Ümit Zoray

KUŞ GRİBİ
Veteriner Hekim Ümit ZORAY
Hayvan Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı
KAPSAM
 MEVCUT DURUM
 YASAL DAYANAK
 TEMEL KONTROL ÖNLEMLERİ
 YAPILMASI GEREKENLER
 PROJELER
DÜNYADA DURUM
MEVCUT DURUM-2008
 2008 yılında hastalık Zonguldak, Samsun (2), Sakarya (2), Sinop ve
Edirne illerinde görülmüştür.
 12 NİSAN 2008 tarihinde Edirne İlindeki son hastalık mihrakı
söndürülmüş ve Dünya Hayvan Sağlığı Teşkilatına (OIE)
bildirilmiştir.
 Son vakanın sönüş tarihinden sonra 3 ay yapılan izleme çalışmalarının
ardından OIE’ ye 14.07.2008 tarihinde Ülkemizin hastalıktan ari
olduğu bildirilmiştir.
MEVCUT DURUM-2008
 Hastalık sadece köy tavuklarında görülmüş ve hiçbir entegre tesise
bulaşmamıştır.
 Yapılan epidemiyolojik araştırmalar sonucu 2008 vakalarının hepsinin
avcılık kökenli olduğu tespit edilmiştir.
 7.477 kanatlı itlaf edilmiştir.
 46.459 YTL tazminat olarak ödenmiştir.
MEVCUT DURUM-2008
YASAL DAYANAK
 Avıan Influenza Hastalığına Karşı Korunma ve Mücadele
Yönetmeliği 10.04.2008 gün ve 26843 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
 2005/94/EC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifine paralel olarak
hazırlanmıştır.
 Bu Yönetmeliğin amacı Avian influenza veya tavuk vebası ya da kuş
gribi olarak adlandırılan hastalığa karşı hazırlıklı olmak, hastalıktan
korunmak ve hastalıkla mücadele etmek için alınması gereken
tedbirlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
TEMEL KONTROL ÖNLEMLERİ
 Halkın bilinçlendirilmesi
 Yaban hayatı, Köy Tavukçuluğu ve Ticari İşletmelerin izlenmesi
 İhbar
 Zamanında ve doğru örnek gönderilmesi
 Kordon-karantina
 İtlaf ve İmha
 Etkin temizlik ve Dezenfeksiyon
 Survey
TEMEL KONTROL ÖNLEMLERİ
 Önemli Noktalar:
 Yeterince bilinçlendirilmemiş bir toplumun mücadeleye katkıda bulunması ve
işbirliği yapması beklenmemelidir.
 Yaban hayatının izlenmesi, erken uyarı ve alarm durumuna geçilme konusunda
en güvenilir indikatör olacaktır.
 Hızlı ve etkili müdahale için ihbar mekanizmasının aksamadan çalışması
gerekmektedir.
 Doğru ve hızlı teşhis için laboratuarlara materyal gönderilmesi işlemi titizlikle
yapılmalı, numune alınmasında seçici davranılmalı ve kurallara uyulmalıdır.
TEMEL KONTROL ÖNLEMLERİ
 Hastalık yerinde uygulanan kordon tedbirleri konusunda hiçbir kimseye hiçbir
şekilde müsamaha gösterilmemelidir.
 İtlaf ve imha işlemleri talimatlar doğrultusunda yapılmalı, eksiksiz ve sistematik
bir şekilde kayıt tutulmalı, görevli personel mutlaka Veteriner Hekim gözetiminde
olmalıdır.
 Hastalık yerinde yapılan dezenfeksiyonun etkili olabilmesi
dezenfeksiyon – temizlik – dezenfeksiyon sırası takip edilmelidir.
için
ön
 Hastalık sönüşünden sonra izleme çalışması yapılarak bölge kontrol altında
tutulmalıdır.
