuşması:
Nükleer enerji piyasasındaki fırsatlar
Opportunities in the nuclear power market : speech
from Koray Tuncer, founder of the NIATR
6
Salih Çetin ile röportaj: Türkiye’de bir Teknik
Destek Organizasyonu oluşturulması.
Interview with Salih Çetin: Creation of a Technical
Safety Organization in Turkey.
16
Tasarım
FP (www.mediakaz.com)
YÖNETMELİK / REGULATION
Captain Repost Çizgi Roman
(L3 Mapps)
Resimler :
Koray Tuncer
NIATR
Sağlık Sokak No:21
Yenişehir
Ankara / TURKEY
Telefon:
+90 (312) 219 75 46
İnternet Adresi :
http://www.niatr.org/
Türk sanayisi için nükleer güç marketine genel
bakış
Overview of the nuclear power market for the
Turkish industry
Nükleer Tesisler İçin Ekipman Tedarik Sürecine ve
İmalatçıların Onaylanmasına İlişkin Yönetmelik
30
HABERLER / NEWS
40
Şirket - Sanayi haberler
Company-Industry News
46
Ayın vurgulanan haberleri
Highlighted News of the
Month
51
Uluslarası İşbirliği
International Cooperation
NÜKLEER SÖZLÜĞÜ / NUCLEAR GLOSSARY
NIATR'ın kurucusu
Koray Tuncer'in konuşması:
Nükleer Güç
piyasasındaki fırsatlar
Değerli Üyelerimiz,
08 Mart 2016 tarihinde; 248 şirketten 850 kişinin katılımıyla 3. Uluslararası Nükleer Santraller
Zirvesi düzenlenmiştir. Zirvemiz, ilgili Türk kurumlarının ve uluslararası ortaklarımızın da
desteğiyle Orta Doğu ve Afrika’nın en büyük nükleer güç etkinliği olmuştur.
2015 yılında düzenlenen Zirve’den sonra yapılan iş ortaklıkları Türkiye Nükleer Sanayi
Derneğinin kurulmasının ne kadar isabetli olduğunu göstermiştir.
Derneğimiz, son 6 ay içerisinde nükleer güvenlik, eğitim, araştırma ve bilgi paylaşımı
alanlarında ilgili uluslararası derneklerle işbirliği anlaşmaları imzalamıştır: Fransa (GIIN), İngiltere (NIAUK), Kanada (OCI), Çek Cumhuriyeti (CNS) ve Bulgaristan (Bulatom).
3. Zirveden sonra yeni işbirliği anlaşmaları imzalayarak ağımızı daha da genişlettik: Romanya
(AREN), Belçika (Agoria) ve ABD (USNIC). Derneğimiz yakın bir zamanda Ukrayna, Finlandiya ve
İspanya ile de iyi niyet anlaşmaları imzalayacaktır.
Derneğimiz; ABD, İsviçre ve Çin derneklerinden de aldığı destekle 2016 yılı içerisinde her ay iki
yeni işbirliği anlaşması imzalamayı planlamaktadır. Böylece, önümüzdeki 3 yıl içerisinde Orta
Doğu ve Afrika’daki tüm yeni nükleer enerji projelerinde Türk şirketlerine yol gösterir
konumda olmayı amaçlıyoruz.
Orta Doğu ve Afrika’daki 14 ülkede 58 nükleer enerji santrali kurulması planlandığı için önümüzdeki 30 yıl boyunca Türk şirketleri için bu alanda büyük fırsatlar vardır ve derneğimiz, Türk
şirketlerinin bu iş fırsatlarından yararlanması için onlara öncülük etmeyi amaçlamaktadır.
Bizim dışımızda başka hiçbir derneğin bu kadar büyük hedefleri olmadığı için tüm yerli ve yabancı şirketleri bu girişimde yer almaya davet ediyoruz.
Hem yerli hem de yabancı şirketlerin bu yılki zirvemize gösterdiği ilgi, Orta Doğu ve Afrika
bölgesiyle iş yapmaya başlama zamanının geldiğini de göstermektedir. Mevlana’nın da dediği
gibi: “Evrendeki her şey senin içinde, her şeyi kendinden dile”
Son olarak, Türkiye Nükleer Sanayi Derneği’nin potansiyeline inanan ve kurulmasına destek
veren tüm Yönetim Kurulu Üyelerine teşekkürlerimi sunarım.
KorayTuncer
GenelSekreter
4
NÜKLEER SANAYİ DERNEĞİ
INTERVIEW
MAVİNCİ ile Röportaj
2016 NBN Nisan
MAVİNCİ ile Röportaj 2016 NBN Nisan
NBN:
Salih,
bana
kendinden
biraz tamamladıktan sonra MAVİNCİ’yi kurarak
daha bahseder misin? Nereden me- öncelikle AFAD ile çalışmalara başladım.
zun oldun ve işin sana ne kazandırdı?
NBN:
Yani
çoğunlukla
askeri
yazıSÇ: Kendimi bir girişimci olarak tanımlıyo- lımlara dâhil edildin diyebilir miyiz?
rum. İşimi ve ilişkilerimi zenginleştirmek
adına her zaman sorumluluk almaya ça- SC: Evet. MAVİNCİ’den önceki 11 yıl boyunlışırım. Türkiye’de birçok önemli firma ile ca askeri yazılımlar ve bunun yanında NATO
çeşitli güvenlik ve savunma projelerinde projeleri üzerine odaklandım. Bu projeler için
çalıştım. Aslen bir endüstri mühendisioldu- uzun süreliğine Belçika, İtalya, Almanya ve
ğumhalde, mezunolduktan sonra büyükoran- Norveç’e gittim. Bazıları kısmen NATO ile badayazılım mühendisliği süreçlerindeyeraldım. zıları da sadece Türk Ordusu ile ilgili olduğundan bu askeri projeler üzerinde yoğun olarak
NBN: Hangi üniversiteden mezun oldun? çalıştım. Bu bana, güvenlik ve savunma sektöründe neler olup bittiğini anlamam için olanak
SC: İlk olarak Uludağ Üniversitesi’nden (Bursa) sağladı. Bu nedenle AFAD projelerini modelmezun oldum. Daha sonra Orta Doğu Teknik lemeye başlamak benim için çok kolay oldu.
Üniversitesi’nde (Ankara) Yazılım Mühendisliği
Programı’nı tamamladım. Birçok Ar-Ge projele- NBN:
MAVİNCİ’yi
ne
zaman
kurrinde çalışmak, bana çeşitli üniversiteler ile güçlü dun ve MAVİNCİ ne anlama geliyor?
bir işbirliği ortamı hazırladı. Halen üniversiteler
ile farklı çalışmalar içindeyim. Bir proje yapar- SC:MAVİNCİ’yieşimin doğum gününde, 23 Mart
ken temel olarak iş odaklı konulara ve iş haya- 2012’de kurdum. İlham kaynağım her zaman
tının zorluklarına odaklanırım. Bu nedenle işim- eşim be çocuklarım oldu. Hepsi mavi gözlü olde ve ilişkilerimde çevik yaklaşımlar kullanırım. dukları için şirkete MAVİİNCİ adını vermek isteHer zaman en kısa sürede işimi tamamlamak ve dim. Bir akşam eşimle çay içerken bana dönüp
sözlerimi gerçekleştirmek için, müşterilerime “istersen bir harfi silelim, MAVİNCİ olsun; DaVinve ortaklarıma daha yakın olmaya çalışırım. Bu ci gibi...” Böylece MAVİNCİ doğmuş oldu. MAVİNmisyonu gerçekleştirirken şirketimi ve çalışan- Cİkurulduğunda sadece ben, eşim ve en küçüğü
larımı, etkin hareket etmek ve hedef odaklı iş 1 yaşında olan üç erkek çocuğumun olduğu bir
yapmak için, bu ruh haline getirmeye çalışırım. aile şirketiydi. Başlangıçta bir ev ofisi olarak kuruldu. Dört ay sonra MAVİNCİ’yi bir yıllığına AnNBN: Üniversiteden ne zaman mezun ol- kara Üniversitesi Teknokent’e, 15m2’lik bir ofise
dun? Bu arada AFAD ile çalıştığın doğru mu? taşıdık. Kurulduktan yaklaşık bir yıl sonra, Hacettepe Üniversitesi Teknokent’deki 450m2’lik yeni
SC: Evet. Fakat ilk olarak 2001 den 2007 ka- merkezimize taşındık ve bu bize birçok fırsat kadar HAVELSAN’da çalıştım. 2007’den 2011’e zandırdı.MAVİNCİ bize sadece iş hayatında bakadar da OYAK Teknoloji’de Ar-Ge Müdü- şarı getirmedi, ailemizin daha sıkı kenetlenerek
rü pozisyonunda çalıştım. Bu 11 yıl boyunca duygusal bir güç haline gelmesini de sağladı. Süözellikle KBRN (Kimyasal Biyolojik Radyolojik Nük- rekli büyüyen ve kurumsallaşan MAVİNCİ için aileer) projeleri olmak üzere güvenlik ve savunma lem her zaman bu şirketin ruhu olarak kalacaktır.
projeleri
üzerinde
yoğun
çalışmalar yaptım. Bu şirketler ile çalışmalarımı
6
MAVİNCİ ile Röportaj
2016 NBN Nisan
NBN: Güzel bir şirkette çalışıyordun, birçok
askeri yetkililere ve uluslararası bir hayata SC: Kurduktan bir yıl sonra şirketin gelişmesi
erişimin vardı. Neden MAVİNCİ’yi kurdun? için bir ortak aldık, iki yıl daha böyle devam ettikten sonra diğer ortağın tüm hisselerini satın
SC: MAVİNCİ’yi kurma düşünceme başlangıç- aldım. Şimdi, MAVİNCİ hisselerinin %100’üne
ta kimse destek vermedi. Etrafımdaki herkes sahibim ve MAVİNCİ’nin genel müdürüyüm.
bunun büyük bir hata olduğunu söyledi. Çok
güzel bir maaşım vardı ve şirketimde çok ba- NBN: Bana son 3 yılda şirketinin 15m2’lik
şarılıydım. Çalıştığım şirketler bana uzun süre bir ofisten şimdi sahip olduğun 450m2’lik
bütün kapıları açmalarına rağmen, anladım bir binaya gelişmesinde yardımcı olan
ki kariyerim için çok önemli olan KBRN’ye ya- ana kilometre taşını söyleyebilir misin?
tırım yapmayacaklardı. 2002’de HAVELSAN’da
çalışmaya başladığım zaman uzun bir süre SC: Önceleri sadece KBRN’ye odaklandık, sonbenim adım NBC (Nükleer Biyolojik Kimyasal) ra AFAD için birkaç başarılı proje geliştirmemiz
Salih idi, Salih Çetin değildi. NBC ile benim ka- önümüze yeni fırsatlar çıkardı. Şimdi AFAD için
dar ilgili kimse yoktu Türkiye’de. Türk Silahlı Türkiye’de birçok kampta konuşlandırılmış SuKuvvetleri’ne, yurt içinde ve NATO’da NBC uz- riyeli mültecilerin yönetilmesine yönelik AFKEN
manlığı desteği verdim. Türkiye adına birçok (AFAD Geçici Kent Yönetim Sistemi) yazılımını
tatbikata katıldım. Katkı sağladığım çalışmalar geliştiriyoruz. Devamında AFAD’ın kullanımıbazen yazılı olarak NATO’ya Türkiye’nin KBRN na sunulmak üzere TÜBITAK ile bir KBRN Yahakkındaki düşünceleri olarak yansırdı. Bu yılım Analiz Yazılımı geliştirdik. Bu proje bize
süre zarfında birçok başarı belgesi kazandım TÜBİTAK ile daha yakın çalışma imkanı sağlave KBRN artık benim hayatım olmuştu. Eşimle dı. Emniyet Genel Müdürlüğü için geliştirdiğişirketi kurarken çıkış noktamız bu alana daha miz proje MAVİNCİ’nin güvenlik ve savunma
fazla yatırım yapmak ve MAVİNCİ’yi KBRN konu- sektörüne daha iyi hazırlanmasına ve kurumsunda uluslararası bir marka haline getirmekti. sal altyapısını güçlendirmesine imkan verdi.
NBN:
de ne
KBRN
işine
tür zorluklarla
girdiğinizkarşılaştınız?
SC: İnsanlar benim hakkımda konuştuklarında “Eğer Salih biriyle konuşursa, onları kesinlikle ikna edecektir” derler. Bu zamana kadar
başarısız olmadım. Temel problemim kaynak
bulmaktı. Fikir geliştirebilirim, vizyon geliştirebilirim ve kapıları açabilirim. Devlet, özel
sektör ve diğer insanlarla iyi ilişkilere sahip
olmanın değerine inanırım. Her zaman karşımdakinin sıkıntısını analiz edip çözüm bulNBN: Bu şirketi kurmaya ve taşımaya maya odaklanırım. Hızlı hareket edebilirim,
karar verdin. Küçük
bir yerden baş- ancak finansal kaynak çoğu zaman önemli
layıp nasıl Hacettepe Teknokent’e ta- bir problem olduğundan enerjimin önemşıdığını
açıkladın,
şimdi
pozisyonun li bir kısmını bu alanda çözüme ayırdım.
nedir? Sadece bir hissedar mısın yoksa CEO mu? BU şirketteki yerin nedir?
7
MAVİNCİ ile Röportaj
2016 NBN Nisan
NBN: Aile şirketi olmanız durumu bu maddi probleme sebep oluyor olabilir mi? Bu
durumda, finansal kurumların bankaları sizin pazarınızı desteklemiyor mu?
bir numara ve dünyada da en iyi 10 firma
içinde olmak istiyoruz. BT sektöründe ise,
Türkiye’deki en başarılı 100 firma içerisinde
olmayı hedeflemekteyiz. Müşterilerimizin saygısını kazanmak istiyoruz ve bu şekilde daha
SC: Evet, bankalardan ya da diğer kaynaklar- fazla iş olanağı sağlayacağımızı düşünüyoruz.
dan destek almak kolay değil. Onlar 20000
Euro verebilirler. Ama benim fikirlerimi gerçekleştirmem için daha fazla yatırıma ihtiyacım var. Bu destek bunun için yeterli değil.
Benim KBRN alanında araştırma-geliştirme ve
BT sektörü için akredite olmamı sağlayacak uzmanlara ihtiyacım var. Vizyonuma göre, eğer
her şeyi tamamlarsam, sektöre güzel sonuçlar getirebilirim, Türkiye’ye insan kaynakları ve
Ar-Ge alanlarında uzmanlıkları sağlamak için
fırsatlar verebilirim. Bu sebeple çok çalışarak
parayı elde etmeye çalıştım. Çok çalıştım ve
projelerimden para kazandım ve yatırım yaptım. Bugünkü konumumuza bu şekilde ulaştık. NBN:
2015’e
bakarsak,
bu
yıla
kadar
neler
başardınız?
NBN: MAVİNCİ’yi ilk olarak KBRN çalışmaları için kurdunuz. Siz çalışmalarınızı güvenlik SC: Son 2 yılda, İstanbul’daki Nükleer Güç
yazılımlarına ve felaket ya da dış olaylarla Santralleri Zirvesi’ne katıldık. Bu yıllarda nükilgili alanlara genişleteceğinizi söylediniz. leer alanda çok iyi fırsatların olduğunun farO zamandaki vizyonunuz neydi? Türkiye’de kına vardık. Öncelikle KBRN alanının yanında
belirli marketlerde lider olmak istiyor mu- kendimizi nükleer alana taşırken kazanmamız
sunuz? Eğer öyleyse, hangi marketlerde ve gereken birçok niteliğin olduğunun farkına
alt marketlerde lider olmak istiyorsunuz? vardık. Türkiye’de bu alanda mevcut büyük
boşluğun KBRN’deki gibi sıkı çalışarak dolduSC: Öncelikle, KBRN alanında Türkiye’de bir rulabileceğine inanıyoruz. Bu MAVİNCİ’nin
numara olmak istiyoruz. Böylelikle kimyasal, kariyeri için yeni bir alanda önemli bir fırsat
biyolojik, nükleer ve radyolojik alanlarda çö- olacaktır. 2015’de birkaç anlaşma imzaladık.
züm sağlayıcı olabiliriz. Bu durum ise sadece Bizim Almanya’dan GRS ile görüşmelerimiz
yazılım geliştirmekle değil ayrıca baştan sona oldu. GRS ve MAVİNCİ arasında Türkiye’nin
proje yönetimi için çözüm üretmek anlamına TSO’sunun kurulması için teknoloji transferi
gelir. BT perspektifinden bakılırsa, Türkiye’de ve işbirliği anlaşması imzalandı. Nükleer Eğibir takım Coca Cola uygulamaları için çözüm tim Simülatörleri kapsamında L3-MAPPS ile
üreten bir merkez konumundayız. Onlara bir- iş birliği anlaşması imzalanarak Türkiye’de
çok sistem ve yetenek kazandırdık. Güven- nükleer alandaki yatırımlara hız verilmiş oldu.
lik ve IT alanındaki sıkı çalışmamızdan dolayı,
potansiyelimizi gören Coca Cola tarafı bizimle çalışmayı tercih etti. KBRN için Türkiye’de
8
MAVİNCİ ile Röportaj
2016 NBN Nisan
NBN: Nükleer dışında bize diğer başarı- Böylece
birlikte
larınızdan bahsedebilir misiniz? Müşte- çok
projeyi
yapma
rileriniz kimler? Sadece Türkler mi yoksa yurtdışından da müşteriniz var mı?
SC: Mümkün olduğunca müşterilerimizin güvenini kazanarak onların bir iş ortağı olmayı hedefliyoruz. AFAD bizim için önemli bir müşteri.
Onlar için neredeyse 10 proje tamamladık. Her
projede yeni yaklaşımlar geliştirerek değer katmaya çalışıyoruz. TÜBİTAK, Ar-Ge destekleri ile
bizim için önemli bir kaynak. Atmosferik dağılım
modelleriyle ilgili bir Ar-Ge projesini TÜBİTAK’ın
kontrolünde bitirdik. Ayrıca bizim Türkiye’deki
üniversitelerle güzel ilişkilerimiz bulunmaktadır. Birlikte birçok anlaşma gerçekleştirdiğimiz
Hacettepe Üniversitesi ile çok yakın çalışmaktayız ve yeni projeler hazırlamaktayız. Bu durum
gelecekte de beraber çalışmamızı sağlayacaktır. Bunun yanı sıra Ankara’daki diğer üniversiteler ve İstanbul Teknik Üniversitesi ile de yakın
temas içindeyiz. KBRN çözümleri kapsamında
Türk Silahlı Kuvvetleri’ne çözüm üreten FNSS,
Havelsan vb. Savunma Sanayii şirketleri ile yakın temas halindeyiz. KBRN ve nükleer alanda
farklı stratejileri gerçekleştirmek üzere TAEK’le
görüşmelerimiz sürüyor. Bunların yanında
Ericsson ve Indra gibi Savunma Sanayii şirketleri ile güvenlik ve savunma kapsamında iş ortaklıklarımız bulunuyor. BT alanında geliştirdiğimiz
framework sayesinde Coca Cola Türkiye’nin
müşteri yatırım analizlerine dönük iş süreçlerini modelledik. Tüm bu çalışmalarımız ve müşteri ilişkilerimiz büyüyerek devam etmektedir.
Türkiye’de
birfırsatı
bulacağız.
NBN: Siz daha öncede Türkiye ile diğer gelişmiş ülkeler arasında nükleer alanda
büyük bir boşluk olduğundan bahsetmiştiniz, bu yüzden bu pazara girmeye karar
verdiniz. Neden nükleer alanda çalışmak
istiyorsunuz? Diğer birçok pazarda da boşluklar var. Sizi nükleer pazara çeken nedir?
