Dolaşım Sisteminin Genel Organizasyonu

Dolaşım Sistemi
Fizyolojisine Giriş
Dr. Müge Devrim-Üçok
Dersin öğrenim hedefleri:
Dolaşım sisteminin genel organizasyonunu
ve işlevini açıklayabilmeli.
Kardiyovasküler sistem
• Kan damarlarının
oluşturduğu kapalı bir
sistem,
&
• Bunun içine kanı
pompalayan kalpten
oluşur.
Kardiyovasküler sistemin işlevleri
I. Ekstraselüler sıvının homeostazisi için gerekli;
akciğerler
barsaklar
 
O2 CO2
 

besin maddeleri & su

Dokular

metabolizma atıkları

böbrekler & karaciğer
II. Hormonların, hemostaza katılan ajanların ve
vücudun savunma mekanizmaları ile ilgili olan
hücrelerin ve antikorların taşınmasını sağlar.
III. Vücut sıcaklığının düzenlenmesinde önemli rol
oynar.
Arterler: kanı kalpten uzağa götüren
damarlar
-> Atardamar
Venler: kanı kalbe getiren damarlar
-> Toplardamar
Kalpte ve venlerde yer alan bir
kapakçıklar sistemi kanın tek yönde
akmasını sağlar.
Vücut

Sağ kalp

* düşük basınçta
Akciğerler
Akciğerler

Sol Kalp

Fonksiyonel açıdan kalp, kanı sistem içinde
ilerletmek üzere çalışan seri bağlı iki pompa
gibidir.
* yüksek basınçta
Vücudun diğer tüm dokuları
Pompalar, kalbin gevşemesi (diyastol) sırasında
boşluklarına dolan kanı, kalbin kasılması (sistol)
sırasında dolaşıma pompalarlar.
Sağ kalp ile sol kalbi, bir orta
duvar, septum ayırır.
Her iki taraf, venlerden kanı alan
bir atrium (kulakçık) ve kanı
arterlere pompalayan bir
ventrikülden (karıncık) oluşur.
* Pompalar pulsatil basınç oluştururlar;
Sağ ventrikülde 0-25 mmHg
Sol ventrikülde 0-120 mmHg
* Vücut dinlenme durumunda iken diyastol, kalp
döneminin 2/3 ünü oluşturur. Kalp hızlandığında
diyastol, sistolden daha fazla kısalır.
Kalbin dikey ekseni aşağıya,
öne ve sola doğrudur.
Dikey ekseni boyunca 45
derece dönmüştür, sağ tarafı
sol tarafın önüne gelmiştir.
Taban
Tepe (Apex)
Torakstan MRG enine kesiti
Torakstan MRG sagital kesiti
sağ
ventrikül
atriumlar
ventriküller
Kalp kasının fizyolojisi
Hem iskelet kasına hem de düz kasa benzer
özelliklere sahip.
Aktin ve miyozinin düzenli dizilişine bağlı
olarak çizgili görünüm.
Düz kas gibi kendi kendine uyarılma özelliği.
kas lifi

kas hücresi

miyofibriller

filamentler

kontraktil proteinler
(miyozin, aktin, tropomiyozin,
troponin)
Kalp kası hücrelerinin birbirleri ile birleştikleri bölgelerde
her iki hücrenin membranları çok sayıda kıvrımlar yapar
 ara disk (discus intercalaris)
Diskler iki yapı içerir:
1. Desmozomlar & intermediate bağlantılar
2. Oluklu bağlantılar (gap junction)
Desmozomlar & intermediate bağlantılar
Kalp kası hücrelerinin birbirine yapışmasını
sağlar, böylece bir hücrede oluşan gerim,
eksen boyunca diğer hücrelere iletilir.
Hücrenin ara disklere komşu yan yüzeyleri, komşu
hücre membranları ile oluklu bağlantı (gap junction) adı
verilen düşük elektriksel dirençli bölgelerle etkileşir.
Oluklu bağlantılar iyonların serbest difüzyonuna
izin verir; iyonlar kalp kası liflerinin uzun
eksenleri boyunca kolayca hareket ederler 
aksiyon potansiyelleri bir hücreden diğerine
oluklu bağlantıları geçerek kolayca ilerler.
Bu özellik kalp kasına bir fonksiyonel sinsisyum
niteliği kazandırır  Kalpte herhangi bir
miyofibrilde oluşan aksiyon potansiyeli kolayca
bütün kalbe yayılır.
Kalpte iki sinsisyum bulunur: atriyal ve ventriküler
Bu sistemler atriyoventriküler kapakları çevreleyen
fibröz doku ile ayrılmışlardır.
Aksiyon potansiyeli atriyum sinsisyumundan
ventrikül sinsisyumuna ancak özel ileti sisteminin
A-V demetiyle geçebilir. Bu, atriyumların
ventriküllerden hemen önce kasılmasını sağlar.
İskelet kası
Kalp kasında
hep-hiç yasası
Kalbin ritmik faaliyeti durdurulduktan sonra;
*Eşik değer  uyaran uygulanırsa yanıt alınmaz.
*Eşik değerde uyarana maksimal yanıt verir.
*Eşik değer  uyarana hep aynı maksimal yanıtı verir.
Üst üste verilen uyaranlarla genliği hafifçe
artan kontraksiyonların oluşmasının nedeni,
hücrelerde Ca2+ konsantrasyonunun gittikçe
artmasıdır.
= merdiven olayı
Miyokard liflerinin çeşitli yönlerde dizilmiş
olması boşluğun her yönde küçülmesini sağlar.
Kanın tek yönlü akımı, atriyumlar ile ventriküller
arasındaki “atrioventriküler kapaklar” & aort ve
pulmoner arter ağzındaki “semilüner kapaklar” ile
sağlanır. Kapaklar, fibröz doku ve onu çevreleyen
endokarttan oluşur.
Atrioventriküler Kapaklar
Ventriküller
kasıldığında kanın
atriyumlara
dönmesini engeller.
sağda triküspid (üç yapraklı)
solda mitral (iki yapraklı)
Semilunar (sigmoid) Kapaklar
Aort kapağı
Pulmoner kapak
Arterlere fırlatılan
kanın diyastolde
ventriküllere
dönmesini önler.
Vücuttan dönen deoksijene kan 
Sağ atrium 
Triküspid kapak 
Sağ ventrikül 
Pulmoner kapak 
Pulmoner arter 
Akciğerler 
AC kapilerlerinde oksijenasyon 
Pulmoner venler 
Sol atriyum 
Mitral kapak 
Sol ventrikül 
Aort kapağı 
Aort 
Arterler 
Küçük arterler 
Arterioller 
Kapiler yatak 
Oksijen-karbondioksit değişimi 
Venler –inferior ve superior vena cava
10-30 ml lenf
benzeri sıvı içerir.
Perikard içinde
kalbin ön yüzü
Perikard içinde kalbin arka yüzü