YAPILMASI GEREKENLER
 Yayımlanan Acil Eylem Planı çerçevesinde her İl Müdürlüğü kendi Acil Eylem
Planını hazırlamalı ve günün şartlarına göre güncellemelidir.
 Bu planda görev tanımları, yardımcı kurumlar, iş akışı, görevli personel, araç ve iş
makinesi tahsisi gibi konular ayrıntılı bir şekilde vurgulanmalıdır.
 Plan gerekiyorsa Valilik Olur’u ile desteklenmeli akabinde yardımcı kurumlara
bildirerek işbirliği yapmaları temin edilmelidir.
 Plan dahilinde İl Müdürlüğü yada yardımcı kurumlardan görevlendirilmiş olan
personel eğitilmeli ve iletişim bilgileri muhafaza edilmelidir.
YAPILMASI GEREKENLER
 Acil Eylem planının gerçekçi hazırlanması ve gerekli eğitimlerin önceden verilmesi
hastalık zamanında karmaşa oluşmasını engelleyecek ve mücadelenin etkili olmasını
sağlayacaktır.
 Müdahale ekipmanları her an hazır bulundurulmalı, bir ihbar durumunda depolarda
malzeme aramak zorunda kalınmamalıdır.
 Personel demirbaş malzemenin kullanımını önceden tecrübe etmeli, hastalık halinde
kötü sürprizler yaşanmamalıdır.
 Kuş gribi şüphesi olan ihbarlarda en geç 2 saat içinde ihbar yerine ulaşılmalı, bunu
temin edecek düzenlemeler önceden yapılmış olmalıdır.
YAPILMASI GEREKENLER
 Araçta mutlaka numune alma ekipmanları ve pülverizatör bulundurmalı, araç köy
dışında bırakılmalı, çıkışta kullanılan ekipman ve araç mutlaka dezenfekte
edilmelidir.
 İhbarı değerlendiren araç ve ekip 3 gün boyunca kanatlı ile temas edilecek yerlere
gitmemeli, zorunlu hallerde yoğun dezenfeksiyon uygulanmalıdır.
 Şüpheli bir mihrak durumunda acil eylem planı çerçevesinde görevlendirilmiş
yardımcı kurumlar uyarılarak hazırlıklı olmaları sağlanmalıdır.
 Mihrak bölgesini denetlemeye yada izlemeye gelen idarecilerin, basın mensuplarının
araçları ile hastalığı diğer yerlere taşıdığı laboratuar analizleri ile kesin olarak teyit
edilmiştir.
YAPILMASI GEREKENLER
 Kordon uygulanan yerde ve yol kontrol noktalarında sürekli güvenlik güçlerinin
bulunması sağlanmalı, idareciler ve basın mensupları bulaşma konusunda
bilgilendirilmeli, tedbirleri zayıflatacak girişimlere müsamaha gösterilmemeli, basın
mensupları mihrak bölgesinde kendi haline bırakılmamalıdır.
 Kuş gribi mücadelesi amacıyla İl Müdürlüklerine gönderilen demirbaş malzemeler
başka işler için kullanılmamalı, her zaman hazır ve çalışır durumda olmaları
sağlanmalıdır.
 İtlaf ve imha işlemlerinde hızlı davranılmalı, gereğinden az yada fazla personel
kullanılmamalı, mümkünse aynı gün bitirilmelidir.
YAPILMASI GEREKENLER
 Tazminat ödemelerine ilişkin İç Hizmet Talimatı gerçekçi hazırlanmalı, hastalık
halinde devreye sokularak hızlı ödeme yapılması sağlanmalıdır.
 Bu şekilde vatandaşın devlete güveni sarsılmayacak ve ileride olabilecek salgınlarda
kendiliğinden işbirliği yapması sağlanacaktır.
 Yerleşim yerlerinin kanatlı varlığı önceden tespit edilmeli ve gereken personel sayısı
hesaplanmış olmalıdır.