SC: Beni bu pazara çeken sebep benzersiz bir
pazar olmasıdır. Eğer bu bilgi birikimine sahip
olursanız dünya çapında benzersiz bir konuma ulaşabilirsiniz. Örneğin BT pazarında da
çalışabileceğim büyük boşluklar var, ancak bu
alanda bir numara olmak ve marka oluşturmak daha zor. Sadece iyi işler yapabilen çok
iyi bir şirket olabiliriz. Biz, geleceğe bakış açısına şekil veren kalitede olmak istiyoruz. Eğer
NBN: İşinizin büyük bir kısmı Türkiye’de mi? geleceği değiştirme fikriniz varsa KBRN veya
nükleer alanlar size çok iyi fırsatlar sunar. Bu
SC: Şu an için evet. Ama GRS örneğin- olay sadece finansal başarı ile ilgili değil, bu
de, Biz Münih’e gittik ve onlar MAVİN- olay geleceği değiştirmek ve önemli insanları
Cİ ile işbirliği için birçok öneride bulun- bir araya getirip bir şeyleri yönetmekle ilgilidir.
dular. Genel olarak nükleer güvenlik
araştırmaları konularında önemli çözümlere
sahipler. Gerçekleştirdiğimiz anlaşma ile firmamıza teknoloji transferi sağlamış olacağız.
9
MAVİNCİ ile Röportaj
2016 NBN Nisan
NBN: Nükleer Alana girmeye ne zaman sağladı. Sonuçta bildiğimiz teknolojileri farklı
karar verdiniz, Şirketinizde ne değişti? bir sektörde yeni uzmanlıklarla geliştirme imkanı kazanmış olduk. TSO (Teknik Destek OrSC: Daha önce belirttiğim gibi nükleer zirve- ganizasyonu) bu alanlarda faaliyet gösteren
ler karar vermemizde önemli rol oynadılar. bir yapıdır. Türkiye’de böyle bir yapılanmanın
Her şeyden önce çalışma şeklimizi değiştirdik. bulunmaması bizim için heyecan verici bir fırÇünkü bu konu BT projeleri ya da yazılım ge- sat oldu. Kurduğumuz TTSO Nükleer A.Ş. (Turliştirmek gibi değil, her şeyden önce vizyon ge- kish Technical SupportOrganization) ülkemizliştirmek ile ilgili bir konu. Bu yüzden ben ve de bu açığı kapatacak nitelikte organize edildi.
iş arkadaşlarım kalite ve sayı anlamında daha
etkin çıktı almaya karar verdik. Uluslararası bir NBN:
GRS
ve
MAVİNCİ
arasındaşirket olmak ve bu seviyede iş ortaklarına sahip ki ilk diyalog nasıldı? GRS sizinle birolmak yoğun ve etkin çalışmayı zorunlu kılıyor. likte
çalışmaya
nasıl
karar
verdi?
NBN: İnsan kaynaklarınızda hiç zor- SC: Bizi GRS’e tanıtan çok iyi bir ortağımız
luk çektiniz mi? Eğer evet diyorsanız var. Her iki taraf da diğerinin amacını iyi anbunları düzeltmek için neler yaptınız? ladı. GRS marketini Türkiye ile genişletmeye ihtiyaç duyuyor ve biz, bizi uzun bir süre
SC: Evet, kolay olmadı çünkü çok spesifik bir destekleyecek uzmanlara ihtiyaç duyuyoalan. Nükleer ya da KBRN için sektör dışın- ruz. Nükleer bilgiyi kısa bir sürede elde etdan birilerini getirip onlara bir şeyler geliştir- mek kolay değildir. GRS’tenMAVİNCİ’ye olan
melerini söylemeniz istediğiniz sonuçları do- teknoloji transferi bize güç sağlıyor. Türkiye
ğurmayabilir. Bu sebeple yatırım yapmanız, için bilgi birikiminde onlarca yıl kazanacağız.
çalışanlarınıza zaman ve para harcamanız ve Eğer zamandan tasarruf etmek, iyi bir
onlarla uzun bir süre beraber çalışmanız ge- uluslararası
destek
edinmek
istiyorsarekir, ayrıca onlara gizli bilgiler veriyorsunuz. nız ve Türkiye’de hiç TSO yok ise, bu çok
Bu gibi nedenlerden dolayı Hacettepe Üni- iyi bir fırsattır. Ve eğer KBRN alanından geversitesi ile çalışmaya başladık çünkü doğru liyorsanız, hızlı ilerlemek daha kolaydır.
kişileri bulmak kolay değil. Hacettepe Üniversitesi bize çok başarılı bazı öğrencilerini önerdi ve kendileri ile çalışmaya başladık.
NBN: Türkiye’de TSO yapısını oluşturmak
için Hacettepe ile iş birliğinizden ve GRS
ile ortak olduğunuzdan bahsettiniz. Neden Türkiye TSO’su olmayı istediniz, bunun sebeplerinden bahsedebilir misiniz?
SC: Nükleer sektör Türkiye için birçok fırsat vadediyor. Bir yazılım şirketi olarak, bu sektörde
güvenlik araştırmaları, radyasyondan korunma, atık yönetimi vb. alanlarda uygulama geliştirmek sektöre daha kolay giriş yapabilmemizi
10
MAVİNCİ ile Röportaj
2016 NBN Nisan
NBN: Bir teknoloji transferinden bahsettiniz. Sadece insan kaynağı olarak değil
aynı zamanda finansal açıdan çok önemli bir yatırım yapmak zorundasınız. Bunu
nasıl yapacaksınız? İşinizin diğer kısmından bütçe alıp bunu nükleer alandaki gelişmelerinize mi harcayacaksınız?
SC: Genç bir insanım ve zamanım var. Gelecekte başarılı olmak için bekleyebilirim.
Diğer projelerden kaynak elde ettiğimizde, nükleere yatırım yapabiliriz. Zamanla
nükleer çalışmalarımız kendi kendini finanse edecektir. Şimdi bizim için doğru zaman.
Bu ortaklığın iki şirket için de faydalı
olabileceğini
ve
marketlerimizi beraber genişletebileceğimizi anladık.
NBN:
Bu
zirveye
zin için büyük bir
katılımınız
sibaşarı sağladı.
SC:
Evet.
Çok
başarılıydık.
Nükleerde en değerli yatırımım INPPS’ye katılımımdır. Bu bizim dönüm noktamızdır.
NBN: Avrupa’daki bazı eğitimleri takip
ettiğinizden beri, insanların yeterliliklerinin ne kadar önemli olduğunu biliyorsunuz. Türkiye’de size katılabilecek böyle nitelikli uzmanlar bulabilecek misiniz?
SC: Şu an Türkiye’de nükleer bir kümemiz var ve
MAVİNCİ bunun bir parçasıdır. Aynı zamanda
Türkiye Nükleer Sanayi Derneğinin (NIATR) bir
üyesiyiz. Bu bize bazı yeni kapılar açmaktadır.
Türkiye Nükleer Sanayi Derneğinde, birlikte bilgilerimizi paylaştığımız, Amerika’dan, sanayiden
ve Hacettepe Üniversitesindeki profesörlerden
birkaç üyemiz vardır. TSO hakkında konuştuğumuzda, birçoğu bu çalışmaları destekleyebiNBN: GRS dünyanın en üst TSO’larından biri leceklerini söylediler. Kümede laboratuvarlar,
ve onlar nükleer uzmanlığını sizinle payla- üniversiteler, şirketler vb. kadar 40 tan fazla orşacak. Aynı zamanda simülasyonda dünya ganizasyon var. TSO çalışmaları için bir danışma
lideri olan L3 Mapps ile başka bir anlaşma kurulu kurduk ve buraya dünya çapında çoğu
imzaladınız. Neden L3 Mapps’a yaklaştınız? Türk olan önemli bilim adamlarını davet ettik.
Kendileri son derece sıcak bir yaklaşım sergiSC: İstanbul’daki son Nükleer Enerji Santral- lediler ve şu an birlikte çalışmalara başladık.
leri Zirvesi süresince, görüşme başlatmak için
bize yakınlaşan L3 Mapps ile anlaşma imzaladık. Onların nükleer simülasyon konusunda
dünyada bir numara olduğunu anladık. Nükleer eğitim simülatörleri ve altyapıları hakkında
inanılmaz yetenekleri var. Bizimle paylaşmaya
açıklar. Türkiye’de yatırım yapmak veya çalışmak için bir şirket aradıklarına inanıyorum.
11
MAVİNCİ ile Röportaj
2016 NBN Nisan
NBN: İnsan kaynaklarının bulunmasının ko- da ipucuna sahip değiller. Türkiye’de
lay olduğunu anladım, ancak bünyenize kat- yaşanan sorunları değerlendirdiniz mi?
tığınız mühendislerin eğitilmeleri gerekir.
SC: GRS ile olan ilişkiler halinde, teknoloji transferi gerçekleşecek. ATHLET ve ATHLET-CD ve
ATLAS kod teknolojilerini MAVİNCİ’ye transfer
edecekler ama şu an bunu Türkiye’de kimse
bilmiyor. Yani, 2016’da Türkiye’de bir eğitim
kursu düzenleyeceğiz. Uzmanlar gelecekler
ve bünyemizdeki mühendisleri eğitecekler.
NBN:
Avrupa’da
eğitim
gördünüz.
Ne tür eğitim gördüğünüz hakkında daha fazla bilgi verebilir misiniz?
SC: Ben ENSTI ( Avrupa Nükleer Güvenlik ve
Emniyet Eğitim Enstitüsü) organizatörlüğünde Nükleer Güvenlik alanında eğitim gördüm.
GRS ve IRSN ikisi de ENSTI ile birlikte çalışıyor. Birçok farklı türden programa sahipler.
Aldığım eğitim nükleer süreçleri doğru analiz
edip, değer üretebilmem için çok önemliydi.
NBN:
Anladığım
kadarıyla,
Hacettepe Üniversitesi’nde bazı nükleer mühendislik derslerini takip ederek eğitiminize
hala
devam
ediyorsunuz.
SC: Farklı disiplinlerden (Endüstri Mühendisliği
ve Yazılım Mühendisliği) gelen biri olarak, işim ile
çok ilgili olduğu için Hacettepe Üniversitesi’ndeki yüksek lisans programına başlamayı planlıyorum. Şu an dışarıdan bazı dersleri alıyorum.
NBN: Yurtdışında ve Türkiye’de bazı
eğitimlerde
bulunduğunuzdan
diğer
şirketlerle,
laboratuvarlarla
görüşme
imkanına
sahipsiniz;
sizin
doldurabileceğiniz
bazı
boşlukları görüyor musunuz? İnsanlar nükleerde güvenlik gereksinimleri hakkın-
12
SC: Bence asıl problem eğitimdir. Herkes
nükleer alanda çalışmaya başlamak istiyor
fakat nasıl? Biz bu sektör hakkında herhangi bir bilgiye, uzmanlığa sahip değiliz. İnsanlara eğitim vermek için bir olanağa sahibiz.
Nükleer ekipmanın yanı sıra nükleer güvenlik çalışmalarımızı tamamlarsak, daha sonra
endüstriyi eğitebiliriz ve gelecekteki projeler
için onları hazırlayabiliriz. Düzenlemeler üzerine de bazı çalışmalar yapabiliriz. Türkiye
Atom Enerjisi Kurumu’nu (TAEK) da destekleyebiliriz, TAEK ve yabancı organizasyonlar
(şirket, enstitü vb.) arasında köprü olabiliriz.
MAVİNCİ ile Röportaj
2016 NBN Nisan
NBN: Bu konuda benim gibi siz de biliyorsunuz
ki 3
konum
var: Akkuyu, Sinop ve İğneada. Bu yerlerin sahipleri
ile
bağlantılarınız
var
mı?
SC: Rosatom ile tanıştığımızda Akkuyu için
bazı toplantılar yaptık. Onlara profilimizi verdik ve halen onlarla iletişim içindeyiz. Gelecekte, onlara daha yakın olmayı deneyeceğiz.
İğneada ve Sinop için çalışmalarımıza yeni
başladık. Sinop Üniversitesi, İTÜ, Marmara
Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi gibi üniversiteler ile bilgi alışverişi sağladığımızdan
buralara yakın olmaya odaklanıyoruz. Yakın
çalıştığımız üniversiteler de görüşmelerinde
bizi tanıtıyorlar. Üniversite-sanayi işbirliği yaklaşımımız bizim bu santrallere yönelik süreçlere daha hızlı dahil olmamızı sağlayacaktır.
mız olduğunda kendileri ile kolaylıkla iletişime geçebilir ve projelerimizde danışmanlık
desteği alabiliriz. Ayrıca NIATR bünyesindeki
firmalar ile ortak projeler geliştirerek derneğin daha etkin çalışmasına katkı sağlayabiliriz.
NBN: İnşa halinde olan veya Orta Doğu
ve Afrika’da inşa edilecek olan birçok
nükleer santral var. 2040’a kadar dünyadaki nükleer tesis inşaatı daha büyük
bir sayıya ulaşacak. İşinizi diğer ülkelere de genişletmeyi planlıyor musunuz?
SC: ‘tsoturkey.com’ adıyla bir web sitesini hayata geçirdik. Bir web sitemizin olması herkesin
bizi tanıması açısından çok önemlidir. Birçok
uluslararası şirket ve işletmeci bizi 2016 yılında
tanıyabilecekler. MAVİNCİ’ye aldığımız öğrenciler GRS ve L3 MAPPS gibi iş ortaklarımızla dünyanın herhangi bir yerinde çalışarak uzmanlıkNBN: Son zamanlarda Türkiye Nük- larını arttıracaklar. Yurt dışına MAVİNCİ adına
leer Sanayi Derneği oluşumu söz ko- çalışmak için giden tüm personelimiz aynı zanusudur. Bu derneğe katıldınız mı? manda bizim temsilcilerimiz olacaklardır.
SC: Evet, ben bu derneğin başkanıyım. Kasımda 2015’te ilk toplantıyı yaptık, Genel
Kurulumuz Aralık 2015’te idi. Bu yıl önemli
anlaşmalara imza attık. NIATR olarak Kanada, İngiltere, Fransa ve Bulgaristan Nükleer
Sanayi Dernekleri ile anlaşmalar imzaladık.
Böylece Türkiye’deki nükleer sanayinin gelişimine ve uluslararası ilişkilerin güçlendirilmesine katkı sağlayacağımıza inanıyoruz.
NBN: Bu derneğe ne getirebileceğinizi düşünüyorsunuz?
SC: Biz Türkiye’nin TSO’su oluyoruz. Bu kapsamda KBRN ve nükleer alanda gerçekleştireceğimiz Ar-Ge faaliyetleri ile sanayinin ihtiyaçlarını karşılamayı, dolayısı ile NIATR’ın
faaliyetlerine katkı sağlamayı hedefliyoruz.
NIATR’da bir uzmana veya firmaya ihtiyacı-
13
MAVİNCİ ile Röportaj
2016 NBN Nisan
NBN: Avrupa’da Eurosafe adında büyük
bir organizasyon 22 Ekim’de bitti. Bu,
Avrupalı ve yabancı birçok TSO’yu topladı. Siz de Orta Doğu ve Afrika’yı kapsayan böyle bir TSO organizasyonu organize etmeyi düşünüyor musunuz?
SC: Biz ‘tsoturkey.com’ web sitesini kurarak
ilk adımı attık. Ardından TTSO Nükleer A.Ş’yi
kurduk. 3. Nükleer Santraller Zirvesi’nde diğer
TSO’larla çalışabilmek için toplantılar düzenleyebiliriz. Evet, zirvede ya da ileriki günlerinde diğer TSO’ları toplamak için planlarım var.
TSO’lar Türkiye’de işbirliği yapabilecekleri bir
TSO olduğunu bilmeliler. Bu çok önemlidir.
Akkuyu Rusların elinde. Sinop Japon/Fransız
konsorsiyumundadır. İğneada farklı bir şey
olacak. Bunun anlamı Türkiye’deki nükleer
projelere ilgi duyabilecek farklı TSO’ların olacağıdır. Biz onlar için iyi bir ortak olabiliriz.
NBN: Son bir sorum olacak. Türk nükleer güç marketine ürün satmak veya
iş yapmak isteyen birçok yabancı firma olacaktır. Yabancı bir şirkete tavsiye verecek olursanız bu ne olurdu?
SC: Öncelikle, Türkiye’de iyi bir ortak bulmaları gerekir. Bu çok önemlidir. Türk hükümetinin yasaları çok farklıdır. Çin örneğine bakacak olursak, bazı firmalar için zor olabilir,
bazıları içinse kolay ama Avrupa için çok farklı.
Türkiye de farklıdır. Hepimiz çok farklı kültürlerden, şirketlerden, hükümetlerden ve yaşam şartlarından geliyoruz. Ama biz ülkemizi, hükümetimizi biliyoruz ve bağlantılarımız
var. Yabancılar için yerli bir ortak bulmak çok
önemli çünkü bu hızlı gitmenizi sağlar. Bu sayede pazara girebilir ve otoritelerce daha kolay onaylanabilir ve sertifikalandırılabilirsiniz.
14
NUCLEAR BUSINESS NEWS,
YOUR WINDOW TO THE TURKISH
MENA NUCLEAR POWER MARKET
Our Readers:
- Hundreds of decision makers in the global
nuclear market
- All procurement departments from major
nuclear utilities
- Government bodies
- Safety authorities and technical safety units
-
Research institutes
Component manufacturers
Newly graduated engineers
More than 25,000 subscribers from 77 countries
around the world who are focused on the Turkish
and MENA region nuclear market
Take Action Now!
Full page
Full page
One-third page
US $500
month*
US $250
month*
US $167
month*
*Payment is on a yearly basis,
6 Issues a year
Company name: .........…………………………………………
Tel: …………………..…………………………….………………
………………….……………………………………...…...........
Contact name: …………………………………..………………
Address: …………………………………………………………
Function: ………………………………………………………….
….……………………………………...……...……………………
……………………….………………………...........................
….………………………………………….………………………
Email: ..……………….………………………………………….
…….……………...…………..............................................
….……...........................................................................
Date:
Signature & Company Stamp:
CONTACT US TODAY
Arnaud Lefevre-Baril
Dynatom International GmbH
[email protected]
Aline Telle
Business Development Director Turkey
[email protected]
15
Türk sanayisi için nükleer güç
marketine genel bakış
I. Yönetici Özeti
2003 yılında, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Bilim ve Teknoloji Üst
Kurulu (TÜBİTAK), ülkenin üçüncü en yüksek önceliği olarak nükleer güç santrallerinin aracılığıyla elektrik üretimini listeledi.
Türk Hükümeti yabancı şirketler ile ortak olma
potansiyeli olan Türk İşletmelerinin Afrika,
Orta Doğu ve Asya gibi üçüncü ülkelerde özelliklede enerji, madencilik ve taşıma pazarlarında rekabet gücünü en üst düzeye çıkarabilmesine odaklanmıştır. İSO olumlu ve artan
ticari atmosferden faydalanarak nükleer küme
oluşturuyor ve böylece tedarik zincirini uluslararası standartlara ulaştırmayı hedefliyor.
2014 yılından beri Dynatom nükleer güç
pazarında gelişmeleri için 150 Türk şirketini (94’ü İstanbul’da olmak üzere) ve
ISO nükleer kümesini inceledi. Firma, beş
önemli alan içinden 131 özelliği belirledi.
Bu alanlar: Standartlar, Yurtdışı varlıkları, Marka tanınırlıkları, Yabancı Fuarlarda Sanal Tanınırlıkları ve Görünümleridir.
2015 yılının sonunda kurulan Türkiye Nükleer Sanayi Derneği’nden (NÜKDER) önce Türkiye teknolojisini destekleyecek aktif bir lobi
oluşumu bulunmamaktaydı. Avrupa’nın, Kuzey Amerika’nın ve Asya pazarlarının nükleer güç tedarik zincirindeki büyük ağırlığı,
reaktör mühendisliğini kontrol etmektedir.
