Etik - SABİS

KAMU YÖNETİMİNDE ETİK
Bu hafta neler var...
 Etik Sorunsalı
 Etiğe İlişkin Temel Kavramlar
 Etiğin Unsurları
 Kamu Yönetiminde Etiğin Önemi
 Etik İkilemler
 Yönetsel Etiğin Felsefi Boyutu
 Kamu Yönetiminde Etiksel Davranışın Oluşturulması
Yolsuzlukla ilgili bir çok denetim mekanizması bulunmaktadır!
Buna rağmen yolsuzluk olgusu ortadan kalkmamaktadır!
 Bütün denetim mekanizmaları yolsuzluk ortaya çıktıktan
sonra onu tespit etmeye yönelik.
 Yolsuzluğu ortaya çıkmadan önlemeye yönelik bir araç
gerekli: ETİK
ETİK SORUNSALI
 Günümüzde, yalnız kamu yönetiminde değil,
toplumun her alanında genel anlamda etik
problemlerle karşı karşıya bulunuyoruz.
 Siyasal ve yönetsel alanda ortaya çıkan
yozlaşmanın temelinde, toplumsal etiğin erozyona
uğraması yatmaktadır.
ETİK SORUNSALI
 Sorun sadece kamu görevlilerinde değil!
 Hizmetten yararlananlar da kamu yönetimi etiği
konusunda bilgi sahibi değil ve kamu görevlilerini
etik dışı davranışlara teşvik ediyorlar.
 Hizmetten yararlananların çoğu, mevzuata ve etiğe
uygun olmayan konularda, bilerek veya bilmeyerek
kendi çıkarlarına olan kararların alınmasını ve
uygulamaların yapılmasını kamu görevlilerinden
talep etmektedirler.
Temel Kavramlar: Değer
 Değer, bir şeyin arzu edilebilir veya edilemez olduğu hakkındaki
inançtır. Her davranışımızda ya hakikati araştırırız, ya bir şeyin
varoluşunu tespit ederiz veya bir şeyi değerlendiririz. Örneğin
hırsızlık kötüdür, çalışkanlık iyi bir özelliktir, yalan söyleme kötü bir
huydur gibi.
 Araç (vasıta) değerler: Araç değerler denildiğinde, fayda, ilgi, çıkar
ve her türlü maddi değerler, tutkular, güç ve iktidar etkenleri, ün
ve şan hırsı vb. gibi değer yargıları kastedilmektedir.
 Yüksek değerler: İdealler, inançlar, dürüstlük, dostluk, sadakat,
saygı ve sevgi gibi değer yargıları ise yüksek değerleri
oluşturmaktadır.
Temel Kavramlar: Ahlak - Etik
Ahlak,, insanın toplum hayatı içinde riayet ettiği ve
etme gereği duyduğu kurallar bütünü olarak
tanımlanabilir.
Etik, insanların kurduğu bireysel ve toplumsal
ilişkilerin temelini oluşturan değerleri, normları,
kuralları, doğru-yanlış ya da iyi-kötü gibi ahlaksal
açıdan araştıran bir felsefe disiplinidir.
Günlük anlamda kullanılan anlamıyla etik, kişinin
davranışlarına temel olan ahlak ilkelerinin tümüdür.
Etiğin Unsurları
Ödev ve Yükümlülük
Vicdan
İyiniyet
Erdem
Onur
Kamu Yönetiminde Etik Neden Önemlidir?
Çünkü
KAMU
HİZMETİ
EMANETTİR
Salih MEMECAN
Takdir Yetkisinin Kullanımı
 Kamu görevlilerinin karşılaşabilecekleri her bir
özel olay için, spesifik bir kural belirleme
imkanı bulunmamaktadır.
 Kamu görevlilerinin uyması gereken kurallar
ne kadar ayrıntılı yazılırsa yazılsın, belirli bir
noktada kamu görevlileri karar verme
durumunda kalmaktadırlar.
 Bu nedenle, kamu görevlilerinin, kamusal
görevlerini yerine getirirken, takdir yetkisi
kullanmaları kaçınılmazdır.
Ahlak – Hukuk İlişkisi
 Yasa ile ahlakın birbiriyle örtüşmesi gerekmektedir;
ancak bazen bu gerçekleşmemektedir.
 Ahlaki olan bir şey her zaman yasal değildir, yasal olan
bir şey de her zaman ahlaki olmayabilir.
 Yasalarda kesin hüküm bulunmayan “gri alan”lar
bulunmaktadır.
 Etik ikilem içeren durumlarda, kamu görevlileri,
vicdanının sesini dinlemeli, problemlere tarafsız ve adil
yaklaşmalı, dikkatli ve tarafsız düşünmelidir.
Hizmetlerde Etkinlik ve Verimliliğin Sağlanması
 Yolsuzluk = Hizmet Maliyeti
 Etkin bir kamu yönetimi için 3 E
Economy (Ekonomi)
Efficiency (Verimlilik)
Effectiveness (Etkinlik)
Ethics (Etik)
4E
YÖNETSEL ETİK’İN FELSEFİ BOYUTU
 Teleolojik Yaklaşım: Teleolojik yaklaşım, ahlaki olarak neyin
doğru neyin yanlış olduğunun standardını veya nihai bir
kriteri benimseyen bir yaklaşımdır. Teleolojik yaklaşımda
nihai referans kararın sonuçlarının iyi veya kötülüğüdür.
 Deontolojik Yaklaşım: Deontolojik etik, ödevin veya ilkenin
etiğidir. Deontolojik etik, sonuçlara önem veren teleolojik
yaklaşımın aksine, yükümlülüğü sonuçların bir fonksiyonu
yapmamaktadır. Deontolojik etik, formel etik olarak da
adlandırılabilir.
KAMU YÖNETİMİNDE ETİKSEL DAVRANIŞIN
OLUŞTURULMASI
 Etik İlke ve Standartlar (Codes of Ethics)
 Etik Yasaları
 İhbarcılar (Muhbirler) ve Korunmaları
 Etik Standartları Oluşturacak ve Uygulanmasını Denetleyecek Kurul
ve Kurumlar
 Etiğe Dayalı Yönetim Kültürü
 Etiksel Karar Verme
 Karakter ve Erdem Etiği
Ahlaki Açıdan Kamu Görevlilerinin
Sınıflandırılması
 Yoldan Çıkarıcı (Ahlaksız) Kamu Görevlileri
 Değer Yargısı Olmayan ya da Göreliliği Temel Alan “Görevci”
Kamu Görevlileri
 Değerleri Temel Alan Ahlakçı Kamu Görevlileri