KUŞ GRİBİ YAYILIYOR NE YAPMALIYIZ? * Ülkemizdeki durum

KUŞ GRİBİ YAYILIYOR NE YAPMALIYIZ?
* Ülkemizdeki durum..
Ülkemizde insanda tespit edilen kuş gribi vakalarının ve buna bağlı ölümlerin giderek
artmakta oluşu ve bunların farklı bölgelerde ve farklı kuşlarda belirlenmiş olması AVIEN
VIRUS H5N1 (kuş gribi) enfeksiyonlarının tahmin edilenlerin ötesinde yaygın
olduğunu göstermektedir.
* Ne yapabiliriz?
Kuş gribinin insanlara geçmesindeki en önemli etken virüsü taşıyan
hayvanlarla çok yakın temastır. Özellikle tavuk bakıcıları, bilhassa
hastalıklı tavuk veya kanatlı av hayvanlarıyla direkt teması olanlar, bu hayvanların kesimini
yapanlar, tüylerini elleyenler, sebebi bilinmeyen ölü kanatlılar veya hasta
tavuklarla teması olan kişiler risk altındadır. Bu nedenle her türlü kanatlı hayvanla yakın
temastan kaçınmalıyız.
* Kimler risk altındadır?
Daha önce hasta veya herhangi bir nedenle ölmüş kanatlı hayvanlarla temas ve sonrasında
yüksek ateş ve solunum yolları hastalığı belirtileri (grip, soğuk algınlığı) gösteren hastalar
riskli hastalardır. Bu hastalar SAĞLIK BAKANLIĞININ BELİRLEDİĞİ karantina
hastanelerine test ve koruyucu tedavi için müracaat etmelidirler.
* Risksiz görünen kişiler ne yapmalıdır?
Hastalıklı veya ölü kanatlı hayvanlarla teması olan ve grip, soğuk algınlığı gibi hastalığı
olmayan kişilerin kaygılanmalarına ve paniğe kapılmalarına gerek yoktur. Bu hastalıkla ilgili
bilgilenerek normal yaşamlarını sürdürmelidirler.
* Kanatlı hayvanlarla temas öyküsü olmayan ancak nezle/grip gibi hastalık
belirtileri gösteren kişiler ne yapmalıdır?
Bu gruptaki hastaların kendilerinin ve toplumun sağlığı için yapmaları gereken , en uygun
davranış tamamen iyileşinceye kadar evlerinde kalmaları, toplum hayatına girmemeleri,
öğrenci iseler okula gitmemeleri, sinema, tiyatro gibi kalabalık mahallere gitmemeleri ve
toplu taşıma vasıtalarını kullanmamalarıdır. (nezle ve gribin yayılmasını önlemek için kişi
öncelikle el ve burun temizliğine dikkat etmeli ve hapşıracağında bir mendile veya kendi
omzuna değecek şekilde hapşırmalıdır. Ayrıntılı bilgi için Bkn. Web sitemizdeki Grip yazısı)
* Tanı testleri
Kuş gribi virüsünün belirlenmesinde PCR gibi genetik testler yanında serolojik
testler de kullanılabilmektedir. Serolojik testlerin özgüllüğünün ve duyarlılığının düşük
olduğu dikkate alınmalıdır. Bu nedenle serolojik testlerle pozitif sonuç elde edildiğinde
tedaviye hemen başlanmalı ancak PCR ile doğrulanmadan pozitif olarak tanı
kesinleştirilmemelidir.