TTSO’nun hazırlamış olduğu bu rapor Türk tedarik zinciri için Orta Doğu, Orta Asya ve Afrika’daki
nükleer projelerde uzun vadede karlı iş fırsatları
16
olduğunu gösterir. Bu karlı iş Türk tedarik zinciri için %15 ile %20 bir aralıkta görülmektedir.
Türk alıcılar bu pazardaki rekabetin ve fiyatlandırmanın henüz farkında olmamalarıyla beraber yabancı rakiplerin pazardaki genişlemesini
yavaşlatmak için hazırlanan bu raporu kullanabilirler. Uzun vade iki dönemden oluşmaktadır: 2016-2023 safhası ve 2023-2030 safhası
2023 yılına kadar Türkiye ağırlıklı olarak VVER
ve ATMEA teknolojilerini kullanarak nükleer güç
ünitelerini inşa edecektir. 2020 ile 2030 yılları arasında ülke birçok VVER ve ATMEA teknolojilerinin
yanında Westinghouse- SPIC konsorsiyumundan gelen teklifle AP1000 ve CAP1400’ü de içeren başka santralleri Türkiye sanayisinin gelişen
gücü ile inşa ederek bölgesel bir lider olacaktır.
TTSO’nun bu uygulama raporu, Türkiye pazarının Küresel görüşünü ve rapor için kullanılan
araştırmanın parçalarını, Türk sanayisinin fırsatları hakkında ve doğrudan yabancı sanayide var olan Avrupalı, Japon, Kuzey Amerikalı ve
Rus Tedarik zincirleri ile rekabetin üstesinden
gelebilecek önemli oyunculardan seçilen ortaklarını ve sonra da doğrudan EÜAŞ’a kamu
hizmeti satabilme yöntemini gösterecektir.
Biz, Türk nükleer pazarının Rusya, Japonya,
ABD, Çin ve Fransa gibi farklı iş kültürlerinden
etkilendiğini görmekteyiz. Türk iş dünyası bizim uzmanlığımızla küresel nükleer sanayinin
önemli bir parçası olarak nükleer sürece katılma
fırsatına sahiptir. Nihai hedef Ortadoğu, Orta
Asya ve Afrika’da küresel bir nükleer tedarik
zinciri boyunca Türk ürünlerini pazarlamaktır.
Türk sanayisi için nükleer güç
marketine genel bakış
Şekil 1: Türkiye Pazarındaki Sekiz Kuvvet
Türk
pazarındaki
bu
sekiz
kuvvet,
tin ihtiyaçlarına (yerli ve yabancı) bağlı
nükleer
kümenin
pazarın
olarak engelleri ve fırsatları
ve
rekabetemsil eder.
Her kuvvet, küme içindeki bir organizasyonla veya Akkuyu projesindeki GOST standartlarını dikkate alarak pazardaki herhangi bir bölüme odaklanıp, uluslararası bir iş ortağı ile bölgesel hakimiyet sağlayabilir veya INPPS gibi bölgesel zirvelerin ve yeni oluşturulmuş Türkiye Nükleer Sanayi Derneği (NÜKDER)’nin katkısı ile hükümet içinde bir lobi çalışması şeklinde faaliyet yürütebilir.
Bu
kuvvetler,
Türkiye’nin
Avrupa’dan
(Rusya
dâhil),
Çin’den,
Japonya’dan,
ABD’den ve Kanada’dan iş ortakları ile doldurması gereken yeni ihtiyaçlarını temsil eder. Bu kuvvetleri hiç kimse tarafından bir araya getirilmediği için pazar açıktır.
17
Türk sanayisi için nükleer güç
marketine genel bakış
II. Yerli ve Yabancı Girişimcilerin
Karşılaştıkları Yeni Zorluklar
A.
Akkuyu
Projesi
İhalelerdeki Etkisi
ve
Atomstroyexport Akkuyu projesinden sorumludur. Şirket Ankara’da Akkuyu Nükleer JSC’yi kurmuştur. Akkuyu Nükleer
JSC’nin % 79,2’si RosatomOverseas’e, %1,9’u
AtomstroyexportNIAEP’e, %18,9’u RosenergoatomConcern OJSC ve Rusya Hükümeti’ne aittir.
Proje Yap İşlet modeline göre gerçekleştirilmektedir. Bu durum Rusya tarafına ihalelere kimin
gireceğine karar verme özerkliğini sağlıyor.
Rus kuruluşlar Akkuyu’ya satış
dirler. İki ülke arasında Suriye
yaşanan sıkıntılara kadar, saha
2016’nın başında başlatılması
yapabilmektekrizi sırasında
denetimlerinin
planlanıyordu.
B.
Akkuyu
Projesi
Türk Sanayisinde Etkisi
ve
Türkiye’de bu proje 4 adet AES-2006
Teknolojisi için 58-64 Milyar TL arasında
bir
yatırımı
kapsamaktadır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi nükleer santrallerin yapımına ve herhangi bir yatırımcının %
2015’den beri pazara girmekte olan yerli ve 60 yerelleştirme önceliğine göre faaliyet yüyabancılar, güvenlikle ilgili ekipman için TAEK rütmesine imkan sağlayacak şekilde onay verimzalı ticari anlaşma sertifikasını almak zo- di. 24 Kasım 2015 olayından önce Rus tarafı
rundadırlar. Aynı zamanda, pazara yeni gi- en fazla % 30 yerelleştirme planlamaktaydı.
renler Rosatom’dan sipariş formunu temin
etmeden Akkuyu projesine dâhil olamazlar. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve Ankara Sanayi Odası 2014 yılında Ankara’da 36
Güvenlik kapsamına girmeyen ekipman için, şirketi içeren listeye dayalı olarak rekabetpazar henüz yabancı kuruluşlara kapalı değil- çi bir nükleer küme oluşturdu. İlk hedef Akdir çünkü Rosenergoatom güvenlik kapsamına kuyu santrali için güvenlikle ilgili olmayan ve
girmeyen VVER ekipmanı için Türk sanayisi- güvenlikle ilgili 3.seviye ekipman üretmektir.
ne herhangi bir tanımlama sağlamamaktadır.
Yerel sanayi güvenlik otoritesi olan TAEK’ten
Bu güne kadar sadece Cengiz Holding hid- destek almaz. Ekipman Temini Süreci ve Nükleer
ro-teknik yapısı için bir ihale kazanmıştır. Tesisler için Üreticileri Onaylanması Hususunda
Akkuyu Nükleer JSC Türk şirketlerini sade- Yönetmelik, yerli sanayiyi korumayı amaçlamace inşaat için kullanmayı planlamaktadır. mak ile beraber projenin güvenliğini sağlayacak
şekilde tasarlanmıştır. Bu süreç Rus tarafının yeTürkiye ile Rusya arasındaki proje işbirliği, Nük- rel sanayiye olan engellemeleri ile karşılaşmıştır.
leer Güç Santralleri ile ilgili inşaat, işletme ve
altyapı konularını kapsar ancak üretimi kapsamamaktadır. 2015 in ortalarına kadar, sadece
18
Türk sanayisi için nükleer güç
marketine genel bakış
C. 2016’da İlk Halka Arz
Rosatom, kısmen
nükleer
ve
savunma
bütçesini
azaltmak
için
hükümet politikası yüzünden, kısmen de diğer pazarlarda Rosatom’un büyük yatırımı yüzünden, Türkiye’deki projeyi t am olarak finanse edemez. Ancak şirket 2014 yılında, sermayesinin % 49’unun 2016 yılı itibari ile halka açık olacağını duyurmuştur.
Hükümet, Türk yatırımının Enerji Bakanlığı öncülüğünde çeşitli kurumlar
ganize edilen yerli sanayi için gelir, tecrübe ve yenilik kaybına yol açan
sinin tedarikini finanse edeceğinden çekinmektedir. Suriye’deki bölgesel
ya ile Türkiye arasındaki kriz nedeniyle, halka arzın bu yıl gerçekleşmesi
tarafından orRus teknolojikriz ve Rusolası değildir.
D. Tedarik zincirinin yapısı ve hiyerarşisi
Enerji Bakanlığı, Sanayi odalarının desteği ile (İstanbul Sanayi Odası ve Ankara Sanayi Odası gibi) Türkiye’deki tüm nükleer projeler için bir tedarik zinciri oluşturmaktadır. Sanayi odası, hükümetten ihtiyaçlarını öğrenmek için profesyonel dernekler kullanır (örn. POMSAD). Güvenlik otoritesi (TAEK), Enerji Bakanlığının bir
oluşumudur ve üniversitelerin nükleer bölümlerinden aldığı tavsiyelere göre hareket eder.
Şekil 2: Türkiye
Pazarındaki
Paydaşlar
19
Türk sanayisi için nükleer güç
marketine genel bakış
Nükleer enerji pazarında, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Türk stratejisinin merkezinde
yer almaktadır.
Ana hedefler aşağıdaki gibidir:
• Sanayi odaları desteği ile tedarik zinciri oluşturmak.
• Deneyimli yabancı fabrikalar ile ortak girişimler teşvik etmek.
• Hükümetin düşünce merkezi olarak bir nükleer sanayi derneği oluşturmak.
• Mühendislik üniversitelerinde nükleer bölümünün gelişmesini teşvik etmek.
• Araştırma merkezi TAEK’ de güvenlik otoritesi
oluşturmak.
• Yerli sanayiyi destekleyebilecek tek teftiş organizasyonu düzenlemek.
III. Türk
Şirketleri İçin
Önemli Tehditler
A. Türk Kuruluşların Karşılaşacakları Çeşitli Sorunlar
•
Türkiye’de nükleer enerji pazarı kendi
kendine yetecek şekilde teknoloji odaklı olarak
oluşturulmamıştır. Bunun yapılandırması çoğunlukla Mitsubishi Ağır Sanayi, Areva, EÜAŞ’
dan sipariş bekleyen, koruyucu teknolojik pazardan faydalanamayan özel işletmelere dayanmaktadır, bu durum PWR pazarında yabancı şirketlere karşı rekabet edemeyecek bir
durumun yönetilmesini zorunlu kılmaktadır.
•
Yurtdışında büyüyen Türk şirketleri çoğunlukla özel şirketlerdir. Bu şirketler ne ya•
Akreditasyon otoritesinde nükleer bö- zık ki birçok önemli nükleer etkilnliklere katıllümün
oluşturulmasını
desteklemek. mamaktadırlar (Power Gen Europe’a katılan
Çimtaş Boru ve Siterm ve AtomexpoRussia’ya
Bununla beraber, Enerji ve Tabi Kaynaklar katılan ÇiltuğIsısan hariç). Ayrıca bu firmalar
Bakanlığı her bir paydaşın ayrı bir pazarla PWR için nükleerle ilgili ekipmana yatırım yapbağlantılı olduğu nükleer projenin ana koor- mak konusunda belirsizliklerini sürdürüyorlar.
dinatörüdür. Yeni bir girişimci için, kamu ilişkisindeki önemli bir yatırım çeşitli lobi grupları- •
Son olarak, 2015 IEA “Nükleer enerji için
nı birleştirmek ve anlamak için gereklidir. Yani bölgesel perspektifler” raporuna göre, Orta
TURKAK TAEK’e hizmet veren TSE’yi onaylar. Doğu’da nükleer güç gelişiminde temel zorluk
Hacettepe Üniversitesi Nükleer Mühendisliği yüksek vasıflı nükleer işgücü eğitiminin yanı sıra
Bölümü TAEK’e doğrudan fikir verir. İş ağının ihtiyaç duyulan nükleer altyapının kurulması
anlaşılması yeni girişimcilere iş fırsatları açar. ve eğitimlerin gerçekleştirilmesinde olacaktır.
20
Türk sanayisi için nükleer güç
marketine genel bakış
B.
Orta Ölçekli Kuruluşlar
Kalıcı Değil
Henüz denizaşırı tesislerde tedarik sahibi olmayan KOBİ’ler, Türkiye ve Orta Doğu’da özellikle
yönetmelik ve standartlardaki yerel gereksinimlerin bilgi eksikliği ve yoğun uluslararası rekabetin olduğu bir pazarla yüzleşmektedirler.
rupa pazarındaki Türk fabrikalarının,
Orta
Doğu ve Afrika pazarlarındaki inşaat şirketlerin göz alıcı başarılarını dikkate aldığımızda
hükümetin stratejik planı göz ardı edilemez.
D.
Türkiye Nükleer Sanayi
Derneği Şimdi Büyümeye Başlıyor
Birkaç aktif üyesi bulunan Türkiye Nükleer Sanayi Derneği’nin 2015-2016 iş planında,
derneğin görevi Türk nükleer sanayisini yurtdışına yükseltmek olduğu açıkça belirtilmiştir.
“NÜKDER özellikle Orta Doğu olmak üzere dünyada yapılması planlanan NGS projelerinde yer
alacak Türk şirketleri için bir çatı kuruluştur”.
Ancak pazar araştırmaları incelendiğinde
Ürdün’de bir proje hariç bütün Orta Doğu,
Orta Asya ve Afrika programlarında potansiyel
pazarları araştırma amacı yer almamaktadır.
Aksine,260 üyeli Birleşik Krallık Nükleer Sanayi Derneği’nin (NIAUK) ya da 350 üyeli Fransız
Uluslararası Nükleer Sanayi Grubu (GIIN) gibi
Türk hükümeti ve ticaret kurumlarının çe- yabancı lobiler, 8-9 Mart tarihindeki INPPS zirveşitli raporlarına ve Başkanı Recep Tay- si de dâhil olmak üzere, her iki ayda uluslararası
yip Erdoğan’ın Batı Afrika’daki Şubat 28 etkinliklere ziyaretler ve katılımlar düzenliyorlar.
ziyaretine rağmen, Orta Doğu ve Afrika nükleer güç pazarlarında genişlemeye yönelik
Türkiye’nin küreselleşme stratejisi yoktur.
Başarısızlığın asıl nedeni sektöre katılan yeni
adaylardaki dinamizm ve motivasyon eksikliğidir. Türk nükleer enerji pazarının uluslararası
pazarlarda yeterince ön plana çıkarılmaması
(WNE 2014’de kurulan küçük bir hükümet standı
hariç) ve WNE 2016 için ASO’nun çekilmesi yurtdışına genişleme ve işbirliklerini sağlama konularında endişe oluşturmaktadır. Daha önceden
belirtilmiş sınırlı sayıdaki katılımcı haricinde,
150’den fazla Türk şirketinin web sitelerindeki
gözlemlerimiz küresel nükleer güç pazarında
herhangi bir ilgi olduğunu göstermemektedir.
C. Kültürler Arası Sorunlar
Türk sanayisi uluslararası entegrasyon ve işbirliği kapsamında kültürler arası etkinliklerin
oluşturulmasında tecrübe eksikliğine sahip olduğundan, yabancı rakipler bu konuda rekabet avantajına sahiptirler. Bir nükleer küme
oluşturmada özellikle özel şirketlerin mali
gücünü, mezunların kalitesini, teknisyen uzmanlığını, eğitim sistemini ve son olarak Av-
21
Türk sanayisi için nükleer güç
marketine genel bakış
E.
Uluslararası Sanayi Türk
Yetenekleri Hakkında Sınırlı Bir
Bilgiye Sahip
IV. 2016-2017’da
Küme Adaylar İçin
Önemli Fırsatlar
Türkiye’de nükleer enerji pazarı karışık durumdadır, çünkü gerçekte kimse sorumluluğun kimde olduğunu bilmemektedir. Bu nedenle önde
gelen uluslararası nükleer firmalar, Akkuyu ve
Sinop’ta devam eden projelerden yararlanacak
yerel bir şirketlere ortak olmak, onları bünyeleŞekil 3: Türk Nükleer Sanayisinin
rine katmak veya iş ortağı olarak onlarla birlikte
Pazardaki Algısı
çalışmak istemektedirler. Akkuyu projesi Sinop
santrali ve hükümet tarafından planlanmış diğer
projeler için bir sıçrama tahtası oldu. Suriye’deki
Bu grafik EPC ‘nin Türk teknolojisini ve olabombalama hakkında Rusya ve Türkiye arasınsı desteği nasıl algıladıklarını gösteriyor. Türk
da son dönemde yaşanan siyasi gerginlik Akkusanayisi büyük enerji projelerinde neredeyyu projesinin hızını etkileyebilir. Sanayi Sinop
se hiç bilinmiyor fakat nükleer alandaki ansantralinin hızlanacağına inanıyor bu nedenle
ketimiz aşağıdaki eğilimleri göstermektedir:
yerel sanayinin ATMEA (Japon ASME ve Fransız
RCC-M) standardı yatırımını artırması gerekiyor.
EPC, Türkiye’nin Afrika ve Orta Doğu’daki yerel ve bölgesel genişlemeye katılmak amacıyla
Enerji pazarına girmek için ideal ortakların
kısa vadede güvenlikle ilgili ekipman üretimintürüyle ilgili Dynatom’ un belirlediği 150 firde yerelleştirebileceğini düşünmemektedir.
manın tamamlanmış çalışması aşağıdadır.
Örnek olarak, Akkuyu santralinde temel sorun
Rus kodlarının ve standartların anlaşılamaması ve yabancı endüstrinin, Türk firmalarının pazara nasıl destek olabileceğini bilmemesidir.
Endüstriyel organizasyon ve denizaşırı genişlemeyle ilgili olumlu düşünce, röportaj yapılan kişilerin Türkiye’nin, Ortadoğu, Rusya
ve Afrika inşaat ekipman imalatında başarılı sonuçlar elde ettiğine katılıyor olmasıdır.
Şekil 4: Türk Sanayisinin Nükleerde
Küresel Liderlere Bakışı
22
Türk sanayisi için nükleer güç
marketine genel bakış
Bu değerlendirme, Türkiye’deki yabancı şirketlerin varlığına dayanmaktadır. Değerlendirme ülkedeki gerçek teknik bilgi ve yeteneklere göre değildir. Değerlendirme Türk
pazarının ihtiyaçlarını ve her büyük ülkenin gerekliliklere nasıl cevap vereceğini yansıtmaktadır.
Bu yeni pazar, Türk hükümeti için stratejik bir
hedeftir ve hükümet 8 büyük sanayi şehrine dağıtılmış 200 şirket ile nükleer küme oluşturarak
ve böylece komşu ülkelerin pazarını ele geçirerek ekonomik üstünlük sağlamak istemektedir.
Türkiye’de geliştirilen başlıca programlar:
ATMEA, AP1000 / CAP1400, Orta Doğu
A. Türk Sanayisinin Küreselleş- VVER,
ve Afrika’da kullanılacak aynı teknolojilermesi
le son derece yakındır. Örneğin, Rosatom,
Türkiye’de kullandığı teknolojinin benzerini MıHer ikisi de son derece korumacı olan Çin ve sır, Ürdün, Ermenistan, Nijerya, Güney Afrika
Hindistan haricinde nükleer emelleri olan hiç- ve Gana’da kullanmak üzere yer almaktadır.
bir büyük (yükselen) ülke yoktur. Ancak bölgesel düzeyde, Afrika ve Orta Doğu nükleer sanayi Bu ülkelere ekipman ihracatı yabancı üretiiçin çok büyük yatırım ile temsil edilmektedir. ciler için pahalı olacaktır ve biz halihazırda
IAEA, World Nuclear, IEA ve OCDE ‘ ya göre, özellikle basınçlı kaplar ve tank gibi ağır ekip2016-2030 arasında Orta Doğu ve Afrika’da manda bölgesel pazar için güvenlikle ilgiinşa edilecek 55’den fazla yeni reaktör ve 2030- li olmayan ekipmanı yerelleştirecek Türk fir2040 döneminde daha fazla girişimci (örneğin maları ile bazı Avrupa şirketlerini eşleştirdik
Burkina Faso gibi) olacağı ön görülmektedir. (2015 yılında Kurtul Makina ile İtalya’dan SFT).