 Hastalık yerindeki gelişmeler iyi takip edilmeli, ayrıntılı raporlar tutulmalı ve
düzenli olarak gönderilmelidir.
 Yaşanılan darboğaz ve aksamalar mutlaka not edilmeli, analiz edilerek sebepleri
araştırılmalı, ilerisi için çözümler geliştirilmeli ve üst makamlara raporlanmalıdır.
YAPILMASI GEREKENLER
 09.10.2007 tarih ve 037793 sayılı “Kuş Gribi Önlemleri” konulu
talimat ile canlı tavuk satışı yasağının uygulanması istenilmektedir.
 Çıkma tavuk satışının yasal bir faaliyet olmadığı unutulmamalıdır.
 Buna kaynak olabilecek şekilde sağlık raporu verilmemeli, çıkma
tavuklar sadece belirlenen kesimhanelere sevk edilmeli ve akıbeti
takip edilmelidir.
PROJELER
 KUŞ GRİBİ HASTALIĞINA HAZIRLIKLI
OLMA VE MÜDAHALE ETME PROJESİ (AB
Katkılı Proje)
 KUŞ GRİBİ VE İNSANA TESİR EDEN
SALGINA KARŞI HAZIRLIK VE MÜCADELE
PROJESİ (Dünya Bankası Katkılı Proje )
PROJELER
Her iki proje kapsamında;
 Hayvan sağlığı
 Hastalık kontrol, teşhis, takip ve yönetim altyapısı güçlendirilmesi
 Türkiye’de hastalığın seyrini tespit etmek amacı ile survey çalışması
 TÜRVET’te bulunan kanatlı veri tabanı geliştirilmesi
 Hastalığın eradikasyonuna yönelik plan hazırlanması, eğitim ve mevzuat
çalışması
 İnsan sağlığı
 Kamuoyu bilincinin arttırılması ve koordinasyon desteği
PROJELER-FAALİYETLER
Erken Uyarı:
 Stratejik iletişim grubunun yaptığı çalışmalar sonucu 9 spot film, 9
radyo spotu, 6 farklı tasarım poster, 6 farklı tasarım broşür ve
belgeselin basımı ve dağıtımı tamamlanmıştır. Gönderilen bu
materyallerin farkındalığı artırmak için hedef gruplara uygun
olarak etkin olarak kullanılması gerekmektedir.
 Tüm Türkiye’ de Eğiticilerin Eğitimi Seminerleri düzenlenmiştir.
Bu eğitimler ile Ülkemizde 324 Eğitici eğitilmiş bu eğiticilerde
kendi illerinde 2611 Veteriner sağlık çalışanını eğitmişlerdir.
PROJELER-FAALİYETLER
Erken Uyarı:
 Bakanlığımız, Sağlık Bakanlığı ve Unicef ile işbirliği içerisinde
Eğiticilerin Eğitimi yapılmış bu eğiticilerde kendi illerindeki hedef
grupları eğitmişlerdir.
 Eğiticiler kendi illerinde toplam 143.800 kişiye (hedef grup)
ulaşmışlardır.
 Hedef grupların yaptığı eğitimlere dair istatistik bilgilerinin 15Aralık-2008 tarihine kadar Genel Müdürlüğümüze gönderilmesi
gerekmektedir.
PROJELER-FAALİYETLER
Hızlı Müdahale:
 Projeler kapsamında alınan alet ve malzemeler teslim alınarak İl
Müdürlüklerine gönderilmiştir.
 TÜRKVET’ te kanatlı veri tabanı geliştirilmiş ve uygulamaya
hazır hale getirilmiştir.
 Bolu ilinde Gerçek Zamanlı Kuş Gribi Tatbikatı düzenlenmiştir.
PROJELER-FAALİYETLER
Hızlı Teşhis:
Etlik, Bornova ve Pendik Veteriner Kontrol ve Araştırma
Enstitülerinin P3 seviyesine ulaşmaları için laboratuar tadilatı
ihaleleri sonuçlandırılmıştır.
