2. Hava kirliliği : Kronik bronşit ve amfizem hava kirliliği olan ve

KOAH (KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI)
Kronik bronşit ve amfizeme bağlı olarak gelişen kronik, geri dönüşümsüz ve ilerleyici
olan hava akımı kısıtlanması ile karakterize bir hastalıktır. Hava akımı kısıtlanması kısmen geri
dönüşümlü ve solunum yolları aşırı duyarlılığı ile birlikte olabilir. Kronik bronşit ya da
amfizemi olan bir hastada KOAH hastalığının geliştiğini söyleyebilmek için kronik hava akımı
kısıtlanmasının meydana gelmiş olması gerekmektedir.
KOAH BELİRTİLERİ :
·
ÖKSÜRÜK
·
BALGAM
·
NEFES DARLIĞI
KOAH’ın ileri dönemlerinde kanda ve organlarda oksijen miktarı önemli oranda azalacağı için
çok daha fazla rahatsızlıklar belirir. Bunlar;
 Bol terleme

Dilde, dudaklarda, parmak uçlarında morarma

Şiddetli baş ağrısı

Çarpıntı

Gündüzleri uyuklama, geceleri uykusuzluk

Zihinsel faaliyetlerde azalma (unutkanlık, dikkatsizlik)

Aşırı sinirlilik

Şiddetli halsizlik, yorgunluk

Zayıflama

Cinsel güçte azalma

Mide rahatsızlıkları, karında şişkinlik ve hazımsızlık

Kabızlık

Ellerde ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma, yanma hissi

Ellerde titreme
KOAH, zararlı madde ve gazların uzun süreli solunması sonucu akciğerlerde oluşan
anormal yanıtın neden olduğu ilerleyici hava yolu daralmasına bağlı hava akımı kısıtlanması ile
karakterize bir hastalıktır.
KOAH’ta kronik bronşit ve amfizem genellikle bir aradadır.
1. Kronik Bronşit : Artarda en az iki yıl tekrarlayan ve en az üç ay boyunca devam eden,
çoğu günler görülen ve diğer solunum ya da kalp hastalıklarına bağlanamayan öksürük ve
balgam çıkarma ile karakterize bir hastalıktır. Solunum yollarında salgı yapan bezlerin sayı ve
hacmindeki artış neticesinde gelişen salgı miktarının fazlalığına bağlı olarak oluşur. Salgı
yapan bezlerin sayı ve hacmindeki artış solunum yollarının duvar kalınlaşmasındaki önde gelen
nedendir ve bu da solunum yollarında tıkanmaya sebep olur.
2. Amfizem : Alveol denilen hava keselerinin duvarlarının yıkımı ile meydana gelen bir
hastalıktır. Duvar yıkımı hava boşluklarının anormal ve kalıcı şekilde genişlemesine ve akciğer
esnekliğinin kaybolmasına yol açar. Sonuç olarak küçük hava yollarında tıkanmalar meydana
gelir.
Hastalığın ilerlemesi ile kalp yetmezliği meydana gelebilir ve ayaklarda su toplama başlar.
Kalp yetmezliği gelişen hastalarda hastalığın ileri dönemlerinde nefes darlığı çok şiddetlenir ve
hastalar evden dışarı çıkamaz hale gelirler. Bu dönemdeki hastalar artık günün en az yarısında
oksijen makinasına bağlı kalırlar.
Hastalığın çok ilerleyerek yukarıda belirtilen ağır rahatsızlıkların ortaya çıkmasını önlemek
için yapılması gereken SİGARANIN TERK EDİLMESİDİR.
Etkenler :
1. Tütün : KOAH gelişiminde en önemli risk faktörü sigara içimidir. Gelişmiş ülkelerde
KOAH gelişiminden %80-90 oranında sigara kullanımının sorumlu olduğu bildirilmektedir.
Sigara içenlerde içmeyenlere oranla KOAH gelişiminde belirgin artış olmaktadır (sigara
kullananlarda 9-30 kat daha sık KOAH gelişmektedir).
Kronik bronşitin şiddeti ve ölüme sebebiyet vermesi ile sigara kullanımı arasında bir
paralelizm mevcuttur. Sigara içenlerde içmeyenlere oranla 6 kat daha fazla kronik bronşite
bağlı ölüm görülmektedir.
Sigara tiryakiliği amfizemin oluşmasında da başta gelen nedenlerden biridir. Sigara
içenlerde amfizemin şiddeti ve ölüme sebebiyet vermesi sigara kullanmayanlara göre belirgin
bir şekilde yüksektir.
2. Hava kirliliği : Kronik bronşit ve amfizem hava kirliliği olan ve endüstri bölgelerinde
yaşayan insanlarda daha sık olarak görülmektedir. Bu da hava kirliliğinin KOAH gelişiminde
önemli bir faktör olduğunu göstermektedir.
Bazı kirletici Parametrelerin Sağlığa Etkileri
Karbonmonoksit: Kanın oksijen taşıma özelliği engellenir. Kardiyovasküler, sinir ve akciğer
sistemleri etkilenir.
SülfürDioksit: Solunum yolu problemleri, akciğer dokusu bozulmaları.
Kurşun: Özellikle çocuklarda beyin zararları.
Nitrojen Dioksit: Solunum yolu ve Akciğer hastalıkları.
Ozon: Solunum yolu problemleri, zor soluma ve kısıtlı ciğer fonksiyonları gibi, Astım, göz
sulanması, geniz tıkanması, bağışıklık sisteminin zayıflaması ve akciğer dokusunun erken
yaşlanması.
Partikül Madde: Göz ve gırtlak sulanması, bronşit, ciğer hastalıkları, görme bozukluğu.
Genel olarak havadaki kirleticilerin sağlığa etkileri şöyle toparlanabilir;