Türkiye’de yatırım yapan Avrupalı rakiplerin yatırımlarındaki temel neden; sadece eğitim ve fiyatlandırma dayalı strateji değil, çoğunlukla başka hiçbir ülkenin entelektüel mülkiyet haklarını
koruyamadığının ve başka hiçbir devlet sektörünün sanayi kalitesinin artışını garanti edemediğinin ispatı olan hukuk sistemiyle ilgilidir (Medeni
hukuk İsviçre hukukuna dayanmaktadır, ticaret
hukuku İsviçre ve Alman yasalarına dayalıdır).
Şekil 5: Orta Doğu ve Afrika’daki Yeni
İnşaat Tahminleri
23
Türk sanayisi için nükleer güç
marketine genel bakış
B. Türkiye’nin Güvenilir Genişlemesi
kelerinde var olan duyarlılık seviyesini anlamakta sorun yaşayan yabancı ortakların iş
yapabilme olanaklarına katkı sağlayacaktır.
Türkiye’nin bölgesel kalkınmasını ölçmenin bir C.
Yabancı Şirketlerin Mevcut
yolu Türk Hava Yolları’nın faaliyetlerinin büyümesini değerlendirmektir. Varış noktasının sayısı işin Yatırımları
odaklandığı yerleri tanımlar. Örneğin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son Fildişi Sahili ziyareti sıra- Yabancı şirketlerin ana yatırımları madencilik
sında Ankara Abidjan arasındaki haftalık uçuşla- ve savunma alanında görülmektedir. Örneğin,
rı 4’den 7’ye artırmak için bir anlaşma imzalandı. Türkiye’deki Kanada yatırımları 2012 yılında
909 milyon dolar civarındadır ve Kanada İhracat Geliştirme (EDC) ülkeyi stratejik pazar olarak
tanımlamıştır. EDC’nin internet sitesine göre,
“Türk yatırımcılar için özellikle enerji, bilgi ve iletişim teknolojileri, madencilik, eğitim ve altyapı
sektörlerinde uygun fırsatlar bulunmaktadır.”
CABC’nin internet sayfasına göre Türkiye, yaklaşık değeri 400 milyar dolarlık 10 yıllık altyapı
geliştirme planlarını desteklemek için “finansal çözümlerin” yanı sıra “yaratıcı mühendisŞekil 6: Orta Doğu ve Afrika’da Bölgesel
liğe” ihtiyaç duymaktadır. InmetMiningCorp.,
Önemli Havayollarının Durumu
Bu bölgedeki dört büyük rakipleri dikka- QuantecGeoscience ve SherwoodInnovatite alarak, Türkiye, Orta Doğu ve Afrika pa- ons Kanada-Türk İş Konseyi’nin üyeleridir.
zar payının üçte birini oluşturuyor. Bu ülkelerin santralleri Avrupalıların Afrika’daki D.
Türkiye Nükleer Sanayi
önemli merkezi haline gelecektir ve son zamanlarda reklam kampanyaları Afrika’ya özel Derneği’nin Oluşturulması
olacak şekilde havayoluna yerleştirilmiştir.
NÜKDER fikri ilk olarak İstanbul Nükleer Güç Santralleri Zirvesi’nin organizatörleri ve B2B Ticari Eşleştirme topluluğunun destekleri ile İsviçre şirketi
Dynatom International tarafından ortaya atıldı.
Bu proaktif genişleme Afrika ve Orta Doğu ülŞekil 7: Orta Doğu ve Afrika’da 4 Önemli
Havayolları Arasında Pazar Durumu
24
Türk sanayisi için nükleer güç
marketine genel bakış
Sorumluklarının yanı sıra, derneğin ana hedefleri aşağıdaki gibi tanımlanmıştır:
Yerel endüstrinin eğitilmesi,
Yerel ve yabancı şirketler arasında B2B
Ticari Eşleştirme programının oluşturulması,
Türk ve yabancı şirketlerin tedarik zincirinin oluşturulması,
Orta Doğu ve Afrika’nın incelenmesi,
Bu bölgedeki denizaşırı nükleer güç santrallerine ekipman ve servis tedariğinde liderliğe
geçilmesi.
nükleer endüstrinin anahtar şirketleri ile bir ilişki
kurmak için en uygun zaman yeni tedarik zincirinin oluşturulduğu zamandır. Öncelikle ilişkiler
sağlamlaştırıldığında, bu zinciri kırmak daha da
zorlaşacaktır. Şu anda bu ilişkiyi kurmak için zaman, çaba ve kaynak harcamak üretimi arttırmadan önce nükleer pazara girmek ya da rolleri arttırmak için stratejik ve uygun fiyatlı bir yöntemdir.
NÜKDER yönetim kadrosunu entegre eden ve
bölgesel hakimiyette ortak bir vizyonu paylaşmak için yeri ne olursa olsun herhangi bir şirkete
kendi yapısını açmaya karar vermiş Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın tam desteğini almıştır.
E. Türk
Sanayisi
Kısa Vadede Açılım
İçin
Nükleer Enerji Enstitüsü’ne göre, “Nükleer
santralin inşaatı geniş çapta ihracat imkânı
yaratır. Tasarıma bağlı olarak, tek bir nükleer reaktör yaklaşık olarak 500 ila 3.000 arası
nükleer seviye valf, 125 ila 205 pompa, 70 kilometre boru sistemi, 438 kilometre elektrik kablosu ve 90,000 elektriksel bileşen içermektedir.”
Küme öncelikle reaktör tasarımı (Areva, CNPE,
SNERDI, AECL, Westinghouse ...), mühendislik (Fluor, Amec, TecnicasReunidas...), inşaat
ve tedarik alanlarında nasıl bu büyüyen dinamik pazarın bir parçası olabileceğini öğrenmek
için bu endüstri liderlerini kümeye katmalıdır.
Şekil 8. 2011 ve 2030’da Küresel Nükleer
Enerji Pazarının Tahmini Boyutları
(Milyar TL)
Japonya
Fransa
A.B.D.
Almanya
Kanada
Kalite
5
Fiyat
İlişki
0
Proaktiflik
Kültürel Yaklaşım
Yaratıcılık
Markalaşma
Şekil 9. Önemli Rakiplere Sosyal Bakış
Kamu kuruluşları, tasarımcılar, üreticiler ve diğer
25
Türk sanayisi için nükleer güç
marketine genel bakış
Global pazara risksiz giriş acil ihtiyaçlara, yerel nükleer endüstri derneklerine entegre olmaya ve
komşu marketlerin tedarik zincirlerine katılım sağlanarak gerçekleştirilebilir.
F. Gerçek İhtiyaçlar ve Nasıl Cevap Verileceği
Atomstroyexport ve Akkuyu JSC şirketi yerel şirketleri pazar payını arttırmak için yeterli desteği ve
belirlemeleri sağlamamaktadır.
Yabancı uzmanlarla ortak olan Türk tedarikçiler rekabetçi avantaja sahip olabilirler ve aşağıdaki
faaliyetleri gerçekleştirebilirler:
•
Uluslararası yönetmelik ve standartları kavramak
•
Kendi tedarik zincirlerini ve dağıtım ağlarını oluşturmak
•
Kendi uzmanlılarını pozisyonlandırma ve gereken servisi satmak
•
Kendi ürünlerini sonraki nükleer güç santrallerine adapte etmek
•
İkinci (MHI-Areva) ve üçüncü proje (SPIC-VEC) için kendi varlığını gerçekleştirme ve kendi
satış ağını geliştirmek
•
26
Ekonomik ağı sayesinde Orta Doğu ve Afrika bölgesinde etkisini arttırmak
27
28
YÖNETMELİK
Resmî Gazete
28 Mayıs 2015 PERŞEMBE
Sayı : 29369
YÖNETMELİK
Türkiye Atom Enerjisi Kurumundan:
NÜKLEER TESİSLER İÇİN EKİPMAN TEDARİK SÜRECİNE VE İMALATÇILARIN
ONAYLANMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Genel Hususlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 ‒ (1) Bu Yönetmeliğin amacı; nükleer tesislerde kullanılan tüm ekipmanın tedarik sürecini, tedarike
başlanabilmesi için Kurucu tarafından alınması gereken izni, izin başvurusu için gerekli belgeleri, imalat bildirimini,
imalat onayını ve bu onay için sunulması gereken belgeleri, nükleer güvenlik açısından önemli ekipmanın tedarik
sürecinde yer alacak imalatçıların onaylanmasına yönelik hususları ile tedarik sürecinde gerçekleştirilecek olan
düzenleyici denetimleri ve yaptırımları düzenlemektir.
(2) Bu Yönetmelik, nükleer tesislerde kullanılan ekipmanın tedarik sürecini ve ekipman imalatçılarını kapsar.
Dayanak
MADDE 2 ‒ (1) Bu Yönetmelik; 9/7/1982 tarihli ve 2690 sayılı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanununun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ve 18/11/1983 tarihli ve 83/7405 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe
konulan Nükleer Tesislere Lisans Verilmesine İlişkin Tüzük hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 ‒ (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Durma noktası: Belirli bir işin gerçekleştirilmesi öncesinde veya sırasında, gözden geçirme, muayene, kontrol,
doğrulama gibi kalite faaliyetlerini gerektirmesi nedeniyle Kurucu tarafından planlanan ve/veya Kurum tarafından
belirlenen, işin ilerlemesinin durdurulduğu iş akış sırasını,
b) Ekipman: Nükleer tesisi oluşturan tüm sistem ve bileşenleri,
c) İmalatçı: Bir nükleer tesiste kullanılan nükleer güvenlik açısından önemli ekipman üretimini gerçekleştiren tüzel
kişiyi,
ç) Kalite yönetim sistemi: Bir kuruluşu kalite bakımından idare ve kontrol etmek için gerekli yönetim sistemini,
d) Kurucu: Nükleer tesis kurmak üzere Kurum tarafından tanınmış olan tüzel kişiliği,
e) Kurum: Türkiye Atom Enerjisi Kurumunu,
f) Nükleer güvenlik denetçisi: Belirli faaliyetleri gerçekleştirmek üzere Kurum tarafından yetkilendirilen kişilerin ilgili
mevzuat gereklerini ve yetkilendirme koşullarını karşılayıp karşılamadıklarının tespitine ilişkin nükleer güvenlik
denetimlerini Kurum adına yapmakla yetkili ve görevli kişiyi,
g) Nükleer güvenlik denetimleri: Nükleer tesislere ilişkin olarak, yer etütlerinin başlamasından tesisin işletmeden
çıkarılması tamamlanıncaya kadar tüm faaliyetlerin güvenli bir şekilde yerine getirildiğine ve bunların nükleer
güvenlik hedefleri ve ilgili yetkilendirme koşullarını karşıladığına dair yüksek seviyede güvence sağlamak amacıyla
30
yapılan denetim faaliyetlerini,
ğ) Nükleer güvenlik açısından önemli ekipman: Arızalanmaları durumunda tesis çalışanlarının ve halkın normalin
üzerinde radyasyona maruz kalmalarına sebep olabilecek veya beklenen işletme olaylarının kazalara dönüşmesini
engelleyen veya kazaların sonuçlarını hafifleten ekipmanı,
h) Nükleer tesis: Nükleer güvenliğin göz önüne alınması gerektiği Kurum tarafından belirlenen miktarın üzerinde
nükleer maddenin üretildiği, işlendiği, kullanıldığı, bulundurulduğu, yeniden işlendiği veya depolandığı her türlü
tesisi,
ı) Şahitlik noktası: Belirli bir işin gerçekleştirilmesi sırasında, nükleer güvenlik denetçilerinin bilgi edinmek amacıyla
fiziki olarak faaliyet yerinde bulunarak faaliyetin yapılmasının gözlemlendiği iş akış sırasını,
i) Tedarik: Bir ürünün bedelli veya bedelsiz alma, imalat, kaynakta doğrulama, kabul muayenesi ve fabrika montaj
testlerini içeren faaliyetlerin bütününü,
j) Tedarik yönetim sistemi: Hammadde, mamül veya yarı mamül mal, hizmet ve benzerlerinin tedarik edildiği süreçte
ürün veya hizmetin kalitesi ve yeterliliğini garanti altına alan yönetim ve denetim mekanizmasını, organizasyonunu,
koordinasyonunu ve prosedürlerini içeren sistemi,
k) Tüzük: Nükleer Tesislere Lisans Verilmesine İlişkin Tüzüğü,
ifade eder.
Genel hususlar
MADDE 4 ‒ (1) Bir nükleer tesiste kullanılacak olan ekipmanın tedarik sürecine başlanabilmesi için bu Yönetmelik
hükümleri uyarınca tedarike başlama izni alınır.
(2) Bu Yönetmelik kapsamına giren ekipmanın imalatına Tüzüğün 17 nci maddesi uyarınca sınırlı çalışma izni
alındıktan sonra başlanır. Bununla birlikte bu Yönetmeliğin ilgili hükümleri yerine getirilmek şartı ile tedariki uzun
süren nükleer güvenlik açısından önemli ekipmanın imalatına daha önce başlanabilir.
(3) Nükleer güvenlik açısından önemli ekipmanın imalatına başlanabilmesi için Kuruma imalat bildirimi yapılır.
Tedarik sürecinin uzun olması nedeniyle sınırlı çalışma izni alınmadan önce imalatına başlanması gereken nükleer
güvenlik açısından önemli ekipman için ise Kurumdan imalat onayı alınır.
(4) Kurum, gerek gördüğü takdirde nükleer güvenlik açısından önemli olmayan ekipmana yönelik nükleer güvenlik
denetimlerini gerçekleştirmek için gerekli bilgi ve belgeleri ister ve imalat denetimlerine katılır.
(5) Ekipmanın sahada nükleer tesisin inşası esnasında kullanılabilmesi ve montajının yapılabilmesi için Kurucunun
inşaat lisansı almış olması şarttır.
(6) Nükleer güvenlik açısından önemli ekipmanın tedarik sürecinde Kurum tarafından bu Yönetmelik hükümlerine
göre onaylanmış imalatçılar yer alır. Kurucu, onaylanmamış imalatçılarla sözleşme imzalayamaz.
(7) Kurum, gerek gördüğünde Kurucu da dâhil olmak üzere tedarik sürecinde yer alacak imalatçıları ve bunların alt
yüklenicilerini denetler.
(8) Yönetmelik kapsamında Kuruma yapılacak olan onay, izin ve bildirim başvurularında sunulacak belgelerin aslı
veya onaylı kopyası sunulur. Sunulan belgelerin aslı Türkçe veya İngilizce değilse, belge ile birlikte yeminli tercüman
tarafından yapılan Türkçe veya İngilizce tercümesi Kuruma sunulur.
(9) Kurum, onay veya izin vermek veya denetlemekle Kurucunun veya onaylı imalatçının sorumluluklarına ortak
31
olmuş sayılmaz ve eylemlerinden sorumlu tutulamaz.
İKİNCİ BÖLÜM
Ekipman Tedarik Süreci
Tedarike başlama izni
MADDE 5 ‒ (1) Kurucu, tedarike başlama izni almak için kalite yönetim sisteminde tanımlı tedarik yönetim sistemi
dokümanları ve tedarike başlama izni için gereken hizmet bedelinin ödendiğine dair banka dekontu ile Kuruma
başvuru yapar.
(2) Kurum başvuruyu Kurucunun tedarik sürecinin yeterli ve net bir şekilde tanımlı olup olmadığı açısından otuz
işgünü içerisinde değerlendirir. Gerektiğinde bu süre, Kurum tarafından uzatılabilir ve süre uzatımı başvuru sahibi
Kurucuya yazılı olarak bildirilir.
(3) Kurum tarafından yapılan değerlendirme sonucunda, sunulan dokümanlarda eksiklik, uygunsuzluk veya yetersizlik
olduğunun tespit edilmesi halinde Kurucudan ilave bilgi ve belge sağlanması istenir. Kurucunun istenen bilgi ve
belgeleri sağlaması için geçen süre ikinci fıkrada belirtilen Kurumun değerlendirme süresine eklenir.
(4) Başvurunun uygun bulunması durumunda tedarike başlama izni Kurum tarafından verilir. Tedarike başlama
izninin ekinde Kurum tarafından belirlenen izin koşulları yer alır.
(5) Tedarike başlama izni alan Kurucu her bir ünite için tedarike başlamadan önce üniteyi oluşturan ekipmanın
güvenlik, kalite ve sismik sınıflandırmasını da içeren listesi ile ekipman bazında hazırlanmış bir tedarik planını
Kuruma sunarak bildirim yapar.
İmalat bildirimi
MADDE 6 – (1) Kurucu, imalatına başlanacak nükleer güvenlik açısından önemli ekipmanın her biri için imalatın
başlamasından en az iki ay önce Kuruma bildirim yapar. Birden fazla ekipman için tek bir bildirim yapılabilir.
(2) Bildirimle birlikte Kuruma sunulacak belgeler şunlardır:
a) İmzalanmış sözleşme ve teknik şartnamelerin mali hususları karartılmış kopyaları,
b) İmalat sürecinde uygulanacak olan mevzuat, kılavuz ve standartların listesi ile bu listede belirtilen mevzuat ve
kılavuzlar,
c) İmalatçının bu Yönetmelik hükümleri uyarınca almış olduğu imalatçı onay belgesinin bir kopyası,
ç) İmalatçı tarafından hazırlanan, Kurucunun bu ekipman için uygulayacağı denetimleri de içeren ve Kurucu
tarafından onaylı kalite planı ve planda atıfta bulunulmuş prosedürler ile muayene ve test planları gibi ilgili tüm
dokümanları,
d) Ekipmanın imalat sürecinde yer alacak olan test, muayene ve gözetim kuruluşlarının, Türk Akreditasyon Kurumu
tarafından veya Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Anlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon
kurumları tarafından ilgili faaliyet alanında akredite edildiğini gösterir belge.
(3) Kurum, ekipmanın imalatına ilişkin durma ve şahitlik noktalarını da içeren nükleer güvenlik denetimlerini planlar
ve on işgünü içerisinde Kurucuya bildirir. Gerektiğinde bu süre, Kurum tarafından uzatılabilir ve süre uzatımı başvuru
sahibi Kurucuya yazılı olarak bildirilir.
İmalat onayı
32
MADDE 7 ‒ (1) Kurucu, tedarik süreci uzun sürdüğü için sınırlı çalışma izni alınmadan önce imalatına başlanması
gereken nükleer güvenlik açısından önemli ekipmanın her birinin imalatı için imalat bildirimi yerine imalat onayı
almak üzere Kuruma başvurur. Birden fazla ekipman için tek bir başvuru yapılabilir.
(2) Başvuru ile birlikte her bir ekipman için Kuruma sunulacak olan belgeler şunlardır:
a) İmalat bildirimi için 6 ncı maddenin ikinci fıkrasında tanımlanan belgeler,
b) Ekipmanın tasarımını belirleyen sınırlayıcı unsurları ve bunların sayısal değerlerinden oluşan tasarım çerçevesi,
c) Ekipmanın bu çerçeve içerisinde olduğunu gösteren tasarım bilgileri,
ç) Ekipmanın güvenlik fonksiyonlarını yerine getirebildiğini gösteren bir rapor.
(3) Kurum, başvuru ile sunulan belgeleri ekipmana ilişkin tasarım çerçevesi ve güvenlik fonksiyonlarının yeterliliği
açısından üç ay içerisinde değerlendirir. Gerektiğinde bu süre, Kurum tarafından uzatılabilir ve süre uzatımı başvuru
sahibi Kurucuya yazılı olarak bildirilir.