Hastalığın hızlı ve güvenilir şekilde teşhis edilebilmesine
yönelik olarak Adana, Konya, Elazığ, Erzurum, Samsun
Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitülerinin BSL-2 seviyesine
çıkarılabilmeleri için gerekli ihtiyaçlar belirlendi. Bu konudaki
çalışmalar devam etmektedir.
PROJELER-FAALİYETLER
Hızlı Teşhis:
Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Müdürlüklerinde
çalışan laboratuar personelleri yeni teşhis yöntemleri
konusunda yurt dışında ve yurt içinde eğitimlere tabi tutularak
bilgilerinin güncellenmesi sağlanmıştır.
USDA ile işbirliği çerçevesinde Epidemiyoloji Eğitimi
yapılmıştır.
PROJELER-FAALİYETLER
 Samsun ilinde yaban hayatı izleme kapasitesinin artırılması ve yaban
hayata survey çalışmalarına yönelik eğitimler yapılmıştır.
 “Avian İnfluenza Survey El Kitabı” ve “Gübre ve Karkas Yönetimi El
Kitabı” hazırlanarak İl Müdürlüklerine gönderilmiştir.
 Alınan laboratuar
gönderilmiştir.
ekipmanları,
kitler
Enstitü
Müdürlüklerine
 Evcil ve yabani kanatlılarda 2008 yılında survey çalışmaları
yapılmıştır.
PROJELER-FAALİYETLER
 İtlaf edilen hayvanların ve potansiyel olarak enfeksiyon taşıyan
materyallerin biyolojik açıdan güvenli ve çevresel açıdan kabul
edilebilir bir şekilde imha edilmesi için mobil yakma ünitelerinin
ihalesi yapılmıştır.
 Yaban hayatında aktif gözetim kapasitesinin oluşturulması ve yaban
hayatında survey çalışmalarının yapılabilmesi amacıyla amacıyla Kuş
Yakalama Aparatı alımı yapılmıştır.
PROJELER-FAALİYETLER
 Dünya Bankası Projesi kapsamında sağlanan USAID hibesi ile
yürütülen pilot çalışmalarda riskli bölgelerdeki kanatlıların kapalı
tutulmasına yönelik olarak 4 ilimizde (Kars, Batman, Konya,
Balıkesir) kümesler yapılmıştır.
 Aynı hibe çerçevesinde Pilot 1 Mobil Bilgi Büfeleri oluşturulması için
10 adet minibüs alınarak amacına uygun tadilatı yapılmış ve bölge
Enstitülerine tahsis edilmiştir.
YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR
 Bakanlığımız ve tavukçuluk sektörünün bölümlendirme için hazır hale
getirilmesi çalışmaları,
 Belirlenen
Veteriner
Laboratuarlarının
BSL-2
düzeyine
yükseltilmesine yönelik teknik şartların ihale için hazır hale
getirilmesi çalışmaları,
 BSL-2 ve BSL-3 düzeyi laboratuar çalışanlarının uygulamada
eğitilmesi ve akreditasyonun desteklenmesi çalışmaları,
 Uzun vadeli Hayvan Sağlığı ve Hastalıkları Kontrol Fonu’ nun
oluşturulmasının desteklenmesi çalışmaları,
YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR
 Halkın Avian İnfluenza bilgi düzeyinin ve köylerdeki biyogüvenliğin
iyileştirilmesi çalışmaları,
 Avian İnfluenza riskini tahmin sisteminin oluşturulması çalışmaları,
 Halkın bilinçlendirilmesi amacıyla yerinde eğitim çalışmaları,
 Kanatlı sektörü çalışanlarına yönelik eğitim çalışmaları,
 Alet malzeme alım çalışmaları,
 Ulusal Acil Eylem Planı güncelleme çalışmaları devam etmektedir.
İlginiz için teşekkürler…