Solunum fonksiyonlarında bozulma
Solunum sistemi hastalıklarında artış
Kronik solunum sistemi hastalığı olan kişilerin hastalıklarının alevlenmesinde artış
Kronik kalp hastalığı olan kişilerin hastalıklarının alevlenmesinde artış
Kanser insidansında artış
Erken ölüm insidansında artış
3. Mesleksel faktörler : İşyerinde endüstriyel gazlar, dumanlar ve tozlarla temas içinde
olan kişilerde KOAH gelişimi daha sık görülmektedir. Madenlerde, ağaç sanayiinde, metal
işlerinde, ulaşım sektöründe, inşaat ve boya iş gruplarında, yem sanayiinde ve tarımla
uğraşanlarda KOAH gelişme riski yüksektir.
Sigara kullanımı ile çevresel ve mesleki faktörler bir arada olduğunda karşılıklı olarak
birbirlerinin zararlı etkilerini artırmakta ve KOAH gelişime ihtimalini artırmaktadır.
4. Sosyoekonomik şartlar : Hijyenik şartların iyi olmadığı evlerde ve bölgelerde yaşayan
insanlarda KOAH gelişme oranı artmaktadır. Kişilerin eğitim düzeyleri de KOAH gelişiminde
önem taşımaktadır.
5.Solunum yolu enfeksiyonları : Çocukluk çağında geçirilen solunum yolu
enfeksiyonlarının ileride gelişecek KOAH için uygun zemin hazırladığını, buna diğer
faktörlerin de ilave olması ile KOAH gelişme sıklığının arttığını gösteren çalışmalar mevcuttur.
6.Genetik faktörler : Doğumsal alfa-1 antitripsin eksikliği genetik bir hastalıktır ve bu
kişilerde serum alfa-1 antitripsin düzeylerinde belirgin azalma ile birlikte buna bağlı olarak 3040 yaşlarında amfizem gelişmi ile karakterizedir. Bu hastalarda çevresel faktörler olmasa bile
genç yaşlarda amfizem gelişir.
7.Diğer faktörler : Akciğerde yaygın harabiyete ve sekel oluşumuna neden olan
hastalıklar (pnömokonyozlar, sarkoidozis, yaygın tüberküloz vs.) amfizem nedeni olabilirler.
Uzun yıllar devam eden astım bronşiale de sonunda amfizeme neden olabilir.
Çocukluk çağında anne-babanın sigara kullanımına bağlı olarak pasif sigara içimi
neticesi ileri yaşlarda KOAH gelişme riski artmaktadır.
Şube Müdürlüğümüz tarafından KOAH ile ilgili olarak Çevre İl Müdürlüğünden ilimize
ait hava kirliliği artması durumunda Mahalli Çevre Kurulu Kararı alınması için gerekli
çalışmaların yapılması ve aynı zamanda mesleki maruziyetlerinin etkisinin azaltılması için
gerekli denetimler yapılarak işyerleri bilgilendirilmektedir.
UYARI VE ÖNLEMLER!



















Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı dünyada en sık görülen solunum hastalıkları
grubudur.
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı önlenebilir ve ilerlemesi durdurulabilir bir
hastalıktır.
Kronik obstrüktif akciğer hastalığında akciğer içindeki hava akımının sınırlanması
sonucunda dokulara yeterli oksijen gidemediğinden dolayı kalp, akciğer ve diğer
dokularda bir dizi geri dönüşümsüz hasar meydana gelir.
Kronik obstrüktif akciğer hastalığının kronik bronşit ve amfizem olmak üzere iki tipi
vardır.
En önemli nedeni sigaradır.
Mutlaka sigarayı bırakmayı deneyiniz.
Kronik obstrüktif akciğer hastalığının en önemli bulgusu nefes darlığıdır.
Temel tanı yöntemleri akciğer grafisi, kan sayımı, solunum fonksiyon testi ve kan
gazıdır.
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı önlenebilir ve ilerlemesi durdurulabilir bir
hastalıktır. Bu konuda en önemli adım ve tedavideki ilk basamak sigaranın
bırakılmasıdır.
Kronik obstrüktif akciğer hastalığında özellikle kalp ve akciğer fonksiyonlarını
düzeltmek için çeşitli egzersiz programları mevcuttur bunları uygulayınız.
Nefes darlığında artma, öksürük ve balgam miktarında artma, balgamda renk
değişikliği, sarı yeşil renkli balgam çıkarma, 38 ⁰C ve üzerinde ateş olması halinde
mutlaka sağlık kurumuna başvurunuz.
Dış ortam hava kirliliğinin yoğun olduğu gün ve saatlerde KOAH hastalarının dışarı
çıkmayınız.
Mesleki olarak iç veya dış ortam hava kirleticilerine maruz kalıyorsanız kısa süre
aralıklar ile sağlık kontrollerinden geçiniz.
Özellikle çocuklarda görülen solunum yolu enfeksiyonlarının önlenmesi ve iyi tedavi
ettiriniz.
Düzenli egzersiz yapınız.
Sağlıklı beslenmeye özen gösterilmeli obezitenin KOAH’taki etkisi unutmayınız.
KOAH risk gurubunda yer alanların kış mevsimi başlamadan grip ve diğer koruyucu
aşıları yaptırınız.
İç ortam hava kirleticilerinin(duvar boyaları, parkele, temizlik maddeleri, oda spreyleri,
saç spreyleri, yapıştırıcı maddeler) KOAH da etkili hava kirleticileri olduğu unutmayın.
Evin havasını temiz tutun. Nefes alıp vermenizi zorlaştıran duman gibi şeylerden uzak
durunuz.
* Evde duman, buhar ve ağır kokuların bulunmasını önleyiniz.
* Evinizi boyatmak ve böcekler için ilaçlatmak zorundaysanız, bunları başka bir yerde
Kalabileceğiniz zaman yaptırınız.
* Yemeklerinizi açık bir kapı ya da pencere yanında pişiriniz. Böylece duman ve ağır
Kokular kolayca dışarıya çıkabilir. Uyuduğunuz ya da zamanınızın çoğunu
geçirdiğiniz yerin yakınında yemek pişirmeyiniz.
* Odun ya da gazla ısınıyorsanız, dumanlar çıksın diye bir kapı ya da pencereyi aralık
bırakınız.
* İçerdeki hava dumanlıysa ya da ağır kokular varsa, kapı ve pencereleri açınız.
Dışarıdaki havanın çok kirli veya tozlu olduğu günlerde pencerelerinizi kapatın ve
evde oturunuz.








Hava kirletici etkisi az olan ısınma yöntemleri kullanınız.
Temiz bir hava için Egzoz emisyon ölçümleri zamanında yaptırınız.
Alerjik hastalıklardan korunmak için bebeğe en az 6 ay anne sütü veriniz.
Sigarayı bırakmak isteyen ve bırakamayan vatandaşların sigara bırakma polikliniklerine
başvurunuz.
KOAH ‘ hastalığınız ağır ise, nefesinizden olabildiğince yararlanın. Evde hayatı
mümkün olduğunca kolaylaştırınız.
Vücudunuzu dinç tutun. Yürüyün düzenli egzersiz yapın ve sağlıklı gıdalar tüketiniz.
KOAH hastasıysanız bütün ilaçlarınızı doktorunuzun söylediği şekilde kullanın. Yılda
en az iki kez genel kontrol için doktorunuza gidiniz.
Doktorunuzun dediklerini yaparsanız;
* Nefes darlığınızın azaldığını hissedeceksiniz. Daha az öksüreceksiniz.
* Daha güçlü olacaksınız ve daha rahat gezebileceksiniz.
* Kendinizi daha iyi hissedeceksiniz.

Aşağıdaki tehlike işaretlerinden herhangi birini gördüğünüzde acil yardım isteyiniz.
* Konuşmada güçlük
* Yürümede güçlük
* Dudakların veya parmak tırnaklarının gri ya da mavi bir renk alması
* Kalp atışları veya nabızda hızlanma ya da düzensizlik
* İlacınız uzun süre rahatlatmıyorsa ya da etkilemiyorsa. Hala hızlı ve zor soluk alıp
veriyorsanız.

KOAH ölüm nedenleri arasında dünyada 4. Sırada yer alırken ülkemizde 3. Sıra ölüm
nedenidir unutmayınız.