(4) Kurumun değerlendirmeleri sonucunda sunulan bilgi ve belgelerin eksik, uygunsuz veya yetersiz olduğunun tespit
edilmesi durumunda, Kurucudan eksikliğin giderilmesi veya ilave bilgi ve belge sağlanması istenir. Eksiklik,
uygunsuzluk veya yetersizliğin giderilmesi için Kurucu tarafından kullanılan süre Kurumun değerlendirme süresine
eklenir.
(5) Kurumun değerlendirmeleri sonucunda sunulan bilgi ve belgelerde herhangi bir eksiklik, uygunsuzluk veya
yetersizlik tespit edilmediği veya tespit edilen eksik, uygunsuz veya yetersiz bilgi ve belgelerin giderildiği takdirde
imalat onayı verilir. Kurum bu ekipmana ilişkin durma ve şahitlik noktalarını da içeren nükleer güvenlik denetim
planlarını imalat onayı ekinde Kurucuya yazılı olarak bildirir.
(6) Üçüncü fıkrada belirtilen değerlendirme, hiçbir şekilde inşaat lisansı kapsamında yapılacak olan değerlendirmenin
yerine geçmez ve ekipmanın tasarımının onayı anlamını taşımaz.
Kurucunun tedarik sürecine ilişkin sorumlulukları
MADDE 8 ‒ (1) Kurucu, ekipman tedarik sürecini başlatabilmek için tedarike başlama iznini alarak gerekli imalat
bildirimlerini yapar veya imalat onaylarını alır.
(2) Kurucu, Kurum tarafından imalat denetimlerinin planlandığı şekilde gerçekleştirilebilmesi için imalatın yapılacağı
tesislerde gerekli her türlü tedbirleri aldırır ve imalatçının Kurumun nükleer güvenlik denetim planlarına ilişkin
bilgileri imalat planına işlemesini sağlar.
(3) Kurucu, her bir ekipmanın üretime temel olacak tüm tasarım çizimlerini onaylar ve bir kopyasını nükleer tesis
sahasında bulundurur. Ayrıca, Kurucu tedarik sürecine ilişkin olarak gerekli tüm belge ve kayıtların üretilmesini sağlar
ve bu kayıtları ana merkezinde ve/veya nükleer tesis sahasında nükleer tesis düzenleyici kontrolden çıkarılana kadar
korur. Bu belge ve kayıtlar Kurumun erişimine ve denetimine açık tutulur ve Kurum tarafından gerek görülmesi
durumunda Kuruma sunulur.
(4) Kurucu, ekipmanın güvenlik fonksiyonunu belirlenen tasarım çerçevesi içerisinde yerine getirebileceğinin analiz,
değerlendirme veya test yoluyla kontrol edilmesini ve garanti altına alınmasını sağlar.
(5) Kurucu, ekipmanın imalat sürecinde gerekli tüm kontrol ve denetimleri yaparak ekipmanın tasarıma uygun olarak
imal edildiğini garanti altına alır.
(6) Kurucu, tedarik sürecinde yapacağı sözleşmelerde, imalatçıların ve bunların alt yüklenicilerinin Kurumun denetim
haklarını kabul ettiğine dair hüküm bulundurur.
33
(7) Kurucu, imalat sürecini denetler ve ekipmanın kabulünü yapar. Kurum, bu kabul sürecine dahil olmaz, gerek
görmesi durumunda gözlemci olarak katılır.
(8) Kurucu, ekipman tedarik edeceği imalatçıların ve bunların alt yüklenicilerinin belgelendirilmiş bir kalite yönetim
sistemine sahip olması şartını arar.
(9) Kurucu, tedarik sürecinde yer alan test, muayene ve gözetim kuruluşlarının seçiminde hizmet alınacak kuruluşun,
ekipman imalatçıları ve tasarımcılar ile herhangi bir kurumsal bağı olmaması, belgelendirilmiş kalite yönetim
sistemine ve benzer iş tecrübesine sahip olması ve yeterli sayıda nitelikli uzman çalışan bulundurması hususlarını
dikkate alır.
(10) Tedarik sürecine ilişkin olarak Kurucunun her bir ekipman için bulundurması gereken kayıt ve belgeler asgari
olarak şunlardır:
a) Uygulanmış imalat çizimlerini de içeren nihai tasarım raporları,
b) Uygunluk sertifikaları,
c) Denetim ve test sonuçları,
ç) Uygunsuzluk ve düzeltici faaliyet raporları,
d) Tedarik kayıtları,
e) Saklama, taşıma, montaj ve test talimatları,
f) İşletme ve bakım el kitapları,
g) İşletme sınır ve koşulları.
(11) Onuncu fıkrada belirtilen belge ve kayıtlardan bir ekipman için uygulanabilir olmayanlar gerekçelendirilmek ve
bu gerekçenin Kurum tarafından uygun bulunması kaydıyla bulundurulmayabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İmalatçıların Onaylanması
İmalatçıların onaylanmasına ilişkin başvuruda istenen belgeler
MADDE 9 ‒ (1) Ekipman tedarik sürecinde yer almak isteyen imalatçılar Kurumdan onay alır. İmalatçılar onay almak
için başvuru dilekçesine aşağıda belirtilen belgeleri ekleyerek Kuruma başvurur. Kurum gerekli gördüğü takdirde
imalatçılardan ilave belgeler talep edebilir.
a) İmalatçının aktif ve kayıtlı ticari faaliyet yürüttüğünü gösterir resmi belgeler,
b) İmalatçının, şirketi temsile yetkili kişileri gösteren belgeleri ile bu kişilerin imza beyannamesi veya sirküleri,
c) İmalatçının ISO 9001 veya uluslararası düzeyde geçerli bir kalite yönetim sistem belgesi,
ç) Türk Akreditasyon Kurumundan alınan, kalite yönetim sistem belgesinin Türk Akreditasyon Kurumu tarafından
akredite edilen belgelendirme kuruluşları veya Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında
yer alan akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenmiş olduğunu
gösterir yazı,
34
d) İmalatçının; organizasyon yapısı, birimlerinin görev, yetki ve sorumlulukları, teknik personelinin yeterlilikleri ve
vasıflandırma gerekleri ile tedarik yönetim ve kontrol sistemine ilişkin düzenlemeleri içeren kalite el kitabı ve ilgili
prosedürleri,
e) Başvurulan onay kapsamında yer alması talep edilen ekipman listesi,
f) Listede yer alan ekipmanın tipi, özellikleri ve güvenlik sınıfını, bu ekipmanın imalat sürecinde kullanılan
yürürlükteki mevzuat, kod ve standartların listesini, varsa sertifika ve işaretlerini, imalat yapılacak tesise ilişkin
bilgileri, yapılacak iş kapsamında imalatçının altyapısının yeterliliğini, yazılım da dâhil olmak üzere üretim
sistemlerini, teçhizatını ve geçmiş tecrübesini içeren bir rapor,
g) Hizmet bedelinin ödendiğine ilişkin banka dekontu,
ğ) Varsa imalatçının ilgili faaliyete ilişkin diğer ülkelerin düzenleyici kurumlarından almış olduğu yetki belgeleri.
Başvurunun değerlendirilmesi
MADDE 10 ‒ (1) Başvuru, istenilen belgelerdeki bilgiler dikkate alınarak imalatçıların onay almak için başvurdukları
faaliyeti gerçekleştirebilme yeterliliği açısından otuz işgünü içerisinde değerlendirilir. Gerektiğinde bu süre, Kurum
tarafından uzatılabilir ve süre uzatımı başvuru sahibi imalatçıya yazılı olarak bildirilir. Kurum, başvurunun
değerlendirilmesi aşamasında gerekli görmesi halinde yerinde inceleme veya denetim yapabilir. Değerlendirme veya
denetim sonucunda eksiklik, uygunsuzluk veya yetersizliğin tespit edilmesi durumunda başvuruyu yapan imalatçıdan
Kurum tarafından belirlenen bir süre içerisinde ilgili sorunun giderilmesi istenir. Bu sürede ilgili sorunun
giderilememesi durumunda, imalatçının isteği ve Kurumun uygun bulması halinde bu süre bir kez uzatılabilir. Bu
süreç sonunda eksikliklerin giderilememesi halinde başvuru reddedilir ve hizmet bedeli iade edilmez.
İmalatçı onay belgesi
MADDE 11 ‒ (1) Kurum tarafından yapılan değerlendirme ve inceleme sonucunda başvurusu uygun bulunan
imalatçıya imalatçı onay belgesi verilir.
(2) İmalatçı onayı beş yıllık bir dönem için verilir.
(3) Onay kapsamında yer alan ekipman listesini de içeren onay koşulları, imalatçı onay belgesinin bütünleyici eki
olarak imalatçıya verilir.
Onay geçerlilik süresinin yenilenmesi
MADDE 12 ‒ (1) Geçerlilik süresi sonunda imalatçı onay belgesini yenilemek isteyen onaylı imalatçılar, ekinde
hizmet bedelinin ödendiğine ilişkin banka dekontu olan bir dilekçe ile mevcut imalatçı onay belgesi geçerlilik
süresinin bitiminden en az iki ay önce Kuruma başvurur. İmalatçı, onay başvurusu ile verdiği belgelerde değişiklik
olması halinde bu belgelerin güncel hallerini de yenileme dilekçesine ekler.
(2) Başvurusu uygun bulunanların imalatçı onay belgesi beş yıl süre ile yenilenir. Uygun bulunmayan başvurular
reddedilir ve hizmet bedeli iade edilmez.
(3) Belge yenilemeye başvurmayan imalatçılar belge yenileme haklarını kaybederler ve bu Yönetmelik hükümleri
çerçevesinde yeniden onay için başvurabilirler.
Onay kapsamının genişletilmesi
MADDE 13 ‒ (1) Onay kapsamında yer alan ekipman listesinde değişiklik yapmak isteyen onaylı imalatçılar, başvuru
dilekçesine aşağıda belirtilen belgeleri ekleyerek Kuruma başvurur:
a) Onay kapsamına alınmak istenen ekipman için 9 uncu maddede belirtilen belgelerden yenilenmesi gereken ve/veya
35
eklenenler,
b) Hizmet bedelinin ödendiğine dair banka dekontu.
(2) Geçerlilik süresinin bitimine altı aydan kısa süre kalmış onay belgeleri için kapsam genişletme başvurusu
yapılamaz.
(3) Kapsam genişletme başvurusu, Kurum tarafından otuz işgünü içerisinde değerlendirilir. Gerektiğinde bu süre,
Kurum tarafından uzatılabilir ve süre uzatımı başvuru sahibi imalatçıya yazılı olarak bildirilir.
(4) Yapılan değerlendirme ve inceleme sonucunda başvurunun uygun bulunmaması veya kapsam genişletme
başvurusu değerlendirilirken imalatçı onay belgesinin başka bir nedenle geçerliliğini yitirmesi durumunda başvuru
reddedilir ve hizmet bedeli iade edilmez.
(5) Yapılan değerlendirme ve inceleme sonucunda uygun bulunan başvurular için Kurum tarafından onay verilir.
Onaylı imalatçının sorumlulukları
MADDE 14 ‒ (1) Onaylı imalatçı, kendi işinin ve ürününün kalitesinden ve/veya imalat faaliyetleri ile ilgili kalite
yönetim sisteminin etkinliğinin sağlanmasından sorumludur. Ancak bu sorumluluk, ürünü kullanacak olan Kurucunun
sorumluluğunu azaltmaz veya ortadan kaldırmaz.
(2) Onaylı imalatçı, imalatçı onay belgesinin geçerlilik süresi boyunca, Kurum tarafından onay ile birlikte verilen onay
koşullarına uyar.
(3) Onaylı imalatçı, Kurum tarafından ilgili tesislerde gerçekleştirilecek denetimlerin planlandığı şekilde ve
aksatılmadan tamamlanabilmesi için gerekli her türlü tedbiri alır.
(4) Onaylı imalatçı, onay koşullarının değiştirilmesini gerektirecek her türlü organizasyon ve alt yapı değişikliklerini
Kuruma bildirir.
(5) Onaylı imalatçı, bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerine ilişkin tüm kayıt ve raporları onaylı olduğu sürece
saklar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Denetimler ve Yaptırımlar
Denetimler
MADDE 15 ‒ (1) Kurum, 13/9/2007 tarihli ve 26642 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Nükleer Güvenlik
Denetimleri ve Yaptırımları Yönetmeliği hükümlerinde belirtilen düzenlemeler çerçevesinde ekipman imalatına
yönelik nükleer güvenlik denetimleri gerçekleştirir.
(2) Kurum, denetimleri gerçekleştirmek adına Kurucuya ve imalatçılara, gerek görmesi halinde ise test, muayene ve
gözetim kuruluşlarına nükleer güvenlik denetçileri gönderir. Denetimlere Kuruma danışmanlık yapan kişi veya
kuruluşların personeli de katılabilir.
(3) Kurumun denetim planında ve sunulmuş olan ilgili kalite planında belirlemiş olduğu durma ve şahitlik
noktalarındaki denetimleri gerçekleştirebilmesi için, Kurucu ilgili faaliyet başlamadan en az on beş iş günü öncesinden
Kuruma resmi yazı ile bildirim yapar.
(4) Nükleer güvenlik denetimlerinin gerçekleştirilebilmesi için, Kurucu veya imalatçı gerekli olan tüm dokümanların
İngilizce ve varsa Türkçe bir kopyasını ilgili denetim yerinde hazır bulundurur.
36
(5) Denetimlerin aksatılmadan gerçekleştirilebilmesi ve gerekli iletişimin sağlanabilmesi için Kurucu veya imalatçı,
Türkçe veya İngilizce çeviri yapabilen tercüman veya personelin denetim esnasında hazır bulundurulmasını sağlar.
(6) Onaylı imalatçılar onaylarının geçerliliği süresince Kurumun nükleer güvenlik denetimlerine tabidir. Nükleer
güvenlik denetçileri görevlerini icra ederken onay kapsamındaki faaliyetlerin yürütüldüğü tesislere, ilgili belgelere,
kayıtlara ve kişilere erişim yetkisine sahiptir.
Yaptırımlar
MADDE 16 ‒ (1) Kurum, bu Yönetmelik hükümlerinin ihlali çerçevesinde karar vereceği idari yaptırımlarda, ihlalin
nükleer güvenlik açısından önemini, aciliyetini ve ciddiyetini dikkate alır.
(2) Nükleer tesisle ilgili faaliyetlerin Kurucu veya onaylı imalatçı tarafından yürütülmesi sırasında;
a) Kurucunun veya onaylı imalatçının bu Yönetmelik kapsamında taşıması gereken şartlardan birini veya birkaçını
artık taşımadığının anlaşılması,
b) Yapılan değerlendirme veya denetim faaliyetlerinde uygunsuzluk veya sapmaların belirlenmesi,
durumlarında, Kurucu veya onaylı imalatçıya belirli bir süre tanınarak ilgili sorunun giderilmesi istenir. Kurum
tarafından belirlenen bu süre içinde düzeltici ve önleyici faaliyetlerle sorunun giderilememesi halinde imalatçıya veya
Kurucuya ilgili faaliyet kapsamında verilen onaylar ya da izinler iptal edilir.
(3) Kurumun denetimleri sırasında onaylı imalatçı veya Kurucunun işbirliği yapmaması, istenen bilgi ve dokümanları
sunmaması ya da belgelerde tahrifat yapıldığının veya yanlış bilgilendirme yapıldığının saptanması halinde; Kurum,
verilen izni veya onayı iptal edebilir.
(4) Kurum tarafından ikinci ve üçüncü fıkrada belirtilen sebeplerden dolayı onay veya iznin iptal edilmesi durumunda
onay veya iznin iptal edildiği tarihten itibaren iki ay içerisinde Kurucu veya onaylı imalatçı tarafından tekrar aynı
konuda Kuruma başvuruda bulunulamaz.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1 ‒ (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte Kurucu tarafından tedarik sürecine başlanmış
olması durumunda, tedarike başlama izninin verilmesi için gerekli doküman bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden
itibaren üç ay içerisinde Kuruma sunulur ve 8 inci maddede belirtilen sorumluluklar yerine getirilir.
(2) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte tedarik süreci Kurucu tarafından başlatılmış olan ekipmanın imalatçıları
iki yıl içerisinde Kurumdan imalatçı onay belgesi alır.
(3) Kurum, bu Yönetmelik yürürlüğe girdikten sonra iki yıl içerisinde imalatçı onay belgesi almayan imalatçılar
tarafından imal edilen ekipmanı yapacağı değerlendirme sonucu yeterli bulmama hakkını saklı tutar.
Yürürlük
MADDE 17 ‒ (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18 ‒ (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Başkanı yürütür.
37
NUCLEAR BUSINESS NEWS,
YOUR WINDOW TO THE TURKISH
MENA NUCLEAR POWER MARKET
Our Readers:
- Hundreds of decision makers in the global
nuclear market
- All procurement departments from major
nuclear utilities
- Government bodies
- Safety authorities and technical safety units
-
Research institutes
Component manufacturers
Newly graduated engineers
More than 25,000 subscribers from 77 countries
around the world who are focused on the Turkish
and MENA region nuclear market
Take Action Now!
Full page
Full page
One-third page
US $500
month*
US $250
month*
US $167
month*
*Payment is on a yearly basis,
6 Issues a year
Company name: .........…………………………………………
Tel: …………………..…………………………….………………
………………….……………………………………...…...........
Contact name: …………………………………..………………
Address: …………………………………………………………
Function: ………………………………………………………….
….……………………………………...……...……………………
……………………….………………………...........................
….………………………………………….………………………
Email: ..……………….………………………………………….
…….……………...…………..............................................
….……...........................................................................
Date:
Signature & Company Stamp:
CONTACT US TODAY
Arnaud Lefevre-Baril
Dynatom International GmbH
[email protected]
38
Aline Telle
Business Development Director Turkey
[email protected]
HABERLER
Şirket - Sanayi Haberleri
Company-Industry News
Ayın Vurgulanan
Haberleri
Highlights of the month
Uluslarası İşbirliği
International Cooperation
Şirket -Sanayi
Haberleri
Nükleer teknoloji Türkiye'nin
ihracatını artıracak
rek iş yapmalarını teşvik edeceklerini ifade etti.
Nükleer santrallerin mal ve hizmet tedariğini sağlayan ülkelerin sanayide ve uluslararası
alanda söz sahibi olduğunu vurgulayan Tuncer,
nükleer sanayi ve savunma sanayi gibi benzer sektörlerde iş yapmanın zorluğuna değindi
Referans : http://www.oncevatan.com.tr/ekonomi/nukleerteknoloji-turkiyenin-ihracatini-artiracak-h88919.html
Nükleer Sanayi Derneği Kurucu Genel Sekreteri
Koray Tuncer, Türkiye’de nükleer enerji ve sanayinin öneminin artmasının uluslararası alanda
ülkeye olumlu etkisi olacağını belirterek, “Türkiye nükleer teknolojiye sahip olduğunda nükleer tedarik zincirini kuracak ve G-20 ülkeleri
içerisinde daha fazla ihracat yapabilecek” dedi.
Tuncer, İstanbul’da 8-9 Mart tarihlerinde
düzenlenecek
3.
Uluslararası
Nükleer Santraller Zirvesi’ne ilişkin AA muhabirine
değerlendirmelerde
bulundu.
Türkiye’de nükleer santral bulunmamasına rağmen zirvenin Orta Doğu ve Afrika’nın en büyük nükleer enerji etkinliği olduğunu anlatan
Tuncer, zirveye, Vietnam Atom Enerjisi Kurumu, Kanada Nükleer Tedarikçiler Organizasyonu, Ukrayna Nükleer Sanayi Derneği gibi kurumların yanı sıra Kenya ve Güney Afrika’dan
konuşmacıların
da
katılacağını
söyledi.