Klinik olarak ve hastanın hikayesi itibariyle çok şüpheli vakalarda
laboratuvar testleri negatif bulunmuş olsa bile gerek örneklerin o dönem
için virus taşımaması, tarama testlerinin duyarlılığının yeteri kadar
yüksek olmaması, örnek tipinde veya alınmasında hata olabileceği hatta
virüsun yapısında olabilecek farklılıklar, mutasyonlar (genetik değişime
uğramasi) nedeniyle TANIDA TESTLER KADAR HASTALIĞIN ÖYKÜSÜ DE ÖNEM
KAZANMAKTADIR. (Klinik suphe , hastaligin farkli tarzi ve seyri, bakiniz
http://www.duzen.com.tr/ - 2005 bultenindeki kus gribi sayfasi)
* Ülkemizde kuş gribi nasıl gelişti;
Kuş gribinin hayvanlar arasındaki bulaşması ve yayılımı dedektif gibi iz
sürerek araştırılmalıdır. Bu bağlamda Manyas'da tavuklarda ilk belirlenen
vakaların Doğu Anadolu'da görülen vakalarla ilişkisinin olup olmadığı
araştırılmalıdır. Anadolu'da değişik bölgelerde aniden ortaya çıkan virüsün
varlığının gösterildiği kanatlılardaki yayılımın bazı duyumların alındığı
Batı'dan Doğu'ya tavuk nakli ile mi? yoksa göçmen kuşlar aracılığı ile mi?
meydana geldiği çok yakından izlenmelidir.
* Yayılımı nasıl önlenir?
Kuş gribinin yayılmasının önlenmesinde en etkili tedbir virüsün görüldüğü
bölgelerdeki tavuk, hindi, kuş, ördek vb. kanatlı hayvanların süratle
itlafıdır. Kanatlı hayvanların bölgeler arasında nakli önlenmelidir. Vakaların izlenmesi bu
bakımdan çok önemlidir.
* Tedavi
Kuş gribinin insanda ölüm oranı yüksek seyreden bir hastalık olması
gecikmeksizin tedaviye başlanmasını gerekli kılmaktadır. Kuş gribi hastalığı
belirtilerinin insanda görülen grip ve soğuk algınlığı belirtileri ile
özellikle hastalığın başlangıcında bir fark göstermediği unutulmamalıdır.
Mevsim nedeniyle solunum yolu ve soğuk algınlığı hastalığı çok kişide
görülebileceğinden gereksiz panik ve sağlık kuruluşlarında gereksiz
izdihamın önlenmesi için halk bilgilendirilmeli ve bilinçlendirilmelidir.
Hastalar izole edilmelidir.
* Kimlere tedavi başlanmalıdır?
Yüksek ateş, boğaz ağrısı, öksürük ve solumun güçlüğü olan ve KANATLI
HAYVANLARLA TEMAS hikayesi olan hastalarda gecikmeksizin tedaviye
başlanmalıdır. Bu nedenle şüpheli durumlarda sağlık kuruluşlarına
başvurulması gerekir. Kuş gribine karşı mücedelede hastalar için her ilde
belirli sağlık kuruluşları görevlendirilmiştir. Ankara'da büyük hastalar
için Ankara Numune Hastanesi, çocuk hastalar için Keçiören Araştırma
Hastanesi tahsis edilmiştir.
* Aşı
Kuş gribi virusuna (H5N1) karşı henüz aşı yoktur.
* Grip aşısının yararı var mıdır?
Şu ana kadar bilgilerimiz kuş gribinde insandan insana geçişin
olmadığı şeklindedir. Ancak tüm Dünya'da virüsde meydana gelebilecek bir
genetik değişiklikle virüsün insandan insana geçiş özelliği
kazanabileceğinden korkulmaktadır. İnsan gribi ve kuş gribi virüslerinin
aynı hastada bir arada bulunmasının kuş gribi virüsünün insandan insana
geçiş özelliği kazanmasına katkıda bulunabileceği düşünülmektedir. Bu
nedenle özellikle vakaların görüldüğü yörelerde risk altındaki kişilere grip
aşısı yapılması bilim adamlarınca tavsiye edilmektedir.
* Düzen laboratuvarında kuş gribi virusuna ilişkin ne yapılmaktadır?
Düzen Laboratuvarı olarak sağlık görevlilerince alınan örnekler
ekstre edildikten sonra Düzen laboratuvarına teslim edilirse PCR ile kuş
gribi virüsü (H5N1) aranabilmekte ve 2 farklı mutasyon taranabilmektedir.
Ancak şu anda laboratuvarda hastalardan doğrudan örnek alınması mümkün
değildir ve ekstre edilmeden getirilen örneklere işlem yapılmamaktadır.