Zirvede 15 farklı ülkeden yaklaşık 70 katılımcının yer alacağına işaret eden Tuncer, “İki gün
sürecek zirvede 10 oturum ve iki çalıştayımız
var. Çalıştaylarda Türk şirketlerinin de bu sektöre girebilmeleri için nasıl ortak hareket edileceği tartışılacak. Uzun vadedeki planımız Türk
iş adamlarını arkamıza takıp bu zirveyi Afrika
ve Orta Doğu’ya götürmektir” diye konuştu.
Nükleer dernekleri zirvede anlaşmalar yapacak
Tuncer, Ukrayna, İsveç, Finlandiya ve Çek
Cumhuriyeti’nde faaliyet gösteren nükleer
sanayi
dernekleriyle
karşılıklı
iyi
niyet anlaşmaları imzalayacaklarını bildirdi.
Zirveye katılım koşullarının Türk firmaların bütçelerine göre revize edildiğini anlatan Tuncer, yerli
firmalarla yabancı yatırımcıları bir araya getire-
40
Nükleer zirve’de Türk üreticiler
için dev anlaşma imzalandı
Tedarikçilerine dört kat daha fazla kazanma fırsatı sunan nükleer enerji sektöründe Türk firmalarının söz sahibi olabilmesi için Ankara Sanayi Odası, Uluslararası Nükleer Enerji Enstitüsü
ile önemli bir anlaşmaya imza attı. 3. Nükleer
Santraller Zirvesi’nde gerçekleşen anlaşma ile
nükleer endüstrisinin gerektirdiği eğitim ve sertifikasyon konusunda Türk firmaları uluslararası deneyim ve birikime ASO sayesinde ulaşacak.
Türk firmalarının nükleer enerji sektöründen pay
alabilmeleri için Ankara Sanayi Odası (ASO) ile
Uluslararası Nükleer Enerji Enstitüsü (International Institute of Nuclear Energy) 3. Nükleer Santraller Zirvesi sırasında iş birliği anlaşması imzaladı.
ASO Genel Sekreteri Doç. Dr. Yavuz Cabbar anlaşmanın önemine ilişkin şunları söyledi: “Uluslararası Nükleer Enerji Enstitüsü ile yaptığımız anlaşma
aracılığıyla nükleer endüstrisinin ihtiyaç duyduğu
eğitim ve sertifikasyonların sağlanması için çok
önemli bir girişimi başlatmış olacağız. Ülke olarak
sahip olduğumuz alt yapı ve eğitim hizmetlerinin
nükleer için en ideal şekilde değerlendirmemiz adına bu anlaşma büyük bir önem taşıyor.”
Uluslararası Nükleer Enerji Enstitüsü Başkanı
Yves Fanjas ise anlaşma hakkında şu açıklamalarda bulundu: “Türkiye, nükleer programının
faydalarını yerel üreticileri için yukarıya taşımak
istiyor. Buradaki en temel hedef ise; Türkiye’de
kurulması planlanan nükleer santral projelerinin ve bu projelerin altyapılarının mümkün olduğunca yerelleştirilmesi. ASO ile yaptığımız bu
anlaşma kapsamında Türk üreticilerinin nükleer
endüstrisine adım atması için gerekli eğitim ve
öğretim altyapısını sağlamayı ve kurslar düzenlemeyi hedefliyoruz. Anlaşma kapsamında; inşaat işleri, makine, elektrik, elektronik, kaynak
ve kaplama gibi materyaller başta olmak üzere
farklı alanlardan kendi alanında uzman tedarikçiler, nükleer sektörünün ihtiyaç duyduğu en temel bilgi birikimleri hakkında eğitimler alacak.”
Tuncer, “Nükleer Santraller Zirvesi’nde 200’ün
üzerinde hayata geçireceğimiz ticari eşleşme görüşmesiyle Türk firmalarının nükleer enerji pazarından pay almasına yardımcı oluyoruz. Nükleer
enerji sektörüne giriş pahalı ve zaman alıyor.
Türk firmaları ise çok aceleci ve sabırsız. Firmalarımızın biraz daha sabırlı olup, kümelenme modeliyle birbirleriyle iş birlikleri kurarak güçlerini
birleştirmeleri ve uluslararası firmaların tedarik
zincirine girmesi gerekiyor. Zirve süresince düzenlediğimiz ikili görüşmeler ile Türk firmalarıyla
yabacı firmaların evliliklerine şahitlik ediyoruz.
Hem Türkiye’de hem de Ortadoğu ve Afrika’da
kurulması planlanan 26 nükleer santral projesinde Türk firmaları pay sahibi olabilir.” dedi.
Referans : http://www.enerjigunlugu.net/tuncer-turk-firmalari-nukleer-evlilikle-pay-sahibi_17573.html#.VvP4QGQrK-p
Referans : http://www.eskisehirliyiz.biz/haber/?sec=1&news
catid=7&newsid=103383
“Nükleerde
çalışacağımız
ülkeler arasında Türkiye de yer
alıyor”
Türkler şirket evliliğiyle nükleerden pay alabilir
Nükleer Sanayi Derneği Genel Sekreteri Koray
Tuncer, Türk firmalarının kümelenme modeliyle güçlerini birleştirerek nükleer santral projelerinde pay sahibi olabileceklerini söyledi.
Nükleer Sanayi Derneği Genel Sekreteri Koray
Tuncer, 8 Mart 2016’da başlayan 3. Uluslararası Nükleer Santraller Zirvesi açış konuşmasında Türk firmalarının Türkiye’deki 16 milyar
dolarlık nükleer santral projelerinden pay alabilmeleri için yabancı firmaların tedarik zincirinin bir parçası olmaları gerektiğinin altını çizdi.
3. Nükleer Santraller Zirvesi kapsamında düzenlenen “Bölgesel Nükleer Forumu” adlı oturum
gerçekleşti. Oturumda iş geliştirme, nükleer santral tedarikleri, finansman ve işbirlikleri konuşuldu.
Rolls Royce Tedarik Yönetimi Yöneticisi Nükleer
Projeler Uzmanı Richard Everett nükleer geliştirmede Türkiye ile beraber çalıştıklarını belirtti. Everett, “Dünyanın birçok yerinde merkezlerimiz var. Bunlardan en önemli gördüklerimiz
arasında Türkiye de var. Türkiye’de gemi merkezimiz var. Bununla birlikte dizel jeneratörler
de üretiyoruz. Nükleer ile ilgili iş geliştirmede
Türkiye ile çalışıyoruz. Türkiye nükleer enerji konusunda giderek kendini geliştiriyor” dedi.
41
“NÜKLEERDE
GÜVENLİK
ÖNEMLİ
KONU”
Geoquip Worldwide İş Geliştirme Direktörü Dave
Harmon nükleer konuda tehlikeleri değerlendirirken dahili tehditlerin büyük tehlike yarattığını
kaydetti. Harmon konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Nükleer tesislerin çevresinde çitlerin bulunmasının birçok sebebi var. Bunlar dışarıdan gelecek
tehlikeleri önlemek açısından aldığımız tedbirler. Basit gibi görünse de yakın mesafeden 40
km hızla gelen bir aracı kolayca durdurabilecek
seviyedeler. Ayrıca bir tespit sistemimiz var. Termal kameralarla her şeyi gözlemleyebiliyoruz.
Drone tehlikesine karşı da sistemlerimiz var.”
“Nükleer emniyet ve güvenlik arasında doğal bir
bağ vardır. Terör, sabotaj ve hırsızlık gibi konular
nükleer emniyet ve güvenliği açısından çok zorlayıcı ve tehlikeli konulardır. Güvenlik ve emniyet
konusunda hedefler ortak çünkü ikisi de insanları korumaya yönelik çalışmalar yapıyor” dedi.
“ATIK YÖNETİMİ GİDEREK ÖNEM KAZANACAK”
VTT Finlandiya Teknik Araştırma Merkezi Araştırma Takım Lideri Kari Rasilainen Finlandiya’nın
nükleer atık için lisans verecek ilk ülke olacağını belirtti. Rasilainen, “Nükleer atık yönetiminde lider ülke olduk. Nükleer atık yönetimi çevre için üzerinde durulması gereken bir
konudur. Finlandiya’da batı sahilinde bir atık
dönüştürme tesisimiz var. Bu tesis lisanslı çalışmalarına devam ediyor. Nükleer atık depolama ve dönüştürme giderek gelişecek bir alan
ve bu alanda şu an çok boşluk var” diye belirtti.
“KAZAKİSTAN
NÜKLEERDE
SİVİL
AMACI
GÖZETİYOR”
Kazakistan Nükleer Topluluğu Direktörü Natalya
Zhdanova ise Kazakistan’daki gerekli ön şartların
nükleer için mevcut olduğunu ifade etti. Zhdanova, “Elektrik üretiminin yüzde 25’ini yapılan nükleer
çalışmalarla karşılayabiliriz. Bütün bu çalışmalar Referans : http://www.petroturk.com/HaberGoster.
nükleer enerji mühendisliği ile daha çok gelişti- aspx?id=14739&haber=-Nukleerde-calisacagimiz-ulkelerrilecektir. Kazakistan’ın önceliği nükleerin sivil arasinda-Turkiye-de-yer-aliyor
amaç ve güvenlik konuları için kullanımıdır” dedi. Enerji Kalkınmanın
Ürdün Atom Enerjisi Komisyonu DirekCan Suyudur
törü Ahmad Malkawi ise şöyle konuştu:
“Ürdün Nükleer Projesi, Ürdün Bilim ve Teknoloji Üniversitesi tarafından gerçekleştiri- Hem gelişmiş hem gelişmekte olan ülkelerde stratejik enerji politikaları ve enerji arz güvenliği halen
liyor. Yapımında kullanılan çeliğin bir kısmı
Türkiye’den alındı. Biz nükleerde farklı ülkeler- kritik derecede önemlidir. Türkiye’de ekonomik
dinamizmin de enerji siyasetine bağlılığı büyükden şirketlerle çalışmak için istekliyiz. Türkiye ve
tür.Bu sebepten dolayı, var olan problemlere çöTürk şirketleri de bunların arasında yer alıyor.”
züm getirebilmek için bir kaç farklı koldan ilerleyecek bir enerji stratejisi gerekmektedir. Enerjisinin
“TEKNOLOJİ GÜVENLİK İÇİN ÖNEMLİ BİR ARAÇ”
Zirve’de “Güvenlik ve Emniyet” oturumu da gerçek- çoğunu ithal ettiği kaynaklardan sağlayan Türkileşti. Oturumda güvenlik ve emniyet konuları üze- ye, dışa bağımlılığı azaltacak adımlar atacaktır.
Sanayileşmiş ülkelerin çoğunda elektrik ürerinde neler yapılması gerektiği üzerinde duruldu.
Oturumda nükleerde teknolojinin gelişme- timinde kullanılan nükleer enerji konusunda
sine destek olduklarını ifade eden GRS Pro- gecikmişliğimiz vardır.Bu yüzden doğru ortaklık seçimleri ile mümkün olduğunca hızje ve Uluslararası İlişkiler Koordinatörü
Sebastian Stransky teknolojinin güvenlik ko- lı ilerlemeliyiz. Akkuyu Santrali yapım ihalesi
için de teklif veren Güney Koreli KEPCO, enernusunda oldukça önemli bir yerinin olduğunu
ji zengini Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) bir
belirtti. Stransky, “Nükleerde güvenlik konusu
oldukça önemli. Biz emniyet analizlerinin perfor- nükleer santral inşa etmeye başladı ve 2017
mansının değerlendirilmesi ve uzman görüşleri- yılında elektrik üretimi gerçekleşecektir. Nüknin hazırlanması konusunda da çalışıyoruz” dedi. leer enerjinin kullanılmaması enerji maliyetlerini ve erişilebilrliğini kısıtlayan bir eksikliktir.
“NÜKLEER
GÜVENLİK
KÜLTÜRÜNÜ
GELİŞTİRMEYE
ÇALIŞIYORUZ”
Referans: http://www.bugun.com.tr/kalkinmanin-can-suyuENGIE Başkan Yardımcısı Pierre Dumont ise işlet- enerji-yazisi-2056137
meciler için nükleer güvenlik kültürünün geliştirilmesinin zorunlu bir konu olduğunu ve ENGIE olarak bunu yapmaya çalıştıklarını ifade etti. Dumont,
42
Milli
yon
Sanayide
Artacak
Rekabet
Gücü
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme
Programı
kapsamında
açıklama
yaptı.Türkiye’deki nükleer projelerinde teknolojinin yerlileştirilmesinin sağlanması ve yerli
sanayinin katkısının arttırılması amaçlanmaktadır. Bu bağlamda, Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı kapsamında proje şirketinin
Sinop’ta nükleer santral kurmak için çalışacaktır
(“Türkiye Cumhuriyeti ile Japonya Hükümeti Arasında Türkiye Cumhuriyeti’nde Nükleer Güç Santrallerinin ve Nükleer Güç Sanayisinin Geliştirilmesi Alanında İşbirliğine İlişkin Anlaşma” gereğince
). Nükleer Teknoloji ve Eğitim Merkezi kurulacak, işletim ve bakım konularında eğitimler verilecektir.Böylece, nitelikli işgücü geliştirilecektir.
Işık, “Nükleer enerji teknolojileri altyapısının
güçlendirilmesi ve sektörde istihdam edilecek
insan kaynağının yetiştirilmesi amacıyla dün
yada iyi uygulama örnekleri de dikkate alınarak Ar-Ge ve eğitim merkezlerinin kurulması,
destek programlarının oluşturulmasına karar
verildi. Nükleer enerji ve yakıt çevrimi teknolojilerine yönelik yetkinlik kazanılmasına hizmet
eden Ar-Ge çalışmalarının teşvik edilmesi kararlaştırıldı. Yerli firmalarımızın nükleer santrallere malzeme ve donanım tedariki kabiliyetinin
arttırılması amacıyla gerekli teşvik mekanizmalarının geliştirilmesi ve standardizasyon/belgelendirme faaliyetlerinin yürütülmesine yönelik
çalışmaların yapılmasına karar verildi.” dedi.
Nükleer
Dedektörü
Radyasüretildi
Kalkınma Bakanlığı desteği ile Abant İzzet Baysal Üniversitesi (AİBÜ) bünyesinde kurulmuş
olan Nükleer Radyasyon Dedektörleri Uygulama ve Araştırma Merkezi (NÜRDAM) askeri ve sivil amaçlı nükleer radyasyon dedektör
ihtiyacını karşılama adına başlattığı teknoloji
projesi kapsamında tamamen yerli imkânlarla
milli nükleer radyasyon dedektörü imal etti.
AlanındaTürkiye’nin en büyük tesisi olan
NÜRDAM’ın müdürü Prof. Dr. Ercan Yılmaz projede ürün oluşturmanın hedeflendiği ve bir veya bir buçuk yıl içerisinde seri
üretime hazır hale geleceklerini dile getirdi.
Referanslar: http://www.hurriyet.com.tr/milli-nukleerradyasyon-dedektoru-uretildi-40044498
Nükleer
enerji
sat
kapıları
yeni
fıraçacak
Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanı
(TYDA) Arda Ermut, enerji sektörünün Türkiye’nin
2023 hedefleri açısından kilit öneme sahip olduğunu belirterek, “Nükleer enerji yeni fırsat
kapıları açacak. Nükleer sanayi firmaları, yerli
sanayimizle ortaklığa çok açıklar. Ajans olarak
nükleer enerjinin ülkemize sağlayacağı faydaları
azami seviyeye yükseltmeye çalışıyoruz.” dedi.
Ermut, AA muhabirine yaptığı değerlendir-
Referans: http://www.dunya.com/ekonomi/ekonomi-diger/ mede, jeopolitik risklerden doğrudan etkisanayinin-rekabet-gucu-artirilacak-291460h.htm
lenen ithal enerji kaynaklarının kurulu güç-
teki payını azaltmak için Türkiye’nin 2023
vizyonu kapsamında iki nükleer güç santraline
sahip olma hedefini desteklediklerini belirtti.
44
İstanbul’da 8-9 Mart’ta gerçekleşen 3. Uluslararası Nükleer Santraller Zirvesi’nin kendileri açısından önemli bir organizasyon olduğunu ifade eden Ermut, zirvede Japonya,
Fransa, Rusya, ABD, Çin, Kanada, Çek Cumhuriyeti ve İspanya gibi birçok ülkeden firma ve
kurumlarla görüşmeler yürüttüklerini anlattı.
Ermut, “Nükleer sanayi firmalarının, ülkemizdeki nükleer santral projeleriyle çok yakından ilgilendiğini ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımızın koyduğu yerlileşme
hedefi yönünde çalışmalarını şekillendirdiklerini
gördük. Bu anlamda, yerli sanayimiz ile ortaklığa da çok açıklar. Ajans olarak nükleer enerjinin ülkemize sağlayacağı faydaları azami seviyeye yükseltmeye çalışıyoruz.” diye konuştu.
Nükleer enerji sektöründeki gelişmeleri yakından takip ettiklerini dile getiren Ermut, “Gerek
yatırımcılar gerekse resmi makamlar nezdinde
çeşitli istişarelerde bulunuyoruz. Bu enerji üretim metodunun gerektirdiği muazzam yatırım
tutarları, ekipman kurulumları, teknoloji transferleri ve bütün bunları etkin biçimde kullanacak uzmanlığın oluşturulması ülkemize ucuz,
sürekli ve güvenli elektrik sağlarken bir yandan
da özel sektörümüze yeni fırsat kapıları açacağı
düşüncesindeyiz.” değerlendirmesinde bulundu.
Ermut, Türkiye’nin köklü endüstriyel altyapısı ve
teknik birikime sahip yetişmiş iş gücü potansiyeli bulunduğuna dikkati çekerek, “Türkiye’nin
nükleer enerjide bölgesel bir tedarik merkezi olma potansiyeli var. Bu bağlamda, biz de
ekipman üreticilerinin yerli üretimi için çeşitli maliyet ve teşvik analizleri, tedarikçi araştırmaları yapıyoruz. Saha çalışmalarında, uygun
yatırım sahalarının bulunması noktasında büyük destek sağlıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Referans:http://ekonomiservisi.com/nukleer-enerji-yenifirsat-kapilari-acacak-22499/
AFAD’dan en kötü senaryo: Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve
Nükleer Saldırı Tatbikatı
Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), 28 Şubat Sivil Savunma Günü çerçevesinde ikisi İstanbul’da biri
Erzurum’da eşzamanlı üç tatbikat düzenleyecek.
Milliyet’in haberine göre üç tatbikat da,
Ankara’dan
yönetilecek.
Senaryo
gereği;
İstanbul’da KBRN olarak ifade edilen kimyasal,
biyolojik, radyolojik ve nükleer bir terör saldırısı olacak. AFAD KBRN timleri, bu tip bir saldırıya karşı önlem yeteneklerini test edecek.
Referans: http://www.karar.com/gundem-haberleri/
afaddan-en-kotu-senaryo-kimyasal-biyolojik-radyolojik-venukleer-saldiri-tatbikati-76672
Nükleer Şirketi AREVA’nın Zararı
Sinop’ta nükleer santral projesinde kullanılacak basınçlı su reaktörünün (PWR) üreticisi AREVA Şirketi geçen yıl 2 milyar 38 milyon
avro zarar etmiştir. Bu zararın sebepleri Finlandiya’daki reaktör projesinin ilave maliyetleri, kurumsal yeniden yapılanma giderleri ve
düşük uranyum talebidir. Ayrıca, 2017 yılı sonuna kadar AREVA’nın reaktör ünitesinin Fransız EDF Şirketine satılması öngörülmektedir.
Referans:http://www.bugun.com.tr/son-dakika/nukleersirketi-arevada-buyuk-zarar-2082233.html
45
Ayın vurgulanan
haberleri
Highlights of the
month
Bakan Sarı: “Nükleer santralları
yapmak zorundayız”
Çevre ve Şehircilik Bakanı Fatma Güldemet Sarı,
Türkiye’nin yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanarak dışa bağımlılığını en aza indirmek zorunda olduğunu belirtti. Çevre ve Şehircilik Bakanı,
BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ile ilgili
konferans sonrasında nükleer santrallerle ilgili açıklamalarda bulundu. Sarı, “Santralları yapmak zorundayız. Gelişmiş ülkeler, nükleer enerji
kotasını doldurdukları için şu anda yapmıyorlar.
Enerjide dışa bağımlılığımızı azaltmak için nükleerin bir an önce hayata geçmesi gerekiyor.” dedi
rik edileceği, kurulacak proje şirketinin açacağı ihalelerle belirlenecektir” ifadesini kullandı.
Referans: http://www.yenisafak.com/gundem/bakan-albayraktan-nukleer-santral-aciklamasi-2427979
Kobi’lere Bin Lira Destek
KOSGEB Ar-Ge İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı’ndan yararlanmakta olan
işletmeler etkinlik öncesinde desteğe başvurmuş
ve onay almış olması şartıyla, Yurtiçi ve Yurtdışı Kongre/Konferans/Fuar Ziyareti/Teknolojik
İşbirliği Ziyareti Desteği’nden yararlanabilirler.
Bu destek kobilerin nükleer santral projelerinde etkin bir rol alması amacıyla kobilere proje
ile ilgili kayıt, ulaşım, konaklama ve eşleştirme
programlarına katılım konusunda %75 oranında ve en fazla bin lira yardım sağlamaktadır.
Referans:http://www.sanayigazetesi.com.tr/enerji/nukleerin-aktorleri-istanbulda-bulusacak-h10687.html
Referans: http://enerjienstitusu.com/2016/01/01/cevre-vesehircilik-bakani-sari-nukleer-santrallari-yapmak-zorundayiz/
3. İstanbul Nükleer Santraller
Zirvesi
Bakan Albayrak’tan nükleer
santral açıklaması
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Albayrak, Japon
Konsorsiyumunca yürütülen çalışmanın, nükleer santral projeleri kapsamında Türkiye’den temin edilmesi mümkün olan mal ve hizmetlerin
tespitine yönelik olduğunu belirterek, “İlerleyen
süreçte, ekipmanın hangi firmalardan teda-
46
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Yamaç: “(Nükleer Enerji Kanun Tasarısı)
Bu kanun tasarısı inanıyorum ki bu yıl içerisinde yasalaşmış olacak” “(Akkuyu Projesi) Bu yıliçinde sınırlı çalışma izni alınması durumunda
nükleer güvenlikle ilgili olmayan binaların inşaatına başlanacak” “Akkuyu’nun ilk reaktörünün
de 2022’de devreye alınacağına inanıyorum”
Westinghouse Elektrik Şirketi Kıdemli Başkan Yardımcısı Benjamin: “Hepimiz güvenilir nükleer enerjiyi Türkiye’ye nasıl getirir
necati-yamac Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Necati Yamaç, Nükleer
Enerji Kanun Tasarısı’nın bu yıl içinde yasalaşacağına, AkkuyuProjesi’nde ise ilk reaktörün
2022’de devreye alınacağına inandığını bildirdi.
Yamaç, Nükleer Sanayi Derneği ile Nükleer
Mühendisler Derneğinin ortaklaşa düzenlediği 3. İstanbul Nükleer Santraller Zirvesi’nde,
Türkiye’nin nükleer projelerini değerlendirdi.
Türkiye’nin nükleer projelere başlarken Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile sıkıişbirliği
yaptığını vurgulayan Yamaç, “UAEA yeni başlayan ülkelerin nükleer altyapılarını değerlendirmek üzere bir misyon çalışmasını tamamladı
ve bir rapor hazırladı. Bu raporun bize vermek
istediği önemli mesaj, Nükleer Enerji Tanun
Tasarısı’nın yasalaşmasıdır. Biz bu kanun tasarısını hazırladık ve inanıyorum ki bu yıl içerisinde
yasalaşmış olacaktır. Nükleer güvenlik kültürü
bizim için olmazsa olmaz” ifadelerini kullandı.
Akkuyu’da yola devam
Akkuyu Projesi anlaşmasının 2010’da imzalandığını anımsatan Yamaç, “Bu yıl içinde sınırlı çalışma izni alınması durumunda, nükleer güvenlikle ilgili olmayan binaların inşaatına
başlanacak. Akkuyu’da ilk ünitenin de 2022’de
devreye alınacağına inanıyorum. Sinop ile ilgili olarak da zemin etüd ve fizibilite çalışmaları devam ediyor. ÇED ile ilgili data toplama çalışmaları da sürüyor. Sinop Nükleer
Santral Projesi kapsamında, hükümetlerarası
anlaşmaya baktığınızda ise ilk ünitenin 2023’te
devreye alınacağını söyleyebilirim” diye konuştu.
Türkiye’nin
doğalgazın
yüzde
98’ini,
petrolün
ise
yüzde
92’sini
ithal
ettiğini
belirten
Yamaç,
şöyle
konuştu:
“Türkiye’de nükleer santraller yapılmasın da
nerede yapılsın? Dünyada 31 ülkede nükleer
santral var. Bu ülkelerden 7’si net enerji ihracatçısı. ABD’de 99 santral var, 5 santralin inşaatına da devame diliyor. Fransa elektriğinin
yüzde 77’sini nükleer santrallerden karşılıyor.
Tabii bizim karşımıza çıkartılan iki tane örnek
var. Almanya ve Japonya. Almanya bugün halen elektriğinin yüzde 15’ini nükleerden karşılamaktadır, kapattıkları ömrü dolan santrallerdir. Japonya ise Fukuşima’dan sonra doğal
olarak nükleer santrallerini kapatıp sıkı güvenlik değerlendirmesinden geçirdi. Son dönem de
Japonya bile 4 nükleer reaktörü işletmeye aldı.”
“Aynı amaç için burdayız”
Westinghouse
Elektrik
Şirketi
Kıdemli Başkan Yardımcısı Jeff Benjamin de
Westinghouse’un Türkiye’de yapılması planlan 3. Nükleer Projesi yarışında Çinli SNPTC ile
yer aldıklarını ifade ederek, son derece güçlü
finansal ortakları bulunduğunu ve ABD hükümetinin desteğine sahip olduklarını söyledi.
Türk firmalarıyla çalışma geleneğine sahip olduklarını vurgulayan Benjamin, “Türk tedarik
zincirine katılımda avantajlar görüyoruz. Dolayısıyla Türk şirketleri bu projeleri olabildiğince
lokal olarak gerçekleştirmeye devam edecekler.
Hepimiz aynı amaç için buradayız. Güvenilebilir
nükleer enerjiyi Türkiye’ye nasıl getiririz konusunda çalışıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
Engie, Sinop Nükleer Santral Projesi Ekip Lideri Heiiki Pudasise Türkiye’nin enerji stratejisini veekonomisini geliştirmek istediğinin
farkında olduklarını belirterek, “Türkiye’nin
daha fazla söz sahibi olmak istediğini biliyoruz. Sinop’ta kurmayı planladığımız tesis, ekonomik olarak ülkeye faydalı olmasının yanısıra
tedarik zinciri ve istihdam konusunda da tüm
Türkiye’ye katkı sağlayacaktır” ifadesini kullandı.
Referans : http://www.pusulahaber.com.tr/3-istanbul-nukleer-santraller-zirvesi-424738h.htm
Türk firmaları nükleer enerji
sektörüne girecek
Nükleer
enerji
sektörünün
devleri
İstanbul’da düzenlenen 3. Uluslararası Nükleer Santraller Zirvesi’nde bir araya geldi.
47
Akkuyu, Sinop ve üçüncü nükleer santral projelerinin yanı sıra Afrika ve Ortadoğu’da kurulması planlanan 26 nükleer santral projesinde aktif
rol almayı planlayan Türk firmaları ile uluslararası firmalar, 3. Uluslararası Nükleer Santraller
Zirvesi’nde buluştu. WOW Convention Center’da 8
Mart 2016’da başlayan Zirve’de Türkiye’nin nükleer
sanayi sektörüne nasıl hazırlanabileceği ele alındı.
Afrika ve Ortadoğu’nun en büyük etkinliği
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Nükleer Sanayi Derneği’nin desteğiyle Nükleer Mühendisler
Derneği ve Ticari Eşleştirme Derneği tarafından
düzenlenen zirve, Afrika ile Ortadoğu’nun en
kalabalık nükleer etkinliği olma özelliği taşıyor.
Sinop ve Akkuyu nükleer santral projelerinde
son durum
3. Uluslararası Nükleer Santraller Zirvesi’nde
Sinop ve Akkuyu nükleer santral projeleri ile ilgili merak edilenler de yanıt buldu. Zirve’de
açış konuşması yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Necati Yamaç,
enerji ihtiyacı düşünüldüğünde Türkiye’nin nükleere olan ihtiyacının daha iyi anlaşılabileceğini
belirtti. Türkiye’nin nükleerle ilk kez tanışan bir
ülke olmaktan ziyade daha farklı bir konumda
olduğunu, 400 nükleer mühendis yetiştirdiğini ifade eden Yamaç, Türk nükleer sanayinin en
önemli adımlarının Sinop ve Akkuyu ile atılacağının altını çizdi. Yamaç, Akkuyu’da kurulacak
olan nükleer santralin ilk ünitesinin 2022 yılında, Sinop’ta kurulacak santralin ilk ünitesinin ise
2023’te devreye girmesinin planlandığını açıkladı.
Nükleer projelerine girişin adı: “Nükleer Evlilik”
Nükleer Sanayi Derneği Genel Sekreteri Koray
Tuncer ise açış konuşmasında Türk firmalarının
Türkiye’deki 16 milyar dolarlık nükleer santral
projelerinden pay alabilmeleri için yabancı firmaların tedarik zincirinin bir parçası olmaları gerektiğinin altını çizdi. Tuncer sözlerine şöyle devam etti: “Nükleer Santraller Zirvesi’nde 200’ün
üzerinde hayata geçireceğimiz ticari eşleşme
görüşmesiyle Türk firmalarının nükleer enerji pazarından pay almasına yardımcı oluyoruz.
Nükleer enerji sektörüne giriş pahalı ve zaman
alıyor. Türk firmaları ise çok aceleci ve sabırsız.
Firmalarımızın biraz daha sabırlı olup, kümelenme modeliyle birbirleriyle iş birlikleri kurarak
48
güçlerini birleştirmeleri ve uluslararası firmaların tedarik zincirine girmesi gerekiyor. Zirve süresince düzenlediğimiz ikili görüşmeler ile Türk
firmalarıyla yabacı firmaların evliliklerine şahitlik
ediyoruz. Hem Türkiye’de hem de Ortadoğu ve
Afrika’da kurulması planlanan 26 nükleer santral projesinde Türk firmaları pay sahibi olabilir.”
Türkiye’ye nükleer enerjinin en etkin nasıl getirileceği tartışılmalı
Westinghouse Elektrik Şirketi Kıdemli Başkan
Yardımcısı Jeff Benjamin ise konuşmasında Türkiye’deki enerji ihtiyacına vurgu yaparak şunları
söyledi: “Türkiye, dünya genelinde enerji ihtiyacının en hızlı arttığı ikinci ülke konumunda. Türkiye’deki enerji ihtiyacı her yıl yüzde 4,5 oranında
artıyor. Ekonomik büyüme devam ettiği sürece
enerji ihtiyacı da artacak. Bu noktada nükleer
enerji son derece önemli olacak. Türkiye’ye nükleer enerjiyi en etkin nasıl getirilebileceği tartışılmalı. Yerel üreticilere büyük görev düşüyor.”
Sinop nükleer santralinde kullanılacak teknoloji
Zirve’de tanıtıldı
Sinop’ta yapılması planlanan nükleer santral projesinde kullanılacak ATMEA 1 teknolojisinin maketi de ilk kez bu zirvede tanıtıldı.
ATMEA CEO’su Andreas Goebel, ATMEA 1’in
güvenli ve yüksek performanslı bir reaktör olduğunu söyleyerek, Sinop’taki nükleer santral projesinde bu teknolojinin kullanılacak olmasından dolayı mutlu olduklarını ifade etti.
‘Nükleer İllüzyon Gösterisi’ renk kattı
Ortadoğu ve Afrika’nın en önemli nükleer etkinliği olan Nükleer Santraller Zirvesi’ne bu yıl
Vietnam’dan Bangladeş’e, Kanada’dan Ukrayna’ya
birçok ülkeden nükleer alanında söz sahibi isimler katıldı. Zirve’de gerçekleşen ‘Nükleer İllüzyon’
gösterisi de katılımcılara farklı bir deneyim yaşattı.
3. Uluslararası Nükleer Santraller Zirvesi hakkında detaylı bilgiye zirvenin web sitesi
olan
www.nuclearpowerplantssummit.com
üzerinden
ulaşmak
mümkün.
Referans :http://imarpanosu.com/turk-firmalari-nukleerenerji-sektorune-girecek/
Berat Albayrak: Üçüncü nükleer
santral yolda
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda bakanlığın bütçe görüşmelerinde yaptığı konuşmada, Türkiye’nin enerji arz güvenliğini
sağlamaya yönelik hedeflerine ilişkin bilgi verdi.
2023’e kadar nükleer santrallerden elektrik üretimine geçileceğini açıklayan Albayrak, üçüncü nükleer santral için de
çalışmaların
başlatılacağını
belirtti.
Nükleer Santraller Zirvesi’nde
5 Ülkeyle Anlaşma İmzalandı,
Türkiye’nin Büyümesi Nükleerden Olacak
Türk şirketlerini uluslararası nükleer sektörünün temsilcileriyle buluşturan 3. Nükleer Santraller Zirvesi; İngiltere, Kanada, Fransa, Çek
Cumhuriyeti ve Bulgaristan ile imzalanan nükleer anlaşmalara ev sahipliği yaptı. Türk şirketleri nükleer endüstrisine girerse ekonomide büyüme beklentilerin çok üstüne çıkacak.
Referans: http://www.fortuneturkey.com/berat-albayrakucuncu-nukleer-santral-yolda-28096
Türkiye’de giderek artan nükleer enerji yatırımlarına yön veren 3. Nükleer Santraller Zirvesi, 8 Mart
2016’da WOW Convention Center’da kapılarını
açtı. Türkiye’deki 15 milyar dolarlık nükleer endüstrisi başta olmak üzere Ortadoğu ve Afrika’daki projelerde de yerli üreticilerin pay alabilmeleri
için Nükleer Sanayi Derneği, İngiltere, Kanada,
Fransa, Çek Cumhuriyeti ve Bulgaristan’daki nükleer sanayi dernekleri ile teknoloji, bilgi ve öğrenci değişimini de kapsayan anlaşmalar imzaladı.
Nükleer
G20’de bir adım öne çıkacağız
İnşaata
Az
Kaldı
TBMM’nin Plan ve Bütçe Komisyonu’nda konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Akkuyu Nükleer Güç Santrali inşaatının;
ÇED olumlu kararı, EPDK’dan 3 yıl süreli önlisans
alındığında ve imarplanı çalışmaları tamamlandığında başlayacağını söyledi. Ayrıca Sinop Nükleer
Santral projesi için fizibilite ile ilgili sismolojik katalog oluşturma çalışmalarının başladığını belitti.
Albayrak, Akkuyu ve Sinop Nükleer Santral Projelerinin uygun ekipman üretip malzeme tedarik
edebilecek yerli firmalarımıza 16 milyar dolarlık
iş imkanı ve istihdam kaynağı olduğunu söyledi.
Zirve sırasında gerçekleşen imza törenlerinde
konuşan Nükleer Sanayi Derneği Genel Sekreteri Koray Tuncer şunları söyledi: “Nükleer santral
projeleri için mal ve hizmet tedariği sağlayan ülkeler hem sanayide hem de uluslararası alanda
söz sahibi oluyor. Türk şirketleri için yeni olan bu
sektöre girebilmenin ilk adımının bilgi ve teknoloji transferi olduğundan yola çıkarak beş ayrı ülkeyle son derece önemli anlaşmalara imza attık.
Referans:http://tr.sputniknews.com/analiz/20160209/1020749056/albayrak-nukleer-akkuyu.html
49
Nükleer enerji santrallerine ülke sanayimizin
ürün ve hizmet sağlaması Türk sanayisini her
şeyden önce teknolojik anlamda güçlendirecek
ve ihracatın uzun dönemli artmasına katkı sağlayarak ekonomiyi büyütecek. Bu da Türkiye’nin
G20 ülkeleri arasındaki yerini hızla yukarıya taşıması demek. İngiltere, Kanada, Fransa, Çek
Cumhuriyeti ve Bulgaristan ile yaptığımız anlaşmaların benzerlerini çok yakında Amerika ve Romanya ile de yapmayı planlıyoruz.”
Referans : http://www.haberlermersin.com/gundem/
nukleer-santraller-zirvesinde-5-ulkeyle-anlasma-imzalanditurkiyenin-buyumesi-nukleerden-olacak-h50543.html
248 Şirket nükleer için
İstanbul’da biraraya geldi
Sinop’taki nükleer santralin maketi tanıtıldı.
ICCI
2015
Enerji
Ödülleri
Bu yıl beşincisi düzenlenen ICCI 2015 Enerji
Ödülleri, Ankara’da düzenlenen törenle sahiplerine verildi. Düzenlenen uluslararsı etkinlik ile
100’ü aşkın ülkede sahip olunan temsilci ağıyla
katılımcılar doğru alıcılarla buluşturulmuştur.
İTÜ Enerji Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi Prof.
Dr. A. Beril Tuğrul da şunları söyledi: “Başvuruda bulunan projeleri, dört ana kriter olarak enerji verimliliği ile çevre ve sürdürülebilirlik, sosyal
sorumluluk, yatırımlarda yerli katkı, alanlarındaki puanlama sistemi ile değerlendirdik. 2015 Yılı
Enerji Ödülleri için yapılan değerlendirmelerle
belirtilen kategorilerde 9 enerji ödülü ile birlikte
iki kategoride adayların yakın puana sahip olması
üzerine iki jüri özel ödülü verilmesine karar verdik. Ayrıca Toplumsal Farkındalık Vizyonu ile Enerji Aksiyon Planı Uygulaması’nda başarılı olan bir
adaya mansiyon ödülü verilmesine karar verdik.”
ICCI 2016 -22. Uluslararası Enerji ve Çevre Fuarı ve Konferansı ise ICCI 2015 ödüllerini takiben 27-28-29 Nisan 2016’da İstanbul Fuar Merkezi’nde gerçekleştirilecek.
Enerjide dışa bağımlılığı azaltmak için Türkiye’nin
Sinop ve Akkuyu ile başlattığı nükleer atılımı, 3.
Nükleer Santraller Zirvesi’ne olan ilgiyi artırdı.
Türk firmalarına Türkiye, Ortadoğu ve Afrika’daki nükleer projelerinde yeni fırsat kapıları aralayan zirve, 24 farklı ülkeden 248 firmayı ve yaklaşık bin katılımcıyı ağırladı. Sinop’ta yapılması
planlanan nükleer santral projesinde kullanılacak ATMEA 1 teknolojisinin 200 kiloluk maketinin sergilendiği zirvede Sinop Nükleer Santrali
konsorsiyumu yerli partnerleriyle de görüştü.
Sinop ve Akkuyu nükleer santral projeleriyle
nükleer enerji sektöründe dikkat çeken Türkiye,
üçüncü santral için de görüşmelerini sürdürüyor. Bu sektöre girmeye çalışan yerli firmalar ise
İstanbul’da gerçekleştirilen III. Nükleer Santraller
Zirvesi’nde uluslararası nükleer enerji şirketleriyle bir araya gelme fırsatını yakaladı. Başta Fransa, Amerika, Rusya, İngiltere, Çek Cumhuriyeti
gibi farklı ülkelerden gelen 113 firma temsilcisi,
Türkiye, Ortadoğu ve Afrika’da yapılacak yatırımlar için 135 yerli firmanın temsilcileri ile görüştü. Toplamda 248 firmanın katıldığı Zirve’de
250’ye yakın ticari eşleştirme görüşmesi yapıldı.
Sinop Nükleer Santrali yerli partnerleriyle buluştu
İlk ünitesinin 2023’te devreye girmesinin planlandığı Sinop nükleer santralinde kullanılacak
ATMEA 1 teknolojisinin maketi, ilk kez zirvede
tanıtıldı. Büyük ilgi gören 200 kg’lık dev maket
ile katılımcılar, Sinop’ta kurulacak santralde kullanılacak teknolojinin özelliklerini, performansıReferans: http://www.milliyet.com.tr/icci-2015-enerji-odul- nı ve güvenirliliğini yakından görebilme fırsatını
leri-toreni-ankara-yerelhaber-1227638/
yakaladı. Sinop Nükleer Santral projesi için çalışan konsorsiyum yetkilileri Zirve boyunca yerli
firmalarla yoğun partnerlik görüşmeleri yaptı.
50
500 Türk firması nükleer enerji sektörüne girmeyi planlıyor
Nükleer enerji sektöründe tedarikçilerin diğer projelere kıyasla dört kat daha fazla kazanma şansı olduğunu açıklayan Nükleer Sanayi
Derneği Genel Sekreteri Koray Tuncer, her geçen yıl nükleer enerji sektöründe potansiyel
olabilecek firma sayımız artıyor diye konuştu. Tuncer, “500’ün üzerinde olan yerli firma
sayısının, artık sadece Türkiye’de değil yurt
dışında da inşaatı gerçekleştirilecek nükleer santral projelerinde yer almaları önemli bir yatırım kaynağı olarak görülmeli” dedi.
Uluslararası
İşbirliği
International
Cooperation
Nükleer Sanayi Derneği, Romanya ile anlaşma
sağladı
Nükleer Santraller Zirvesi’nin yerli firmaları yabancı firmalarla buluşturan son derece önemli bir
organizasyon olduğuna dikkat çeken Koray Tuncer, Zirve’nin hemen sonrasında Romanya Nükleer Enerji Derneği ile Nükleer Sanayi Derneği’nin
ortak çalışmalar yapmak üzere anlaşma imzaladığını bildirdi. Anlaşmayla ilgili Tuncer şunları
söyledi: “Derneğimiz ile Romanya Nükleer Enerji
Derneği arasında nükleer enerji hakkında eğitim,
işbirliği ve know-how transferi gibi konularda birlikte çalışmak üzere ilk imzaları attık. Önümüzdeki günlerde Bükreş ve İstanbul’da Türk ve Romen firmaları arasında nükleer enerji konusunda
işbirliği için B2B görüşmeleri düzenleyeceğiz.”
Referans : http://www.enerjiajansi.net/icerik/1167/248sirket-nukleer-icin-istanbulda-biraraya-geldi.html
Nükleerde
işbirliği
artıyor
Nükleer Sanayi Derneği’nden yapılan yazılı açıklamada, Türkiye’deki nükleer ekonomiyi büyütmeyi
hedefleyen bu girişimlerin şirket birleşmelerine
dönüştüğünde, ülkenin dünya ekonomisindeki
yükselişini daha hızlı tamamlayacağı belirtildi.
Akkuyu, Sinop ve planlanan 3. nükleer santral projesiyle birlikte Türkiye’de nükleer ekonominin de büyüdüğü vurgulanan açıklamada, “40 milyar dolarlık Türkiye nükleer
pazarı yurt dışındaki yatırımcıların ilgisini çekerken, Türk firmaları da uluslararası tedarikçi
firmaların zincirine girebilirse projelerden pay
alma şansı yakalayacak” ifadesine yer verildi.
Nükleer Sanayi Derneği Kurucu Genel Sekreteri
Koray Tuncer, Türkiye ekonomisini büyütecek bu
girişim için nükleer alanındaki firma evliliklerini artırmaya çalıştıklarını ve bunun için yabancı derneklerle işbirliği anlaşmaları imzaladıklarını belirtti.
51
“NÜKLEER İLE BÜYÜYECEĞİZ”
İngiltere, Fransa, Kanada ve Bulgaristan nükleer sanayi dernekleriyle yaptıkları anlaşmaların Türkiye’nin nükleer ekonomisini büyüteceğini ifade eden Tuncer, şunları kaydetti:
“Türk firmalarının nükleer projelerinin tedarikçileri haline getirmek için yurt dışından teknoloji ve
deneyim transferi yapmak için uğraşıyoruz. Bu
amaçla İngiltere, Fransa, Kanada ve Bulgaristan
nükleer sanayi dernekleri ile iş birlikleri yaptık.
Mevcut durumda Türk şirketlerinin çoğu nükleer santrale doğrudan malzeme sağlayabilecek
durumda değil. Ancak şu anda mevcut nükleer
santral projelerine malzeme sağlayabilecek firmalarla yapılacak şirket evlilikleriyle tedarik zincirine dahil olabilir. İleride bu projelerin sayısını
artırıp, kendi nükleer tedarik zincirimizi de oluşturabilirsek, Türkiye’nin dünyanın en büyük ekonomileri arasındaki yükselişini hızlandırabiliriz.”
lanan anlaşmaya göre, sektörde faaliyet
gösterecek Türk firmalarının eğitim ve sertifikasyon çalışmaları, ASO tarafından yürütülecek. Zirvede konuşan ASO Başkanı Doç. Dr.
Yavuz
Cabbar,
anlaşmanın
Türkiye’deki
nükleer
enerji
sektörünün
gelişimine dair önemli bir adım olduğunu belirtti.
Cabbar, “Uluslararası Nükleer Enerji Enstitüsü ile yaptığımız anlaşma aracılığıyla nükleer
endüstrisinin ihtiyaç duyduğu eğitim ve sertifikasyonların sağlanması için çok önemli bir
girişimi başlatmış olacağız. Ülke olarak sahip
olduğumuz altyapı ve eğitim hizmetlerinin nükleer için en ideal şekilde değerlendirmemiz adına bu anlaşma büyük bir önem taşıyor” dedi.
Uluslararası Nükleer Enerji Enstitüsü Başkanı
Yves Fanjas da Türkiye’nin yerel üreticileri için
nükleer program faydalarını artırmak istediğini
belirterek, “Buradaki en temel hedef, Türkiye’de
Tuncer, bu yıl İstanbul’da 8-9 Mart’ta üçüncüsü
kurulması planlanan nükleer santral projeleridüzenlenecek Uluslararası Nükleer Santraller
nin ve bu projelerin altyapılarının mümkün olZirvesi’nin öncelikli gündem maddesinin yerli duğunca yerelleştirilmesi. ASO ile yaptığımız bu
üreticilerle yabancı firmalar arasındaki şirket iş- anlaşma kapsamında, Türk üreticilerinin nükbirliklerini geliştirmek olduğunu sözlerine ekledi. leer endüstrisine adım atması için gerekli eğitim ve öğretim altyapısını sağlamayı ve kursReferans: http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2016/02/10/ lar düzenlemeyi hedefliyoruz” diye konuştu.
nukleerde-isbirligi-artiyor
Fanjas, anlaşma kapsamında nükleer sektörünün ihtiyaç duyduğu temel bilgi birikimleri hakkında uzmanlara eğitimler verileceğini ifade etti.
Referans : http://www.yenicaggazetesi.com.tr/nukleer-santraller-zirvesinin-3-su-yapildi-132854h.htm
Nükleer Santraller zirvesinin
3.sü yapıldı
Türk firmalarının nükleer enerji sektöründen daha fazla pay alabilmeleri için Ankara Sanayi Odası (ASO) ile Uluslararası Nükleer Enerji Enstitüsü arasında iş birliğine gidildi.
İstanbul’da
rası Nükleer
52
gerçekleştirilen
3.UluslaraSantraller Zirvesi’nde imza-
NÜKLEER SÖZLÜĞÜ / NUCLEAR GLOSSARY
English
54
A/D Converter
A-Weighted Sound Power
Ability
Abnormal
Abnormal Condition
Abnormal Operating Transient
Abnormal Operation
Abnormal Temperature Rise
Aboveground
Aboveground Cable
Abrading Particles
Abrasive
Abrasive Blasting
Abrasive Flap Wheel
Abrasive Particles
Abrasive Wear
Abrasive Wheel
Absolute Density
Absolute Encoder
Absolute Error
Absolute Filter
Absolute Filter Bank
Absolute Filter Package
Absolute Flux
Absolute Pressure
Absolute Specific Gravity
Absolute Temperature
Absorbed Dose Equivalent Rate
Absorbed Dose Rate
Absorbent Capacity
Absorber
Absorber Rod
Absorption
Absorption Analysis
Absorption Build-Up Factor
Absorption Coefficient
Absorption Control
Absorption Cross Section
Absorption Efficiency
Absorption Factor
Absorption Length
Absorption Line
Absorption Peak
Absorption Ratio
Absorption Spectrum
Abundance
Abundance Ratio (Isotopes)
AC Generator
AC Motor
Turkish
Analog/DijitalÇevirici
Ağırlıklı Ses Gücü Seviyesir
Yetenek
Anormal
Anormal Durum
Geçici Anormal Kullanım
Anormal Kullanım
Anormal Sıcaklık Artışı
Yerüstü
Yerüstü Kablo
Partikül Aşındırma
Aşındırıcı
Rapsa
Aşındırı Flep Tekerlek
Aşındırıcı Parçacıklar
Abrazyon Aşınması
Zımpara Taşı
Mutlak Yoğunluk
Mutlak Enkoder
Mutlak Hata
HEPA Filtre
Banka HEPA Filtre
Salt Filtre Paketi
Mutlak Akı
Mutlak Basınç
Mutlak Özgül Yoğunluk
Mutlak Sıcaklık
Absorbe Doz Eşdeğer Oranı
Emilim Doz Hızı
Emme Kapasitesi
Soğurucu
Emici Çubuk
Emilim
Emilim Analizi
Emilim Yığılma Faktörü
Absorbsiyon Katsayısı
Emilim Kontrolü
Emilim Tesir Kesiti
Emilim Verimliliği
Emilim Faktörü
Emilim Uzunluğu
Emilim Hattı
Emilim Zirvesi
Emilim Oranı
Emilim Spektrumu
Bolluk
BollukOranı (Izotop)
AC Jenaratör
AC Motor
NÜKLEER SÖZLÜĞÜ / NUCLEAR GLOSSARY
English
Turkish
Ivme
Acceleration
Hızlanma Süresi (Motor)
Acceleration Period (Motor)
Ivmeölçer
Accelerometer
Uygun Kalite Seviye
Acceptable Quality Level
Onay
Acceptance
Onay Kriterleri
Acceptance Criteria
Onay Raporu
Acceptance Report
Onay Testi
Acceptance Test
Erişim Alanı
Access Area
–E IçinErişimYetkisi
Access Authorization For
Giriş Kapısı
Access Hatch
Erişim Paneli
Access Panel
Erişim Fişi
Access Plug
Erişim Noktası
Access Port
Erişim Rampası
Access Ramp
Ulaşılabilirlik
Accessibility
Ulaşılabilir
Accessible
Ulaşılabilir Nötrlük
Accessible-Neutral
Aksesuarlar (Filtreler, Keçpeler, Vb.)
Accessories (Filters, Scoops, Etc.)
Kaza Durumu
Accident Condition
Kaza Işletme Koşulları
Accident Operating Conditions
Kazara Maruz Kalma
Accidental Exposure
Kazara Salınım
Accidental Release
Akustik Emisyon Dedektörü
Acoustic Emission Detector
Akreditasyon
Accreditation
Akredite (Organizasyon)
Accredited (Organization)
Birikmiş Doz
Accumulated Dose
Birikmiş Basınç
Accumulated Pressure
Birikim
Accumulation
Akümülatör
Accumulator
Akümülatör Enjeksiyonu
Accumulator Injection
Akümülatör Tankı
Accumulator Tank
Doğruluk
Accuracy
KaliteBaşarısı
Achievement Of Quality
Asit Kaplama
Acid Covering
Asit Dağlama
Acid Etching
Aside Dayanıklı
Acid-Proof
Aside Dayanıklı Kaplama
Acid-Proof Coating
Acknowledgement (Signal, Alarm, Etc.) Bilgilendirme (Sinyal, Alarm, vb.)
Akustik Basınç
Acoustic Pressure
Akustik Gerilim Ölçer
Acoustic Strain Gauge
Akustik Hızı
Acoustic Velocity
Akusustik
Acoustic Wave
Akustik(sıfat)
Acoustical Adj.
Satın Alma Oranı
Acquisition Rate
Eylem
Action
Eylem Planı
Action Plan
Aktif Karbon
Activated Carbon
Aktifleştirilmiş Odun Kömürü
Activated Charcoal
55
Observer (Euros 500/USD 550/TRY 1,600)
Observer membership is international membership of the Association, and is only for individuals. Observer
membership is a sign of quality in the international nuclear industry community, and demonstrates to your
customers that you’re supporting the safe development of the nuclear power industry in Turkey.
What you’ll get
Becoming an Observer Member will give you access to a number NIATR membership benefits including:
•
•
•
•
Access to NIATR tenders
Discounts on training courses, seminars and site visits
NIATR digital magazine
o Possibility to publish technical articles
Access to NIATR business directory, Business Associations and Chambers of Industry
MEMBERSHIP FORM
Gender:
First Name:
Last Name:
Address:
City:
State / Province / Region:
ZIP:
Country:
Phone:
Extension:
*Other Phone:
Fax:
Cell:
Professional E-mail:
*Other E-mail:
Website:
NIATR Bank Account: Yapi Kredi Bank, Çukurambar Branch, Ankara, Turkey
Account 450 74 761 IBAN: TR31 0006 7010 0000 0045 0747 61 (Euros)
Account 450 74 738 IBAN: TR70 0006 7010 0000 0045 0747 38 (Turkish Lira)
Account 450 74 750 IBAN: TR37 0006 7010 0000 0045 0747 50 (USD)
Swift Code: Euro YAPITRISFEX
Swift Code: USD YAPITRISXXX
(*Optional)
56
Industry Partner (Euros 1,500/USD 1,650/TRY 4,850)
Industry partner membership is international
membership of the Association. Industry Partner
membership is a sign of commitment in the
international nuclear industry community, and
demonstrates to your customers that you’re working to
the safe development of the nuclear power industry in
Turkey.
•
What you’ll get
•
•
Becoming an Industry Partner will give you access to a
number NIATR membership benefits including:
•
Access to NIATR tenders
•
•
Discounts on training courses, seminars and
site visits
NIATR digital magazine (6 issues per year):
o Interview and promotion of your
expertise
o Discount of 7,5% on any advertising
Access to NIATR business directory, Business
Associations and Chambers of Industry
Personalized Matchmaking booklet
Discount to INPPS summit
o Booth (25% of space automatically
offered)
o B2B Matchmaking (5% rebate)
o Sponsorship program (7,5% rebate)
MEMBERSHIP FORM
Gender:
First Name:
Last Name:
Address:
City:
State / Province / Region:
ZIP:
Country:
Phone:
Extension:
*Other Phone:
Fax:
Cell:
Professional E-mail:
*Other E-mail:
Website:
NIATR Bank Account: Yapi Kredi Bank, Çukurambar Branch, Ankara, Turkey
Account 450 74 761 IBAN: TR31 0006 7010 0000 0045 0747 61 (Euros)
Account 450 74 738 IBAN: TR70 0006 7010 0000 0045 0747 38 (Turkish Lira)
Account 450 74 750 IBAN: TR37 0006 7010 0000 0045 0747 50 (USD)
Swift Code: Euro YAPITRISFEX
Swift Code: USD YAPITRISXXX
(*Optional)
57
Strategic Partner (Euros 3,500/USD 3,850/TRY 11,300)
Strategic partner membership is international
membership of the Association. Strategic Partner
membership is a sign of responsibility in the
international nuclear industry community, and
demonstrates to your customers that you’re counseling
the Turkish government to the safe development of the
nuclear power industry.
What you’ll get
Becoming a Strategic Partner will give you access to a
number NIATR membership benefits including:
•
•
Access to NIATR tenders
Meetings twice a year with key Government
•
•
•
•
•
representatives in Ankara
Discounts on training courses, seminars and
site visits
NIATR digital magazine (6 issues per year):
o Interview and promotion of your
expertise
o Discount of 12,5% on any advertising
Access to NIATR business directory, Business
Associations and Chambers of Industry
Personalized Matchmaking booklet
Discount to INPPS summit
o Booth (25% of space automatically
offered)
o B2B Matchmaking (5% rebate)
o Sponsorship program (12,5% rebate)
MEMBERSHIP FORM
Gender:
First Name:
Last Name:
Address:
City:
State / Province / Region:
ZIP:
Country:
Phone:
Extension:
*Other Phone:
Fax:
Cell:
Professional E-mail:
*Other E-mail:
Website:
NIATR Bank Account: Yapi Kredi Bank, Çukurambar Branch, Ankara, Turkey
Account 450 74 761 IBAN: TR31 0006 7010 0000 0045 0747 61 (Euros)
Account 450 74 738 IBAN: TR70 0006 7010 0000 0045 0747 38 (Turkish Lira)
Account 450 74 750 IBAN: TR37 0006 7010 0000 0045 0747 50 (USD)
Swift Code: Euro YAPITRISFEX
Swift Code: USD YAPITRISXXX
(*Optional)
58
Institution and Academy (Euros 500/USD 550/TRY 1,600)
Institution and Academy membership is international
membership of the Association, and is for Industry
associations, forums, technical schools, universities
and public research centers. Institution and Academy
membership demonstrates that you’re supporting
the research and development of the nuclear power
industry in Turkey.
•
•
•
What you’ll get
Becoming an Institution and Academy Member will give
you access to a number NIATR membership benefits
including:
•
Access to NIATR tenders
Discounts on training courses, seminars and
site visits
NIATR digital magazine
o Possibility to publish technical articles
o Possibility to publish resume of future
graduates
o Possibility to publish projects and fund
raising
Access to NIATR business directory, Business
Associations and Chambers of Industry
MEMBERSHIP FORM
Gender:
First Name:
Last Name:
Address:
City:
State / Province / Region:
ZIP:
Country:
Phone:
Extension:
*Other Phone:
Fax:
Cell:
Professional E-mail:
*Other E-mail:
Website:
NIATR Bank Account: Yapi Kredi Bank, Çukurambar Branch, Ankara, Turkey
Account 450 74 761 IBAN: TR31 0006 7010 0000 0045 0747 61 (Euros)
Account 450 74 738 IBAN: TR70 0006 7010 0000 0045 0747 38 (Turkish Lira)
Account 450 74 750 IBAN: TR37 0006 7010 0000 0045 0747 50 (USD)
Swift Code: Euro YAPITRISFEX
Swift Code: USD YAPITRISXXX
(*Optional)
59
ENHANCED LEARNING
FOR A NEW GENERATION
Learning Modules: Getting the Fundamentals Right
Seeing is understanding. Interacting helps remember. These are the principles for the highest student retention rates—
experiential learning. But typical classroom training is still characterized by text books, lectures and presentations.
Until now, that is. L-3 MAPPS introduces Learning Modules to augment the generic fundamentals training currently
used in today’s curriculums. With Learning Modules, colleges and operators can empower students to gain maximum
learning value with hands-on experience. Remove the uncertainty of mentally picturing equipment construction and
operation—touch it, assemble it, watch it work—in the classroom and on portable student tablets.
For more information on L-3 MAPPS’ Learning Modules, visit L-3com.com/MAPPS or send us a request for a
white paper at [email protected].
MAPPS
L-3com.com